1. ეკრძალენით ქველის-საქმესა თქუენსა, რაჲთა არა ჰყოთ წინაშე კაცთა სახილველად მათა; უკუეთუ არა, სასყიდელი არა გაქუნდეს მამისა თქუენისაგან ზეცათაჲსა. - აგვიყვანა რა სათნოებათაგან ყველაზე მაღალთან - სიყვარულთან, ამჯერად უფალი წინ აღუდგა პატივმოყვარეობას, რომელიც კეთილ საქმეებს მოსდევს. ყურადღება მიაქციე, რას ამბობს: მოერიდეთო, თითქოს მძვინვარე მხეცზე ამბობდეს, რომელსაც უნდა მოერიდო, რათა არ დაგგლიჯოს, მაგრამ თუნდაც წინაშე კაცთა ქველმოქმედებდე, ოღონდ არა თავის გამოსაჩენად, არ განისჯები, ხოლო უკეთუ მიზნად პატივმოყვარეობა გაქვს, კიდევაც, რომ საუნჯესა შინა შენსა აკეთებდე, მაინც განისჯები, რადგანაც ღმერთი განზრახვას სჯის, ან გვირგვინოსანყოფს.
2. ხოლო რაჟამს იქმოდი ქველის-საქმესა, ნუ ჰქადაგებ წინაშე შენსა, ვითარცა-იგი ორგულთა ყვიან შესაკრებელთა მათთა და უბანთა ზედა, რაჲთა იდიდნენ კაცთაგან. - მართალია, თვალთმაქცებს (ორგულთა) ბუკი არ ჰქონდათ, მაგრამ უფალი აქ მათ განზრახვას დასცინის, რადგანაც სურდათ, თავიანთი ქველმოქმედების შესახებ ბუკით ემცნოთ. ხოლო თვალთმაქცები იმათ ეწოდებათ, რომელნიც სინამდვილეში სხვანი არიან და თავს კი სხვად აჩვენებენ. ასე წარმოგვიდგებიან ისინი ქველმოქმედებად, მაშინ, როცა სინამდვილეში სხვანი არიან.
3. ხოლო შენ რაჟამს ჰყოფდე ქველის-საქმესა, ნუ სცნობნ მარცხენაჲ შენი, რასა იქმოდის მარჯუენაჲ შენი. - ეს გარდამეტებულად ითქვა: თუ შესაძლებელია, შენს თავსაც დაუმალე, ანუ სხვაგვარად: მარცხენა ხელი პატივმოყვარეა, მარჯვენა - მოწყალე; მაშასადამე, დაე პატივმოყვარეობას ნუ ეცოდინება შენი მოწყალების შესახებ.
4. რაჲთა იყოს ქველის-საქმე შენი ფარულად; და მამამან შენმან, რომელი ჰხედავს დაფარულთა, მოგაგოს შენ ცხადად. - როდის? როცა ყოველივე გაშიშვლდება და გაცხადდება, მაშინ შენც უფრო მეტად განდიდდები.
5. და რაჟამს ილოცვიდე, არა იყო ეგრე, ვითარცა-იგი ორგულნი, რამეთუ უყუარნ შესაკრებელთა შორის და უბანთა ზედა დგომაჲ და ლოცვაჲ, რაჲთა უჩუენონ კაცთა. ამენ გეტყჳ თქუენ: მიუღებიეს სასყიდელი მათი. - თვალთმაქცებს (ორგულებს) უწოდებს ამათაც, რომელნიც თავს ისე აჩვენებენ, თითქოს ღმერთს უსმენდნენ, სინამდვილეში კი ადამიანებს უსმენენ, რომელთაგანაც აქვთ, ანუ იღებენ კიდეც თავიანთ საზღაურს.
6. ხოლო შენ რაჟამს ილოცვიდე, შევედ საუნჯესა შენსა და დაჰჴაშ კარი შენი და ილოცე მამისა შენისა მიმართ ფარულად; და მამაჲ შენი რომელი ჰხედავს დაფარულთა, მოგაგოს შენ ცხადად. - და რა გამოდის? ეკლესიაში აღარ უნდა ვილოცო? სრულიადაც არა! მაგრამ წრფელი განზრახვით უნდა ვილოცოთ და არა თავის მოსაჩვენებლად: რადგან ადგილი კი არ გვნებს, არამედ შინაგანი განწყობილება და მიზანი. მრავალნი, რომელნიც ფარულად ღოცულობენ, ასე კაცთათვის თავის მთსაწონებლად იქცევიან.
7. და რაჟამს ილოცვიდეთ, ნუ მრავალსა იტყჳთ, ვითარცა-იგი წარმართთაგანი. - მრავალსიტყვაობა ფუჭად მეტყველებაა. მაგალითად, ვედრება რაიმე ამქვეყნიურის- ძალაუფლების, სიმდიდრის, სხვაზე უპირატესობის- მოსაპოვებლად. მრავალსიტყვაობა დაუნაწევრებელი მეტყველებაა მსგავსად ყრმათა მეტყველებისა. ასე რომ, შენ ნუ იქნები ფუჭად მეტყველი, რამეთუ ჰგონებედ, ვითარმედ მრავლის-მეტყუელებითა მათითა ისმინოს მათი; - საჭიროა არა გრძლად წარმოთქმა ლოცვებისა, არამედ მოკლედ. ოღონდ განუწყვეტლივ უნდა ლოცულობდე.
8. ხოლო თქუენ ნუ ემსგავსებით მათ, რამეთუ იცის მამამან თქუენმან, რაჲ-იგი გიჴმს თქუენ, ვიდრე თხოვადმდე თქუენდა მისგან. - ვითხოვთ არა იმისთვის, რომ მას ვასწავლოთ, არამედ, რათა ჩვენ თვითონ მოვწყდეთ ცხოვრებისეულ საზრუნავებს და მასთან საუბრით სარგებლობა მივიღოთ.
9. ხოლო თქუენ ესრეთ ილოცევდით: მამაო ჩუენო, რომელი ხარ ცათა შინა. - სხვა არის აღთქმა და სხვა - ვედრება. აღთქმა არის დაპირება ღმრთის მიმართ, მაგალითად, როცა ვინმე უფალს ღვინისაგან, ან სხვა რაიმესაგან თავის შეკავებას აღუთქვამს, ვედრება კი - მისგან კეთილის გამოთხოვაა. ამბობს რა "მამა"-ს, გიჩვენებს შენ, რაოდენი სიკეთის ღირსი შეიქმენი, როცა ძე ღმრთისა გახდი, ხოლო სიტყვით ცათა შინა, შენ სამშობლო და მშობლიური სახლი გიჩვენა. უკეთუ გსურს მამად ღმერთი გყავდეს, მზერა ზეცისკენ წარმართე და არა მიწისკენ. შენ არ ამბობ: მამაო ჩემო, არამედ მამაო ჩვენო, რადგანაც ყოველი კაცი, ვითარცა ძე ერთი მამისა, ძმად უნდა მიიჩნიო.
წმიდა იყავნ სახელი შენი. - ანუ ნმინდა გვყავ ჩვენ, რათა ჩვენით იდიდებოდე, რადგან ღმერთი, ისევე როგორც შეურაცხყოფილი, წმინდაც ჩემით იქნება, ან, რაც იგივეა, განდიდდება, ვითარცა წმინდა.
10. მოვედინ სუფევაჲ შენი. - იგულისხმება მეორედ მოსვლა, რადგან ადამიანი, რომელსაც სინდისი სუფთა აქვს, აღდგომისა და განკითხვის დღის დადგომისათვის ლოცულობს.
იყავნ ნებაჲ შენი, ვითარცა ცათა შინა, ეგრეცა ქუეყანასა ზედა. - ამბობს: ვითარცა ანგელოზნი ასრულებენ შენს ნებას ცათა შინა, ასევე გვიბოძე ჩვენც, რომ იგი დედამიწაზე აღვასრულოთ.
11. პური ჩუენი არსობისაჲ მომეც ჩუენ დღეს. - "არსობის პურში" უფალი იმ პურს გულისხმობს, რომელიც ჩვენი ბუნებისა და მდგომარეობისათვის საკმარისია, მაგრამ იგი გვაცილებს ზრუნვას ხვალინდელ დღეზე. ქრისტეს სხეულიც ხომ არსობის პურია, მაგრამ უნდა ვილოცოთ, რომ იგი სასჯელის გარეშე მივიღოთ.
12. და მომიტევენ ჩუენ თანა-ნადებნი ჩუენნი, ვითარცა ჩუენ მიუტევებთ თანამდებთა მათ ჩუენთა. - რაკი ჩვენ ნათლობის შემდეგაც ვცოდავთ, ამიტომაც ვევედრებით, რომ შეგვინდოს, ოღონდ ისე, როგორც ჩვენ შევუნდობთ სხვებს. უკეთუ ჩვენ გულღრძონი ვართ, არ მოგვიტევებს, რადგან ღმერთს თითქოსდა მაგალითად ვყავარ და ისე მექცევა, როგორც მე ვექცევი სხვას.
13. და ნუ შემიყვანებ ჩუენ განსაცდელსა. - რაკიღა კაცნი უძლურნი ვართ, თავი განსაცდელში არ უნდა ჩავიგდოთ, ხოლო უკეთუ მაინც ჩავვარდებით, უნდა ვევედროთ, რომ განსაცდელმა არ გვშთანთქას. მხოლოდ ის მიექანება განსაცდელის უფსკრულისაკენ, ვინც შთანთქმული და დამარცხებულია და არა ის, ვინც, მართალია, ცოდვით დაეცა, მაგრამ სძლია მას.
არამედ მიჴსნენ ჩუენ ბოროტისაგან. - არ უთქვამს "ბოროტი ადამიანებისაგანო", რადგან ისინი კი არ გვნებენ ჩვენ, არამედ თვითონ ბოროტი.
რამეთუ შენი არს სუფევაჲ და ძალი და დიდებაჲ საუკუნეთა მიმართ. ამენ. - აქ იგი გვამხნევებს ჩვენ, რადგან უკეთუ ჩვენი მამა მეუფე, ძლიერი და დიდებით მოსილია, მაშინ, რაღა თქმა უნდა, ბოროტს ჩვენც დავამარცხებთ, და მომავალში განვდიდდებით.
14. რამეთუ უკუეთუ მიუტევნეთ თქუენ კაცთა შეცოდებანი მათნი, მოგიტევნეს თქუენცა მამამან თქუენმან ზეცათამან. - კვლავ გვასნავლის, არ ვიყოთ გულღვარძლიანნი და მამას შეგვახსენებს, რათა შეგვრცხვეს და რადგანაც მისი შვილები ვართ, მხეცებს არ დავემსგავსოთ.
15. ხოლო უკუეთუ არა მიუტევნეთ კაცთა შეცოდებანი მათნი, არცა მამამან თქუენმან მოგიტევნეს თქუენ შეცოდებანი თქუენნი. - არაფერი ისე არ სძულს სათნო ღმერთს, როგორც გულქვაობა.
16. და რაჟამს იმარხვიდეთ, ნუ იყოფით, ვითარცა-იგი ორგულნი, მწუხარე, რამეთუ განირყუნნიან პირნი მათნი, რაჲთა ეჩუენნენ კაცთა მმარხველად. ამენ გეტყჳ თქუენ: მიუღებიეს სასყიდელი მათი. - განყურნვა პირისა - ფერმიხდილობაა; კიცხავს მას, ვინც თავს ისე კი არ აჩვენებს, როგორიც არის, არამედ მოღუშული სახეს თვალთმაქცურად იღებს.
17-18. ხოლო შენ რაჟამს იმარხვიდე, იცხე თავი შენი და დაიბანე პირი შენი, 18. რაჲთა არა ეჩუენო კაცთა მმარხველად, არამედ მამასა შენსა დაფარულად; და მამამან შენმან, რომელი ხედავს დაფარულთა, მოგაგოს შენ. - ვითარცა ძველები ნიშნად სიხარულისა, განბანვის შემდეგ, ზეთს იცხებდნენ, ასევე შენც თავი მხიარულად აჩვენე, მაგრამ ზეთში მოწყალებაც იგულისხმება, ხოლო თავში - ქრისტე, რომელსაც ზეთი მოწყალებით უნდა ვსცხოთ, პირის დაბანა კი გრძნობების ცრემლებით განბანვას ნიშნავს.
19-21. ნუ იუნჯებთ თქუენ საუნჯეთა ქუეყანასა ზედა, სადა მღილმან და მჭამელმან განრყუნის, და სადა მპარავთა დათხარიან და განიპარიან. ხოლო თქუენ იუნჯებდით საუნჯეთა ცათა შინა, სადა არცა მღილმან, არცა მჭამელმან განრყუნის, და სადა არცა მპარავთა დათხარიან და განიპარიან. რამეთუ სადაცა არნ საუნჯე თქუენი, მუნცა იყოს გული თქუენი. - განაგდებს რა პატივმოყვარეობის სენს, უფალი არამომხვეჭელობაზე საუბრობს, რადგან ადამიანები, პატივმოყვარეობისა გამო, ქონების გამრავლებაზე ზრუნავენ, იგი მიწიერი საუნჯის უსარგებლობას გვიჩვენებს. საჭმელსა და სამოსს ხომ ჩრჩილიცა და მჭამელიც გაანადგურებს, ხოლო ოქროსა და ვერცხლს მპარავნი მოიპარავენ. შემდეგ, ვინმეს რომ მისთვის არ ეთქვა: ყველაფერს ხომ ვერ მოიპარავენო, ამბობს: მსგავსიც რომ არაფერი მოხდეს, ქონებაზე ზრუნვით, რომ მასზე მიჯაჭვული ხარ, განა უკვე არ არის უბედურება? ამიტომატ ამბობს: სადაცა არნ საუნჯე თქუენი, მუნცა იყოს გული თქუენი.
22-23. სანთელი გუამისაჲ არს თუალი. უკუეთუ თუალი შენი განმარტებულ იყოს, ყოველი გუამი შენი ნათელ იყოს. უკუეთუ თუალი შენი ბოროტ იყოს, ყოველი გუამი შენი ბნელ იყოს. უკუეთუ ნათელი იგი შენ შორის ბნელ არს, ბნელი იგი რაოდენ-მე? - ის გვეუბნება: უკეთუ გონება შენი ქონებას მიაჯაჭვე მასზე ზრუნვით, მაშასადამე, შენ ჩააქრე სანთელი და სული შენი დააბნელე. რადგანაც, ვითარცა წმინდა თვალი, უკეთუ იგი საღია, სხეულს ანათებს, ხოლო ბოროტი ანუ სნეული აბნელებს, ასევე ბრმავდება გონებაც საზრუნავისგან. ხოლო უკეთუ გონება დაბრმავდა, სულსაც და, მით უმეტეს, სხეულსაც ნყვდიადი მოიცავს.
24. ვერვის ჴელ-ეწიფების ორთა უფალთა მონებად - ორ უფალში (ბატონში) იმათ გულისხმობს, რომელნიც ერთმანეთის საწინააღმდგო ბრძანებებს იძლევიან - ღმერთსა და მამონას. ჩვენ ჩვენს უფლად ვიხდით ეშმაკს, ისევე როგორც მუცელს - ღმერთად, მაგრამ უფალი, ბუნებითაც და ჭეშმარიტადაც, ღმერთია. მამონა კი უსამართლობა და სიცრუეა.
ნუ ერთი იგი მოიძულოს და სხუაჲ იგი შეიყუაროს, ანუ ერთისაჲ მის თავს-იდვას და ერთი იგი შეურაცხ-ყოს. ვერ ჴელ-ეწიფების ღმრთისა მონებად და მამონაჲსა. - ხედავ, რომ მდიდარსა და ცრუს ღმრთის მონობა არ შეუძლია? რამეთუ მას ღმრთისაგან ანგარებისმოყვარეობა განაშორებს.
25. ამისთჳს გეტყჳ თქუენ: ნუ ჰზრუნავთ სულისა თქუენისათჳს, რაჲ სჭამოთ და რაჲ ჰსუათ; ნუცა ჴორცთა თქუენთათჳს, რაჲ შეიმოსოთ. - ამისთვის, ანუ რისთვის? იმისათვის, რომ ქონება ადამიანებს ღმრთისაგან განაშორებს. მართალია, სული, რაკიღა იგი უსხეულოა, არ ჭამს, მაგრამ ეს უფალმა მიღებული ჩვეულებისამებრ თქვა, რადგანაც ჩანს, რომ უკეთუ ხორცი არ საზრდოობს, სული სხეულში ვერ დარჩება. უფალი შრომას კი არ გვიკრძალავს, არამედ საზრუნავისათვის მთლიანად თავის მიცემასა და ღმრთის დავიჭყებას გვიშლის. მიწის დამუშავებაც საჭიროა, მაგრამ სულზეც უნდა ვიზრუნოთ.
ანუ არა სული უფროჲს არს საზრდელისა და გუამი – სამოსლისა?- ანუ ის, ვინც სულისა და ხორცის შექმნით გაცილებით მეტი მოგვცა, საჭმელსა და სამოსელს ვეღარ მოგვცემს?
26. მიჰხედენით მფრინველთა ცისათა, რამეთუ არა სთესვენ, არცა მკიან, არცა შეიკრებენ საუნჯეთა, და მამაჲ თქუენი ზეცათაჲ ზრდის მათ. არა-მე უფროჲს თქუენ უმჯობეს ხართა მფრინველთა? - უფალს შეეძლო მაგალითისათვის ელია და იოვანე მოეყვანა, მაგრამ მან ფრინველები შეგვახსენა, რათა შევერცხვინეთ იმით, რომ მათზე უფრო უგუნურნი ვართ. ღმერთი ასაზრდოებს მათ იმდენად, რამდენადაც ხაზრდელის შეგროვებისათვის ბუნებრივი ცოდნა მისცა.
27. ანუ ვინ-მე თქუენგანი ზრუნვიდეს და შეუძლოს შეძინებად ჰასაკსა თჳსსა წყრთა ერთ? - უფალი გვებნება: როგორც არ უნდა იზრუნო, ღმრთის ნების გარეშე, ჯაფას თავს რაღად იდებ?
28-29. და სამოსლისათჳს რაჲსა ჰზრუნავთ? განიცადენით შროშანნი ველისანი, ვითარ-იგი აღორძნდის! არა შურებინ, არცა სთავნ. ხოლო გეტყჳ თქუენ, რამეთუ არცაღა სოლომონ ყოველსა მას დიდებასა მისსა შეიმოსა, ვითარცა ერთი ამათგანი. - არა მხოლოდ უგუნური ფრინველებით გვარცხვენს ჩვენ, არამედ მსწრაფლწარმავალი შროშანებითაც. თუკი ღმერთმა ისინი ასე განამშვენა, თუმცა ეს აუცილებელი სრულიადაც არ იყო, რამდენად უფრო დააკმაყოფილებს ჩვენს საჭიროებას სამოსის გამო? გვიჩვენებს, აგრეთვე, რომ რამდენიც არ უნდა იზრუნო, ვერ შეძლებ გამშვენებას მსგავსად შროშანისა, რამეთუ თვითბრძენთა ბრძენი და ნებიერი სოლომონიც კი, უძლური გამოდგა მთელი თავისი მეფობის განმავლობაში რაიმე მსგავსით შემოსილიყო.
30. უკუეთუ თივაჲ იგი ველისაჲ, რომელი დღეს არს და ხვალე თორნესა შთაეგზნის, ღმერთმან ესრეთ შემოსის, არა-მე უფროჲს თქუენა, მცირედ-მორწმუნენო? - აქედან ვსწავლობთ, რომ განმშვენებისთვის ზრუნვა ისევე არ გვმართებს, ვითარცა მსწრაფლწარმავალ ყვავილებს და, რომ ყოველი, ვინც თავს იმკობს, ბალახს ემსგავსება. ხოლო თქვენო, გვეუბნება, გონიერი არსებანი ხართ, ვისთვისაც ღმერთმა სული და სხეული შექმნა, ყოველნი, რომელთაც ზრუნვანი შეიპყრობენ, მცირედმორნმუნენი არიან. მათ რომ სრული რხმენა ჰქონოდათ ღმრთისა, საზრუნავებს ასე არ მიეცემოდნენ.
31-32. ნუ ჰზრუნავთ და იტყჳთ, რაჲ ვჭამოთ, ანუ რაჲ ვსუათ, ანუ რაჲ შევიმოსოთ? რამეთუ ამას ყოველსა წარმართნი ეძიებენ. - ჭამას კი არ გვიკრძალავს, არამედ თქმას - რა ვჭამოთ? - გვიშლის. მდიდარნი საღამოსვე კითხულობენ ხოლმე: ხვალ რა ვჭამოთ? ხედავ ხომ რასაც გვიკრძალავს - გაზულუქებასა და თავშეუკავებლობას.
32-33. რამეთუ იცის მამამან თქუენმან, რაჲ გიჴმს ამათ ყოველთაგანი. ხოლო თქუენ ეძიებდით პირველად სასუფეველსა ღმრთისასა და სიმართლესა მისსა, და ესე ყოველი შეგეძინოს თქუენ. - სასუფეველი ღმრთისა სიკეთეთა გემოისხილვაა, რომელიც მართალი ცხოვრებისათვის გვეძლევა. ამგვარად, ვინც სულიერს ეძიებს, მას ღმრთის გულუხვობის წყალობით, ხორციელიც მიეცემა.
34. ნუ ჰზრუნავთ ხვალისათჳს, რამეთუ ხვალემან იზრუნოს თავისა თჳსისა. კმა არს დღისა მის სიბოროტე თჳსი. - სიბოროტეში დღისა სადარდებელსა და საწუხარს გულისხმობს. საკმარისია შენთვის, რაც დღევანდელი დღისთვის შეწუხდი, ხოლო უკეთუ ხორციელის გამო ხვალისთვისაც იზრუნებ, მაშინ შენს ხორციელ ბუნებაზე მუდმივი ზრუნვისა გამო, ღმრთისათვის როდისღა მოიცლი?