"კლარჯული მრავალთავი"

თხზულება მეშვიდე

    1.     9. დიდსა ხუთშაბათსა ცისკრად საკითხავი, თქუმული წმიდისა ბასილი მთავარეპისკოპოსისაჲ კესარია-კაბადუკიელისაჲ, ამისთჳს: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“
    2.     არაჲთ დაკლებულ არიან მოძღუარნი ეკლესიათანი დედასა შვილთმოყუარჱსა, რომელი ყოველსავე სალმობასა და შრომასა დაითმენნ და საყუარელთა შვილთა ზრდინ.
    3.     ვითარცა-იგი მან ძუძუჲ მისცის – სძჱ იგი საზრდელი, ეგრესახედ უშრომელად საყუარელთა შვილთა თჳსთა მოძღუარმან ეკლესიისამან – მდედრი იგი გონებაჲ, ყოველთავე ეკლესიათა სურვილითა სულისაჲთა ჰლოცავნ მოსლვად სძითა მით სიტყჳსაჲთა.
    4.     და ვითარცა დედამან შემდგომად სძისა ფიცხელი პური დაულბილის და მხალსა თანა ერბოჲთა და მსახურ ცხოვრებულ ექმნის შვილთა თჳსთა, ეგრეთვე მოძღუარნი იგი შემდგომად სწავლისა მის სიტყჳთა, ვითარცა სულითა, განზარდის ძნიად სათარგმანებელი იგი სიტყუაჲ,
    5.     სიტყჳთა მით მახჳლითა სულისაჲთა დააჩჩჳს თარგმანებითა სულითა წმიდათაგანთაჲთა, ერთბამად შეზავებულად მოძღურებითა შეკრებს და გემოვნად სიტყუასა მის მიერ ზრდილთა ყოველთა მისცემს.
    6.     ამისთჳსცა, ჩუენ, საყუარელნო, წინაწარ დღეთა ამათ მყის დაჩჩჳლითა მით სიტყჳთა, ვითარცა პურითა, განვიზარდენით.
    7.     აწ უფროჲსისა მოძღურებისა ხილვად მოვედით, რომელნი სულმან წმიდამან სიტყუაჲ იგი მოძღურებისაჲ მოგუცეს ჩუენ.
    8.     არს ჩუენ წინაშე გან...დებულ წიგნთა... პური იგი სიტყ... სიტყუად რაჲ..., უფალი ჩვენი იესუ ქრისტჱ, რომელი ყოველთა კაცთა ცხოვრებისა... თავსდებად ვნებისა და სიკუდილისა.
    9.     მო-რაჲ-ვიდოდა იგი ჯუარცუმად, იტყოდა: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს თანაწარსლვად სასუმელი ესე, თანა-წარმჴედინ მე“.
    10.     მრავალთა ვერ უცნობიეს ზრახვაჲ ესე სიბრძნისაჲ, საუნჯჱ დაფარული და სიტყუასა ამას ვერ კეთილად ერჩიან და ვითარცა მოშიშსა იტყჳედ მას.
    11.     არამედ მოვედით, საყუარელნო, და ჩუენცა, ვითარცა ჩჩჳლნი ყრმანი, მისსა მიმართ ვიტყოდით, რაჲთა მისსა მიმართ იგი ცხოვრებასა მისსა მივაწიოთ ვათქ...
    12.     უკუჱ, აწ არა ვითარცა სრულთა, არამედ ვითარცა ჩჩჳლთა რაჲსათჳს უ...აჲ ხუედ ჩუენ...
    13.     სასუმელი ესე, უკუეთუ ... თჳსი დაიმცირე და ... დებასაჲ მიიღჱ არავისგან იძულებით.
    14.     აწ სხუასა ევედრები და იტყჳ: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს თანაწარსლვად სასუმელი ესე“...
    15.     და იურვოდე და ისწრაფდი შესუმად სასუმელსა ამას, რამეთუ იტყოდე: ნათელი მოღებად არს ჩემდა, რაოდენ ვისწრაფი, რაჲთა შევსუა იგი.
    16.     და რომელი იურვოდე და ისწრაფდი შესუმად, მო-რაჲ-ხუედ, არა გნებავს და იტყჳ: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს თანაწარსლვად სასუმელი ესე“...
    17.     ნუუკუე უმეცარ იყავა ამას, რამეთუ გეგულებოდა ჩუენთჳს სიკუდილი?
    18.     და შენ ხარ, რომელი იტყოდე, ვითარმედ: ჯერ-არს ძისა კაცისაჲ მიცემად...
    19.     უკუეთუ არა … რაჲსათჳს ...სა პეტრეს: რის… განყენებად და… რაჟამს ეტყოდა და…
    20.     „ჯერ-არს ძისა კაცისაჲ მიცემად და ჯუარცუმად და მესამესა დღესა აღდგომად“.
    21.     გეტყოდა შენ პეტრჱ: „შენდობა იყავნ შენდა, უფალო, არა იყოს ეგრჱ“.
    22.     ამას ზედა ჰრისხევდ მას და არქუ: „წარვედ ჩემგან, ეშმაკო, რამეთუ საცთურ ჩემდა ხარ.
    23.     რამეთუ არა ჰზრახავ შენ ღმრთისასა, არამედ კაცთასა“.
    24.     უკუეთუ ამას ჰზრახევდ, მაშინ, ვითარცა კაცობრივსა მასა...
    25.     აწ რაჲ… გნებავს… მაშინ გაყენებდა.
    26.     „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    27.     შენ დამბადებელად ყოველთა ხილულთა და უხილავთა გიცით, რამეთუ შენ მიერ იქმნა ...ნსა არცა იქმნა და გიცით შენ...
    28.     ფესუთა სამოსლისა შენისაჲთა განუჴმე და ხუთითა ჴუეზითა პურითა ხუთ ათასნი განაძღენ უხუად.
    29.     ქართა და ზღუასა შეჰრისხენ და გერჩდეს შენ შიშით და ძწულით.
    30.     ესოდენთა საკჳრველთა მოქმედსა და სიკუდილისა განმჴსნელსა აწ უკუე სიკუდილისაგან გეშინისა?
    31.     ვინაჲ უკუე მაქუნდეს ჩუენ ცხოვრებისა ჩუენისა სასოებაჲ?
    32.     და უკუეთუ გეშინის შენ სიკუდილისაგან, ვითარ-იგი იტყოდჱ და სთქუ: „მე ვარ აღდგომაჲ და ცხოვრებაჲ“, ცხოვრებასა და აღდგომასა სიკუდილისაგან არა შინ...
    33.     რაჲმე არს, რომელსა იტყჳს: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, სასუმელი ესე თანა-წარმჴედინ“.
    34.     უკუეთუ… მეხარა, რომელმან კურთხევადმდჱ მისსა...
    35.     მე უწყია, ვითარ ანუ შესაძლებელ არს, ანუ არა თანაწარმჴედინ სასუმელი...
    36.     რაიმეთუ ღმერთი ხარ და ძჱ ღმრთისაჲ, სიტყუაჲ, სიბრძნჱ და ძალი ნათელი და მზჱ სიმართლისაჲ, წყაროჲ უკუდავებისაჲ და ცხორებისაჲ, საუკუნოჲ აღდგომაჲ ჩუენ ყოველთაჲ, რომელნი ცოდვასა შინა მომწყდარ ვიყვენით, შენ მიერ ცხოველ ვიქმნენით.
    37.     „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    38.     ჵ, რავდენ ძნიად შესაძლებელ არს და მისაწდომელ სიტყუაჲ ესე და ძნიად საცნაურ.
    39.     ჵ, რაოდენ იწრო არს და შესაჭირვებელ მრავალთა მიერ კაცთა.
    40.     მასწავე შენ საიდუმლოჲ სიტყჳსაჲ მაგის შენისაჲ, უფალო, რამეთუ შენნი ვა...
    41.     შენი გურწმენა, ნუ აღმაღლდებინ ...რი იგი...
    42.     თჳსსა… და… მიმართ უფლისა ჩუენისა არს…
    43.     განაღჳძე გულთა ...ბასა ვითარცა შჳდსა მა...დთისსა(!) და მომეც ჩუენ ერთი სიტყუაჲ ქვისა მისებრ, რაჲთა ვსტყორცოთ თავსა მას უღმრთოებისა მათისასა და შევმუსროთ, რაჲთა ცნას ყოველმან ბანაკმან, რამეთუ შენ უფალი მხოლოჲ ხარ ყოველსა ქუეყანასა.
    44.     რამეთუ მრავალი ერი მწვალებელთაჲ შეკრებულ არს ჩუენ ზედა ამის სიტყჳსა ბრძოლად, რომელსა იტყჳ: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“.
    45.     აწ ევნომიოს მოსცხრების და არიოზ იხარებს, რამეთუ პოვეს ისარი სიტყჳთა გმობისაჲთა და ჭეშმარიტებასა ზედა იზახებენ.
    46.     არამედ ნუვე იხარებთ ყოველნი ეგე უცხოთესლნი, რამეთუ შეჰმუსრა უღელი გმობისა თქუენისაჲ, ჩუენ თანა არს ღმერთი, გულისხმა-ყავთ ...არმრთ...
    47.     ...ლურდით, დაღათუ კუალად განძლიერდეთ, მო-ვე-უძლურდეთ და ზრახვაჲ, რომელი იზრახოთ, გან-ვე-აქარვ… რამეთუ ჩუენ თანა არს ღმერთი.
    48.     რამეთუ პირი უფლისა, ყოვლისა მპყრობელისაჲ, იტყოდა ამას: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“.
    49.     სასუმელი უკუდავებისაჲ წყაროჲთა სავსჱ, რომელი მიიღეს ევნომიოს და არიოზ თჳსითა ბოროტად ურწმუნოებითა, მრღჳჱ იქმნნეს და მოყუასთა თჳსთა ასუმენ აღთქუეფილსა მრღჳესა, რომელ მას შინა ტკბილი, განზავებული ცნობათაჲ, მწარე ჰგონიეს.
    50.     არცაღა ვაჲ იგი ჴმისაჲ მის ეშინის, რომელსა იტყჳს წიგნი: ვაჲ ბრძენთა მათ თავით თჳსით და წინაშე მათსა მეცნიერებასა.
    51.     ხოლო ჩუენ, საყუარელნო, მოვიღოთ სასუმელი იგი უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი და მას შინა სახჱ იგი სიტკბოებისა მოძღურებისაჲ სურვილითა სასუმელისაჲთა ვსუათ.
    52.     „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, სასუმელი ესე გარე-წარმჴედინ“.
    53.     არა ეგრჱ, ვითარ შენ ჰგონებ … არიოზ, ვითარმცა შეშინდა უფალი და შიშითა სიკუდილისაჲთა იტყჳს ამას.
    54.     უკუეთუმცა ეშინოდა, რომელსა ჴელმწიფებაჲ აქუს სიკუდილისაჲ და არასიკუდილისაჲ, რამეთუ იტყჳს: „ჴელმწიფებაჲ მაქუს დადებად სულისა ჩემისა და ჴელმწიფებაჲ მაქუს კუალად მოღებად იგი“.
    55.     უკუეთუ იძულებოდა ვისგანმე, კეთილად სამემცა იტყოდა, რამეთუ ეშინოდა.
    56.     ხოლო აწ თავადი იტყჳს: „ჴელმწიფებაჲ მაქუს დადებად სულისა ჩემისა და ჴელმწიფებაჲ მაქუს კუალად მოღებად იგი“.
    57.     არამედ „ვითარცა თავი თჳსი დავიმცირე და ხატი მონებისაჲ მივიღჱ“ და არავინ მაიძულა მე და თჳსნი ჴორცნი თავით ჩემით ვიშენენ.
    58.     რამეთუ „სიბრძნემან იშენა თავისა თჳსისა სახლი“, ეგრევესახედ ძალ-მიც, და-რაჲ-ჰჴსნდეს ჴორცი ჩემნი სიკუდილითა და აღდგინებად იგი ცხოვრებითა, რამეთუ მე ვარ, რომელი ვიტყოდე: „დაარღჳეთ ტაძარი ესე და მესამე დღესა აღვაშენო ეგე“.
    59.     და აწ უკუე არა შიშითა სიკუდილისაჲთა ვიტყჳ: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“, არამედ დაფარულსა საიდუმლოსა სიტყუასა სიბრძნით წარმოვიღებ, ამას სიტყუასა შესატყუვნელი არს ეშმაკისაჲ.
    60.     ჯერ-არს ჩემდა ამით სიტყჳთა მონადირებად იგი.
    61.     მიხილა მე ეშმაკმან, რამეთუ მრავალნი სასწაულნი ვექმნენ, რამეთუ სნეულნი შეხებითა ჴელისაჲთა განვკურნენ და ლეგეონი ეშმაკი სიტყჳთა განვდევნე
    62.     და განკეთრებული თოვლისსახედ სიტყჳთა განვწმიდჱ და დაჴსნილნი მუჴლნი ჴელითა აღვჰმართენ და ქართა და ზღუასა უბრძანე და ყოველნივე მერჩდეს მე შიშით და ძწულით.
    63.     მკუდარნი აღვადგინენ, მკელობელნი ვავლინენ, გლახაკთა ვახარე და ამათ საქმეთაგან მიხილა მე ძედ ღმრთისა და გულისხმა-ყო, უკუეთუ მე ჯუარს-ვეცუა და იგი წარწყმდეს.
    64.     უკუეთუ მე შთავჴვდჱ ქუესკნელთა ჯოჯოხეთისათა, მოქლონნი იგი რკინისანი განვტეხნე და ბჭენი რვალისანი შევმურნჱ.
    65.     და ესე იხილოს და ცნას შიშით.
    66.     ივლტოდის აღმართებად დიდისა და პატიოსნისა მის ძელისა ჯუარისა, აწ უკუე რაჲ ვთქუა ამისთჳს, სიბრძნით ვიტყჳ: „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, სასუმელი ესე თანა-წარმჴედინ მე“,
    67.     რაჲთა ესევითართაგან მდაბალთა სიტყუათა ვეგონო, ვითარცა კაცი მოშიში, რომელი ევლტინ სიკუდილსა და ისწრაფის ყოვლისა ქუეყანისა...
    68.     აღმართებად ძელი იგი საიდუმლოჲ ჯუარისაჲ, რომელი ჰგონიეს ჩემდა ბოროტ.
    69.     ჯერ-არს ჩემდა, ვითარცა ბრძენისა მესათხევლისა მონადირებაჲ მისი...
    70.     ჯერ-არს ჩემდა ყოველივე დათმენად ყოველთა ცხორებისათჳს, უკუეთუ მან მოიმანქნა დასაბამსა ადამის წარწყმედისათჳს, რაოდენ-მე უფროჲს თავ-ვიდვა ყოველთა ცხორებისათჳს?
    71.     სიტყჳთა ზაკულებისათაჲთა აცთუნა ადამი.
    72.     აწ სიტყჳთა ღმერთეებისაჲთა სცთეს – „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“.
    73.     რაჟამს თევზისა მონადირემან შთააგდის სამჭედური ზღუასა, ოდესმე შორად შეაგდის სამჭედური, ოდესმე რეცა მოსტაცებნ მატლსა მას და გამოიზიდავნ.
    74.     უკუეთუ ესრე არა შვის, თევზი იგი არა მოუჴდის სამჭედურსა მას ღმრთეებისა ჩემისასა.
    75.     მატლი ესე ჴორცი უფროჲს კრულთა შინა ამის სოფლისათა.
    76.     უკუეთუ არა მატლი იგი იძრვოდის, რომელი-იგი ჯერ-არს მონადირებად, არა მოუჴდეს.
    77.     აწ ჯერ-არს ჩემდა ვითარცა მატლისა ხატად ყოფად და სიტყუაჲ, რამეთუ: „მე მატლ ვარ და არა კაც“, რაჲთა იგი მორბიოდის მატლსა მას და სამჭედურითა შეიპყრას ჩემ მიერ და აღესრულოს თქმული იგი იობის მიერ, ვითარმედ: „შეიპყრა ვეშაპი იგი სამჭედურითა“.
    78.     ვიქმენ მე ვითარცა მეოტი სიკუდილისაგან, გამოვჩნდე ვითარცა კაცი მოშიში, ვთქუა: „მწუხარე არს სული ჩემი ვიდრე სიკუდიდმდჱ“.
    79.     ვთქუა: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    80.     მას ესმნეს სიტყუანი ესე ჩემნი და განიხაროს, რამეთუ იწრაფის წინააღდგომად ჩემდა, „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    81.     განიხაროს და თქუას გულსა თჳსსა: ვითარცა ესე კაცი ერთი არს ...
    82.     შთავნთქი ადამი, შთავნთქი აბრაჰამი, შთავნთქი ისაჰაკი, შთავნთქი იაკობი, შთავნთქინ მამათმთავარნი და შთავნთქინ წინაწარმეტყუელნი, შთავნთქა ესეცა, რამეთუ, აჰა ესერა, ვითარცა კაცსა ეშინის და ვითარცა კაცი არს, შთავნთქა ეგეცა.
    83.     შთამნთქინ მე, ვითარცა კაცი.
    84.     მპოვოს მე მუცელსა მისსა, ვითარცა ღმერთი, რაჲ ვიქმოდი.
    85.     „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    86.     შთავნთქინ ცომი ესე ჴორცითა ჩემთაჲ და მპოვოს მე, ვითარცა ნაკუერცხალი უშრეტი ღმერთეებისა ჩემისაჲ, რომელი ძლიერად შესწუვიდეს მას, რამეთუ „ცეცხლისა მიფენად მოვედ ქუეყანასა“.
    87.     „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედენ სასუმელი ესე“.
    88.     ვივლტოდი, ვითარცა კრავი, არა მნებავს, რაჲთა იხილოს ბრწყინვალებაჲ იგი მახჳლისაჲ მის ღმრთეებისა ჩემისაჲ, რაჲთა არა ივლტოდეს მგელი იგი.
    89.     შთამნთქინ მე, ვითარცა კრავი, ვითარცა შინაგან სამჭედურისა მახჳლითა, და ითქუას იგი, რამეთუ: „არა მოვედ მისსა მიფენად მშჳდობისა, არამედ მახჳლისა“.
    90.     „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ სასუმელი ესე“.
    91.     ვიტყოდი, ვითარცა კრავი, და დავმალო მწყემსი იგი ღმერთი კარავსა მას შინა ჴორცთასა.
    92.     არა მნებავს გამოცხადებად მწყემსი იგი ღმერთი, რაჲთა არა ივლტოდის მგელი იგი.
    93.     ვიტყოდი, ვითარცა კრავი: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    94.     ვიტყოდი, ვითარცა კრავი, რომელსა არა აქუნდეს მწყემსი: „ვიქმენ მე, ვითარცა კაცი შეუწევნელი“.
    95.     შთამნთქინ მე, ვითარცა კრავი, და შინაგან მწყემსისა მის არგნითა ჯუარისაჲთა შეიმუსროს მარცუალი იგი მდოგჳსაჲ.
    96.     განმცოხნენ და პოვოს მტკივანებაჲ იგი ღმრთეებისაჲ, რომელმან ბოროტად ატკივნოს მას.
    97.     განმცოხნენ, ვითარცა კაცი, და მპოვოს, ვითარცა მყარი კლდჱ, რომელმან ძლიერად შემუსრნეს კბილნი, რაჲთა ისწავოს კაცთაჲ არღარა ცოხნაჲ.
    98.     და აღესრულოს წერილი იგი: „ღმერთმან შემუსრნა კბილნი მისნი პირსა შინა მისსა“.
    99.     „მამაო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, თანა-წარმჴედენ მე სასუმელი ესე“.
    100.     უკუეთუმცა იცოდა, ვითარ არს სასუმელი ესე, რომელსა მე ვილოცავ, მიზეზი თანაწარსლვად მას, რამეთუ მისთჳს არს საწერტელად, ხოლო ჩემ მიერ ცხორებაჲ.
    101.     რაჟამს შთამნთქას მე, მაშინ ცნას, რაჲ-იგი შთანთქა, რაჟამს იხილოს ჩემთჳს მზჱ დაბნელებული და დღჱ განქარვებული, მაშინ იგიცა განმწარდეს და აღესრულოს წერილი: ჯოჯოხეთი შენ ქუეშე განმწარდა შემთხუევასა შენსა.
    102.     „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    103.     ნუ შეგაეჭუებენ შენ ესევითარნი სიტყუანი, სიბრძნით თქუმულნი.
    104.     მელოდეთ მე და იხილოთ გამოსლვაჲ სიტყუათა ჩემთაჲ.
    105.     მაშინ გიკჳრდეს სიბრძნე ეგე თქუმულთა ჩემთაჲ და ნუ სისულელე გიჩნ მანქანებაჲ ესე.
    106.     და მან არა იცის, რამეთუ სისულელე ეგე ღმერთისაჲ უბრძნეს კაცთა არს, რამეთუ ჰგონიეს სიტყუათა ამათ ჩემთაგან, ვითარცა უძლური ვინმე.
    107.     არა იცის, რამეთუ მე შევსუა სასუმელი ესე, ხოლო იგი დაითროს და დაბნელდეს და ჩემთა განიღჳძონ და აღდგენ.
    108.     აწ უხარის ჩემთა მათ მდაბალთა სიტყუათა ზედა: „მამაო, უკუეთუ ჯერ-არს, თანა-წარმჴედინ მე სასუმელი ესე“.
    109.     რაჟამს შთამნთქას მე და იხილნეს კლდენი განხეთქილნი, სამარენი აღხუმულნი და მკუდარნი აღდგომილნი.
    110.     და თჳთ იგიცა განსთქდეს და მკუდარნი გამოვიდენ ცოცხალნი და ზეცად აღვიდენ.
    111.     რაჟამს იხილოს ესე ყოველი, ინანდეს და იგლოვდეს, რომელთა-იგი საყუარელთა ზედა იხარებს.
    112.     არა იცის, რამეთუ რომელსა საბრჴესა დააგებს, და იგივე შევარდეს მას და აღესრულოს წერილი იგი: „ჴნარცუ თხარა, აღმოჰკუეთა და შთავარდა იგი მთხრებლსა მას, რომელცა ქმნა“, რამეთუ არა იცის, რომელ ეგულების აღმართებად ჯუარი.
    113.     რამეთუ ჩემდა არს პატივ და მისსა – მახჳლ, ჩემდა არს ტაძარ და მისსა – სიკუდილ, ჩემდა არს დიდება და მისსა – წარსაწყმედელ.
    114.     ჵ სასუმელისაჲ ამის, რომელი არს ეშმაკისა საწერტელ, ხოლო ცხოვართა განმათავისუფლებელ და ცოდვილთა მლხინებელ და უკუდავებისა სასუმელ და სასუფეველსა მომნიჭებელ, ცხოვრებისა შემოქმედ და ყოველთა კაცთა წინამძღუარ და სასო.
    115.     ესე სასუმელი შევსუათ ჩუენ ყოველთა ქრისტე იესუჲს მიერ, ღმრთისა ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ და პატივი უკუნითი უკუნისამდე. ამენ.

წინა თავი სარჩევი შემდეგი თავი