ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

ლუკას სახარების განმარტება

თავი მეთვრამეტე

1. ეტყოდა მათ იგავსაცა, ვითარ-იგი ჯერ-არს მათა მარადის ლოცვაჲ, და რაჲთა არა ეწყინებოდის ლოცვასა შინა. 2. და იტყოდა: მსაჯული ვინმე იყო ქალაქსა შინა, ღმრთისა არა ეშინოდა და კაცთაგან არა ჰრცხუენოდა. 3. და ქურივი ვინმე იყო მასვე ქალაქსა შინა. და მოვიდის მისა და ეტყჳნ: მისაჯე მე წინამოსაჯულისაგან ჩემისა. 4. და არა ისმინის მისი, ვიდრე რომლად ჟამადმდე. ამისა შემდგომად თქუა გულსა შინა თჳსსა: დაღათუ ღმრთისა არა მეშინის და კაცთაგან არა მრცხუენის, 5. ამისთჳს, რამეთუ შრომასა შემამთხუევს მე მარადის ქურივი ესე, უსაჯო მას, რაჲთა არა მარადის მოვიდოდის და მაწყინებდეს მე. 6. და ჰრქუა მათ უფალმან: ისმინეთ, რასა-იგი მსაჯული სიცრუვისაჲ იტყვს. 7. ხოლო ღმერთმან არა-მე ყოსა შურის-გებაჲ რჩეულთა მისთაჲ, რომელნი ღაღადებენ მისა დღე და ღამე, და სულგრძელ არს მათ ზედა? 8. გეტყჳ თქუენ: ყოს შურის-გებაჲ მათთჳს ადრე. ხოლო მო-რაჲ-ვიდეს ძე კაცისაჲ, პოვოს-მეა სარწმუნოებაჲ ქუეყანასა ზედა?

რამდენადაც უფალმა მწუხარებანი და საფრთხეები ახსენა, მათგან კურნებასაც გვთავაზობს. ეს კურნება ლოცვაა და არა უბრალოდ ლოცვა, არამედ განუწყევეტელი და გაძლიერებული ლოცვა. ეს ყოველივეო, ამბობს, უნდა შეემთხვას იმ დროს ადამიანს, მაგრამ ამის წინაარმდეგ დიდ შემწეობას გვაძლევს ლოცვა, რომელიც განუწყვეტლივ და მოთმინებით უნდა აღვასრულოთ. წარმოვიდგენთ რა, თუ როგორ გატეხა მომაბეზრებლობამ ქვრივის უსამართლო მსაჯული. ვინაიდან თუკი იგი, სავსე ყოველგვარი ბოროტებით, რომელსაც არც ღვთის რცხვენია და არც ადამიანების, განუწყვეტელმა თხოვნამ მოალბო, მითუმეტეს არ განვაწყობთ მოწყალებისათვის მამას სიუხვისა - უფალს, თუნდაც ამჟამად იგი აყოვნებდეს? დააკვირდი, ის რომ არ რცხვენია ადამიანებს, დიდი ბოროტების ნიშანია. ვინაიდან მრავალს ღმერთის არ ეშინია, არამედ მხოლოდ ადამიანების რცხვენია და ამიტომ ნაკლებად სცოდავს. მაგრამ ვისაც ადამიანებისაც აღარ რცხვენია, მასში უკვე მწვერვალია ბოროტებისა. ამიტომაც უფალმა შემდგომ მოაყოლა „კაცთაგან არა ჰრცხვენოდა“, ამბობს რა თითქოსდა ამგვარად: მსაჯულს ღმერთისაც არ ეშინოდა, მაგრამ რას ვამბობ ღმერთისაც არ ეშინოდა? - იგი კიდევ უფრო დიდ ბოროტებას ავლენდა, რადგან ადამიანებისაც არა რცხვენოდა. ეს იგავი გვასწავლის, რომ არ მოგვეწყინოს ლოცვა, ისევე როგორც სხვა ადგილასაა ნათქვამი, რომელი თქვენგანი გააბრუნებს, რომ ჰყავდეს მეგობარი და შუაღამისას დაუკაკუნოს? ვინაიდან სხვა არაფრის გამოც რომ არ ადგეს, თუ არ მოეშვა, მაშინ გაუღებს (ლუკა 11,5,8). და კიდევ: „ანუ ვინ არს თქუენგანი კაცი, რომელსა სთხოვდეს ძე თვისი პურსა, ნუ ქვა მისცეს მას“ და ა. შ. (მათ. 7,9). ყოველივე ამით უფალი შთაგვაგონებს მუდმივ ვარჯიშს ლოცვაში.ზოგიერთნი ცდილობდნენ რაც შეიძლება დაწვრილებით გადმოეცათ ეს იგავი და კადნიერდებოდნენ მიეყენებინათ იგი სინამდვილისადმი. ქვრივიო, ამბობდნენ ისინი, არის სული, რომელმაც უარყო თავისი უწინდელი ქმარი, ანუ ეშმაკი, რომელიც ამის გამო გახდა მისი მოწინააღმდეგე და რომელიც მუდმივად ესხმოდა მას თავს. იგი მიდის ღმერთთან, უსამართლო მსაჯულთან, ანუ განსასჯელთან უსამართლობისა. ამ მსაჯულს არ ეშინია ღმერთისა, ვინაიდან მხოლოდ იგია ერთადერთი ღმერთი და არავინ ჰყავს სხვა, ვისიც შეიძლება ეშინოდეს; და ადამიანებისაც არ რცხვენია, ვინაიდან „პირსა კაცისასა ღმერთმან არა თუალ-ახუ-ნის“ (გალ. 2.6). ამ ქვრივზე, სულზე, რომელიც მოუკლებლად სთხოვს ღმერთს დაიფაროს მისი მოწინააღმდეგისაგან - ეშმაკისგან, ღმერთი მიიღებს მოწყალებას, რადგან მისი მომაბეზრებლობა ამარცხებს. ვისაც საურს - მიიღოს ამგვარი გაგება, იგი მხოლოდ იმიტომ მოვიყვანეთ, რომ არ დარჩეს უცნობი. ოღონდ უფალი გვასწავლის ჩვენ ამით ლოცვის აუცილებლობას და გვიჩვენებს, რომ თუკი ამ მსაჯულმა, უსამართლომ და სავსემ ყოველგვარი ბოროტებით, მოიღო მოწყალება მოუკლებელი თხოვნის მიზეზით, მით უფრო ღმერთი, მამა ყოველგვარი სიმართლისა, მალევე მოგვანიჭებს მფარველობას. თუმცა კი ის დიდხანს ითმენს და, როგორც ჩანს, არ უსმენს მისდამი დღედაღამ მთხოვნელთ. გვასწვლა რა ეს და გვიჩვენა რა რომ ქვეყნის აღსასრულის ჟამს მივმართოთ ლოცვას იმ საფრთხეთა წინააღმდეგ, რომელიც უნდა შეგვემთხვას. უფალი ამატებს: „ხოლო მო-რაი-ვიდეს ძე კაცისაი, ჰპოვოს-მეა სარწმუნოებად ქვეყანასა ზედა?“ - საუბრობს რა კითხვითი ფორმით, უჩვენებს, რომ ცოტანი თუ იქნებიან მაშინ მორწმუნენი. ვინაიდან ძეს უსჯულოებისას ისეთი ძალა ექნება, რომ თვით რჩეულთაც კი აცდუნებს თუკი შეძლებს (მათ. 24,24). იმის მიმართ, რაც იშვიათად გვხვდება, უფალი ჩვეულებრივ საუბრის კითხვით ფორმას იყენებს. მაგალითად: „ვინ-მე არს მნე იგი სარწმუნოი და გონიერი“ (ლუკა 12,42). და აქ იგივე რამეს აღნიშნავს, კერძოდ: რომ ღვთის მიმართ რწმენისა და ერთმანეთის მიმართ ნდობის შემნარჩუნებელნი ძალზედ მცირერიცხოვანნი იქნებიან. უფალმა ზემოხსენებული კითხვა გამოიყენა. არწმუნებდა რა ელოცათ, უფალმა მართებულად დაუმატა სიტყვა სარწმუნოების შესახებ, ვინაიდან რწმენა შეადგენს საწყისსა და საფუძველს ყოველგვარი ლოცვისა. რადგანაც ტყუილად ლოცულბს ადამიანი, თუკი არა სწამს, რომ თავისდა სასიკეთოთ მიიღებს იმას, რასაც ითხოვს (იაკ. 1, 6-7). ამიტომ, როდესაც უფალი ლოცვას ასწავლიდა, სარწმუნოებაც ახსენა, შეფარულად მიგვანიშნა რა, რომ მხოლოდ მცირერიცხოვანნი შეძლებენ მაშინ ლოცვას, ვინაიდან მცირედნი თუ იქნებიან იმ დროს მორწმუნენი. ამრიგად უფალი, მოსული ღრუბულთა ზედა მჯდომარე, ვერ ჰპოვებს სარწმუნოებას მიწაზე, თუ არ ჩავთვლით მცირედთ. მაგრამ იგი წარმოშობს რწმენას. ვინაიდან, მართალია უნებურად, მაგრამ ყველანი აღიარებენ, რომ იესო ქრისტე არის უფალი, სადიდებლად ღვთისა და მამისა (ფილ. 2,11), და თუკი საჭიროა ამას რწმენა ვუწოდოთ და არა აუცილებლობა, ურწმუნოთაგან არ დარჩება არავინ, ვინც არ ირწმუნებდა, რომ მაცხოვარი მხოლოდ ისაა, ვისაც იგი ადრე გმობდა.

9. თქუა ვიეთამე მიმართ იგავი ესე, რომელნი ესვენ თავთა თჳსთა, ვითარმედ მართალ არიან, და შეურაცხ-ჰყოფენ სხუათა, 10. ვითარმედ: ორნი კაცნი აღვიდოდეს ლოცვად ტაძარსა მას: ერთი ფარისეველი და ერთი მეზუერე. 11. ფარისეველი იგი წარდგა და ამას ილოცვიდა თჳსაგან: ღმერთო, გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე, გინა ვითარცა ესე მეზუერე, 12. ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა. 13. ხოლო მეზუერე იგი შორს დგა და არა იკადრებდა თუალთაცა ზე ახილვად, არამედ იცემდა მკერდსა და იტყოდა: ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას. 14. გეტყჳ თქუენ: გარდამოვიდა ესე განმანათლებული სახედ თჳსა, ვიდრე ფარისეველი იგი, რამეთუ ყოველმან რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, იგი ამაღლდეს.

უფალი არ წყვეტს ქედმაღლობის ცოდვის ამოძირკვას უძლიერესი საბუთებით. რამდენადაც იგი ყველა ვნებაზე ამღვრევს ადამიანთა გონებას, ამდენად უფალი ასწავლის კიდეც მის შესახებ ხშირად და ბევრს. ასევე, ახლაც, იგი მკურნალობს მის ყველაზე უარეს სახეობას, ვინაიდან სიამაყის მრავალი სახეობაა. მისგან იშვება საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენა, ტრაბახი, დიდებისმოყვარება და ყველაზე უფრო დამღუპველი - ქედმაღლობა. ქედმაღლობა ღვთის უარყოფაა. ვინაიდან, როდესაც ვინმე სრულქმნილებას მიაწერს არა ღმერთს, არამედ საკუთარ თავს, ის რას აკეთებს სხვას, თუ არა იმას, რომ უარყოფს ღმერთს და მის წინააღმდეგ ჯანყდება? ამ ღვთის საწინააღმდეგო ვნების განკურნებას გვპირდება უფალი ამ იგავით, იარაღდება რა როგორც კეთილმოსურნე არაკეთილმოსურნის წინააღმდეგ. ვინაიდან იგი ამას მათ მიმართ ამბობს, ვინც დარწმუნებულნი იყვნენ საკუთარ თავში და ყველაფერს ღმერთს არ მიაწერდნენ და ამიტომ სხვებსაც ამცირებდნენ. და უჩვენებს, რომ მართლაც ცხოვრება, ყველა სხვა მიმართებით გაკვირვებასაც რომ იმსახურებდეს და თავად ღმერთთან აახლოებდეს ადამიანს, თუკი ქედმაღლობას დაუშვებს თავისში, იგი მას უდაბლეს საფეხურამდე ჩამოაგდებს და ეშმაკს მიამსგავსებს, რომელიც ხანდახან ღვთის თანასწორის სახეს ღებულობს. ფარისევლის დასაწყისი სიტყვები მსგავსია მადლიერი ადამიანისა, ვინაიდან იგი ამბობს: ღმერთო, გმადლობთ შენ! მაგრამ მისი შემდგომი სიტყვები სრული უგუნურებითაა აღსავსე. ვინაიდან მას არ უთქვამს: გმადლობთ შენ, რომ შენ გნმაშორე სიცრუეს, მტაცებლობას, არამედ რა თქვა? - რომ მე არა „ვარ“ ასეთი. სრულქმნილება მიაწერა საკუთარ თავსა და საკუთარ ძალას და სხვების განკითხვა, როგორაა ეს დამახასიათებელი ადამიანისთვის, რომელმაც იცის, რომ რაც აქვს, ყველაფერი ღვთისაგან აქვს? ის რომ დარწმუნებული ყოფილიყო, რომ მას მადლის მეშვეობითა აქვს სხვისი სათნოებანი, უეჭვლია, რომ სხვათა დამცირებას არ შეუდგებოდა, წარმოიდგენდა რა, რომ იგი, საკუთარ ძალასთან მიმართებაში თანაბრად შიშველია, არამედ მადლის მეშვეობით აქვს ნიჭი შემოსილი. ამიტომ ფარისეველი, რომელიც ჩადენილ საქმეებს საკუთარ ძალას მიაწერს, ქედმაღალია, აქედან კი სხვათა განკითხვამდეც მივიდა. უფალი აღნიშნავს ქედმაღლობას და სიმდაბლის უქონლობას ფარისეველში სიტყვით „წარსდგა“, ვინაიდან მდაბალს შესახედაობაც მდაბალი აქვს, ფარისეველი კი გარეგნულ ქცევაშიც ავლენდა დიდებისმოყვარეობას. მართალია, მეზვერეზეცაა ნათქვამი: „დგა“, მაგრამ ნახე, რა არის დამატებული: „და არა იკადრებდა თუალთაცა ზე ახილვად“, ამიტომაც მისი დგომა იყო, ამასთან ერთად, ტაყვანისცემაც, ხოლო ფარისეველს თვალებიცა და გულიც ზეცისკენ ჰქონდა აპყრობილი. შეხედე თანმიმდევრობასაც, როგორც ფარისევლის ლოცვაშია წარმოდგენილი. თავიდან მან თქვა, თუ როგორი არ არის, ხოლო შემდეგ ჩამოთვალა ისიც, თუ როგორი არის. თქვა რა: „არა ვარ, ვითარცა სხვანი კაცნი“, იგი სხვადასხვა სათნოებასაც წარმოაჩენს: „ვიმარხავ ორგზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა“. ვინაიდან არა მხოლოდ უნდა მოექცე ბოროტისაგან, არამედ კეთილიცა ჰქმნა (ფსალ. 33,15) და ჯერ ბოროტებას უნდა განეშორო, ხოლო შემდეგ სათნოების გზას შეუდგე, მსგავსად იმისა, თუ გსურს ამღვრეული წყაროდან სუფთა წყლის მიღება, ჯერ ჭუჭყისგან უნდა გაასუფთავო, ხოლო შემდეგ სუფთა წყლის ამოღებაც შეგიძლია. დააკვირდი იმასაც, რომ ფარისეველმა არ იხმარა მხოლობით რიცხვში: მე არა ვარ მტაცებელი, მე არა ვარ მემრუშე, როგორც სხვები. მან არ დაუშვა, თუნდაც სიტყვებით მიეწერა სალანძღავი სახელი, მხოლოდ თავისი პიროვნებისთვის, არამედ იხმარა ეს სახელები მრავლობით რიცხში, სხვების შესახებ. თქვა რა, „არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი“, მან დაუპირისპირა ამას: „ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა“, ანუ კვირაში ორ დღეს. ფარისევლის სიტყვებს შესაძლოა ღრმა აზრი ჰქონდეს. მემრუშეობის ცოდვის საწინააღმდეგოდ იგი მარხვით იქებს თავს, ვინაიდან ვნება ხორციელი ნაკლოვანებებისგან იბადება. ასე იგი, აჭირვებდა რა სხეულს მარხვით, ძლიერ შორს იყო ამგვარი ვნებებისაგან. ფარისეველნი კი მართლაც მარხულობდნენ კვირის მეორე და მეხუთე დღეს. მტაცებელთა და მჩაგვრელთა სახელებს ფარისეველმა დაუპირისპირა ის, რომ იგი სწირავს მეათედს ყველაფრისგან, რასაც იძენს. მტაცებლობაო, ამბობს ის, და წყენის მიყენება იმდენად საძულველია ჩემთვის, რომ მე ჩემს საკუთარსაც კი ვაძლევ. ზოგიერთთა აზრით, სჯული ამცნებს საერთოდ და სამუდამოდ მეათედის შეწირვას, ხოლო ვინც უფრო ღრმად იძიებს მას, პოულობენ, რომ იგი ადგენს სამი სახის მეათედს. ამის შესახებ დაწვრილებით გაიგებ „მეორე სჯულიდან“ (თ. 12 და 14), თუკი ყურადღებას გამოიჩენ. ასე, იქცეოდა ფარისეველი. მეზვერე სრულიად საწინააღმდეგოდ იქცეოდა. იგი მოშორებით დადგა და ძლიერ შორს იყო ფარისევლისაგან, როგორც ადგილმდებარეობით, ისე ჩაცმულობით, სიტყვებით და გულის შემუსვრილებით. მას რცხვენოდა თვალების აღხილვისაც კი ზეცისადმი, თვლიდა რა მათ უღირსად ზეციურ საგანთა საჭვრეტად, რამდენადაც მათ მოსწონდათ მიწიერი კეთილდღეობის ჭვრეტა და მათით სარგებლობა. იგი მკერდში იცემდა, თოთქოსდა გულისათვის ზიანის მისაყენებლად ბოროტი რჩევებისთვის და აღვიძებდა რა მას ძილისაგან ცხონებაზე მოსაყვანად და სხვას არაფერს ამბობდა გარდა ამისა: „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“, ამ ყველაფრის გამო მეზვერე უფრო განმართლებული წავიდა, ვიდრე ფარისეველი. ვინაიდან უწმინდურია გულით, ყოველი მზვაობარი და უფალი განაბნევს ამპარტავანთ, ხოლო მდაბალთა მადლს ანიჭებს (იგავ. 3, 34). ვინმეს, შეიძლება, გაუკვირდეს, რატომაა რომ ფარისეველმა, მართალია ცოტა სიტყვები წარმოსთქვა ქედმაღლობით, მაგრამ განისაჯა, იობმა კი ბევრი რამ თქვა თავის თავზე დიდებული, მაგრამ გვირგვინი მიიღო? ეს იმიტომ, რომ ფარისეველმა დაიწყო უქმეტყველება, რათა თავი ექო, მაშინ როდესაც არავინ აიძულებდა ამას. და განიკითხავდა სხვებს, როდესაც ამისათვის არანაირი სარგებლობა არ აღძრავდა. იობი კი იძულებული იყო ჩამოეთვალა თავისი სრულქმნილებანი იმიტომ, რომ მას მეგობრები აჭირვებდნენ, მათი ზეწოლა თავად ამ უბედურებებზე უფრო მძიმე იყო, ამბობდნენ, რომ ის ცოდვათა გამო იტანჯება; მან თავისი კეთილი საქმეები ღვთის სადიდებლად ჩამოთვალა და იმისათვის, რომ ადამიანები არ დასუსტდნენ სათნოებათა გზაზე, ვინაიდან ადამიანები იმ აზრამდე რომ მისულიყვნენ, თითქოს საქმეები, რომელსაც იობი იქმოდა, ცოდვილი საქმეები იყო და იგი მათ გამო იტანჯებოდა, ისინი დაშორდებოდნენ ამ საქმეთა ქმნას და ამრიგად, უცხოთა შეწყნარების ნაცვლად არასტუმართმოყვარენი გახდებოდნენ, მოწყალეთა და მართალთა ნაცვლად - უწყალონი და მჩაგვრელნი. ვინაიდან ასეთი იყო იობის საქმეები. ამრიგად, იობი ჩამოთვლის თავის კეთილ საქმეებს იმისათვის, რომ ზიანი არ მიადგეთ მრავალთ. ასეთი იყო მიზეზი იობისთვის. იმაზე უკვე აღარ ვლაპარაკობ, რომ თავად მის სიტყვებში სრული სიმართლე გამოსჭვივის, ვინაიდან „ნეტავ ისე ვიყოო, - ამბობს, - როგორც იმ წარსულის თვეებში, როცა ღმერთი მიფარავდა“ (იოაბ. 29,2). ხედავ, იგი ყველაფერს ღმერთს აწერს და სხვებს არ განიკითხავს, არამედ თავად უფრო ითმენს განკითხავს მეგობართაგან. ფარისეველზე კი, რომელიც ყველაფერს თავის თავს აწერს და არა ღმერთს და საჭიროების გარეშე განიკითხავს სხვებს, სამართლიანად მოიწევა მსჯავრი, ვინაიდან ყოველი, რომელიც აღიმაღლებს ხმას, დამდაბლდება, განისჯება რა ღვთის მიერ, ხოლო საკუთარი თავის დამამადაბლებელი განკითხვით, ამაღლდება, განმართლდება რა ღვთის მიერ. ასეცაა ნათქვამი: „გამახსენე, განვიკითხოთ ერთმანეთი, მოჰყევი, რომ თავი გაიმართლო“ (ესაია; 43,26).

15. მოჰგურიდეს მას ყრმებსაცა, რაჲთა მიეახლნენ მას. და ვითარცა იხილეს მოწაფეთა, აყენებდეს მათ. 16. ხოლო იესუ მოუწოდა მათ და ჰრქუა: აცადეთ ყრმებსა მაგას მოსლვად ჩემდა და ნუ აყენებთ მაგათ, რამეთუ ეგევითართაჲ არს სასუფეველი ღმრთისაჲ. 17. ამენ გეტყჳ თქუენ: რომელმან არა შეიწყნაროს სასუფეველი ღმრთისაჲ, ვითარცა ყრმაჲ, ვერ შევიდეს მას შინა.

ყრმათა მაგალითს ასევე სიმდაბლისკენ მივყავართ. უფალი ამით გვასწავლის ვიყოთ მდაბალნი, მივიღოთ ყველა და არავინ მოვიძულოთ. მოწაფენი ასეთი მასწავლებლისთვის შეუფერებლად თვლიდნენ ბავშვების მიყვანას. ის კი გამოუჩენს მათ, რომ საჭიროა იყვნენ ისეთი მდაბალნი, რომ ყველაზე პატარაც კი არ მოიძულონ. ამრიგად, არ უარყო რა ყრმანი, არამედ სიამოვნებით მიიღო ისინი, უფალი საქმით ასწავლის სიმდაბლეს. ასწავლის იგი სიტყვითაც, როდესაც ამბობს, რომ „ეგევითართა არს სასუფეველი ღმრთისაი“, ვინც განწყობილია, როგორც ბავშვი. ბავშვი არ აღიმაღლებს თავს, არავის არ ამცირებს, უბოროტოა, უეშმაკოა, არც ბედნიერებისას ქედმაღლობს, არც მწუხარებისას კნინდება, არამედ ყოველთვის სრულიად უბრალოა. ამიტომ, ვინც მდაბლად და უბოროტდ ცხოვრობს და ვინც ცათა სასუფეველს იღებს ისე, როგორც ბავშვი, ანუ ზაკვისა და ცნობისმოყვარეობის გარეშე, არამედ რწმენით, იგი საამოა ღვთისთვის. ვინაიდან ვინც ზედმეტად ცნობისმოყვარეობს და კითხულობს - როგორაა ეს? - იგი დაიღუპება თავისი ურწმუნოებით და ვერ შევა სასუფეველში, რომლის მიღებაც არ სურდა უბრალოებით, ცნობისმოყვარეობის გარეშე და სიმდაბლით. ამიტომაც ყველა მოციქული და ყველა ვინც საკუთარი გულის უბრალოებით ირწმუნა ქრისტე, შეიძლება ბავშვებად იწოდნენ, ისევე როგორც თავად უფალმა უწოდა მოციქულებს: „ყრმანო, საჭმელი ნუ გაქუს რაია? (იოან. 21, 15). ხოლო წარმართი ბრძენნი, რომელიც ეძიბედნენ სიბრძნეებს ისეთ საიდუმლოებაში, როგორიცაა ცათა სასუფეველი და არ სურდათ მისი მიღება განსჯის გარეშე, სამართლიანად არიან ჩამოშორებულნი ამ სასუფევლისაგან. უფალს არ უთქვამს „ამათი, არამედ „ეგევითართა“, ანუ, ვინც ნებაყოფლობით შეიძინა უზაკველობა და სიმდაბლე, რომელიც ბავშვებს ბუნებით აქვთ. ამრიგად, ყველაფერი ეკლესიური, რაც ცათა სასუფველს შეადგენს, მივიღოთ ცნობისწადილის გარეშე, რწმენითა და სიმდაბლით. ვინაიდან ცნობისმოყვარეობა დამახასიათებელია საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენისა და თავის თავით ბრძნობისათვის.

18. და ჰკითხა ვინმე მას მთავარმან და ჰრქუა: მოძღუარო სახიერო, რაჲ საქმე ვქმნე, რაჲთა ცხორებაჲ საუკუნოჲ დავიმკჳდრო? 19. ჰრქუა მას იესუ: რაჲსა მეტყჳ მე სახიერით? არავინ არს სახიერ, გარნა მხოლოჲ ღმერთი. 20. მცნებანი იცნი: ნუ იმრუშებ, ნუ კაც-ჰკლავ, ნუ იპარავ, ნუ ცილსა სწამებ, პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა. 21. ხოლო მან თქუა: ეგე ყოველნი დავიმარხე სიყრმით ჩემითგან. 22. ესმა რაი ესე იესუს, ჰრქუა მას: ერთიღა გაკლს შენ: ყოველი, რაჲცა გაქუს, განყიდე და მიეც გლახაკთა და გაქუნდეს საუნჯე ცათა შინა და მოვედ და შემომიდეგ მე. 23. და ვითარცა ესმა ესე მას, მწუხარე იქმნა, რამეთუ იყო მდიდარ ფრიად.

ეს ადამიანი ზოგიერთთა აზრით, ბოროტი და მზაკვარი იყო და იესოს სიტყვებში გამოჭერას ცდილობდა, მაგრამ უფრო სარწმუნოა ის, რომ ვერცხლის მოყვარე იყო, რამდენადაც ქრისტემაც იგი სწორედ ასეთად ამხილა. და მარკოზ მახარებელიც ამბობს, რომ როდესაც ვიღაცამ მოირბინა და მუხლი მოიყარა, ჰკითხა იესოს და მიხედა რა მას, იესოს შეუყვარდა იგი (მარკ. 10, 17, 21). ამრიგად ეს ადამიანი ანგარების მოყვარე იყო. იესოსთან იგი მოდის სურვილით გაიგოს მარადიულ ცხოვრებაზე. შესაძლოა ამ შემთხვევაშიც იგი შეძენისადმი ლტოლვით ხელმძღვანელობდა. ვინაიდან ასე არასდროს სურს დიდხანს სიცოცხლე, როგორც ანგარების მოყვარე ადამიანს. ამრიგად, იგი ფიქრობდა, რომ იესო უჩვენებს მას საშუალებას, რომლის მეოხებითაც იგი მარადიულად იცხოვრებს, იქნება მფლობელი ქონებისა და ამ გზით დატკბება. მაგრამ როდესაც უფალმა უთხრა, რომ მარადიული ცხოვრების მიღწევის საშუალება არამომხვეჭელობაა, იგი, თითქოსდა საყვედურობდა რა საკუთარ თავს კითხვისათვის და იესოს პასუხისათვის, განეშორა, ვინაიდან მას სჭირდებოდა მარადიული ცხოვრება იმისათვის, რომ მრავალი წლის სამყოფი სიმდიდრე ჰქონდა, რამდენადაც მას უარი უნდა ეთქვა ქონებაზე და ისე ეცხოვრა სიღარიბეში. აქედან, რაღაში სჭირდება მას მარადიული სიცოცხლე? იგი მოდის უფალთან, როგორც უბრალო ადამიანთან და მასწავლებელთან. ამიტომაც უფალმა, რათა ეჩვენებინა, რომ მასთან არ უნდა მისულიყო როგორც უბრალო ადამიანთან უთხრა: „არავინ არს სახიერ, გარნა მხოლოჲ ღმერთი“. შენო, ეუბნება, მიწოდე მე „სახიერი“, რაღატომ დაუმატე „მოძღვარო?“ ვგონებ, შენ ერთ-ერთ მრავალთაგანად მიგაჩნივარ. თუკი მასეა, მაშინ მე არ ვარ სახიერი! ვინაიდან ადამიანთაგან საკუთრივ არავინაა სახიერი; სახიერი მხოლოდ ერთი ღმერთია. ამიტომ თუკი გსურს მიწოდო მე სახიერი, მიწოდე სახიერი როგორც ღმერთს და ნუ მოხვალ ჩემთან, როგორც უბრალოდ ადამიანთან. თუკი შენ ჩვეულებრივ ადამიანთაგან ერთ-ერთად მთვლი, მაშინ ნუღარ მიწოდებ სახიერს. ვინაიდან მხოლოდ ერთი ღმერთია ჭეშმარიტად სახიერი, არის წყარო სახიერებისა და საწყისი თვითსახიერებისა. ჩვენ კი, ადამიანები, თუკი ვართ კიდეც კეთილნი, არა თავისთავად, არამედ მის სახიერებაში მონაწილეობის წყალობით, გვაქვს სიკეთე შერეული და მიდრეკადი ბოროტებისადმი. „მცნებანი იცნი: ნუ იმრუშებ, ნუ კაც-ჰკლავ, ნუ იპარავ, ნუ ცილსა სწამებ“ და სხვ. სჯული თავდაპირველად იმას კრძალავს რაშიც ჩვენ უფრო ადვილად ვვარდებით, შემდეგ კი იმასაც, რაშიც მრავალნი ხშირად არ ვარდებიან: მაგალითად, მრუშობაში, ვინაიდან იგი ცეცხლია, როგორც გარეგანი, ისე შინაგანი მხრივ; მკვლელობაში, ვინაიდან მრისხანება უდიდესი მხეცია; ხოლო ქურდობა ნაკლებ მნიშვნელოვანია და ცილისწამებაშიც ხშირად არ ვარდებიან. ამიტომ ჯერ პირველი დანაშაულობანი იკრძალება, რამდენადაც ჩვენ ადვილად ვვარდებით მათში, თუმცა სხვა მიმართებითაც უფრო მძიმენი არიან ისინი. ხოლო ამათ, ანუ ქურდობასა და ცილისწამებას , სჯული მეორე ადგილზე აყენებს, რამდენადაც ისინი ხშირად არ ხდება და ნაკლებ მნიშვნელოვანია. ამ დანაშაულებათა შემდგომ სჯული მშობლების წინააღმდეგ შეცოდებას აყენებს. ვინაიდან თუმცა კი მძიმეა ეს ცოდვა, მაგრამ ხშირად არ ხდება, რამდენადაც ხშირი არაა და არც ბევრია, არამედ იშვიათად და ცოტანი გვხვდებიან ისეთი მხეცეისმაგვარი ადამიანები, რომელნიც კადნიერდებიან შეურაცხყონ მშობლები. როდესაც ახალგაზრდამ უთხრა, რომ ყოველივე ამას სიყრმითგან იმარხავდა, უფალი დამატებით არამომხვეჭელობას სთავაზობს. შეხედე, მცნებები გვიდგენენ ჭეშმარიტად ქრისტიანულ ცხოვრების წესს. „ყოველი, რაიცა გაქვს განყიდეო“, - ეუბნება. ვინაიდან, თუკი რამე დაგრჩება, მაშასადამე, შენ მისი მონა იქნები. და „მიეც“ არა მდიდარ ნათესავებს, არამედ „გლახაკთა“. ჩემის აზრით, სიტყვა „მიეც“ გამოხატავს იმ აზრს, რომ ქონებისაგან განთავისუფლებაც საჭიროა განსჯით და არ ისე, როგოც მოგვიხდება. ვინაიდან არამომხვეჭელობისას ადამიანს უნდა ჰქონდეს ყველა სხვა სათნოებანიც, რამდენადაც უფალმა თქვა: „და შემომიდეგ მე“, ანუ ყველა სხვა მიმართებითაც ჩემი მოწაფე იყავი, ყოველთვის მე მომდიე და არა ისე რომ დღეს გამომყვე, ხვალ კი არა. მთავარს, როგორც ვერცხლისმოყვარეს, უფალი ზეცაში დაპირდა საუნჯეს, თუმცა კი მან ყურად არ იღო, ვინაიდან თავისი ძვირფასეულის მონა იყო, ამიტომაც დამწუხრდა, მოისმინა რა, რომ უფალი შთააგონებდა მას ქონების დათმობას, მაშინ როდესაც მას იმიტომაც სურდა მარადიული ცხოვრება, რომ სიმდიდრის დიდი მოჭარბების პირობებში მას, მარადიულადაც ეცხოვრა. მთავრის დამწუხრება მიანიშნებს, რომ იგი კეთილგანწყობილი ადამიანი იყო და არა ბოროტი და მზაკვარი, ვინაიდან ფარისეველთაგან არავინ არასოდეს დამწუხრებულა, არამედ, უმალ ისინი კიდევ უფრო სასტიკნი ხდებოდნენ. ჩემთვის უცნობი არაა ის, რომ სამყაროს დიდი მნათობისთვის, ოქროპირისთვის მისაღები იყო ის, რომ ახალგაზრდას ჭეშმარიტად მარადიული ცხოვრება სურდა და უყვარდა იგი, მაგრამ შეპყრობილი იყო ძლიერი ვნებით, ვერცხლისმოყვარებით; თუმცაღა არც ახლახან შემოთავაზებული აზრია უადგილო, რომ მას სურდა მარადიული ცხოვრება, როგორც ვერცხლისმოყვარე ადამიანს.

24. ვითარცა იხილა იგი იესუ, რამეთუ შეწუხნა, თქუა, ვითარმედ: ძნიად შევიდენ სასუფეველსა ღმრთისასა, რომელთა აქუნდეს საფასე! 25. უადვილეს არს მანქანისა საბელი ჴურელსა ნემსისასა განსლვად, ვიდრე მდიდარი შესლვად სასუფეველსა ღმრთისასა. 26. ხოლო რომელთა-იგი ესმა, ჰრქუეს მას: და ვის ჴელ-ეწიფების ცხორებად? 27. მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: შეუძლებელი კაცთაგან შესაძლებელ არს ღმრთისა მიერ. 28. ჰრქუა მას პეტრე: აჰა ესერა ჩუენ დაუტევეთ ყოველი და შეგიდეგით შენ. 29. ხოლო იესუ ჰრქუა მათ: ამენ გეტყჳ თქუენ, რამეთუ არავინ არს, რომელმან დაუტევა სახლი, გინა მამაჲ, გინა დედაჲ, გინა ძმანი, გინა ცოლი, გინა შვილი სასუფეველისათჳს ღმრთისა, 30. რომელმან არა მიიღოს მრავალი წილი ჟამსა ამას და საუკუნესა მომავალსა ცხორებაჲ საუკუნოჲ.

მას შემდეგ, რაც მდიდარი, მოისმინა რა სიმდიდრეზე უარის თქმის შესახებ, დამწუხრდა. უფალი მშვენიერი შედარებით ხსნის, თუ რამდენად ძნელია სიმდირის მქონესათვის ცათა სასუფეველში შესვლა. არ უთქვამს მას რომ მათთვის, (მდიდართათვის) შეუძლებელია შესვლა, არამედ ძნელია, ვინაიდან ასეთთათვის არ არის შეუძლებელი ხსნა. სიმდიდრის გაცემით, მათ ზეციურ სიკეთეთა მიღება შეუძლიათ, მაგრამ ამ პირველის გაკეთება ადვილი არ არის, იმიტომ რომ სიმდიდრე წებოზე უფრო მეტად კრავს და მისთვის, ვინც შეპყრობილია მისით, ადვილი არ არის მასზე უარის თქმა. უფრო ქვემოთ უფალი ხსნის, თუ როგორაა ეს შეუძლებელი. აქლემი უფრო ადვილად გაძვრებაო, - ამბობს, - ნემსის ყუნწში, ვიდრე მდიდარი შევა საუფეველში. აქლემის ნემსის ყუნწში გაძრომა გადაჭრით შეუძლებელია, იგულისხმებ რა აქლემის ქვეშ თავად ცხოველს, თუ რამე გემის სქელ საბელს (შეადარეთ - ძველქართულ თარგმანში ნახმარია „მანქანისა საბელი“ - მ. შ.). თუკი უფრო ადვილია აქლემისთვის ნემსის ყუნწში გაძრომა, ვიდრე მდიდრისთვის სასუფეველში შესვლა, ხოლო პირველი შეუძლებელია, მით უფრო შეუძლებელია ცხონება მდიდრისა. რა შეიძლება ითქვას? უპირველეს ყოვლისა ის, რომ მართლაც შეუძლებელია მდიდრის ცხონება. ნუ მეტყვი, თუ შეიძლება, რომ ამან და ამან, იყო რა მდიდარი, დაარიგა რაც ჰქონდა და ცხონდა, ვინაიდან იგი სიმდიდრეში კი არ ცხონდა, არამედ როდესაც ღარიბი გახდა, ანდა ცხონდა როგორც სახლის მმართველი, მაგრამ არა როგორც მდიდარი. და სულ სხვა საქმე იყო სახლის მმართველი, ვიდრე მდიდარი. მდიდარი ინახავს სიმდიდრეს თავისთვის, სახლის მმართველს კი ჩაბარებული აქვს სიმდიდრე სხვებისთვის. ამიტომაც ის, ვისზეც მიუთითებ, თუკი ცხონდა, ცხონდა არა სიმდიდრით, არამედ, როგორც ვთქვით, ან იმით რომ უარი თქვა ყველაფერზე, რაც ჰქონდა, ანდა კარგად განკარგავდა ქონებას, როგორც სახლის მმართველი. შემდეგ, დააკვირდი იმასაც, რომ მდიდრისთვის შეუძლებელია ცხონება, ხოლო საფასის მქონისათვის ძნელი. უფალი თითქოს ასე ამბობს: ვინც შეპყრობილია სიმდიდრით, ვინც მისი მონაა და მსახური, იგი ვერ ცხონდება. ხოლო ვისაც აქვს სიმდიდრე და თავის ნებას უმორჩილებს მას და არა თავად მორჩილებს, მისთვის ძნელია ცხონება ადამიანური უძლურებისდა გამო. ვინაიდან შეუძლებელია ბოროტად არ ვისარგებლოთ იმითი, რაც გვაქვს, რამდენადაც, ვიდრე გვაქვს სიმდიდრე ეშმაკი ცდილობს მოგვინადიროს ჩვენ, რათა გამოვიყენოთ იგი წესებისა და სახლის მმართველის კანონების საწინააღმდეგოდ, - და ძნელია გაექცე მის მახეს. ამიტომაც სიღარიბე კეთილი საქმეა და იგი თითქმის თავისუფალია ცდუნებისაგან. „ხოლო რომელთა იგი ესმა, ჰრქუეს მას: და ვის ხელ-ეწიფების ცხონებად? მიუგო იესო და ჰრქუა მათ: შეუძლებელი კაცთაგან შესაძლებელ არს ღმრთისა მიერ“. ვისაც ადამიანური აზროვნების წესი აქვს, ანუ გატაცბულია ქვენათი და ძლიერ შეიყვარა მიწიერი, მისთვის, როგორც ითქვა, ცხონება შეუძლებელია, ხოლო ღმერთისთვის ეს შესაძლებელია; ანუ როდესაც ვინმეს მრჩევლად ღმერთი ეყოლება და თავის მასწავლებლად ღვთის სიმართლენი და მცნებანი სიგლახაკის შესახებ და მას მოუხმობს შემწედ, მისთვის შესაძლებელია ცხონება. ვინაიდან ჩვენი საქმეა სიკეთე გვსურდეს, ხოლო მისი ქმნა - ღვთის საქმეა, და სხვაგვარადაც: თუკი ჩვენ, ავმაღლდებით რა ყოველგვარ ადამიანურ სულმოკლეობაზე სიმდიდრესთან მიმართებაში, თუნდაც ვისურვებთ მეგობრების შეძენას უსამართლო სიმდიდრით, ჩვენ ვცხონდებით და მათ მიერ ვიქნებით მიცილებულნი მარადიულ სამყოფელში. ვინაიდან უკეთესია, თუკი ყველაფერზე უარს ვიტყვით, ან თუკი არ ვიტყვით უარს ყველაფერზე, თუნდაც თანამონაწილეს გავხდით გლახაკებს და მაშინ შეუძლებელი შესაძლებელი გახდება. თუმცა, თუკი არ ვიტყვით უარს ყველაფერზე, არ არის შესაძლებელი ცხონება, მაგრამ უფლის კაცთმოყვარების გამო შესაძლებელი ხდება ცხონება იმ შემთხვევაშიც, თუკი რაღაც ნაწილს გამოვყოფთ ჭეშმარიტი სარგებლისათვის. ამასთან პეტრე კითხულობს: „აჰა ესე რა ჩვენ დაუტევეთ ყოველი“ და კითხულობს არა მხოლოდ თავისთვის, არამედ ყველა გლახაკის სანუგეშოდ. რათა არა მხოლოდ მდიდრებს ჰქონდათ კეთილი იმედები მრავლის მიღებისა, როგორც მრავალზე უარის მოქმედებას, ხოლო გლახაკებს არ ჰქონდეთ იმედები, ვინაიდან უარი თქვეს და მცირედზე, ამიტომ მცირედი სასყიდელიც დაიმსახურეს. ამიტომ კითხულობს პეტრე და პასუხად ესმის, რომ აქაც და მომავალ საუკუნეშიც მიიღებს სასყიდელს ყოველი, ვინც არ უნდა მოიძულოს ღვთის გულისათვის თავისი ქონება, თუნდაც იგი მცირედი იყოს: შენ იმას კი ნუ უყურებ, რომ იგი მცირეა, არამედ რომ ის მოიცავდა ცხოვრებისათვის საჭირო მთელ სახსრებს ამ ადამიანისა და როგორც შენ იმედოვნებდი მრავალსა და დიდებულზე, ასევე ის ამ არა მრავლითა და მცირედით იმედოვნებდა საკუთარი სიცოცხლის შენარჩუნებას. აღარ ვლაპარაკობ იმაზე, რომ ვისაც მცირედი აქვს, დიდად არის მასზე მიჯაჭვული. ეს ჩანს მამებზეც, ჰყავთა რა ერთი შვილი, ისინი მეტად არიან მასზე მიჯაჭვული, ვიდრე მაშინ, როდესაც უფრო მეტი შვილები ჰყავთ. ასევე გლახაკსაც, აქვს რა ერთი სახლი და ერთი მინდორი, უფრო მეტად უყვარს ისინი, ვიდრე შენ - მრავალი. ასეც რომ არ იყოს, არამედ ორივენი თანაბრად იყვნენ მიჯაჭვულნი, თანაბრად ღირსეულია მათზე უარის თქმაც. ამიტომაც ამ სოფელში ისინი ბევრად უფრო მეტ სასყიდელს მიიღებენ, ისევე როგორც ეს მოციქულები. ვინაიდან თითოეულ მათგანს, დაუტევა რა ქოხმახი, ახლა დიდებული ტაძრები, მინდვრები, მრევლი, მრავლი ცოლი ყავს მასზე გულმხურვალებითა და რწმენით მიჯაჭვულნი. და საერთოდაც ყველაფერი დანარჩენი. და მომავალ საუკუნეშიც ისინი მიიღებენ არა მრავალ მსგავს მინდორს და ხორციელ ჯილდოებს, არამედ მარადიულ სიცოცხლეს.

31. და წარიყვანნა ათორმეტნი იგი და ჰრქუა მათ: აჰა ესერა აღვალთ იერუსალჱმდ, და აღესრულნენ ყოველნი წერილნი წინაწარმეტყუელთანი ძესა ზედა კაცისასა: 32. რამეთუ მიეცეს ჴელთა წარმართთასა, და ეკიცხევდენ მას, და იგინოს, და ჰნერწყუვიდენ 33. და ტანჯონ და მოკლან იგი, და მესამესა დღესა აღდგეს. 34. და მათ არარაჲ გულისჴმა-ყვეს ესე, არამედ იყო სიტყუაჲ იგი დაფარულ მათგან, და არა იცოდეს თქუმული იგი.

უფალი უწინასწარმეტყველებს მოწაფეებს მოსალოდნელ ვნებებზე ორი მიზნით, ჯერ ერთი, რათა უჩვენოს, რომ მას ჯვარს აცვამენ არა თავისი ნების საწინაარმდეგოდ და არა როგორც უბრალო ადამიანს, რომელმაც არ უწყის საკუთარი სიკვდილის შესახებ, არამედ რომ მან იცის მის შესახენ ადრევე და ნებაყოფლობით დაითმენს მას. ვინაიდან, მას რომ სურვილი არ ქონოდა ვნებისა, მაშინ როგორც წინასწარმეტყველი აიცილებდა მას. ვინაიდან საკუთარი ნების საწინააღმდეგოდ სხვისხელში მოხვედრა დამახასიათებელია მისთვის, ვინც არ იცის ამის შესახებ წინასწარ. მეორეც, რათა დაერწმუნებინა ისინი ადვილად გადაეტანათ მომავალი გარემოებანი, როგორც მათთვის წინასწარ ცნობილი და არა როგორც უეცრად თავს დამტყდარნი. თუკი უფალო, შენზე უნდა აღსრულდეს წინასწარმეტყველთა მიერ დიდი ხნის წინ ნაწინასწარმეტყველები, მაშ რაღატომ ადიხარ იერუსალიმში? სწორედ იმიტომ, რომ მე აღვასრულო გამოხსნა. ამრიგად, ის ნებაყოფლობით მიდის. თუმცა იგი ამისათვის ამბობდა, მოწაფეები ვერაფერს ხვდებოდნენ მაშინ, ვინაიდან ეს სიტყვები მათთვის დაფარული იყო, განსაკუთრებით კი სიტყვები აღდგომის შესახებ. სხვა სიტყვებსაც ვერ გულისხმაყოფდნენ, მაგალითად იმის შესახებ, რომ წარმართთა ხელთ მისცემდნენ მას; მაგრამ სიტყვები აღდგომის შესახებ გადაჭრით არ ესმოდათ, ვინაიდან ისინი არ იყვნენ ხმარებაში. თანაც ყველა იუდეველს არ სწამდა საყოველთაო აღდომაც კი, როგორც ეს სადუკეველებზე ჩანს (მათე 22, 23). შესაძლოა თქვა: თუკი მოწაფენი ვერ გულისხმაყოფდნენ, მაშ რაღატომ ეუბნებოდა, ბოლოსდაბოლოს, უფალი ამის შესახებ წინდაწინ? რა სარგებლობის მოტანა შეეძლო მათ სანუგეშოდ ჯვაზრე ვნების ჟამს, როცა მათ არ ესმოდათ თქმული? სამაგიეროდ არც თუ მცირე იყო სარგებელი მაშინ, როდესაც ისინი შემდგომში იხსენებდნენ, რომ აღსრულდა სწორედ ის, რაც მათ ვერ გაიგეს, როდესაც უფალი უწინასწარმეტყველებდა. ეს მრავალი რამიდან ჩანს, განსკუთრებით კი იოანეს სიტყვებიდან: „ხოლო ესე არა ეცნა მოწაფეთა მისთა პირველად, არამედ ოდეს იდიდა იესუ, მაშინ მოეხსენა, რამეთუ ესრეთ იყო წერილი მისთვის, და ესე უყვეს მას“. (იოან. 12, 16; 14, 29) და ნუგეშინისმცემელმა, შეახსენა რა ყველაფერი, მისცა მათ ყველაზე უფრო სარწმუნო მოწმობა ქრისტეზე. ხოლო იმის შესახებ, თუ როგორ იყო დაფვლა სამდღიანი, საკმრისადაა თქმული სხვა მახარებელთა განმარტებისას (იხ. მათ. თ. 12).

35. და იყო ვითარცა მიეახლნეს იერიქოდ, ბრმაჲ ვინმე ჯდა გზასა ზედა მთხოველად. 36. ვითარცა ესმა, ვითარმედ ერი წარმოვალს, იკითხვიდა: რაჲ-მე არს ესე? 37. უთხრეს მას, ვითარმედ: იესუ ნაზარეველი წარმოვალს. 38. და მან ღაღატ-ყო და თქუა: იესუ, ძეო დავითისო, შემიწყალე მე! 39. ხოლო რომელნი წინა-უძღოდეს, ჰრისხვიდეს მას, რაჲთა დადუმნეს. ხოლო იგი უფროჲს ღაღადებდა და იტყოდა: იესუ, ძეო დავითისო, შემიწყალე მე! 40. და დადგა იესუ და ბრძანა მოწოდებაჲ მისი. და ვითარცა მოეახლა იგი, ჰკითხა მას: 41. რაჲ გნებავს, და გიყო შენ? ხოლო მან ჰრქუა: უფალო, რაჲთა აღვიხილნე თუალნი. 42. ხოლო იესუ ჰრქუა მას: აღიხილენ! სარწმუნოებამან შენმან გაცხოვნა შენ. 43. და მეყსეულად აღიხილნა და მისდევდა მას და ადიდებდა ღმერთსა. და ყოველმან ერმან იხილეს და აქებდეს ღმერთსა.

გზაში უფალი აღასრულებს სასწაულს ბრმაზე, რათა მისი სვლაც არ იყოს უსარგებლო ჩვენთვის და ქრისტეს მოწაფეთათვის, რათა ჩვენ ყველაფერში, ყოველთვის და ყველგან მოგვქონდეს სარგებელი, ხოლო ფუჭი არაფერი გვქონდეს. ბრმას სწამდა, რომ ის (იესო) არის ქრისტე, რომელსაც ელიან (ვინაიდან, სავარაუდოა, რომ როგორც იუდეველთა შორის აღზრდილმა, მან იცოდა, რომ იესო დავითის თესლისგანაა) და დიდი ხმით ყვიროდა: „ძეო დავითისო, შემიწყალე მე!“ და სიტყვებით „შემიწყალე მე“ გამოხატავდა, რომ მას მის შესახებ რაღაც ღვთაებრივი წარმოდგენა აქვს და არ თვლის მხოლოდ ადამიანად. დააკვირდი, თუმცა, დაჟინებულობასაც მისი აღმსარებლობისა თუ როგორ არ ჩუმდებოდა იგი, მიუხედავად იმისა, რომ მრავალნი აჩუმებედნენ, არამედ კიდევ უფრო ხმამაღლა ყვიროდა, ვინაიდან შინაგანი სიმხურვალე აღძრავდა მას. ამიტომაც იესო მოუწოდებს მას თავისთან, როგორც ჭეშმარიტად ღირსს მასთან მიახლებისა და ეკითხება მას: „რაი გნებავს და გიყო შენ?“ ეკითხება არა იმიტომ, თითქოსდა არ იცის, არამედ რათა იქ მყოფთ არ მოეჩვენოთ, რომ იგი ერთს ითხოვს, ის კი მეორეს აძლევს: ის, მაგალითად, ითხოვს ფულს, იგი კი, სურს რა თავის გამოჩენა, სიბრმავეს კურნავს. ვინაიდან შურს შეუძლია ცილი დასწამოს ასეთი უგუნური სახითაც. ამიტომაც უფალი ეკითხება და როდესაც ცხადყოფს, რომ მას თვალის აღხილვა სურს, აღუხელს კიდეც. დააკვირდი ამპარტავნების არ არსებობასაც. „სარწმუნოებამან შენმანო, - ეუბნება, გაცხოვნა შენ“, რამდენადაც შენ ირწმუნე, რომ მე ვარ ნაწინასწარმეტყველები იგი, ძე დავითისა ქრისტე და გამოხატე ასეთი გულმხურვალება, რომ არ გაჩუმდი, მიუხედავად აკრძალვისა. აქედან ჩვენ ვსწავლობთ იმას, რომ როდესაც ჩვენ სარწმუნოებით ვითხოვთ, არ ხდება ისე, რომ ჩვენ ერთს ვითხოვდეთ, უფალი კი მეორეს გვაძლევდეს, არამედ სწორედ იმას. თუკი ჩვენ ვითხოვთ ერთს, ხოლო ვიღებთ მეორეს, ეს აშკარა ნიშანია იმისა, რომ ჩვენ არ ვითხოვთ კეთილს და არ ვითხოვთ სარწმუნოებით. „ითხოვთო, - ნათქვამია, - და ვერ მიიღებთ, რამეთუ ბოროტად ითხოვთ“ (იაკ. 4, 3). დააკვირდი ხელმწიფებასაც: „აღიხილენ“. წინასწარმეტყველთაგან რომელი კურნავდა ასე, ანუ ასეთი ხელმწიფებით? აქედან ღაღადებაც, წარმომდგარი ჭეშმარიტი ნათლისაგან (იოან. 1, 9), გახდა ნათელი სნეულისათვის. ვინაიდან იგი მისდევდა იესოს, ადიდებდა რა ღმერთს და სხვებსაც განაწყობდა მისი დიდებისათვის.