ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

ლუკას სახარების განმარტება

თავი მეათე

1. და ამისა შემდგომად გამოირჩინა უფალმან სხუანი სამეოც და ათნი და წარავლინნა იგინი ორ-ორნი წინაშე მისსა ყოველსა ქალაქებსა და დაბნებსა, ვიდრეცა ეგულებოდა მას მისლვად. 2. და ეტყოდა მათ: სამკალი ფრიად არს, ხოლო მუშაკნი მცირედ. ევედრენით უკუე უფალსა სამკალისასა, რაჲთა მოავლინნეს მუშაკნი სამკალსა თჳსსა. 3. წარვედით! აჰა ესერა მიგავლინებ თქუენ, ვითარცა კრავთა შორის მგელთა.

გამოსვლათა წიგნში წერია: „მივიდნენ ელიმში. იქ იყო თორმეტი წყაროსთვალი და სამოცდაათი ფინიკის ხე“ (გამოსვლა. 15,27). რაც მოხდა მაშინ ისტორიულად და ხატოვნად, ის აღსრულდა ახლა სინამდვილეში. ელიმი - ნიშნავს აღსვლას. ამით აღინიშნება არაფერი სხვა, თუ არა ის, რომ ჩვენ ვაღწევთ რა უსრულყოფილეს გაგებასა და სულიერ ასაკს და არ ვჩერდებით, როგორც ებრაელები, სჯულზე, არამედ ვერთვით ქრისტიანობას, ვიპოვით თორმეტ წყაროსთვალს, ან თორმეტ უპირატეს მოციქულს, რომელნიც არსებითად არიან წყარონი ყოველგვარი უტკბილესი მოძღვრებისა. ვპოვებთ ასევე სამოცდაათ ფინიკის ხეს, ანუ (სამოცდაათ მოციქულს). ისინი არ იწოდებიან წყაროსთვლებად, არამედ ფინიკებად, როგორც ისინი, ვისაც ზრდიან და წინა უძღვიან (უპირატესი) მოციქულნი, ვინაიდან მართალია, ეს სამოცდაათი მოციქულიც ქრისტემ ამოირჩია, მაგრამ ისინი თორმეტზე დაბლა იდგნენ და შემდგომში მათი მოწაფეები და თანამგზავრები იყვნენ. ამრიგად, ეს ფინიკები იზრდებოდნენ წყაროთაგან, ანუ მოციქულთაგან და ჩვენ მოგვანიჭეს ნაყოფი ტკბილი და ამასთანავე, ზომიერად მჟავე. წმინდანთა სწავლება მართლაც ასეთია: იგი არც მთლად ატკბობს და უალერსებს, და არც მთლად ზღუდავს და სძლევს, არამედ აერთებს ერთ თვისებასაც და მეორესაც და ჭეშმარიტად, შეზავებულია მარილით და შეერთებული მადლთან, როგორც მოციქული პავლეც ხმობს: „სიტყაჲ თქვენი მარადის მადლითა ვითარცა მარილითა შეზავებულ იყავნ“ (კთლ. 4,6). უფალი ირჩევს სამოცდაათ მოწაფეს სწავლების საჭიროების მქონეთა სიმრავლის გამო, ვინაიდან როგორც კარგი მოსავლის მქონე მინდვრები ითხოვენ მრავალ მომკალს, ასევე მორწმუნეთათვის, რამდენადაც ისინი აურაცხელი სიმრავლისანი იყვნენ, გაჩნდა საჭიროება მრავალი მასწავლებლისა.

უფალი აგზავნის მათ ორ-ორს, რათა უფრო უსაფრთხოთ იყვნენ და ერთმანეთს ხელი შეუწყონ. ისინი წინაუძღოდნენ მას, ანუ იოანეს მსგავსად ასწავლიდნენ: „განჰმზადენით გზანი უფლისანი“ (მათე. 3,3). დააკვირდი, როგორ ამბობს მანამდე: „ევედრენით უკუე უფალსა სამკალისასა, რაჲთა მოავლინნეს მუშაკნი სამკალსა თვისსა“, ხოლო შემდეგ თვითონ თავისი ხელმწიფებით აგზავნის მათ. ვინაიდან ის, როგორც ჭეშმარიტი ღმერთი არის ჭეშმარიტად უფალი სამკალისა, ანუ მორწმუნეთა. წინასწარ ეუბნება მათ დევნისა და იმის შესახებ, რომ ისინი იქნებიან, როგორც კრავნი მგელთა შორის, რათა მოულოდნელად დაესხმიან რა მათ თავს მოულოდნელობის წყალობით, არ შეაცბუნონ ისინი.

4. ნუ წარგაქუნ ბალანტი, ნუცა ვაშკარანი, ნუცა შესასხმელი ფერჴთაჲ და ნუცა ვის გზასა ზედა მოიკითხავთ. 5. და რომელსაცა სახლსა შეხჳდეთ, პირველად თქუთ: მშჳდობაჲ სახლსა ამას! 6. და უკუეთუ იყოს მუნ ძჱ მშჳიდობისაჲ, განისუენოს მის ზედა მშჳდობამან თქუენმან, უკუეთუ არა − თქუენდავე მოიქცეს. 7. მასვე სახლსა შინა იყვენით, ჭამდით და სუემდით მათ თანა, რამეთუ ღირს არს მუშაკი სასყიდლისა თჳსისა, ნუ მიხუალთ სახლითი სახლად. 8. და რომელსა ქალაქსა შეხჳდეთ, და შეგიწყნარნენ თქუენ, ჭამდით წინა-დაგებულსა თქუენსა 9. და განჰკურნებდით მას შინა უძლურთა და ეტყოდეთ მათ: მოახლებულ არს თქუენ ზედა სასუფეველი ღმრთისაჲ.

ვინაიდან უფალს განზრახული აქვს მოწაფეთა გაგზავნა სახარების საქადაგებლად, ამიტომ ეუბნება მათ: ნუ წაიღებთ, ნურც ფუთას, ნურც ამას და ნურც იმას; ვინაიდან თქვენთვის საკმარისია იზრუნოთ სიტყვაზე. ხოლო თუ თქვენ ფუთის ტარებას დაიწყებთ, ნათელია, რომ მისით იქნებით დაკავებულნი, ხოლო სიტყვას დაუდევრათ მოეპყრობით. სხვაგავრად: რამდენადაც თქვენ გამოგკვებავენ ისინი, ვისაც ასწავლით, მაშინ რაღა საჭიროება გაქვთ ფუთის. ანდა თანხის, ანდა ფეხსაცმლისა? ვინაიდან თქვენს მიერ დამოძღვრილნი დააკმაყოფილებენ თქვენს ყოველგვარ საჭიროებას. „და ნუცა ვის გზასა ზედა მოიკითხავთ“. ასე ამცნებს მათ იმის გამო, რომ ისინი არ იყვნენ დაკავებულნი ადამინთა მოკითხვითა და მოფერებით და ამით დაბრკოლება არ შეუქმნან ქადაგების საქმეს. ვინაიდან, სავარაუდოა, რომ მიკითხვის მიმღებელი თავადაც მოიკითხავდა და შესაძლოა, ხანგრძლივი საუბარიც გაება, როგორც ჩვეულებრივ იქცევიან მგზავრები, ხოლო შემდეგ, როგორც უკვე დამეგობრებული, კიდევ რამეზე ჩამოაგდებდა სიტყვას და ამრიგად მოციქული დაეცემოდა ჩვეულებრივ ადამიანურ ურთიერთობამდე, ხოლო სიტყვას დაუდევრად მოექცეოდა. სწორედ ამ მიზეზით უკრძალავს მოციქული მოწაფეებს ვინმეს მოკითხვას გზაზე.

„რომელსაც სახლსა შეხვიდეთო, - ამბობს, -პირველად თქუთ: მშვიდობაჲ სახლსა ამას“, ანუ მიესალმეთ სახლში მყოფთ; შემდეგ, უჩვენებს რა, რომ ეს უბრალო მისალმება კი არ არის, არამედ, ამასთანავე კურთხევაც, ამბობს: თუკი სახლის პატრონი ღირსი იქნება, იგი კურთხეული იქნება, ხოლო თუკი ის შეურაცხმყოფელია და არ შეუძლია მშვიდობის მიღება, თუკი ის მტერია და მოწინააღმდეგეა თქვენი სიტყვისა და სწავლებისა, კურთხევა არ მივა მასთან, არამედ თქვენ დაგიბრუნდებათ. ამცნებს არ გადავიდნენ სახლიდან სახლში, რათა მოციქულები არ გამოჩნდნენ გემოთმოყვარენი, არ მისცენ მრავალთ საბაბი ცდუნებისა და არ შეურაცხყონ ისინი, ვინც ისინი თავიდან მიიღო. „ჭამდით, - ამბობს, - და სუემდით მათ თანა“, ანუ რასაც შემოგთავაზებენ და თუნდაც ეს მცირედი და მწირი იყოს, მეტს ნუ მოითხოვთ. საჭმელი მიიღეთ ჯილდოს ნაცვლად, ანუ ნუ ეძიებთ იმას, რომ მიიღოთ საჭმელი და საფასური განსაკუთრებული, არამედ თავად საჭმელი მიიღეთო ჯილდოს ნაცვალდ. შეხედე, როგორ განამტკიცებს თავის მოწაფეებს სიღარიბის წინააღმდეგ. ამცნებს სნეულთა განკურნებას, რომელნიც ქალაქებში იმყოფიან, რათა მოციქულებმა თავიანთი სასწაულთმოქმედებით შეძლონ ადამიანთა მიზიდვა ქადაგების მოსასმენად. ვინაიდან, ნახე რას ამბობს: „და ეტყოდეთ მათ: მოახლოებულ არს თქვენ ზედა სასუფეველი ღმრთისაჲ“. ვინაიდან, თუკი ჯერ თქვენ განკურნავთ, ხოლო შემდეგ სწავლებას დაიწყებთ, თქვენი ქადაგება წარმატებული იქნება და ადამიანები ირწმუნებენ, რომ მათ მიმართ ღმრთის სასუფეველი მოიწია. ვინაიდან ისინი არ განიკურნებობდნენ, ეს რომ რაიმე ღმრთაებრივ ძალას არ ჩაედინა. და სნეულებსაც მიეახლა ღმრთის სასუფეველი, როდესაც ისინი სულიერად განიკურნენ. ვინაიდან იგი შორსაა სნეულისგან, რომელზეც ჯერ კიდევ ბატონობს ცოდვა.

10. და რომელსა ქალაქსა შეხჳდეთ, და არა შეგიწყნარნენ თქუენ, გამო-რაჲ-ხჳდოდით უბანთა მისთა, არქუთ მათ: 11. აჰა ესერა მტუერი რომელ აღეკრა ფერჴთა ჩუენთა ქალაქისაგან თქუენისა, განვიყრით თქუენ ზედა; გარნა ესემცა უწყით, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ღმრთისაჲ. 12. გეტყჳ თქუენ: სოდომელთა უმოლხინეს იყოს მას დღესა შინა, ვიდრე ქალაქისა მის.

თუკიო, ამბობს, „რომლიმე ქალქში მიხვალთ და არ მიგიღებენ, ქუჩაში გამოსვლისას თქვით“, რომ ჩვენ არაფერი გვაქვს საერთო თქვენთან, ჩვენ არაფერი მოგვაქვს თქვენი ქალაქიდან, მტვერსაც კი, რომელიც მოგვეკრა, ჩამოვიშორებთ, ანუ ჩამოვიბერტყავთ, გავიწმენდთ და თქვენზე განვიყრით; თუმცა იცოდეთ, რომ მოგიახლოვდათ სასუფეველი ღმრთისა. აქ ვინმე იკითხავს, როგორ ამბობს უფალი, რომ ღმერთის სასუფეველი მიუახლოვდა მათაც, ვინც იღებენ მოციქულებს და მათაც, ვინც მათ არ იღებენ. უნდა ითქვას, რომ ისინი ოდნავადაც არ ეწინააღმდეგებიან საკუთარ თავს. ვინაიდან მათ, ვინც იღებენ მოციქულებს, სასუფეველი უახლოდვება წყალობით, ხოლო მათ ვინც არ იღებენ - განკითხვით. რადგან გთხოვ, წარმოიდგინე, რომ რაიმე სანახაობაზე იმყოფებიან მრავალნი, ერთი მხრივ, ბრალდებულნი, მეორე მხრივ კი - არა, მაგალითად სენატორები, მხედართმთავრები და დიდებულნი, შემდეგ რომელიმე მაცნე, ყველას ერთად, ბრალდებულებსაც და საპატიოთაც, ამცნობს: მეფე მოგიახლოვდათ თქვენ! განა იმას არ ამბობს იგი, რომ ერთ მხარეს მეფე იმათგან დასასჯელად მიუახლოვდა, ხოლო მეორეს - რათა პატივი და წყალობა მიანჭოს? ასევე გაიგე აქაც. უფრო მოლხენით იქნებაო, ამბობს, სოდომი, ვიდრე ქალაქი, რომელმაც არ მიგიღოთ თქვენ. რატომ? იმიტომ, რომ სოდომში მოციქულები არ იყვნენ გაგზავნილნი და ამიტომ, ისინი ვინც არ მიიღო მოციქულები, სოდომელებზე უარესნი არიან, დააკვირდი იმასაც, რომ ქალაქს, რომელიც არ იღებს მოციქულებს, ფართო ქუჩები აქვს; ხოლო ფართო გზას დაღუპვისკენ მივყავართ. ამრიგად, ის ვინც იმ ფართო გზებით დადის, დაღუპვისკენ რომ მივყავართ, იგი არ იღებს მოციქულთა და ღმრთაებრივ მოძღვრებას.

13. ვაჲ შენდა, ქორაზინ, და ვაჲ შენდა, ბეთსაიდა, რამეთუ ტჳროსს და სიდონს თუმცა იქმნნეს ძალნი, რომელ იქმნნეს თქუენ შორის, პირველვემცა ძაძითა და ნაცარსა ზედა მსხდომარეთა შეინანეს. 14. ხოლო ტჳროსი და სიდონი უმოლხინეს იყოს სასჯელსა მას, ვიდრე თქუენ. 15. და შენ, კაპერნაუმ, ნუ ცადმდე აჰმაღლდები, არამედ ჯოჯოხეთადმდე შთაჰჴდე. 16. რომელმან თქუენი ისმინოს, ჩემი ისმინა; და რომელმან თქუენ შეურაცხ-გყვნეს, მე შეურაცხ-მყოფს; და რომელმან მე შეურაცხ-მყოს, შეურაცხ-ჰყოფს მომავლინებელსა ჩემსა.

ტვიროსი და სიდონი წარმართული ქალაქები იყო, ხოლო ბეთსაიდა და ქორაზინი - იუდეური. ამრიგად, იგი ამბობს, რომ სამსჯავროზე წარმართები უფრო მოლხენილად იქნებიან, ვიდრე თქვენ, სასწაულთა მხილველნი და არამრწმენნი; ვინაიდან მათ რომ ეხილათ, ირწმუნებდნენ და შენც, კაპერნაუმ, ცამდე ამაღლებულო, როგორც მრავალი სასწაულით სახელგანთქმული, შენში რომ აღესრულა, ჯოჯოხეთამდე შთახდები; შენ განისჯები იმის გამო, რომ ამდენი სასწაულის შემდეგაც არ ირწმუნე. შემდეგ, საქადაგებლად გაგზავნილებმა რომ არ თქვან, რაღატომ გვაგვაზვნი, თუკი ზოგიერთი ქალაქი არ მიგვიღებს ჩვენ, ამბობს: ნუ დამწუხრდებით; თქვენი უარმყოფელი უარმყოფს მე და ჩემს მამას; ამიტომ შეურაცხყოფა არ წყდება თქვენზე, არამედ ღმერთამდე ადის. ამრიგად, დაე ნუგეში იყოს თქვენთვის ის, რომ შეუარცხყოფას აყენებენ (არა თქვენ, არამედ) ღმერთს. ზუსტად ასევე, მეორე მხრივ, ნუ იტრაბახებთ და თავს ნუ აღიმაღლებთ იმითი, რომ ზოგიერთნი მოგისმენენ თქვენ; ვინაიდან ეს თქვენი კი არა, ჩემი მადლის მოქმედების შედეგია.

17. და მოიქცეს სამეოც და ათნი იგი სიხარულითა და იტყოდეს: უფალო, ეშმაკნიცა დაგუემორჩილებიან სახელითა შენითა. 18. ჰრქუა მათ იესუ: ვხედევდ ეშმაკსა ვითარცა ელვასა, ზეცით გარდამოვრდომილსა. 19. აჰა მიგცემ თქუენ ჴელმწიფებასა დათრგუნვად გუელთა და ღრიაკალთა და ყოველსა ზედა ძალსა მტერისასა, და თქუენ არარაჲ გევნოს. 20. ხოლო ამას ზედა ნუ გიხარინ, რამეთუ სულნი უკეთურნი დაგემორჩილებიან, არამედ გიხაროდენ, რამეთუ სახელები თქუენი დაიწერა ცათა შინა.

ადრე თქვა მახარებელმა, რომ უფალმა სამოცდაათი მოწაფე გაგზავნა, ახლა კი ამბობს, რომ ისინი დაბრუნდნენ გახარებულნი იმითი, რომ ისინი არა მხოლოდ სხვა სნეულებათაგან კურნავდნენ, არამედ ათავისუფლებდნენ აგრეთვე უდიდესი ბოროტებისაგან - დემონებისაგან. შეხედე, რა შორს არიან ქედმაღლობისგან; ვინაიდან ისინი ეუბნებიან უფალს: ეშმაკები გვემორჩილებიან „სახელითა შენითა“, შენი მადლით და არა ჩვენი ძალით. უფალი კი ეუბნება მათ: ნუ გიკვირთ ის, რომ ეშმაკები გემორჩილებიან, ვინაიდან მათი მთავარი დიდი ხანია გადმოგდებულია და არანაირი ძალა არ გააჩნია. მართალია, ადამიანთათვის ეს არ იყო ხილული, მაგრამ ჩემთვის, მჭვრეტელისა უხილავისაც, ეს თვალსაჩინო იყო, ელვასავით გადმოვარდა სატანა ზეციდან, ვინაიდან ის ნათელი იყო, მთავარანგელოზი და შუქი დღისა, თუმცა ახლა ბნელი გახდა. თუკი იგი გადმოვარდა ზეციდან, მისი მონები, ვგულისხმობ ეშმაკებს, რას აღარ დაითმენენ? ზოგიერთნი სიტყვას: „ზეცით“ იგებენ ასე: დიდებისაგან. რამდენადაც სამოცდაათმა უთხრა უფალს, რომ მათ ეშმაკნიც ემორჩილებიან, ამიტომ ის ამბობს: ეს მეც ვიცოდი, ვინაიდან ვნახე, როგორ გადმოვარდა სატანა ზეციდან, ანუ მოაკლდა დიდებას, რომელიც მას ჰქონდა და პატივსაც. ქრისტეს მოსვლამდე მას პატივს მიაგებდნენ როგორც ღმერთს, ახლა კი იგი გადმოვარდა ზეციდან, ანუ შეწყვიტეს მისთვის ღმრთის შესაფერი პატივის მიგება და ფიქრი იმისა, რომ იგი ზეცაში ცხოვრობს. აჰა მოგცემ თქვენ ხელმწიფებას მისი ძალების დათრგუნვისა. ვიანიდან გველები და მორიელები არსებითად ეშმაკთა პოლკები არიან, ქვემძრომნი ქვევით და მათგან ისინი, ვინც უფრო ხილული სახით გესლავენ, არსებითად გველები არიან, ხოლო ისინი, ვინც უფრო ფარული სახით აყენებენ ზიანს, არსებითად მორიელები. მაგალითად, ეშმაკი მრუშობისა და მკვლელობისა, არის გველი ვინაიდან იგი ხილული ბოროტებისთვის აღგვძრავს; ხოლო ის ეშმაკი, რომელიც სნეულების საბაბით, მაგალითად, უბიძგებს ადამიანს აბანოებით, კეთილსურნელოვანი ნელსაცხებლებით და სხვა განცხრომით ისარგებლოს, შეიძლება მორიელად იწოდოს, ვინაიდან მას ფარული გესლი აქვს და ცდილობს ფარულად დაგესლოს სხეული, რათა დაემორჩილება რა მას, უფრო დიდი დანაშაული ჩაადენინოს. მაგრამ მადლობა უფალს, რომელმაც მოგვცა ხელმწიფება მათი დათრგუნვისა! თუმცა, ასწავლის რა მოწაფეებს არ იყვნენ ქედმაღალნი, უფალი ამბობს: ის ნუკი ნუ გახარებთ, რომ უკეთური სულები გემორჩილებიან (ვინაიდან ამისგან წყალობას სხვები იღებენ, კერძოდ კურნების მიმღებნი), არამედ უფრო მეტად ის უნდა გიხაროდეთ, რომ თქვენი სახელები დაიწერა ცაში. არა მელნით, არამედ ღმრთაებრივი მეხსიერებით და მადლით. ეშმაკი ვარდება ციდან, ადამიანები კი, მიწაზე მცხოვრებნი, ცაში ეწერებიან. ამრიგად, ჭეშმარიტი სიხარული იმაშია, რომ თქვენი სახელები ცაში დაიწერა და არ არის დავიწყებული ღმრთისაგან.

21. მას ჟამსა შინა იხარებდა იესუ სულითა და თქუა: აღგიარებ შენ, მამაო, უფალო ცისა და ქუეყანისო, რამეთუ დაჰფარე ესე ბრძენთაგან და მეცნიერთა და გამოუცხადე ესე ჩჩჳლთა. ჰე, მამაო, რამეთუ ესრეთ სათნო-იყო შენ წინაშე.

როგორც კეთილ მამას, ხედავს რა შვილებს წარმატებულს რაიმეში, რაც ქების ღირსია, უხარია, ასევე მაცხოვარმა განიხარა იმით, რომ მოციქულები ასეთი მადლის ღირსნი შეიქმნენ. ამიტომ იგი მადლობს ღმერთს, რომ ასეთი საიდუმლონი დაფარულია „ბრძენთაგან“, ანუ ფარისეველთა და მწიგნობართაგან, რომელნიც სჯულს განმარტავდნენ და „მეცნიერთაგან“, ანუ მოწაფეთაგან ამავე მწიგნობრებისა. ვინაიდან ვინც ასწავლის, ის ბრძენია, ხოლო ვინც სწავლობს და ესმის გაკვეთილები, მეცნიერი, (ანუ შემმეცნებელი). ასე მაგალითად, გამალიელი ბრძენია, პავლე კი მეცნიერი. ვინაიდან პირველი - მასწავლებელია, ხოლო მეორე შეიმეცნებს იმას, რასაც პირველი ასწავლის. უფალი თავის მოწაფეებს „ჩვილებს“ უწოდებს. იმიტომ, რომ ისინი არ იყვნენ დახელოვნებულთაგან სჯულში, არამედ დიდწილად ხალხის უბრალო კლასიდან და მეთევზეთაგან იქნენ არჩეულნი. თუმცა ისინი შესაძლოა ჩვილებად მათი უბოროტობის გამოც წოდებულიყვნენ. ისინი კი (ფარისეველნი და მწიგნობარნი) არ იყვნენ ნამვდილი ბრძენნი და მეცნიერნი, არამედ მხოლოდ ჩანდნენ ასეთებად, ამრიგად, ეს საიდუმლოებანი დაფარულია ბრძენთაგან და მეცნიერთაგან, რომლებიც მხოლოდ ჩანდნენ ასეთებად, სინამდვილეში კი არ იყვნენ. ვინაიდან ასეთნი რომ ყოფილიყვნენ საიდუმლოებანი განეცხადებოდათ მათ. „ჰე, მამაო“, გმადლობ შენ „რამეთუ ესრეთ სათნო იყო შენს წინაშე“, ანუ ასე იყო სათნო შენთვის და ასეთი იყო შენი სურვილი და ნება.

22. და მიექცა მოწაფეთა და ჰრქუა: ყოველივე მომეცა მე მამისა ჩემისა მიერ, და არავინ იცის, ვინ არს მამაჲ, გარნა ძემან; და არცა ვინ იცის, ვინ არს ძე, გარნა მამამან; და ვისა უნდეს ძესა გამოცხადების, გამოუცხადოს. 23. და მიექცა მოწაფეთა მისთა თჳსაგან და ჰრქუა: ნეტარ არიან თუალნი, რომელნი ხედვენ, რომელსა თქუენ ხედავთ, და ყურნი, რომელთა ესმის რომელი თქუენ გესმის. 24. ხოლო გეტყჳ თქუენ, რამეთუ: მრავალთა წინაწარმეტყუელთა და მეფეთა უნდა ხილვაჲ, რომელსა თქუენ ხედავთ, და ვერ იხილეს, და სმენად, რომელი თქუენ გესმის, და ვერ ესმა.

მამა ყოველივეს აძლევს ძეს, რადგან ყოველივე ძეს უნდა დაუმორჩილოს. უფალი მეუფებს ყოვლივეზე ორი სახით: ჯერ ერთი, მათზე, რომელთაც არ სურთ მისი მეუფება, ხოლო მეორეც მათზე, რომელთაც სურთ. მაგალითისთვის ვიტყვი: რომ იგი - ჩემი შემოქმედია; და ისევ, უფალი ჩემი მეუფეა, როდესაც მე, როგორც კეთილგონიერი მონა, ვასრულებ მის ნებას მცნებათა დაცვით. ადამიანური ბუნება მანამდეც მონობაში და ღმრთის ხელში იმყოფებოდა. მაგრამ როდესაც უფალმა ჩვენს ნაცვლად მოიგო ბრძოლა და განგვათავისუფლა რა ეშმაკის მეუფებისაგან, თავის მსახურებად გვაქცია და მცნებათა აღმასრულებლად, იმ დროიდან ჩვენ კეთილგონიერ მონებად ვიქეცით ბუნებითაც და საკუთარი ნებითაც, ვინაიდან, პირველი მონობა, მხოლოდ ბუნებითი იყო, ხოლო მეორე, ამას გარდა ნებაყოფლობითაც. ამრიგად, უფალი ახლა ამბობს: „ყოველივე მომეცა მე მამისა ჩემისა მიერ“. ანუ ყოველივე მე დამემორჩილება და ჩემი მეუფეების ქვეშ მოექცევა. ეს მეორე გამონათქვამის მსგავსია: „მომეცა მე ყოველი ხელმწიფება ცათა შინა და ქუეყანასა ზედა“ (მათე. 28, 18). ასე კი იმიტომ ამბობს, რომ შეარიგა ყოველივე (კოლ. 1, 20), რაც ცაშია და რაც მიწაზე. და სხვაგვარად: მამა ყოველივეს ძეს აბარებს, ყველა საქმეს ჩვენი ცხოვრებისათვის საჭირო სახლთმშენებლობისა. ამიტომაც, ჩვენს გარშემო არ განკაცდა არც მამა, არც სული წმიდა, ან ევნო, ან აღდგა, არამედ ყოველივე ეს ძემ მოიმოქმედა და იგი გახდა ჩვენი ცხოვრების წინაძღვარი; ამიტომაც ამბობს ის, რომ ყოველივე მას მიეცა. იგი თითქოსდა ასე ამბობს: მამამ ყოველივე მე ჩამაბარა: ხორცშესხმაც, ვნებაც, აღდგომაც, დაცემული ბუნების ხსნაც. „და არავინ იცის ვინ არს მამაჲ, გარნა ძემან, და არავინ იცის ვინ არს ძე, გარნა მამამან“. რამდენადაც თქვა, რომ ყოველივე მე მომეცაო, ახლა თითქოსდა ხსნიდა ერთგვარ გაუგებრობას. ვინმეს რომ არ მოუვიდეს აზრად: რატომ მოგცა მან ყოველივე შენ და არა სხვას, თუნდაც ანგელოზს, ან მთავარანგელოზს. იგი ამბობს: მე მან იმიტომ მომცა, რომ მე და ის ერთი ბუნებისა და ერთი არსისანი ვართ და როგორც მას არ იცნობს არავინ, ისე მე, თავად მამის გარდა. ამიტომ მან სამართლიანად მომცა ყოველივე მე, ერთაარსს მასთან და ყოველგვარ შემეცნებაზე აღმატებულს, ისევე როგორც თავადაც ყოველგვარ შემეცნებაზე მაღლა დგას. ვინაიდანო, ამბობს, მამა მხოლოდ ძემ იცის და მან, ვისთვისაც ძე მოინდომებს გამოცხადებას, ნახე: ძემ იცის მამა არა გამოცხადების მეშვეობით, ქმნილებებმა კი - გამოცხადების მეშვეობით, ვინაიდან ისინი მადლის მიერ შეიმეცნებენ; მაშასადამე, ძე არ არის ქმნილება. მიუბრუნდება რა მოწაფეებს, უფალი ანეტარებს მათ და საერთოდ ყველას, ვინც რწმენით უცქერის მას, ხორცშესხმულსა და სასწაულთა მოქმედს. ვინაიდან ძველ წინსწარმეტყველებს და მეფეებს, თუმცა ძლიერ სურდათ ეხილათ განხორციელებული უფალი და მოესმინათ მისთვის, თუმცა ვერ გახდნენ ამის ღირსნი და სხვაგვარად: რამდენადაც მან ზემოთ თქვა, რომ მან იცის მამა ვისაც ძე გამოუცხადებს, ახლა ანეტარებს მოწაფეებს, როგორც უკვე ამ გამოცხადების მიმღებთ. ვინაიდან საკუთარი თავით მან მამა გამოუცხადა, რამდენადაც მისი მხილველი ხედავდა მამას (იოანე. 14,9). ამ წყალობისთვის კი არ მიუღწევია არავის იმ წმინდანთაგან, რომელნიც ცხოვრობდნენ განხორციელებელი ძე ღმრთის მოვლენასა და მოქმედებამდე. ვინაიდან ისინი ვერ ხედავდნენ ხორცშესხმულ უფალს, რომლის მეშვეობითაც მამა შეიმეცნება, მაშასადამე, მათ არც მამა უხილავთ ისე, როგორც ეს მოციქულებმა იხილეს.

25. და აჰა ესერა სჯულის-მეცნიერი ვინმე აღდგა და გამოსცდიდა იესუს და ეტყოდა: მოძღუარ, რაჲ ვქმნე, რაჲთა ცხორებაჲ საუკუნოჲ დავიმკჳდრო? 26. ხოლო თავადმან ჰრქუა მას: სჯულსა ვითარ წერილ არს? ვითარ აღმოიკითხავ? 27. ხოლო მან ჰრქუა: შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა ძალითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა, და მოყუასი შენი − ვითარცა თავი თჳსი. 28. ჰრქუა მას იესუ: მართლ მომიგე, მაგას იქმოდე და სცხონდე.

ეს სჯულის მეცნიერი იყო ტრაბახა ადამიანი და ძალიან ქედმაღალი, როგორც შემდგომ გამოჩნდა და ამასთანავე, მზაკვარიც. ამიტომაც იგი მიდის უფალთან, სცდის რა მას. ალბათ, ის ფიქრობდა, რომ გამოიჭერდა უფალს მის პასუხებში. მაგრამ უფალი მიუთითებს სწორედ იმ სჯულზე, რომლითაც იგი ძლიერ ქედმაღლობდა. შეხედე, როგორი სიზუსტით ბრძანებს სჯული გვიყვარდეს უფალი. ადამიანი არის უსრულყოფილესი ქმნილება ყველა ქმნილებას შორის. მართალია, მას აქვს რაღაც საერთო ყველა მათგანთან, მაგრამ აქვს რაღაც უპირატესიც. მაგალითად, ადამიანს აქვს საერთო ქვასთან, ვინაიდან მას აქვს თმები, ფრჩხილები, რომლებიც ქვასავით უგრძნობელნი არიან. აქვს საერთო მცენარესთან, ვინაიდან ის იზრდება და იკვებება და შობს თავის მსგავს, ისევე როგორც მცენარე. აქვს საერთო პირუტყვთან, რადგან აქვს გრძნობები, მრისხანებს და ავხორცობს, მაგრამ რაც აღამაღლებს ადამინს ყველა სხვა ცხოველზე - მას აქვს საერთო ღმერთთანაც, კერძოდ: გონიერი სული. ამიტომ სჯულმა, სურდა რა ეჩვენებინა, რომ ადამიანმა მთლიანად ყველაფერში უნდა მიუძღვნას თავი ღმერთს და ყველა სულიერი ძალა დაუმორჩილოს ღმერთის სიყვარულს, სიტყვებით „ყოვლითა გულითა“ მიუთითა უფრო უხეშ და მცენარეთათვის დამახასიათებელ ძალაზე. სიტყვებით „ყოვლითა სულითა“ - უფრო ფაქიზ ძალაზე და დამახასიათებელზე გრძნობათა მქონე არსებებისთვის, სიტყვებით „ყოვლითა გონებითა“, - აღნიშნა ადამიანის განმასხვავებელი ძალა - გონიერი სული, სიტყვები „ყოვლითა ძალითა“, ჩვენ უნდა მივუყენოთ ყოველივე ამას. ვინაიდან ჩვენ უნდა დავუმორჩილოთ ქრისტეს სიყვარულს მზრდელი ძალაც სულისა, მაგრამ როგორ? ძლიერად და არა სუსტად; და გრძნობადაც და ისიც ძლიერად; და ბოლოს გონიერიც და ისიც ასევე „ყოვლითა ძალითა“, ასე რომ ჩვენ მთლიანად უნდა მივუძღვნად თავი ღმერთს და ღმრთის სიყვარულს დავუმორჩილოთ ჩვენი მზრდელი, მგრძნობელი და გონიერი ძალები. „და მოყუასი შენი - ვითარცა თავი თვისი“. სჯული, მსმენელთა სიჩვილის გამო, ჯერ კიდევ ვერ შემძლებელი უსრულყოფილესი მოძღვრების სწავლებისა, გვამცნებს გვიყვარდეს მოყვასი, როგორც საკუთარი თავი. მაგრამ ქრისტემ გვასწავლა გვიყვარდეს მოყვასი უფრო მეტად, ვიდრე საკუთარი თავი. ვინაიდან იგი ამბობს: „უფროჲსა ამისსა სიყვარული არავის აქუს, რაჲთა სული თვისი დადვას მეგობართა თვისთათვის“ (იოან. 15,13). ამრიგად, სჯულის მეცნიერს ეუბნება: „მართლ მომიგე“. ვინაიდან შენო, ეუბნება, ჯერ კიდევ სჯულს ექვემდებარები, სწორედ მიპასუხე: ვინაიდან სჯულის მიხედვით შენ სწორად მსჯელობ.

29. ხოლო მას უნდა განმართლებად თავი თჳსი და ჰრქუა იესუს: და ვინ არს მოყუას ჩემდა? 30. მიუგო იესუ და ჰრქუა: კაცი ვინმე გარდამოვიდოდა იერუსალჱმით იერიქოდ, და ავაზაკნი დაესხნეს, განძარცუეს იგი, დაწყლეს და წარვიდეს და დაუტევეს მწყდარი. 31. ხოლო დამთხუევით მღდელი ვინმე შთავიდოდა მასვე გზასა და იხილა იგი და თანა-წარჰჴდა. 32. და ეგრეთვე ლევიტელი მასვე ადგილსა მივიდა და იხილა იგი და თანა-წარჰჴდა. 33. მერმე სამარიტელი ვინმე წარვიდოდა, მოვიდა მასვე ადგილსა, იხილა იგი და შეეწყალა. 34. და მოვიდა მისა და შეუხჳა წყლული იგი და დაასხა ზეთი და ღჳნოჲ და აღსუა იგი კარაულსა თჳსსა და მოიყვანა იგი ყოველთასა მას სადგურსა და იღუაწა იგი. 35. და ხვალისაგან, გამო-რაჲ-ვიდოდა, ორი დრაჰკანი მისცა ყოველთა სადგურისა მოღუაწესა მას და ჰრქუა: იღუაწე ეგე და, სხუაჲ თუ რაჲმე წარაგო უმეტესი, მო-რაჲ-ვიდე, მიგცე შენ. 36. ვინ უკუე ამათ სამთაგანი გგონიეს შენ მოყუას მისა, რომელ იგი შევარდა ავაზაკთა მათ? 37. ხოლო მან ჰრქუა: რომელმან ყო წყალობაჲ მის თანა. ჰრქუა მას იესუ: ვიდოდე და ჰყოფდ შენცა ეგრევე.

სჯულის მეცნიერმა, რომელმაც შექება მიიღო მაცხოვრისგან, ქედმაღლობა გამოიჩინა, მან თქვა: ვინ არის ჩემი მოყვასი? ის ფიქრობდა, რომ იგი მართალია და არავინ ყავს თავის მსგავსი და მახლობელი სათნოების მხრივ; ვინაიდან თვლიდა, რომ მართლისთვის მოყვასი მხოლოდ მართალივეა. ამრიგად, სურს რა თავის გამართლება და ამაღლება მთელი ხალხის წინაშე, იგი სიამაყით ამბობს: ვინ არის ჩემი მოყვასი? მაგრამ მაცხოვარი, რამდენადაც ის შემოქმედია და ყველაში ხედავს ერთ ქმნილებას, განსაზღვრავს მოყვასს არა საქმეებით, არა ღირსებით, არამედ ბუნებით. ნუ იფიქრებო, ამბობს, რამდენადაც შენ მართალი ხარ, არ არის ვინმე შენი მსგავსი. ვინაიდან ყველანი, აქვთ რა ერთი და იგივე ბუნება, არსებითად შენი მოყვასნი არიან. ამრიგად, თავად იყავი მათი მოყვასი, არა ადგილის, არამედ მათდამი კეთილგანწყობისა და მზრუნველობის მიხედვით. იმიტომაც მომყავს შენთვის მაგალითად სამარიტელი, რათა გიჩვენო, რომ მართალია იგი განსხვავდება ცხვორებით, თუმცაღა გახდა მოყვასი მისთვის, ვინც მოწყალებას საჭიროებს. ასევე შენც აჩვენე შენი თავი მოყვასად, თანაგრძნობის მეშვეობით და იჩქარე დასახმარებლად შენივე აღიარების მიხედვით. ამრიგად ამ იგავით ვსწვალობთ ვიყოთ მზად მოწყალებისთვის და ვეცადოთ ვიყოთ მოყვასნი მათთვის, ვინც ჩვენს დახმარებას საჭიროებენ. შევიცნოთ ღმრთის მოწყალება ადამიანთან მიმართებაში. ადამიანური ბუნება მიდიოდა იერსალიმიდან, ანუ უშფოთველი და მშვიდი ცხოვრებიდან, ვინაიდან იერუსალიმი ნიშნავს „მშვიდობის ხილვას“. სად მიდიოდა? იერიქონში, ცარიელში, დაბალსა და სიცხისგან დახუთულში, ანუ ვნებებით სავსე ცხოვრებაში. შეხედე, არ უთქვამს „ჩამოვიდა“, არამედ „წარვიდოდა“, ვინაიდან ადამიანური ბუნება ყოველთვის იხრებოდა მიწიერისაკენ, არა ერთჯერადად, არამედ მუდმივად გატაცებული ვნებიანი ცხოვრებით. „და ავაზაკნი დაესხნეს“, ანუ ეშმაკნი დაესხნენ თავს. ვინც არ ჩამოვა გონებრივი სიმაღლიდან, იგი არ ჩაუვარდება ეშმაკებს. მათ, ამხილეს რა ადამიანი და გახადეს სათნოების სამოსელი, ცოდვის ჭრილობები მიაყენეს მას. ვინაიდან ისინი ჯერ გვაშიშვლებენ ყოველგვარი კეთილი ფიქრისგან და ღმრთის მფარველობისგან, ხოლო შემდეგ ცოდვებით გვაყენებენ ჭრილობებს. ადამიანური ბუნება მათ ცოცხალ-მკვდარი დატოვეს, ან იმიტომ, რომ სული უკვდავია, ხოლო სხეული მოკვდავი და ამრიგად სიკვდილს ადამიანი ნახევრად ექვემდებარება; ანდა იმიტომ, რომ ადამიანური ბუნება მთლიანად არ იქნა მოკვეთილი, არამედ იმედოვნებდა მიეღო ხსნა ქრისტეში და ამდენად, არ იყო მთლიანად მკვდარი, მაგრამ როგორც ადამის დანაშაულის გამო, სიკვდილი შემოვიდა სოფელში, ასევე განმართლებით ქრისტეში სიკვდილი დაიხსნა (რომ. 5, 16-17). მღვდელისა და ლევიტელის ქვეშ იგულისხმე, ასე ვთქვათ, სჯული და წინასწარმეტყველნი. ვინაიდან მათ სურდათ ადამიანის განმართლება, მაგრამ არ შეეძლოთ. „ვერ შემძლებელ არს, - ამბობს მოციქული პავლე, - სისხლი ვაცთა და კუროთა ახოცად ცოდვათა“ (ებრ. 10,4). მათ შეეწყალათ ადამიანი და ფიქრობდნენ: როგორ უნდა განვკურნოთ იგი, მაგრამ ჭრილობათა ძალით ძლეულნი, კვლავ უკან გაბრუნდნენ. ვინაიდან ამას ნიშნავს გვერდით ჩავლა. სჯული მოვიდა და გაჩერდა მწოლიარესთან, მაგრამ შემდეგ არ აღმოაჩნდა რა ძალა განკურნებისა, დაიხია. სწორედ ამას ნიშნავს „თანა-წარხდა“. შეხედე, სიტყვას „დამთხვევით“ აქვს გარკვეული აზრი. ვინაიდან სჯული, მართლაც, მოგვეცა არა რაიმე განსაკუთრებული მიზეზის გამო, არამედ ადამიანური უძლურებისდა გამო (გალ. 3,19), რომელსაც არ შეეძლო ქრისტეს საიდუმლოებათა თავიდანვე მიღება, ამიტომაც ნათვქამია, მღვდელი, ანუ სჯული, მოვიდა ადამიანის განსაკურნებლად არა სპეციალურად, არამედ „დამთხვევით“, რასაც ჩვენ ჩვეულებრივ შემთხვევითობას ვეძახით. მაგრამ უფალი და ღმერთი ჩვენი, რომელიც თვითონ დაიწყევლა ჩვენთვის (გალ. 3,13) და სამარიტელად იწოდა (იოან. 8,48), მოვიდა ჩვენთან, გაიარა რა გზა, ანუ საბაბად და მიზნად ამ გზისა აქცია სწორედ ის, რომ განვეკურნეთ ჩვენ და არა მხოლოდ ჩაევლო. მოვიდა ჩვენთან არა შემთხვევით (სხვათაშორის), არამედ ცხოვრობდა ჩვენთან ერთად და გვესაუბრებოდა არა მოჩვენებითად. მეყვსეულად შეგვიხვია წყლულები, არ დაუშვა რა გაძლიერებულიყო სნეულება, არამედ შეკრა იგი. დაასხა ზეთი და ღვინო! ზეთი არის სიტყვა სწავლებისა, განმზადებული სათნოებისთვის სიკეთეთა აღთქმით, ღვინო კი სიტყვა სწავლებისა, მომყვანებელი სათნოების მიმართ შიშით. ამრიგად, როდესაც გესმის უფლის სიტყვები: „მოვედით ჩემდა ყოველნი მაშვრალნი და ტვირთმძიმენი, და მე განგისუენო თქვენ“ (მათე. 11,28) - ეს ზეთია, ვინაიდან წყალობისა და ნუგეშის მაჩვენებელია. ასეთივეა სიტყები: „მოვედით...და დაიმკვიდრეთ განმზადებული თქვენთვის სასუფეველი“ (მათე. 25,34) მაგრამ როდესაც უფალი ამბობს: „წარვედით ცეცხლსა მას საუკუნესაო (მათე, 25,41) - ეს ღვინოა, მკაცრი სწავლება. შეგიძლია სხვაგვარადაც გაიგო, ზეთი აღნიშნავს ცხოვრებას ადამიანურობის მიხედვით, ხოლო ღვინო - ღმრთაებრიობის. ვინაიდან უფალი ზოგიერთ რამეს სჩადიოდა როგორც ადამიანი, ზოგიერთს კი როგორც ღმერთი. მაგალითად, ჭამა, სმა, ისეთი ცხოვრების გატაცება, რომელიც არ არის დაცლილი სიამეთაგან და ყველაფერში სიმკაცრეს არ აღმოაჩენს, როგორც იოანე - ეს ზეთია; ხოლო სასწაულებრივი მარხვა, ზღვაზე სიარული და ღმრთაებრივი ძალის სხვა გამოვლინებანი - ეს ღვინოა. ღვინოს შეიძლება შევადაროთ ღმრთაებრიობა იმ მიმართებაშიც, რომ ღმრთაებრივს საკუთარ თავში (შეერთების გარეშე) ვერავინ დაითმენდა, რომ არ ყოფილიყო ეს ზეთიც, ანუ ცხოვრება კაცობრივის მიხედვით. რამდენადაც უფალმა გამოგვიხსნა ჩვენ ერთის მეშვეობითაც და მეორისაც, ანუ ღმრთაებრივისაც და ადამიანურისაც, ამიტომაც არის ნათვქამი, რომ მან დაასხა ზეთი და ღვინო. და ყოველდღიურად ისინი, ვინც ინათლებიან, სულიერ წყლულებათაგან ინკურნებიან, იცხებენ რა მირონს, მაშინვე უერთდებიან ეკლესიას და ღმრთის სისხლს ეზიარებიან. უფალმა დასვა ჩვენი დაჭრილი ბუნება მისი უღლის ქვეშ მყოფზე. ანუ თავის სხეულზე. ვინაიდან ჩვენ თავის ნაწილებად გვაქცია და თანაზიარად მისი სხეულისა: ჩვენ, ქვე მდებარენი, იმის ღირსნი გაგვხადა, რომ ერთი სხეული ვართ მასთან! სასტუმრო ეკლესიაა, რომელიც ყველას იღებს. სჯული ყველას არ იღებდა. ვინაიდან ნათქვამია: „ვერ შევლენ ყამონელები და მოაბელები უფლის საკრებულოში“, (მეორე რჯულ. 23,3). არამედ ყოველთა შორის თესლთა რომელსაც ეშინის მისა და იქმს სიმართლესა, სათნო მისა არს (საქმე, მოციქ. 10,35), თუკი სურს ირწმუნოს და გახდეს ეკლესიის ნაწილი, რამდენადაც იგი ყველას იღებს: ცოდვილთაც და მეზვერეთაც, დააკვირდი, როგორი სიზუსტითაა ნათვქამი, რომ მიიყვანა იგი სასტუმროში და იზრუნა მასზე. მანამ სანამ მოიყვანდა მასში, მან მხოლოდ შეუხვია წყლულები. რას ნიშნავს ეს? იმას, რომ როდესაც შედგა ეკლესია და გაიღო სასტუმრო, ანუ როდესაც თითქმის ყველა ხალხის რწმენა გაიზარდა, მაშინ განიხვნენ სული წმიდის ნიჭებიც და ღმრთის მადლიც გავრცელდა. ამას „საქმე მოციქულთადან“ შეიტყობ. „სადგურის მოღვაწის“ ხატს ატარებს თავისში ყოველი მოციქული და მასწავლებელი და მწყემსი. მათ უფალმა ორი დინარი მისცა, ანუ ორი აღთქმა: ძველი და ახალი, ვინაიდან ერთ აღთქმასაც და მეორესაც, როგორც ერთი და იმავე ღმერთის მიერ წარმოთქმულს, ერთი და იგივე მეფის გამოსახულება აქვთ თავისზე. სწორედ ეს დინარები, უფალმა ამაღლდა რა ზეცად, დაუტოვა მოციქულებს და შემდგომი დროის ეპისკოპოსებსა და მოძღვრებს. უთხრა: „სხუაჲ თუ რაიმე წარაგო უმეტესი, მო-რაჲ-ვიდე, მიგცე შენ“. მოციქულები მართლაც წარაგებდნენ თავისსასაც, შრომობდნენ რა ბევრს და ყველგან ავრცელებდნენ მოძღვრებას. შემდგომი დროის მოძღვრებმაც, ხსნიდნენ რა ძველ და ახალ აღთქმას, მრავალი წარაგეს თავისი. ამისთვის ისინი ჯილდოს მიიღებენ, როდესაც უფალი დაბრუნდება, ანუ მისი მეორედ მოსვლისას. მაშინ თითოეული მათგანი ეტყვის მას: უფალო! შენ მე ორი დინარი მომეცი, შევსძინე სხუაიცა ორი, და ის ასე ეტყვის ასეთს: კარგი, კეთილო მონაო!

38. და იყო ვითარცა წარვიდეს ესენი, და თავადი შევიდა დაბასა რომელსამე. და იყო ვინმე მუნ დედაკაცი, რომლისა სახელი მართა, და შეიყვანა თავადი სახიდ თჳსა. 39. და იყო დაჲ მისი, რომელსა ერქუა მარიამ, რომელი დაჯდა ფერჴთა თანა იესუჲსთა და ისმენდა სიტყუათა მისთა. 40. ხოლო მართა მიმოდაზრუნვიდა მრავლისა მსახურებისათჳს, ზედა მიადგა და ჰრქუა: უფალო, არა იღუწი, რამეთუ დამან ჩემმან მარტოჲ დამიტევა მე მსახურებად. არქუ მას, რაჲთა შემეწეოდის მე. 41. მიუგო იესუ და ჰრქუა მას: მართა, მართა! ზრუნავ და შფოთ ხარ მრავლისათჳს, აქა ერთისაჲ არს საჴმარ. 42. ხოლო მარიამ კეთილი ნაწილი გამოირჩია, რომელი არასადა მიეღოს მისგან.

დიდია სიკეთე სტუმართმოყვარეობისგანაც, როგორიც მართამ უჩვენა და არ უნდა უგულებელვყოთ იგი; მაგრამ კიდევ უფრო დიდია სიკეთე - სულიერი საუბრების გულისხმის ყოფა, ვიანაიდან იმითი სხეული იკვებება, ხოლო ამითი კი სული განცოხცლდება. იმისთვის კი არ ვარსებობთო, ეუბნება, მართლა რომ სხეული სხვადასხვა საჭმლით ავივსოთ, არამედ იმისთვის, რომ სულისთვის სარგო რამ მოვიმოქმედოთ.
დააკვირდი კეთილგონიერებასაც უფლისა. მას არაფერი უთქვამს მართასთვის მანამ, სანამ თავად არ მისცა საყვედურის საბაბი. როდესაც იგი შეეცადა თავისი და მოსმენისთვის მოეწყვიტა, მაშინ უფალი, სარგებლობს რა საბაბით, საყვედურობს მას. ვინაიდან სტუმართმოყვარეობა მანამდეა საქებარი, სანამ იგი არ გვწყვეტს და არ გვაშორებს იმისაგან, რაც უფრო საჭიროა; როდესაც იგი იწყებს ჩვენს დაბრკოლებას უმნიშვნელოვანეს საკითხებში, მაშინ საკმარისია მას ღმრთაებრივ საგანთა შესახებ მოსმენა ვამჯობინოთ, ამასთან, უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, უფალი კიცხავს არა სტუმართმოყვარეობას, არამედ მრავალფეროვნებასა და შფოთვას ანუ მისთვის გატაცებასა და წუხილს. რატომ ზრუნავო, ეუბნება, მართა და წუხარ მრავლისათვის, ანუ გაუტაცნიხარ, შფოთავ? ჩვენ მხოლოდ იმის საჭიროება გვაქვს, რომ რამენაირად დავწყნარდეთ და არა საკვების მრავალფეროვნებისა. სხვა სიტყვები „აქა ერთისაჲ არს სახმარ“ გულისხმობდნენ არა საკვებს, არამედ ყურადღებას მოძღვრების მიმართ. ამრიგად, ამ სიტყვებით უფალი ასწავლის მოციქულებს, რომ როდესაც ისინი შევლენ ვინმეს სახლში, არ მოითხოვონ არაფერი მდიდრული, არამედ დაკმაყოფილდნენ უბრალოთი, არ იზრუნონ რა მეტად არაფერზე, გარდა მოძღვრების მიმართ ყურადღებისა. მართლაც, მართას ქვეშ იგულისხმება ქმედითი სიკეთე, მარიამის ქვეშ კი - ჭვრეტა. ქმედითი სიკეთისთვის დამახასიათებელია მისით გატაცება და შფოთი, ხოლო ჭვრეტა, ხდება რა საკუთარ ვნებათა ბატონი (ვინაიდან მარიამი - ქალბატონს ნიშნავს), მხოლოდ ღმრთაებრივ გამონათქვამთა და განგებულებათა განხილვაში იწვრთნება. მიაქციე ყურადღება სიტყვებსაც: „დაჯდა ფერხთა იესუჲსათა და ისმენდა სიტყუათა მისთა“. ფეხების ქვეშ შეგვიძლია ვიგულისხმოთ ქმედითი სიკეთე, ვინაიდან ისინი აღნიშნავენ მოქმედებასა და სიარულს. ჯდომა კი უმოძრაობის ნიშანია. ამრიგად, ვინც დაჯდება იესოს ფეხებთან, ანუ ვინც დაემტკიცება ქმედით სიკეთეებში და იესოს მიერ განვლილი გზისა და ცხოვრების მიბაძვით განმტკიცდება მასში, ის ამის შემდეგ მიდის ღმრთაებრივ სიტყვათა მოსმენამდე ანუ ჭვრეტამდე. რამდენადაც მარიამიც ჯერ დაჯდა, შემდეგ კი უსმენდა სიტყვებს. ამრიგად, თუკი შეგიძლია ადი მარიამის სიმაღლეზე ვნებებზე ბატონობის წყალობითა და ჭვრეტისადმი მისწრაფებით, თუკი ეს შეუძლებელია შენთვის, იყავი მართა, გულმოდგინება გამოიჩინე ქმედების მხრივ და ამის მეშვეობით მიიღე ქრისტე. დააკვირდი ამას: „რომელი არასადა მიეღოს მისგან“. რომელიც იღწვის საქმეებით, აქვს რაღაც ისეთი, რაც წაერთმევა მას, ანუ საზრუნავი და მისით გატაცება. ვინაიდან ვინც ჭვრეტას მიაღწია, თავისუფლდება გატაცებისა და შფოთისაგან და ამრიგად, მას რაღაც წაერთმევა. ხოლო ვინც ჭვრეტის მისაღწევად იღწვის არასოდეს მოაკლდება ამ კეთილ ნაწილს, ანუ ჭვრეტას. ვინაიდან, რაღაში უნდა წარემატოს უმეტესში, როდესაც ყველაზე უმაღლესს მიაღწია, ვგულისხმობ ღვთის ჭვრეტას, რაც განღმრთობის ტოლფასია? რადგან, ვინც ღმრთის ჭვრეტის ღირსი გახდა, ის ღმერთი ხდება, რამდენადაც მსგავსი მოიცავს მსგავსს.