ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

ლუკას სახარების განმარტება

თავი მეთოთხმეტე

1. და იყო მო-რაჲ-ვიდა იესუ სახლსა ვისმე მთავრისა ფარისეველისასა დღესა შაბათსა ჭამად პურისა, და იგინი უმზირდეს მას. 2. და აჰა ესერა იყო ვინმე კაცი წყლით მანკიერი წინაშე მისსა. 3. მიუგო იესუ და ჰრქუა სჯულის-მოძღუართა მათ და ფარისეველთა: უკუეთუ ჯერ-არს შაბათსა განკურნებაჲ? 4. ხოლო იგინი დუმნეს. და მოიყვანა კაცი იგი, განკურნა და განუტევა. 5. და ჰრქუა მათ: ვისი თქუენგანისაჲ შვილი გინა ჴარი შთავარდეს ჯურღმულსა, არა-მე მეყსეულად აღმოიქუას იგი დღესა შაბათსა? 6. და ვერარაჲ მიუგეს მას ამისთჳს.

უფალმა თუმცა იცოდა ფარისეველთა გახრწნილება, მაინც შედიოდა მათ სახლებში. შედიოდა იმიტომ, რომ ზრუნავდა მათი სულების სარგებელზე, ვინაიდან მათ, რომ მოესურვებინათ შეეძლოთ მიეღით სარგებელი თავისთვის მისი სიტყვებიდან და სწავლებიდანაც და სასწაულთა გამოვლენიდანაც. ამიტომ, როდესაც წარმოსდგა შუაში „კაცი წყლით მანკიერი“, უფალი უყურებდა არა იმას, რომ არ ეცდუნებინა ისინი, არამედ იმას, რომ შემწეობა აღმოეჩინა ადამიანისთვის, როდესაც , რომელიც მკურნალობას საჭიროებდა. ვიანიდან იქ, სადაც დიდი სარგებლის მიღებაა შესაძლებელი, ჩვენ აღარ უნდა ვიზრუნოთ მათზე, ვინც უგუნურებით ცდუნდებიან. უფალი ამხელს იმათ უგუნურებას, ვისაც განზრახული ჰქონდათ ესაყვედურათ მისთვის, ამიტომაც ეკითხება, შეიძლება თუ არა შაბათს განკურნება. განა აშკარად არ არცხვენს მათ, როგორც უგუნურთ? ვინაიდან, როდესაც თავად უფალმა აკურთხა შაბათი, ისინი კრძალავენ სიკეთის კეთებას ამ დღეს და ამდენად აქცევენ მას წყეულად, ვინაიდან არ არის კურთხეული ის დღე, როდესაც არანაირ კეთილ საქმეს არ აღასრულებენ. მაგრამ ისინი, მიხვდნენ რა, თუ რისკენ მიჰყავდა კითხვა, დადუმდნენ. მაშინ იესო აღასრულებს თავის საქმეს და შეხების მეშვეობით კურნავს ავადმყოფ ადამიანს. შემდეგ ამ საქციელით არცხვენს ფარისევლებსაც, თითქოს ამგვარად ეუბნება რა მათ: თუკი სჯულმა აგიკრძალა შაბათს შეწყალება, ნუთუ შენ არ იზრუნებ შვილზე, რომელიც უბედურებაში ჩავარდება შაბათ დღეს? და რას ვამბობ შვილზე? ნუთუ ხარსაც კი შემწეობის გარეშე დატოვებ, თუკი მას გაჭირვებაში იხილავ? მაშ განა უგუნურება არაა წყალმანკიანი ადამიანის შაბათს განკურნებისთვის ჩასაფრება? წყალმანკით იტანჯება ყველა ისიც, ვინც გარყვნილი და უდარდელი ცხოვრების გამო საშინლად დაავადდა სულით და ქრისტეს საჭიროებს. ასეთი განიკურნება, თუკი ქრისტეს წინაშე წარსდგება, ვინაიდან ვინც მუდმივად ფიქრობს იმაზე, რომ იგი ღვთის წინაშე დგას და ღმერთი ხედავს მას, იგი რაც შეიძლება ცოტას შესცოდავს.

7. და ეტყოდა ჩინებულთა მათ იგავსა და შეასწავებდა, ვითარ-იგი ზემოჯდომასა ირჩევდეს, და ეტყოდა მათ: 8. რაჟამს გხადოს ვინმე ქორწილსა, ნუ დასჯდები პირველსა საინაჴესა, ნუუკუე უპატიოსნესი შენსა იყოს ჩინებული მისგან; 9. და მოვიდეს, რომელმან-იგი შენ და მას გხადა, და გრქუას შენ: ადგილ-ეც ამას! მაშინ იწყო სირცხჳლით უკანაჲსკნელსა ადგილსა დაპყრობად. 10. არამედ ოდეს გხადოს ვინმე, მივედ და დაჯედ უკანაჲსკნელსა ადგილსა, რაჲთა მოვიდეს, რომელმან-იგი გხადა შენ, და გრქუას: მეგობარო, აღმოგუალე ზემოკერძო! მაშინ იყოს შენდა დიდება წინაშე ყოველთა მეინჴეთა შენთა. 11. რამეთუ ყოველმან რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, ამაღლდეს.

ხედავ, როგორია საღამოები (ვახშამნი) ქრისტესი, როგორ ემსახურებიან ისინი სარგებელს სულისა და არა სტომაქის ამოვსებას? ვინაიდან ნახე, მან განკურნა წყალმანკით დაავადებული, ასწავლა ფარისევლებს ის, რომ სიკეთის კეთება შაბათ დღეს სათნო საქმეა. შემდეგ, როდესაც დაინახა, რომ მათ ატეხეს ხმაური პირველ ადგილებზე ჯდომის გამო, ამ ვნებასაც კურნავს, რომელიც მცირე მიზეზისაგან არ წარმოსდგებოდა, არამედ უდიდესისგან და არა ადვილად გვერდასავლისგან, ანუ დიდებისმოყვარებისგან. და ნურავინ ჩათვის სწავლებას ამის შესახებ ნაკლებ მნიშვნელოვნად და ღვთის დიდებისთვის შეუფერებლად, ვინაიდან შენ სრულიად არ შეგიძლია უწოდო კაცთმოყვარე მკურნალი მას, ვინც ნიკრისის ქარის ან სხვა ნებისმიერი დაავადების განკურნებას გვპირდება, ხოლო ნატკენი თითის ან კბილის ტკივილის მკურნალობას არ კიდებს ხელს. თანაც როგორ უნდა ჩათვალო ნაკლებმნიშვნელოვნად დიდებისმოყვარეობის ვნება, როდესაც იგი ყოველმხრივ აწუხებს წინა ადგილებზე ჯდომის მოყვარულთ? ამრიგად, საჭირო იყო მასწავლებელს, უფროსსა და სიმდაბლის აღმასრულებელს, ქრისტეს, გადაეჭრა ყოველგვარი ტოტი ამ ბოროტი ფესვისა - დიდებისმოყვარებისა. თუმცა, მხედველობაში მიიღე ისიც, რომ ახლა ამის დრო რომ არ ყოფილიყო და უფალს დაეწყო საუბარი ამაზე, მიატოვებდა რა სხვა რამეზე ლაპარაკს, შეიძლება ესაყვედურათ მისთვის: ახლა კი, როდესაც ვახშმობის დრო იყო და პირველობის ვნება სტანჯავდათ უბედურთ მაცხოვრის თვალში, მისი შეგონება ფრიად დროულია. შეხედე, მეორე მხრივ, იმასაც თუ როგორი დაცინვისგან ათავისუფლებს იგი ადამიანებს და როგორ ასწავლის კეთილკრძალულებას, ვინაიდან როგორც სირცხვილს სჭამ იმ შემთხვევაში, თუკი დაიკავებ ადგილს, რომელიც შენთვის არაა განკუთვნილი, ხოლო შემდეგ მოვა ვინმე, შენზე უფრო პატივცემული და ის, ვინც დაგპატიჟა, გეტყვის: „დაუთმე მას ადგილი!“ ეს კი შესაძლოა ხშირად მოხდეს და შენ უნდა დაუთმო, ხოლო ისინი უფრო წინ დასხდებიან, პირუკუ, როგორი საქებარია, როდესაც პირველი ადგილის ღირსი თავიდან სხვებზე უკან დაჯდება, ხოლო შემდეგ თავჯდომარე აღმოჩნდება, ისე რომ ყველანი დაუთმობენ მას პირველობას. ნუთუ შენ ნაკლებმნიშვნელოვნად გეჩვენება ასეთი შეხედულება უფლისა, რომელიც გვიწესებს სათნოებათაგან უმაღლესს - სიმდაბლეს, ნერგავს მას მსმენელთა სულებში და მისი მორჩილი მიჰყავს კეთილკრძალულებისკენ? ამასვე ასწავლიდა შემდგომში ქრისტეს მოწაფე პავლეც: „ყოველივეო, ამბობს, შუენიერად და წესიერად იქმნებოდენ“ (1 კორ. 14,40) და როგორ იქნება ეს? „ნუ თავისა თვისისა ხოლო კაცადკაცადი თქუენი ეძიებნ, არამედ მოყვასისაცა თითოეული თქუენი“ (ფილ. 2,4). ხედავ, მოწაფე იმასვე ქადაგებს, რასაც მასწავლებელი? როგორ გავიგოთ სიტყვები: „ყოველმან რომელმან, აღიმაღლოს თავი თვისი, იგი დამდაბლდეს“? ვინაიდან მრავალნი, რომელნიც თავად აღიმაღლებენ თავს ამ ცხოვრებაში, ტკბებიან პატივით. დამდაბლდეს ნიშნავს იმას, რომ ვინც ამ სოფელში სარგებლობს დიდი პატივით, ის საცოდავია და მდაბალი ღვთის წინაშე. ამასთან ასეთ პატივში იმყოფება არა ბოლომდე და არა ყველასთან, არამედ რამდენადაც ერთნი პატივს მიაგებენ მას, იმდენად სხვები ლანძღავენ, შესაძლოა სწორედ იმათგან, ვინც პატივს მიაგებენ. ამრიგად, ჭეშმარიტების ეს გამონათქვამი მართებულია და ყოველი, რომელიც არ არის ღირსი მაღალი ადგილისა, არამედ ითვისებს მას, დამდაბლდება ღვთის წინაშე უკანასკნელი სამსჯავროს დროს, თუნდაც ამ ცხოვრებაში ყველაზე მაღლა იყოს. ბუნებით არცერთი ადამიანი არ არის ღირსი ამაღლებისა. ამიტომ, დაე ნურავინ აღიმაღლებს თავს, რათა უკიდურესად დამდაბლებული არ აღმოჩნდეს.

12. ეტყოდა მასცა, რომელმან-იგი ხადა მას: ოდეს ჰყოფდე სამხარსა გინა სერსა, ნუ ჰხადი მეგობართა შენთა, ნუცა ძმათა შენთა, ნუცა ნათესავთა შენთა, ნუცა მოძმეთა მდიდართა, ნუუკუე მათცა კუალად გხადონ შენ, და გექმნეს შენ მოსაგებელ. 13. არამედ ოდეს ჰყოფდე შენ სამხარსა, ჰხადე გლახაკთა უმეცართა, მკელობელთა და ბრმათა, 14. და ნეტარ იყო, რამეთუ არარაჲ აქუს, რაჲმცა მოგაგეს შენ, და მოგეგოს შენ აღდგომასა მას მართალთასა. 15. ესმა ვისმე მის თანა მეინაჴესა ესე, და ჰრქუა მას: ნეტარ არს, რომელმან ჭამოს პური სასუფეველსა ღმრთისასა!

ვახშამზე მეინახეთა ორი ჯგუფი იყო - მასპინძლები და მოწვეულები. უფალმა თავდაპირველად მოწვეულებს მიმართა შეგონებით, ასწავლა მათ მაცხოვნებელი სიმდაბლე და უბრალო საკვები შესთავაზე; შემდეგ კი მის მომწვევს მიაგო პატივი და გამასპინძლებისთვის შეგონებით გადაუხადა, რათა მას არ მოეწყო წვეულებები რაიმე ადამიანური კეთილგანწყობის მოსაპოვებლად და მაშინვე არ დალოდებოდა მისაგებელს, ვინაიდან სულმოკლენი ეპატიჟებიან რა მეგობრებს, ანდა ნათესავებს ამას აკეთებენ სრწაფი მადლიერების მოლოდინში და თუკი ვერ იღებენ მას ბრაზდებიან. დიდსულოვანნი კი, ითმენენ რა მომავალ ცხოვრებამდე, იღებენ მისაგებელს მისგან, ვინც ჭეშმარიტად მდიდარია (ეფეს. 2,47). უფალი, ამბობს რა ამას, განგვაშორებს მეგობრული დამოკიდებულებით ვაჭრობისგან, ხოლო ვიღაცამ მოისმინა რა ეს და იფიქრა, რომ უფალი პატივს მიაგებს და გაუმასპინძლდება მართლებს ხორციელი სანოვაგით თქვა: „ნეტარ არს, რომელმან ჭამოს პური სასუფეველსა ღმრთისასა“. როგორც ჩანს იგი არ იყო სულიერი ადამიანი, რომ გაეგო, ანუ ადამიანურად მსჯელობდა. რადგანაც მშვინვიერი ადამიანი ისეთია,რომ არაფერი ზებუნებრივი არ სწამს, ვინაიდან ყველაფერზე ბუნებრივი კანონებით მსჯელობს. ადამიანში არსებობს სამი მდგომარეობა: ხორციელი, მშვინვიერი და სულიერი. ხორციელია - როდესაც ვინმეს სურს დატკბეს სიამოვნებით და გაიხაროს, თუნდაც ეს სხვათათვის ბოროტების მიყენებასთან იყოს დაკავშირებული. ასეთია ყველა მომხვეჭელი. მშვინვიერი მდგომარეობაა - როდესაც ვინმეს არ სურს ვნება მიაყენოს ვინმეს და არც თვითონ სურს მიადგეს. ასეთია ცხოვრება ბუნების კანონის მიხედვით, ხოლო სულიერი მდგომარეობაა - როდესაც ვინმე სიკეთის გამო მზადაა ზიანიც კი მიადგეს, ან შეურაცხყოფა დაითმინოს. პირველი მდგომარეობა ახლოსაა ბუნებასთან, საშუალო - შეესაბამება ბუნებას, ხოლო მესამე - ბუნებაზე მაღლა დგას. ყველა, ვინც ფიქრობს ადამიანურზე და არ შეუძლია არაფერი ზებუნებრივის გაგება, მშვინვიერად იწოდება (1 კორ. 2,14), რამდენადაც მას მართავს სამშვინველი და სული. მაგრამ როდესაც ვინმეს მართავს სული და უკვე თვითონ კი აღარ ცოცხლობს, არამედ ქრისტე ცოცხლობს მასში (გალ. 2,20), იგი სულიერია, იგი ამაღლდა ბუნებაზე. ამრიგად, ის ვინც იფიქრა, რომ წმინდანთა მისაგებელი გრძნობადი იქნებოდა, მშვინვიერი იყო, ვინაიდან არ შეეძლო გაეგო რაიმე ზებუნებრივი.

16. ხოლო თავადმან ჰრქუა მას: კაცმან ვინმე იყო პური დიდი და მოუწოდა მრავალთა. 17. და წარავლინა მონაჲ თჳსი ჟამსა პურისასა, რაჲთა ჰრქუას ჩინებულთა მათ მოსლვად, რამეთუ: აჰა ესერა პური ჩემი მზა არს ყოველი. 18. და იწყო თითოეულმან ყოველმან ჯმნად. პირველმან მან ჰრქუა მას: აგარაკი ვიყიდე და უნებელი ზედა-მაც მისლვად და ხილვად იგი. გლოცავ შენ, განმიტევე, ჯმნულმცა ვარ შენგან. 19. და სხუამან თქუა: უღლეული ჴართაჲ ვიყიდე ხუთი და მივალ გამოცდად მათა. გლოცავ შენ, ჯმნულმცა ვარ. 20. და მერმე სხუამან ჰრქუა: ცოლი შევირთე და მის გამო ვერ ჴელ-მეწიფების მოსლვად.
რამდენადაც თანამეინახემ უფლისა თქვა: „ნეტარ არს, რომელმან ჭამოს პური სასუფეველსა ღმრთისასა“, ამდენად უფალი საკმაოდ ვრცლად ასწავლის მას რა უნდა ვიგულისხმოთ უფლის მიერ გამასპინძლებაში და წარმოთქვამს ამ იგავს, უწოდებს რა კაცს თავის კაცთმოყვარე მამას, ვინაიდან წმინდა წერილში, როდესაც არის მინიშნება ღვთისდამსჯელ ძალაზე, ღმერთი ლომად და ძუ დათვადაა სახელდებული (ოსია 13, 7-8: მეცა ვიქმნე მათთჳს ლომი ძუჲ, ვითარცა ვეფხი გზასა ზედა ასსურასტანისისა. შევემთხჳო მათ, ვითარცა დათჳ უღონოქმნილი, და განვბძარო შეჴშულობა გულისა მათისა და შეშჭამდენ მათ მუნ ლეკუნი მაღნარისანი, მჴეცთა ველისათა განხეთქნენ იგინი.); ხოლო როდესაც მხედველობაშია მისი კაცთმოყვარების გამომხატველი მოქმედების აღნიშვნა, მაშინ ღმერთი კაცის სახითაა წარმოდგენილი (ლუკა, 15, 11-24 - უძღები შვილის იგავი), ისევე როგორც ამ ადგილას. ამ სახლის მაშენებლობას ეწოდება „დიდი წვეულება“. წვეულება ეწოდება იმიტომ, რომ უფალი მოვიდა უკანასკნელ ჟამს და თითქოსდა საუკუნის „წვეულებისას“, ხოლო „დიდ წვეულებად“ იწოდება იმიტომ, რომ ჩვენი ხსნის საიდუმლო უცილობლად დიდია (1 ტიმოთე 3,16: და, აღსარებულად, დიდ არს ღმრთის მსახურებისა საიდუმლოჲ; ღმერთი გამოჩნდა ჴორცითა და განმართლდა სულითა, ეჩუენა ანგელოზთა, იქადაგა წარმართთა შორის, ჰრწმენა სოფელსა და ამაღლდა დიდებითა.).
„და წარავლინა მონაჲ თვისი ჟამსა პურისასა“. ვინ არის ეს მონა? ძე ღმრთისა, რომელმაც მიიღო ხატი მონისა, გახდა რა კაცთა მსგავსი (ფილიპელთა 2,7: არამედ თავი თჳსი დაიმდაბლა და ხატი მონისაჲ მიიღო და მსგავს კაცთა იქმნა და ხატითა იპოვა ვითარცა კაცი;) და რომელზეც, როგორც კაცზე, ნათქვამია რომ იგი წარმოგზავნილია. მიაქციე ყურადღება იმას, რომ უბრალოდ „მონა“ კი არ არის ნათქვამი, არამედ „თვისი“ მონა, რომელიც ჭეშმარიტი აზრით სათნოეყო ღმერთს ადამიანური ბუნებით და კარგად ემსახურა. ვინაიდან მასზე, არა მხოლოდ როგორც ძეზე და ღმერთზე, რომელიც სათნოეყო მამას, არამედ როგორც კაცზეც, რომელიც მხოლოდ თავად დაემორჩილა უცოდველად ყველაფერ იმას, რაც დაუდგინა და ამცნო მამამ და აღასრულა ყოველი სიმართლე (მათე 3,15: მიუგო იესუ და ჰრქუა მას: აცადე აწ, რამეთუ ესრეთ შუენის ჩუენდა აღსრულებად ყოველი სიმართლე. მაშინ მიუშუა მას.), ნათქვამია, რომ იგი ემსახურა ღმერთსა და მამას. რის გამოც ჭეშმარიტი აზრით მონა ღმრთისა მხოლოდ მას ერთს შეიძლება ეწოდოს. წარავლინა იგი „ჟამსა პურისასა“, ანუ განსაზღვრულ და ხელსაყრელ დროს. ვინაიდან ჩვენი ხსნისთვის არცერთი სხვა დრო არ იყო უფრო ხელსაყრელი, როგორც დრო ავგუსტუს კეისრის მეფობისა, როდესაც ბოროტებამ მწვერვალს მიაღწია და იგი უნდა დაცემულიყო. ისე როგორც ექიმები ტოვებენ ჩირქიან და ცუდ დაავადებას, სანამ იგი არ გამოიტანს მთელ ცუდ სისველეს, ხოლო შემდეგ უკვე წამალსაც ადებენ, ასევე საჭირო იყო რომ გამოაშკარავებულიყო ცოდვისათვის დამახასიათებელი ყველა სახეობა, რათა შემდგომ დიად მკურნალს დაედო წამალი. ამიტომაც მიუშვა უფალმა ეშმაკი, რომ აღევსო საწყაული ბოროტებისა და შემდგომ, განკაცებულს, ემკურნალა ბოროტების ყველა სახეობისთვის თავისი სრულიად წმიდა ცხოვრებით. მან წარავლინა „ჟამსა“, ანუ ამჟამინდელსა და შესაფერის დროს, როგორც დავითიც ამბობს: „შეიბ მახვილი წელთა შენთა, ძლიერო, შუენიერებითა შენითა“ (ფსალმუნი 44,4). მახვილი ეჭვგარეშეა ღვთის სიტყვაა, „წელით“ აღინიშნება ხორციელი შობა, რომელიც აღესრულა ნაყოფის მომწიფებისას, ანუ შესაფერის დროს. წარავლინა რათა „ჰრქუას ჩინებულთა მათ მოსვლად“. ვინ არიან ეს ჩინებულნი? შესაძლოა ყველა ადამიანი, რადგანაც უფალმა ყველას მოუწოდა მის შესამეცნებლად, ხილულ საგანთა კეთილად მოწყობითა, თუ ბუნებრივი კანონის მეშვეობით და შესაძლოა, უმეტესად ისრაიტელთ, რომელთაც სჯულისა და წინასწარმეტყველთა მეშვეობით მოუწოდა. უპირატესად მათთვის, ისრაელის სახლის ცხოვართათვის, იქნა გამოგზავნილი უფალი (მათე 15,24). ის ამბობს: „აჰა ესე რა პური ჩემი მზა არს ყოველი“. ვინაიდან უფალი ყველას ახარებდა: „მოახლოებულ არს სასუფეველი ცათაჲ“ (მათე 4,17) და იგი „შორს თქუენსა არს“ (ლუკა 17,21), ხოლო მათგან „იწყო თითოეულმან ყოველმან ქმნად“, ანუ თითქოსდა მოილაპარაკეს ვერ გახდნენ ღირსნი სერობათა (გემოს ხილვისა), ვინ სიმდიდრისა სიყვარულისა გამო, ვინ სიამოვნებათა სიყვარულის გამო, ვინაიდან იმათ ქვეშ, რომელთაგან ერთმა აგარაკი, ხოლო მეორემ - ხუთი უღლეული ხარი იყიდა, შეიძლება სიმდიდრის მოყვარულნი ვიგულისხმოთ, ხოლო იმის ქვეშ, ვინც ცოლი შეირთო - გემოთმოყვარე. თუ გინდა აგარაკის მყიდველის ქვეშ ის იგულისხმე, ვინც ამსოფლიური ბრძნობის გამო არ იღებს საიდუმლოს ხსნისა. ვინაიდან მინდორი არის ეს სოფელი და საერთოდ ბუნება, ხოლო ვინც მხოლოდ ბუნებას უყურებს, ის არ იღებს ზებუნებრივს.
ამრიგად, ფარისეველმა, შესაძლოა, თვალი დარჩა რა აგარაკზე, ანუ აკვირდებოდა რა მხოლოდ ბუნების კანონებს, არ მიიღო ის, რომ ქალწულმა შვა ღმერთი, რამდენადაც ეს ბუნებაზე მაღლა დგას. და ყველამ, ვინც თავს იწონებს გარეგნული სიბრძნით ამ აგარაკისდა გამო, ანუ ბუნებაზე მიჯაჭვულობის გამო, არ აღიარეს იესო, ბუნების განმაახლებელი. ხუთი უღლეული ხარის მყიდველისა და გამომცდელის ქვეშ შეიძლება ვიგულისხმოთ ნივთიერზე მიჯაჭვული ადამიანიც, რომელმაც ხუთი მშვინვიერი გრძნობა შეაერთა ხორციელთან და სამშვინველი ხორცად აქცია. ამიტომ, როგორც მიწიერით დაკავებულს არ სურს სულიერ სერობებში მონაწილეობის მიღება, ვინაიდან ბრძენიც ამბობს: „როგორ გახდება ბრძენი გუთნის დამჭერი“ (სიბრძნე ზირაქისა 38,25). ხოლო ცოლის გამო განდგომილის ქვეშ შეიძლება ვიგულისხმოთ სიამოვნებათა ძლიერი მოყვარული, რომელიც დაუკავშირდა რა ხორცს, მოკავშირეს სამშვინველისა და შეადგენს რა ერთ მთლიანობას მასთან, როგორც მასთან შეერთებული, არ შეუძლია სათნოეყოს ღმერთს. შეგიძლია ეს ყველაფერი სიტყვა-სიტყვითაც გაიგო; ვინაიდან ჩვენ ვშორდებით ღმერთს როგორც წყვილი უღლეული ხარის, ასევე ქორწინების გამო, როდესაც მათ ვეჯაჭვებით, მათზე ვხარჯავთ მთელ სიცოცხლეს, მათ გამო ვშრომობთ თვით სისხლის დადენამდე, ხოლო ღვთაებრივს არაფერს, არც აზრს, არც გამონათქვამს არ გავიაზრებთ, არ გამოვიძიებთ.

21. და მოვიდა მონაჲ იგი და უთხრა ესე უფალსა თჳსსა. მაშინ განრისხნა სახლისა უფალი იგი და ჰრქუა მონასა მას თჳსსა: განვედ ადრე უბანთა და ყურეთა ქალაქისათა და გლახაკთა და უცხოთა და ბრმათა და მკელობელთა შემოჰხადე აქა. 22. და თქუა მონამან მან: უფალო, იქმნა ბრძანებაჲ შენი, და ადგილი არსღა. 23. და ჰრქუა უფალმან მან მონასა მას: განვედ გზათა ზედა და ფოლოცთა და აიძულე შემოსლვად, რაჲთა აღივსოს სახელი ჩემი. 24. ხოლო გეტყჳ თქუენ: არავინ მათ კაცთაგანმან გემოჲ იხილოს სერობისა ამის ჩემისაჲ, რამეთუ მრავალნი არიან ჩინებულ და მცირედნი რჩეულ.

იუდეველთა მთვარანი უარყოფილნი იქნენ და არცერთმა მათგანმა არ ირწმუნა ქრისტე, როგორც თავადაც თავს იქებდნენ თავიანთი ბოროტებით, როდესაც ისინი ამბობდნენ, „ნუუკუ მთავართაგანთა ვიეთმე ჰრწმენაა მისი“ (იოანე 7,48)? ამრიგად ეს სჯულის მოძღვარნი და ფარისეველნი, როგორც წინასწარმეტყველმა ბრძანა, მოკლებულ იქნენ მადლისაგან, ხოლო იუდეველთაგან უბრალო გულისანი, რომელნიც შედარებულნი არიან კოჭლებს, ბრმებსა და მკელობლებს, „უაზნონი იგი სოფლისანი და შეურაცხნი“ (1 კორინთელთა 1, 27-28), მოწოდებულ იქნენ.
ვინაიდან ერს უკვირდა სიტყვა მადლისა, იესოს პირით გამომავალი (ლუკა 4,22), და უხაროდა მისი სწავლების გამო. მაგრამ მას შემდეგ, რაც შევიდნენ ისრაიტელნი, ანუ რჩეულნი მათგან, რომელნიც უფალმა წინასწარ გამოირჩია თავისი დიდებისათვის (რომაელთა 8, 29-30), როგორებიც იყვნენ, პეტრე, ზებედეს ძენი და სხვა მრავალნი, რომელთაც ირწმუნეს, - მას შემდეგ ღვთის მადლი წარმართებზეც გადმოვიდა. ვინაიდან „გზათა“ და „ყურეთა“ ზედა მყოფთა ქვეშ შეიძლება ვიგულისხმოთ წარმართნი. ისრაიტელნი იყვნენ ქალაქის შიგნით, რამდენადაც მათ სჯულისდება და მოქალაქეობა მემკვიდრეობით მიიღეს, ხოლო წარმართნი, რომელთათვისაც უცხო იყო მცნებები და გაუცხოებულნი იქნენ ქრისტეს სჯულისაგან და არ იყვნენ წმინდანთა თანამოქალაქენი (კოლასელთა 1, 21: და თქუენ ოდესმე იყვენით უცხო-ქმნულ და მტერ გონებითა თქუენითა საქმეთა მათ შინა ბოროტთა,; ეფესელთა 2, 12: რამეთუ იყვენით მას ჟამსა შინა თჳნიერად ქრისტესა, უცხო-ქმნულნი მოქალაქეობისა მისგან ისრაჱლისა და უცხო რჩულთა მათგან აღთქუმათაჲსა, სასოებაჲ არა გაქუნდა, და უღმრთო იყვენით სოფელსა შინა.), ცხოვრებას არა ერთ, არამედ მრავალ „გზაზე“ ატარებდნენ უსჯულოებისა და უმეცრებისა და „ფოლოცთა“ ზედა, ანუ ცოდვებში; ვინაიდან ცოდვა არის დიდი შუკა და გამყოფი კედელი, რომელიც ჩვენ ღმერთისგან გვაშორებს (ესაია 59,2: არამედ ცოდვანი თქუენნი განსწვალებენ შორის თქუენსა და ღმრთისა, და ცოდვათა თქუენთათჳს მიიქცია პირი თჳსი თქუენგან არშეწყალებად,).
სიტყვებით „გზათა ზედა“ მინიშნებულია პირუტყვთა მსგავსი და მრავალ შეხედულებებად დაყოფილ ცხოვრებაზე წარმართებისა, ხოლო სიტყვებით „ყურეთა ქალაქისათა“ მინიშნებულია იმაზე, რომ ისინი ცოდვებში ცხოვრობენ. უბრალოდ კი არ უბრძანებს მოუწოდოს მათ (გზებსა და შუკებში მყოფთ), არამედ აიძულოს, თუმცა რწმენა თითოეულის თავისუფლების საქმეა. იმიტომ თქვა მან: აიძულე, რათა ჩვენ შევიმეცნოთ, რომ წარმართთა მიერ რწმუნება, რომელნიც ღრმა უმეცრებაში იმყოფებოდნენ, მინიშნებაა ღვთის უდიდეს ძალაზე. ვინაიდან მცირე რომ ყოფილიყო ძალა მქადაგებლისა და არ ყოფილიყო დიდი მოძღვრების ჭეშმარიტება, ადამიანები, რომელნიც სამარცხვინო საქმეებს სდიოდნენ, როგორღა დარწმუნდებოდნენ, როგორღა ირწმუნებდნენ უეცრად ჭეშმარიტ ღმერთს და იცხოვრებდნენ სულიერი ცხოვრებით?
სურდა რა მიეთითებინა ამ მოქცევის სასწაულებრივ ხასიათზე, უწოდა კიდეც მას იძულება. თითქოსდა ვინმეს ეთქვას: წარმართებს არც სურდათ კერპების და ხორციელ სიამოვნებათა დატოვება, მაგრამ მოძღვრების ჭეშმარიტების გამო, იძულებულნი გახდნენ დაეტოვებინათ ისინი. ანდა სხვაგვარად: სასწაულთა ძალა დიდად აღძრავდა ქრისტეს რწმენაზე მოსაქცევად. ეს სერობანი ყოველდღიურად განემზადება და ჩვენ ყველანი მოწოდებულნი ვართ სასუფეველში, რომელიც უფალმა ადამიანებს ჯერ კიდევ სამყაროს შექმნამდე განუმზადა (მათე 25,34: მაშინ ჰრქუას მეუფემან მარჯუენითთა მათ მისთა: მოვედით, კურთხეულნო მამისა ჩემისანო, და დაიმკჳდრეთ განმზადებული თქუენთჳს სასუფეველი დასაბამითგან სოფლისაჲთ). მაგრამ ჩვენ ვერ ვხდებით მისი ღირსნი: ერთნი ბრძნობისადმი ცნობისმოყვარეობის გამო, მეორენი ნივთიერისადმი სიყვარულის გამო, მესამენი ხორციელისადმი სიყვარულის გამო, ხოლო კაცთმოყვარება უფლისა ამ სასუფეველს სხვა ცოდვილთ უბოძებს, რომელნიც ბრმანი არიან გონების თვალით, არ ესმით რა არის ღვთის ნება, ან ესმით, მაგრამ კოჭლნი და უმოქმედონი არიან მის შესასრულებლად და გლახაკნი არიან, როგორც ზეციურ დიდებას მოკლებულნი და საპყარნი, როგორც ვერ აღმომჩენნი საკუთარ თავში უბიწო ცხოვრებისა.
ზეციური მამა სწორედ ამ ცოდვილთა, რომელნიც ცოდვის ფართო და ვრცელ გზებზე დაეხეტებიან, საკუთარი ძის სერობაზე მოსაწოდებლად გზავნის, რომელიც მონა გახდა ხორცით, მოვიდა წოდებად არა მართალთა, არამედ ცოდვილთა (მათე. 9,13: ხოლო თქუენ წარვედით და ისწავეთ, რაჲ არს: წყალობაჲ მნებავს და არა მსხუერპლი. რამეთუ არა მოვედ წოდებად მართალთა, არამედ ცოდვილთა.) და უხვად უმასპინძლდება მათ ნაცვლად გონიერთა და მდიდართა, მაგრამ მაამებელთა ხორცისა. მრავალს უგზავნის სნეულებებსა და უბედურებებს და ამის მეშვეობით აიძულებს უნებურად უარი თქვან ასეთ ცხოვრებაზე, იმ ხვედრთა მეშვეობით, რომელიც თავად უწყის და მოჰყავს ისინი საკუთარ სერობაზე, იყენებს რა უბედურებათა მოვლინებას მათ აღსაძრავად. ამის მაგალითი მრავალია.
უფრო უბრალო აზრით იგავი გვასწავლის, რომ უკეთესია მივცეთ გლახაკთა და საპყართ, ვიდრე მდიდრებს, რაშიც უფალი ცოტა ზემოთ გვარწმუნებდა. როგორც ჩანს, ამასთან დაკავშირებით თქვა ეს იგავიც, კიდევ უფრო მეტად დასარწმუნებლად იმაში, რომ გლახაკებს უნდა გავუმასპინძლდეთ. ამ იგავით კიდევ სხვა რამეს ვსწავლობთ, კერძოდ: რომ ჩვენ ისე გულმოდგინენი და უხვნი უნდა ვიყოთ ჩვენი (უმცროსი) ძმების მისაღებად, რომ უნდა დავარწმუნოთ ისინი გახდნენ ჩვენი სათნოებების თანამონაწილენი მაშინაც, როდესაც მათ არ სურთ. ამაშია მასწავლებელთათვის ძლიერი შეგონება, რათა ისინი ასწავლიდნენ თავიანთ მოწაფეებს მართებულს, მაშინაც კი, როდესაც მათ ეს არ სურთ.

25. და შეკრბებოდა მისა ერი მრავალი, მიექცა და ჰრქუა მათ: 26. რომელი მოვალს ჩემდა და არა მოიძულოს მამაჲ თჳსი და დედაჲ თჳსი და ცოლი და შვილნი და ძმანი და დანი და მერმე კუალად სულიცა თჳსი, ვერ ჴელ-ეწიფების მოწაფე ყოფად ჩემდა. 27. და რომელმან არა აღიღოს ჯუარი თჳსი და შემომიდგეს მე, ვერ ჴელ-ეწიფების მოწაფე ყოფად ჩემდა.

ვინაიდან მათგან, ვინც იესოს დაჰყვებოდა, მრავალნი მისდევდნენ არა მთელი გულმოდგინებითა და თავგანწირვით, არამედ ჰქონდათ ძალიან გულგრილი დამოკიდებულება, ამდენად იგი, ასწავლის რა თუ როგორი უნდა იყოს მისი მოწაფე, გამოთქვამს თავის აზრებს ამის შესახებ, თითქოსდა გამოსახავს და ასურათხატებს მას, ამტკიცებს რა, რომ მან არა მხოლოდ თავის გარეშე მყოფი ახლობლები უნდა მოიძულოს, არამედ საკუთარი სულიც. ფრთხილად იყავი, საკუთარი უბრალოებითა და გამოცდილებით, არ ცდუნდე ამ გამონათქვამით. ვინაიდან კაცთმოყვარე არაადამიანურობას ასწავლის, არა თვითმკვლელობას გვინერგავს, არამედ სურს, რომ მისმა გულწრფელმა მიმდევარმა მოიძულოს თავისი ახლობლები მაშინ, როდესაც ისინი ხელს უშლიან ღვთის თაყვანისცემის საქმეში და როდესაც ის მათთან ურთიერთობისას აწყდება სიძნელეებს სიკეთის აღსრულებაში. პირიქით, როდესაც ისინი არ უშლიან ამას, იგი ასწავლის მათ პატივისცემას უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე და როგორ ასწავლის? ყველაზე უკეთესი სწავლებით , ანუ საკუთარი საქმეებით, ვინაიდან ის ემორჩილებოდა იოსებს (ლუკ. 2,51), მიუხედავად იმისა, რომ იგი არ იყო მისი მამა ამ სიტყვების ნამდვილი მნიშვნელობით, არამედ მოჩვენებითი და საკუთარ დედაზეც მუდამ ბევრს ზრუნავდა ისე, რომ ჯვარზე დაკიდებულმა კი არ დაივიწყა იგი, არამედ თავის საყვარელ მოწაფეს ჩააბარა (იოან. 19, 26-27). მაშ გვასწავლის რა ერთს საქმით, როგორღა შთაგვაგონებს სიტყვებით სხვას? არა, არამედ როგორც ვთქვი. იგი გვამცნებს მოვიძულოთ მშობლები მაშინ, როდესაც ისინი საფრთხეს უქმნიან ღვთის თაყვანისცემას, ვინაიდან მაშინ ისინი უკვე არ არიან მშობლები, არ არიან ახლობლები, როდესაც გვეწინააღმდეგებიან ასეთ სასარგებლო საქმეში. ჩვენს მიერ მტკიცებული იქიდანაც ჩანს, რომ გვემცნო მოვიძულოთ საკუთარი სული, ვინაიდან ამ მცნებით, უეჭველია, გვებრძანა არა თავის მოკვდინება, არამედ იმ მშვინვიერ სურვილთა დატოვება, რომელნიც ღმერთს გვაშორებენ და რომ არ ვიზრუნოთ სამშვინველზე (სიცოცხლეზე), თუკი ტანჯვა გვხვდება წილად, ოღონდაც წინ საუკუნოს შეძენა გველოდეს, ხოლო უფალი რომ ამას გვასწავლის და არა თვითმკვლელობას, ამას თავადვე გვიჩვენებს, ჯერ -ერთი იმით, რომ როდესაც ეშმაკი, განსცდიდა რა, სთავაზობდა მას გადაეგდო თავი ტაძრის ქიმიდან, უფალმა უარყო ცდუნება (მათე, 4,5-7) და მეორეც, იმით, რომ იგი არ უგდებდა თავს იუდეველბს (ყოველთვის), არამედ განეშორებოდა და გაივლიდა რა მათ შორის, მიეფარებოდა ხოლმე მკვლელთა თვალთაგან (ლუკა 4,30). ამრიგად, ის ვისაც ახლობლები ზიანს აყენებენ ღვთის თაყვანისცემის საქმეში და ის მაინც სიამოვნებით განაგრძობს მათთან კეთილგანწყობილ ურთიერთობას, აყენებს რა მას ღვთის სათნოყოფაზე მაღლა, ხოლო ზოგჯერ სიცოცხლისადმი სიყვარულის გამო, თუკი ტანჯვა ემუქრება, მათი მხრივ რწმენის უარყოფისკენ იხრება, - მას არ შეუძლია იყოს ქრისტეს მოწაფე.

28. ვის-მე უკუე თქუენგანსა უნდეს გოდოლი შენებად, არა-მეა პირველად დაჯდეს და აღრაცხოს, რაოდენი წარაგოს, უკუეთუ აქუს, რაჲთა კმა-ეყოს მას აღსრულებადმდე. 29. ნუუკუე დადვას საფუძველი და ვერ შეუძლოს აღსრულებად მისა, და ყოველნი რომელნი ხედვიდენ მას, იწყონ კიცხევად მისა 30. და თქუან, ვითარმედ: კაცმან ამან იწყო შენებად და ვერ შეუძლო აღსრულებად.

იგავით გოდოლის შესახებ უფალი გვასწავლის, რომ ჩვენ, ერთხელ გადავწყვეტთ რა მივყვეთ მას, შევინარჩუნოთ ეს განზრახვა და მხოლოდ საძირკველი არ ჩავყაროთ, ანუ დავიწყოთ მიყოლა და ბოლომდე კი არ მივყვეთ, როგორც სათანადო მომზადებისა და გულმოდგინების არ მქონეებმა. ასეთები იყვნენ ისინი, ვისზეც იოანე მახარებელი ამბობს: „მრავალნი მოწაფეთა მისთაგანნი უკუნიქცეს“ (იოან. 6, 66) და ყოველი ადამიანი, რომელმაც სათნოების ქმნა გადაწყვიტა, მაგრამ ღმრთაებრივ ცოდნამდე ვერ ამაღლდა, რამდენადაც სათნოების ქმნა დაიწყო არასრულყოფილად და უგუნურად, აშენებს არასრულყოფილად, რამდენადაც არ შეუძლია მისწვდეს გოდოლს უმაღლესი ცოდნისა, რის გამოც მისი მაცქერალი ადამიანებისა და ეშმაკების დასაცინი ხდება და სხვაგვარადაც: საძირკვლის ქვეშ შეგიძლია იგულისხმო სიტყვა სწავლებისა, ვინაიდან, მასწავლებლის სიტყვა, რომელიც მსჯელობს, მაგალითად, თავის შეკავებაზე, მოსწავლის სულში ჩავარდნილი, მსგავსია საძირკვლისა. ამ სიტყვებზე, როგორც საძირკველზე, საჭიროა „შენებაც“, ანუ დასრულება საქმეებით, რათა “გოდოლი” ანუ სათნოება, რომლის ქმნასაც ვაპირებდით, დასრულდეს ჩვენთან და ამასთან, იყოს მტკიცე მომხვდურის წინაშე. ხოლო ის, რომ სიტყვა საძირკველია, ხოლო საქმე- შენობა, ამას საკმარისად გვასწავლის ჩვენ მოციქული, როდესაც ამბობს: „ვითარცა ბრძენმან ხუროთმოძღვარმან, საფუძველი დავდე, ხოლო სხვუაჲ იგი აშენებდინ“. და შემდგომ ჩამოთვლის სხვადასხვაგვარ შენობებს (მ.12-15), ანუ ან კეთილი, ან ბოროტი საქმეების აღსრულებას. ამრიგად, გვეშინოდეს იმისა, რომ ეშმაკთა დასაცინი არ გავხდეთ, რომელთა შესახებაც წინასწარმეტყველი ამბობს: „სარდლებად ბიჭ-ბიჭებს დავუდგენ და ქარაფშუტები იბატონებენ მათზე“ (ეს. 3,4) ანუ განდგომილნი ღვთისაგან.

31. ანუ რომელი მეფე მივალნ სხჳსა მეფისა ბრძოლად, არა-მე პირველად დაჯდის და განიზრახის, უკუეთუ შემძლებელ არს ათითა ათასითა შემთხუევად ოცითა ათასითა მომავალსა მის ზედა? 32. უკუეთუ არა, ვიდრე შორსღა არნ, მოციქული მიუვლინის და მოიკითხის იგი მშჳდობით. 33. ეგრეცა ყოველმანვე თქუენგანმან რომელმან არა იჯმნეს ყოვლისაგან მონაგებისა თჳსისა, ვერ ჴელ-ეწიფების მოწაფე ყოფად ჩემდა. 34. კეთილ არს მარილი. უკუეთუ მარილი იგი განქარდეს, რაჲთა დაიმარილოს? 35. არცა ქუეყანასა, არცა სკორესა სარგებელ არს, არამედ გარე განდვან იგი. რომელსა ასხენ ყურნი სმენად, ესმოდენ!

ეს იგავიც გვასწავლის ჩვენ, არ ვიყოთ გაორებულნი სულით, ნუ მივეჯაჭვებით ხორცს და მივეკრათ უფალს, არამედ თუკი გვაქვს განზრახვა ვაწარმოოთ ბრძოლა ბოროტი ძალების წინააღმდეგ, შევუტიოთ მათ, როგორც მტრებს და მართლაც წინააღმდეგობა გავუწიოთ მათ. მეფე შეიძლება იყოს ცოდვაც, რომელიც ჩვენ მოკვდავ სხეულზე მეფობს (რომ. 6,12) როდესაც ჩვენ მივუშვებთ. მეფედაა შექმნილი ჩვენი გონებაც. ამიტომაც, თუკი იგი აპირებს აღდგეს ცოდვის წინააღმდეგ, უნდა იბრძოლოს მთელი სულიერი ძალებით, ვინაიდან მისი მებრძოლნი ძლიერნი და საშიშნი არიან და ჩვენზე მეტნი და მრავალრიცხოვანნი ჩანან; რამდენადაც ცოდვის ჯარისკაცები არსებითად ეშმაკნი არიან, რომელნიც, როგორც ჩანს, ჩვენი ათი ათასის წინააღმდეგ ოცი ათასს აგზავნიან. ისინი არიან რა უხორცონი და გვებრძვიან ჩვენ, ხორცში მცხოვრებთ, ჩანს დიდ ძალას ფლობენ და თუმცა ისინი ჩვენზე ძლიერნი ჩანან, ჩვენ შეგვიძლია ვიბრძოლოთ მათ წინააღმდეგ. ვინაიდან ნათქვამია: „ღმრთისა მიერ ვყოთ ძალი“ (ფსალ. 59,14) და „უფალი ნათელ ჩემდა და მაცხოვარ ჩემდა; ვისა მეშინოდეს? განთუ-ეწყოს ჩემ ზედა ბანაკი, არა შეეშინოს გულსა ჩემსა“ (ფსალ. 26,1.3). ამასთანავე ღმერთმა, რომელიც ჩვენთვის განხორციელდა, მოგვცა ჩვენ ხელმწიფება „დათრგუნვად ყოველსა ზედა ძალსა მტერისასა“ (ლუკა 10,19). ამიტომაც, თუმცა ჩვენ ხორცში ვიმყოფებით, „საჭურველი ჩვენისა მის მხედრობისაჲ არა ხორციელს არს“ (2 კორ. 10, 3-4). თუმცა იმ მიზეზით, რომ ჩვენ ხორციელნი ვართ, ჩვენ შევადგენთ ათი ათასს, მათი ოცი ათასის წინააღმდეგ, მათი უხორცო ბუნების გამო, მაგრამ ჩვენ უნდა ვთქვათ „უფალი ღმერთია ჩემი ძალა“ (აბაკ. 3,19) და არასოდეს არ უნდა შევურიგდეთ ცოდვას, ანუ დავემონოთ ვნებებს, არამედ განსაკუთრებული ძალით წინ აღვუდგეთ მათ და გამოვავლინოთ შეურიგებელი სიძულვილი მათ მიმართ, არ ვისურვებთ რა არაფერს, ვნებებთან დაკავშირებულს, ამ სოფელში, არამედ ყოველივეს დავუტევებთ, ვინაიდან არ შეუძლია იყოს ქრისტეს მოწაფე მას, ვინც ყველაფერს არ ტოვებს,არამედ რაიმე სულის საზიანოსკენ აქვს მისწრაფება. ქრისტეს მოწაფე უნდა იყოს „მარილი“, ანუ არა მხოლოდ თავად უნდა იყოს კეთილი და არ ედოს წილი ბოროტებაში, არამედ სხვებსაც უნდა გადასდოს სიკეთე, ვინაიდან ასეთია მარილი. იგი თავად რჩება რა დაუზიანებელი და თავისუფალი ხრწნილებისაგან, სხვასაც იცავს ხრწნილებისაგან, გადასცემს რა მას ამ თვისებას, მაგრამ თუკი მარილი დაკარგავს თავის ბუნებრივ ძალას, იგი არაფრისთვის აღარაა გამოსადეგი, აღარ ვარგა აღარც მიწაში, აღარც სკორეში. ამ სიტყვებს შემდეგი მნიშვნელობა აქვთ: მე მსურს, რომ ყოველი ქრისტიანი იყოს სასარგებლო და ძლიერი დამმოძღვრელი, არა მხოლოდ ის, ვისაც მიეცა მასწავლებლობის მადლი, როგორებიც იყვნენ მოციქულები, მოძღვარნი და მწყემსნი, არამედ მოვითხოვ, რომ თავად ერისკაცნიც ნაყოფიერნი და სასარგებლონი იყვნენ მოყვასთათვის. თუკი ის, ვინც სხვების სარგებელს უნდა ემსახურებოდეს თავად უვარგისი იქნება და გამოვა ქრისტიანისთვის დამახასიათებელი მდგომარეობიდან, მას არც სარგებელის მოტანა შეეძლება და არც მიღება. „არცა ქუეყანასა, - ნათქვამია, - არცა სკორესა“. სიტყვით „ქუეყანა“ ხდება მინიშნება სარგებლის მიღებაზე, ხოლო სიტყვით „სკორე“ (ლპობა) - სარგებლის მოტანაზე. ამიტომ როგორც არც სარგებლის მომტანი, არც სარგებლის მიმღები, იგი უარყოფილი უნდა იქნას და გადაყრილი. რამდენადაც შეფარვითა და იგავით იქნა ნათქვამი, ამდენად უფალი, აღძრავს რა მსმენელებს, რათა მათ მიმართ ნათვქამი არ მიიღონ მხოლოდ მარილზე თქმულად, თქვა: „რომელსა ასხენ ყურნი სმენად, ესმოდენ“, ანუ ვისაც გონება აქვს, დაე გულისხმაყოს, ვინაიდან „ყურების“ ქვეშ აქ უნდა ვიგულისხმოთ გრძნობადი ძალა სულისა და უნარი გულისხმისყოფისა. ამრიგად, ყოველი ჩვენგანი, მორწმუნეთაგანი არის მარილი, რომელმაც ეს თვისება ღვთაებრივ სიტყვათაგან ზეგარდამო მადლით მიიღო, ხოლო მადლი რომ მარილია, უსმინე (მოციქულ) პავლეს: „სიტუა თქუენი მარადის მადლითა ვითარცა მარილითა შეზავებულ იყავნ“ (კოლ. 4,6), ასე რომ სიტყვა, როდესაც იგი მადლსაა მოკლებული, შეიძლება იწოდოს უმარილოდ. ამრიგად, თუკი ჩვენ უგულებელვყოთ ღვთაებრივ სიტყვათა ამ თვისებას და არ მივიღებთ ჩვენში, არ ავითვისებთ მას, მაშინ ჩვენ ბრიყვნი და უგუნურნი ვიქნებით და ჩვენმა მარილმა, მართლაც, დაკარგა ძალა, როგორც ზეციური მადლის თვისების არმქონემ.