პროფ. დიმიტრი ოგიცკი
დოც. მღვდელი მაქსიმე კოზლოვი

 

რომაული კათოლიციზმი

 

რომაულ-კათოლიკური სწავლების ძირითადი დოგმატური
და წეს-ჩვეულებითი განსხვავებანი

 

ქრისტიანობის წარმოშობიდან IX ს-მდე ქრისტეს მსოფლიო ანუ კათოლიკე ეკლესია აღმოსავლეთისა და დასავლეთის მორწმუნეთა ყველაზე მრავალრიცხოვან ნაწილს მოიცავდა. IX ს-ში დაიწყო და XI ს-ში საბოლოოდ დასრულდა მსოფლიო ეკლესიის ერთობიდან რომის კათედრის მეთაურობით მისი დასავლეთი ნაწილის განდგომა, რომელსაც ლათინურ-რომაული გამოთქმით კათოლიკური ეწოდება.

 

შეინარჩუნა რა ძველი განუყოფელი ეკლესიის არსებითი ნიშნები, რომაულ-კათოლიკურმა ეკლესიამ (შემდეგში ძვ. ტრადიციის გათვალისწინებით „რომაულ-კათოლიკურ ეკლესიას“ ლათინურ ეკლესიას ვუწოდებთ - მთარგ.) განდგომის შემდეგ დოგმატების, წეს-ჩვეულებების, ეკლესიის მართვის მოწყობის, დისციპლინის და კანონების მკაფიოდ გამოხატული თავისებურებები შეიძინა. ლათინები აღმოსავლეთის ეკლესიისგან განსხვავებით ყურადღებას ახალი დოგმატების გამოცხადების გზით ეკლესიის დოგმატური სწავლების განვითარებასა და მისი შევსების შესაძლებლობაზე ამახვილებენ.

 

 

ორ ეკლესიას შორის დოგმატური ხასიათის საკითხებში ძირითადი უთანხმოება, მათი წარმოშობიდან ქრონოლოგიური რიგის დაცვით, შემდეგში მდგომარეობს:

 

1. სწავლება რომის ეპისკოპოსის (პაპის) აბსოლუტური და ერთპიროვნული ხელისუფლების შესახებ ეკლესიაზე.

 

2. სწავლება სულიწმიდის „და ძისაგან“ გამომავლობის შესახებ.

 

რომის კათოლიციზმის მართლმადიდებლობისაგან განსხავებული ეს ორი პუნქტი იყო სწორედ მიზეზი XI ს-ში ე.წ. ეკლესიათა განყოფისა. სწავლებიდან პაპის აბსოლუტური და ერთპიროვნული ხელისუფლების შესახებ ლოგიკურად გამომდინარეობდა სწავლება პაპის სწავლების შეუმცდარობაზე, რომელიც ვატიკანის I კრებაზე 1მ70 წ. დოგმატის სახით ჩამოყალიბდა.

 

3. ეკლესიათა გაყოფის შემდეგ ლათინთა ეკლესიაში შეითხზა სწავლება გამოხსნის შესახებ, რომელიც პირველჩენილი ცოდვის და საერთოდ ცოდვების ღმრთის წინაშე გამოსყიდვას განსაწმენდელის, დამსახურებათა საუნჯისა და ინდულგენციათა გზით გულისხმობს.

 

4. XIX და XX სს-ში ორი ახალი, ე.წ. მარიამული დოგმატი გამოცხადდა: ქალწულ მარიამის უბიწოდ ჩასახვის (1მ54) და ზეცად მისი ხორციელი ამაღლების (1950) შესახებ.

 

 

ლათინთა სწავლება პაპზე, როგორც ეკლესიის უმაღლეს ხელისუფალზე

 

რომის ეპისკოპოსთა გაზვიადებული წარმოდგენა ეკლესიაში მათი როლისა და ხელისუფლების შესახებ ეკლესიათა გაყოფის მთავარი მიზეზი შეიქნა და ამიტომ როგორც მართლმადიდებლობისაგან ლათინთა ძირითადი განდგომილება, ისე უნდა შეფასდეს. მისმა ფორმულირებამ საბოლოო სახე XIX ს-ის მეორე ნახევარში მიიღო.

 

რომის პაპის ოფიციალური ტიტული შემდეგნაირად ჟღერს „რომის ეპისკოპოსი, ქრისტეს მონაცვლე*, მოციქულთა თავადის** მემკვიდრე, მსოფლიო ეკლესიის უმაღლესი მღვდელმთავარი, დასავლეთის პატრიარქი, იტალიის პრიმასი***, რომანიის პროვინციის არქიეპისკოპოსი და მიტროპოლიტი, ქალაქი-სახელმწიფთს ვატიკანის სუვერენი****, ღმრთის მონათა მონა“.

 

ამ ტიტულით განსაზღვრული სწავლება მსოფლიო ეკლესიის უმაღლესი მღვდელმთავრისა და ქრისტეს მონაცვლის შესახებ კათოლიკეთა საქმიანობისა და პოლიტიკის ძირითადი საყრდენია. ისინი მზად არიან სხვა დოგმატური უთანხმოებანი დროებით დაივიწყონ, მაგრამ რომის ეპისკოპოსის პრიმატის აღიარება წარმოადგენს პირობას, რომლის გარეშეც რომის კათოლიციზმი არ არსებობს.

 

პაპი ლათინთა ეკლესიის თავი, დასავლეთის პატრიარქი და იტალიის პრიმასია. მას ეკუთვნის იურისდიქციის პირველობა, კანონმდებლობის უფლება (primatus jurisdictionis), კულტის მართვის უფლება, ყველა სხვა საქმის უმაღლესი მმართველობა -თანამდებობათა დაწესება, მათი შეცვლა, მთელი მსოფლიო ეკლესიის ზედამხვდველობის უფლება, უმაღლესი სასამართლო ძალაუფლება და საელჩო უფლება.

 

პაპი საეკლესიო სასამართლოს არ ექვემდებარება - prima sedes a nemine judicatur. აქედან გამომდინარე იგი არც ეპისკოპატზე, არც მსოფლიო კრებაზე, არც საერთოდ ეკლესიაზე დამოკიდებული არ არის. პაპი მსოფლიო კრებაზე უმაღლესია, და მისი ერთპიროვნული ხმა უფრო მნიშვნვლოვანია, ვიდრე ხმა ეკლესიის კრებულისა. ეკლესია პაპის მითითებებსა და დადგენილებებს უპირობოდ უნდა დაემორჩილოს. ყოველივე აქედან ბუნებრივად გამომდინარეობდა დოგმატი სარწმუნოებრივსა და ზნეობრივ საკითხებში პაპის შეუცდომლობის შესახებ, რომელიც 1მ70 წ. გამოაცხადეს (ეს დოგმატი ცალკე თავში იქნება განხილული).

 

იურიდიული მიწიერი მონარქიზმი ცვლის სწავლებას ეკლესიის, როგორც ქრისტეს მადლისმიერი სხეულის შესახებ. ასეთი შეცვლის მიზეზები განსაკუთრებული სიღრმით XIX ს-ის ცნობილმა რუსმა რელიგიის ფალოსოფოსმა და კრიტიკოსმა ა.ხამიაკოვმა გახსნა. მან მთავარ მიზეზად რაციონალისტური მცირედმორწმუნეობა მიიჩნია, რომელიც ცდილობს უხილავი თავი - ქრისტე - მისი ხილული მოსაყდრით შეცვალოს. ხამიაკოვის აზრი უკვე XX ს-ში ნ.არსენიევმა განავითარა, რომელიც წერდა, „ქრისტესმიერი თავისუფლების ტვირთვა და ეკლესიის საკრებულო ცხოვრებაში მთელი პიროვნული სისრულით მონაწილეობა რომაული კათოლიციზმისათვის შეუძლებელი შეიქნა. მან პასუხისმგებლობის მთელი სიმძიმე პაპს დააკისრა. ჭეშმარიტების კრიტერიუმი არა ეკლესიაში დამკვიდრებული სულიწმიდა, არამედ რომის კათედრაზე დაბრძანებული ეპისკოპოსის ხმა გახდა“.

 

ასეთ მდგომარეობაში მორწმუნეთა მთელი საქმე მხოლოდ მორჩილებით განისაზღვრება. ეს ძალიან მარტივია და რაღაც აზრით ძალიან მოსახერხებელიც (ერთი წყვეტს ყველას მაგიერ), მაგრამ ახალი აღთქმის სულისათვის სრულიად შეუსაბამოა, რადგან ასეთ შემთხვევაში ეკლესიის აზრი და სინდისი მდუმარებისათვისაა განწრული. ამიტომაც არ შეეძლო ლათინურ ეკლესიას შეწინააღმდეგებოდა პაპს, არამედ მაშინაც უნდა დამორჩილებოდა, როცა მაგალითად, ინდულგენციების გაყიდვას აწესებდა, ინკვიზიციის ორგანოების მიერ წამების გამოყენებას აკურთხებდა და მორწმუნეებს სახარებისათვის მიუღებელ მრავალ სხვა რამეს განუწესებდა.

 

რამდენადაც შეუძლებელია ორი ვინმე ერთდროულად აბსოლუტური ძალაუფლების მატარებელი იყოს, ასევე ლათინთა ეკლესიაში შეუძლებელია ერთდროულად ორი პაპი არსებობდეს. ამ წოდების ორი ან რამდენიმე პრეტენდენტის გამოჩენისასა ლათინებისათვის ერთი ჩაითვლება როგორც ნამდვილი პაპი, სხვა კი ანტიპაპად, ანუ ცრუპაპად გამოცხადდება. როგორც ცნობილია, ლათინთა ეკლესიის ისტორიაში პაპის ტახტზე რამდენიმე „პაპის“ ყოფნის არაერთი შემთხვევა იყო.

 

მართლმადიდებლებსა და ლათინებს შორის უთანხმოების ძირები ეკლესიის უპირატესი ეპისკოპოსის როლთან დაკავშირებულ საკითხში ამ კონფესიების მიერ ეკლესიის შესახებ სწავლების განსხვავებულ გაგებაში უნდა ვეძებოთ.

 

* - ვიკარიუსი

** - იგულისხმება პეტრე მოციქული

*** - ეპისკოპოსთაგან უპირატესი

**** - დამოუკიდებელი საერო მმართველი

 

 

სხვაობა ეკლესიის შესახებ სწავლების გაგებაში
მართლმადიდებლობისა და კათოლიციზმის მიერ

 

ძველეკლესიურ სამოძღვრებო ტექსტებზე დაყრდნობით, მართლმადიდებელ ქრისტიანებს თავიანთი სწავლება ეკლესიის შესახებ იქედან გამოჰყავთ, რომ ეკლესია - ამ ქვეყნის უმაღღესი სიწმინდე, სულიწმიდის მეუფება და ქრისტეს აღთქმათა რეალიზაციაა „სხვა ნუგეშინისმცემლის“ შესახებ, რომელიც უკუნისამდე ჩვენთან იქნება (ინ. 14, 16). ეკლესიაში ყველა სულით (в духе) ცხოვრებისთვისაა მოწოდებული. მთელი მისი სხეული ღმერთშემოსილია. ამრიგად, მართლმადიდებლური სარწუნოება - კათოლიკე, ანუ საერთო სარწმუნოებაა ეკლესიასა, რომელიც სიყვარულითა და ერთსულოვნებით გაერთიანებული მრავალი წევრისაგან შედგება. ეს სარწმუნოება, ახალი აღთქმის შესახებ იერემიას წინასწარმეტყველების თანახმად, მათ გულებშია დაცული: რამეთუ ესე არს აღთქუმაჲ, რომელი აღუთქუ სახლსა ისრაჱლისასა და სახლსა იუდაჲსასა, შემდგომად მათ დღეთა, - თქუა უფალმან, მიმცემელმან შჯულთა ჩემთამან გონებათა მიმართ მათთა და მკერდსა ზედა გულთა მათთასა დავწერნე იგინი (იერ. 31 , 33).

 

ლათინთა სწავლება, განსხვავებით მართლმადიდებლურისაგან, აღიარებს რა ეკლესიაზე პაპის ერთპიროვნულ ხელისუფლებას, ეკლესიას დამცირებულ მდგომარეობაში აგენებს, რადგან მის წევრებს პაპის უპირობო და ბრმა მორჩილებისათვის, ხოლო ეკლესიის სინდისს - მდუმარებისათვის სწირავს. ყოველივე ეს კი ქრისტიანული თავისუფლების, ახალი აღთქმის სულის საწინააღმდეგოა.

 

ღმრთის სიტყვით, ეკლესია არის სუეტი და სიმტკიცე ჭეშმარიტებისაჲ (1 ტიმ. 3, 15), სხეული ქრისტესი, აღსავსებაჲ იგი, რომელმან ყოველივე ყოველსა შინა აღავსო (ეფ. 1 , 23). ჭეშმარიტება ეკლესიის წიაღში მკვიდრობს. ეკლესია ჭეშმარიტების სვეტსა და სიმტკიცეს მისი შვილების წმინდა გაერთიანების შედეგად წარმოადგენს. „ვიყუარებოდეთ ურთიერთას და ერთობით აღვიარებდეთ მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა“, - მოგვიწოდებს იგი. ლათინთა სწავლება კი ჭეშმარიტების სვეტად და სიმტკიცედ პაპს მიიჩნევს, რითაც ეკლესიას მის მთავარ ფუნქცაას ართმევს. რომაულ კათოლიციზმში კათოლიკე, ანუ საყოველთაო ეკლესიის სიწმიდის რწმენა პაპის უცდომელობისადმი რწმენითაა შეცვლილი.

 

შემდეგი მნიშვნელოვანი მომენტი ეკლესიის შესახებ მართლმადიდებლური სწავლებისა, რომეტსაც კათოლიციზმი არ იღებს, დოგმატური საფუძვლების ურყეობაა. როგორც „აღმოსავლეთის პატრიარქთა საყოველთაო ეპისტოლეშია“ (1848) ნათქვამი, მართლმადიდებლური ეკლესიის ისტორაულმა გზამ გვიჩვენა, რომ „ჩვენთან არც პატრიარქებს, არც კრებებს არავითარი სიახლის შემოტანა არ შეეძლოთ, იმიტომ, რომ ჩვენში მართლმორწმუნეობის დამცველი თვით ეკლესიის სხეული, ანუ თვით ერია“. ჭეშმარიტ ეკლესიას იგი წარმოადგენს, რომელიც დღესაც დიდ მეერგასე დღეს დაწყებული ღმრთივსულიერი ცხოვრებით ცოცხლობს.

 

დაბოლოს, ეკლესიის შესახებ სწავლების გაგებაში მართლბადიდებლებსა და კათოლიკებს შორის კიდევ ერთ პრინციპულ უთანხმოებას ეკლესიის ერთობის საკითხი წარმოადგენს.

 

იმის შესახებ, თუ რომელია ის ერთობა, რომელიც ეკლესიის ცხოვრებაში უნდა გამომჟღავნდეს, თვით უფალი ამბობს: ვითარცა შენ მამაო, ჩემდამო, და მე შენდამი, რაჲთა იგინიცა ჩუენ შორის იყვნენ... რაჲთა იყვნენ ერთ, ვითარცა ჩვენ ერთ ვართ (ინ. 17, 21 -22). ეკლესიის ერთობის საფუძველი არა ერთისადმი (ერთი მოციქულის ან ერთი ეპისკოპოსისადმი) ყველას დაქვემდებარებაზე დაფუძნებული გარეგნული ერთობა, არამედ შინაგანი, ორგანული ერთობა უნდა იყოს. მის ხატს სამჰიპოსტასური ერთობა წარმოადგენს, რომელიც კაცობრივ გონებას აღემატება. სულიწმიდის მიერ ჩვენი სულები განცხოველდება, მაღლდება და ბრწყინდება სამების ერთობით, და ჩვენ ვხდებით მონაწილენი ეკლესიური, საიდუმლო ცხოვრებისა, რომელიც წმიდა სამების პირებს შორის ურთიერთდამოკიდებულების ანარეკლს წარმოადგენს.

 

მართმადიდებლობა ეკლესიის ერთობის განმტკაცების საქმეში განსაკუთრებულ როლს იერარქიას ანიჭებს, მაგრამ არც იმას უარყოფს, რაც ბუნებრივი და ადამიანური თვალსაზრისით ეკლესიის ერთობის საქმეს ემსახურება, არამედ წარმოებულს ძირითადს უმორჩილებს.

 

რომაულ კათოლიციზმს კი ერთობა როგორც ერთისადმი ყველას დაქვემდებარება ისე ესმის. კათოლიკესათვის ჭეშმარიტი ეკლესია იგია, რომელიც ყველაფერში პაპს ემორჩილება. საქმე თითქმის ისე გამოიყურება, როგორც მაგალითად სიკეთისა და ბოროტების, სიმართლისა და სიცრუის გარკვევის საჭჲროებისას, პაპში ეკლესიის მთელი ღმრთივსურიერების შუაგულსა და ჭეშმარიტების ერთადერთ მფლობელს ხედავდნენ.

 

ლათინებს ეკლესია არა ქვეყნად განხორციელებული სამობითი ცხოვრების, არამედ მონარქიული სახელმწიფოს მსგავსად აქვთ წარმოდგენილი, რომელშიც ყველა ქვეშევრდომი აბსოლუტური ხელისუფლების ერთ მფლობელს ემორჩილება.

 

აქედან გამომდინარე, ჩვენს წინაშეა ერთმანეთისაგან სრულიად განსხვავებული ეკლესიის ორი სახე და მისი ერთობის ორი განსხვავებული გაგება.

 

 

ლათინთა სწავლების დოგმატური წანამძღვრები
პაპის ხელისუფლების შესახებ

კათოლიკე ღმრთისმეტყველები თავიანთ სწავლებას პაპის ხელისუფლების შესახებ ორ წანამძღვარზე აგებენ და მის დასაბუთებას წმ. წერილის განმარტებით ცდილობენ.

 

ეს წანამძღვრები შემდეგია:

 

1) რომის პაპები მოციქულ პეტრეს მემკვიდრეებს წარმოადგენენ,

 

2) პაპების მემკვიდრეობითი ხელისუფლება მოციქულმა პეტრემ ქრისტესგან მიიღო.

 

ამ წანამძღვრებთან ახლო მდგომია სხვა მოციქულებთან პეტრეს დამოკიდებულების საკითხი.

 

 

პაპი როგორც მოციქულ პეტრეს მემკვიდრე

 

როგორც პირვანდელი საეკლესიო გადმოცემითაა ცნობილი, ყველა ეპისკოპოსი მოციქულთა მემკვიდრეა. ეს მემკვიდრეობა, რომელიც სათავეს წმიდა მოციქულთაგან იღებს, ხელდახმათა ჯაჭვის საშუალებით ხორციელდება. საკითხის ასე დასმას, კერძოდ, რომელი მოციქულის მემკვიდრეა ესა თუ ის ეპისკოპოსი, მხოლოდ იმიტომაც არა აქვს აზრი, რომ ეპისკოპოსად ხელდასხმა კრების - რამდენიმე ეპისკოპოსის მიერ აღესრულება. ამიტომ ამ საკითხს რაიმე განსაკუთრებული მნიშვნელობა არ უნდა მიეცეს. პეტრე მოციქულშა გაკიცხა ისინი, ვინც ამბობდა„მე პავლესი ვარ“, „მე-აპოლოჲსი“, „მეა-კეფაჲსი“. მოციქულმა ეპისკოპოსები სხვადასხვა ქალაქში, კერძოდ, ანტიოქიასა და რომშიც, დაადგინა. გადმოცემით, ანტიოქიაში ხელი დაასხა ებოდს, რომში - ლინეს. მაგრამ არც ებოდსა და არც ლინეს თავის მხრივ მემკვიდრეებისათვის ხელი არ დაუსხამთ. ამიტომ რომის შემდგომი ეპისკოპოსები ხელდასხმის მიხედვით მოციქული პეტრეს მემკვიდრეებს არ წარმოადგენენ.

 

მაგრამ არსებობს მემკვიდრეობის მეორე სახე - მემკვიდრეობა კათედრის მიხედვით. რომის ეკლესია, როგორც ცნობილია, პეტრე და პავლე მოციქულებმა დააფუძნეს. ამ აზრით ეპისკოპოსები რომის, ანტიოქიისა და სხვა კათედრებისა, როშლებიც მოციქულმა პეტრემ (და პავლემ) დააარსეს, შეიძლება ამ მოციქულთა მემკვიდრეებად ჩაითვალინ მიუხედავად იმისა თუ ვისგან მიიღეს ხელდასხმა, ისევე როგორც ეფესელი ეპისკოპოსები მოციქული იოანე ღმრთისმეტყველის მემკვიდრეებად ითვლებიან, ალექსანდრიელი ეპისკოპოსები - მარკოზ მახარებლისა და ა.შ. თუმცა ამ გარემოებას რაიმე განსაკუთრებული მნიშვნელობა მაინც არა აქვს, რადგან მადლისმიერი თვალსაზრისით ყველა ეპისკოპოსი თანასწორია. თუმცა მართლმადიდებლები სამოციქულო კათედრათა ეპისკოპოსებს ხალისითა და სიხარულით მიაგებენ პატივს ქრისტიანებისათვის იმ ძვირფასი ისტორიული მოგონებების გამო, რომელიც ამ კათედრებთანაა დაკავშირებული.

 

ყოველივე ეს ძალიან უბრალო, გასაგები და ბუნებრივია. მაგრამ თუ რომის ეპისკოპოსს ლათინთა თვალით შევხედავთ, ე.ი. მასში ეკლესიაზე მის არაჩვეულებრივსა და შეუზღუდავ ხელმწიფებას დავინახავთ, პეტრეს მემკვიდრეობის საკითხი განსაკუთრებით რთულად და დახლართულად წარმოგვიდგება.

 

რომის კათედრაზე პეტრე მოციქულის პირველ მემკვიდრედ ლინეს მიიჩნევენ მაგრამ იმის შესახებ, თუ პეტრე მოციქულმა ეკლესიაზე თავისი ერთპიროვნული ხელისუფლება როდის და რომელი აქტით გადასცა მას, ლათინებს გარკვევით არაფრის თქმა არ შეუძლიათ. მას არ შეეძლო ეს უფლება ხელდასხმით გადაეცა, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში მისგან ხელდასხშფლი ლინე პეტრე მოციქულზე აღმატებული შეიქნებოდა. იქნებ ეს ხელისუფლება ლინეზე უბრალოდ პეტრეს გარდაცვალების მომენტში გადავიდა? მაგრამ შესაძლებელია კი ეკლესიაში ხელისუფლების ასეთი გადასვლა მკვდრიდან ცოცხალზე? იქნებ, ლინე ამ ხელისუფლებით პეტრე მოციქულის სიკვდილის შემდეგ სხვებმა აღჭურვეს იმ წესით, როგორც ეს ახლა ახალი პაპის არჩევის დროს ხდება? ჯერ ერთი, ამის შესახებ გადმომემაში გადაკრული სიტყვაც კი არ არის ნათქვამი და მეორეც, შეიძლება კი დავუშვათ, რომ ლინემ ამა თუ იმ წყაროდან ისეთი ხელისუფლება მიიღო, რომელიც მას ჯერ კიდევ სხვა ცოცხალ მოციქულებზე, კერძოდ, ყველაზე გვიან გარდაცვლილ იოანე ღმრთისმეტყველზე მაღლა დააყენებდა?

 

ამრიგად, პეტრე მოციქულიდან ახლანდელ პაპზე ეკლესიის უმაღლესი ხელისუფლების მემკვიდრეობითი, ჯაჭვურად გადასვლის პაპისტურად გაგებული თეორია, თუ დავუკვირდებით, პირველივე ნაბიჯზე გადაულახავ სიძნელეებს აწყდება. უნდა გვახსოვდეს, რომ ორი ერთპიროვნული და აბსოლუტური ხელისუფლების მატარებელი არ შეიძლება ერთდროულად არსებობდეს. ამიტომ როცა პაპის ტახტს ერთმანეთს ორი ან სამი ეპისკოპოსი ეცილებოდა (ხოლო ისტორიაში ასეთი შემთხვევა ცოტა არ იყო), ლათინებისათვის აუცილებელი იყო ძალიან მკაფიოდ გაერკვიათ, მათგან რომელი იყო პეტრეს კანონიერი მეკვიდრე, ხოლო რომელი - ანტიპაპი, რადგან, ლათინთა სწავლებით, ჭეშმარიტი მხოლოდ ის ეკლესიაა, რომლის თავსაც კანონიერი პაპი წარმოადგენს, ხოლო ეკლესია, რომელიც ანტიპაპს დაემორჩილება, „ანტიეკლესიად“ უნდა ჩაითვალოს, ან, უკეთუ პაპი ლეონ IX გამოთქმით ვისარგებლებთ, მას „სქიზმატიკოსთა ყრილობა“ და „სატანის სინაგოგა“ უნდა ეწოდოს. თუკი პაპის მემკვიდრეობის საკითხს ამ წმინდა კათოლიკური საზომით მივუდგებით და მას ისტორიული თვალსაზრისით გამოვიკვლევთ, მაშინ სრულიად გადაულახავ სიძნელეებს წავაწყდებით, საქმე იმაშია, რომ რომის ეკლესიის ისტორიაში არაერთხელ მომხდარა, როცა ბრძოლაში გამარჯვება არა უფრო კანონიერ პაპს, არამედ ხელისუფლების მქონეთა მხარდაჭერით უფრო ძლიერს მოუპოვებია. ასე მოხდა 418 წელს, როცა იმპერატორის მხარდაჭერით ბონიფაცი პირველმა ადრე არჩეულ ევლალეზე გამარჯვება მოიპოვარა; 530 წელს კი ბონიფაცი მეორმ სასულიერო პირთა უმრავლესობის მიერ არჩეულ მიოდორეს სძლია და სხვ. აქვთ თუ არა კათოლიკებს რაიმე საფუძველი, რომ სწორედ ბონიფაცი I და ბონიფაცი II მიიჩნიონ პეტრე მოციქულის ერთპიროვნული ხელისუფლების მემკვიდრებად? 963 წელს რომის კრებამ პაპი იოანე XII გარყვნილებისათვის დაამხო და მის ადგილზე ლეონ VIII დაადგინა. მართლმადიდებლური თვალთახადვით აქ საეჭვო არაფერია, მაგრამ ლათინთა მოძღვრების შესაბამისად ეს არაკანონიერი მოქმედება იყო, რადგანაც პაპის გასამართლება არავის შეუძლია. ეს დამხობა თვით პაპმა იოანე მეთორმეტემაც კი არ ცნო. აქედან გამომდინარე, კათოლიკებმა ლეონ VIII ანტიპაპად, ხოლო მასზე დამორჩილებული ეკლესია არაჭეშმარიტ ეკლესიად უნდა მიიჩნიონ. მაგრამ უბედურება იმაშია, რომ კანონიერ პაპს, იოანე მეთორმეტეს მხოლოდ ერთი მემკვიდრე ჰყავდა (ბენედიქტე V), ხოლო ანტიპაპის, ლეონ მეცამეტის მემკვიდრეების მიერ მიღებული პეტრე მოციქულის „მემკვიდრეობა“ დღემდე გრძელდება. თუკი ახლანდელი პაპების ხაზი ანტიპაპის ხაზის გაგრძელებაა, მაშინ სად არის აქ კანონიერი მემკვიდრეობა და სადაა კანონიერი ეკლესია?

 

პაპების სქიზმა XV ს-ში კონსტანციის კრებაზე (1417) პაპის მარტინ მეხუთის დადგენილებით იქნა ლიკვიდირებული. მარტინ მეხუთის ხაზი დღემდე უწყვეტად გრძელდება, მაგრამ, ლათინთა თვალთახედვით, შეიძლება კი ეს დადგენილება კანონიერად ჩაითვალოს? კონსტანციის კრება ხომ „ერეტიკულ“ პოზიციაზე იდგა, რადგან პაპების გადაყენების უფლებას კრებას ანიჭებდა.

 

ყოველივე ეს იმაზე-მეტყველებს, თუ რამდენად მერყევია ლათინთა პოზიცია, როცა პაპების განსაკუთრებული ხელისუფლების გასამართლებლად პეტრეს მემკვიდრეობას იმოწმებენ.

 

 

 

ლათინთა სწავლებით პაპის მემკვიდრეობითი ხელისუფლება
პეტრე მოციქულმა ქრისტესაგან მიიღო

 

ლათინთა სწავლების მიხედვით, მოციქულთა შორის მხოლოდ ერთმა, პეტრე მოციქულმა, მიიღო იესო ქრისტესაგან ეკლესიაზე ის საგანგებო, ერთპიროვნული ხელისუფლება, რომელსაც ახლა, მემკვიდრებითი წესით, ლათინთა ეკლესიის პაპები ფლობენ.

 

ამის დამტკიცებას ლათინი ღმრთისმეტყველები სახარების რამდენიმე ადგილით ცდილობენ.

 

1) სახარება მათესი (16, 13-19): მო-რაჲ-ვიდა იესუ ადგილთა მათ კესარია ფილიპესთა, ჰკითხვიდა მოწაფეთა თჳსთა და ჰრქუა: რაჲ თქჳან კაცთა ძისა კაცისა ყოფად? ხოლო მათ ჰრქუეს: რომელთამე იოვანე ნათლის-მცემელი, რომელთამე ელია და სხუათა იერემია გინა ერთი წინაწარმეტყუელთაგანი. ხოლო მან ჰრქუა მათ: თქუენ ვინ გგონიე მე ყოფად? მიუგო სიმონ-პეტრე და ჰრქუა მას: შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისაჲ. მიუგო იესუ და ჰრქუა მას: ნეტარ ხარ შენ, სიმონ, ბარ იონა, რამეთუ ჴორცთა და სისხლთა არა გამოგიხცადეს, არამედ მამამან ჩემმან ზეცათამან. და მე გეტყჳ შენ, რამეთუ შენ ხარ კლდე, და ამას კლდესა ზედა აღვაშენო ეკლესიაჲ ჩემი, და ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან მას. და მიგცნე შენ კლიტენი სასუფეველისა ცათაჲსანი; და რომელი შეჰკრა ქუეყანასა ზედა, კრულ იყოს იგი ცათა შინა; და რომელი განჰჴსნა ქუეყანასა ზედა, ჴსნილ იყოს იგი ცათა შინა.

 

ამ ტექსტის კათოლიკური განმარტებით, ეკლესია პეტრეზეა დაფუძნებული, ანუ პეტრეს გარეშე ჭეშმარიტი ეკლესია არ არსებობს. ეს მხოლოდ იმ აზრითაა სწორი, რომ ვისაც პეტრესთან კავშირი არ ჰქონდა, ჭეშმარიტი ეკლესიის ერთობაში არ შედიოდა, მის გარეშე რჩებოდა, ზუსტად ისევე, როგორც ჭეშმარიტი ეკლესიის წევრებს არ წარმოადგენენ ისინი, რომლებიც იოანე ღმრთისმეტყველთან, იაკობთან და სხვა მოციქულებთან ერთობას არ შეადგენდნენ, იმგვარადვე, როგორც ჭეშმარიტ ეკლესიაში არ იმყოფებიან ისინი, რომლებიც ახლა მოციქულთა კანონიერ მემკვიდრეებთან, კანონიერ მართლმადიდებელ ეპისკოპოსებთან ერთობაში არ არიან. ამ გაგებით პეტრე (სხვა მოციქულებთან ერთად) ეკლესიის საფუძველს წარმოადგენს. მაგრამ არასწორი იქნება, თუ ჩვენ პეტრეს სხვა მოციქულებისა და თვით ეკლესიის სხეულისაგან მოწყვეტილად წარმოვადგენთ. პეტრე იმდენადაა ეკლესიის საფუძველი, რამდენადაც იგი მოციქულთა დასს ეკუთვნის და ეკლესიაში მკვიდრობს. ამიტომ ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესია არ შეიძლება „პეტრესეულ“ ეკლესიად იწოდებოდეს ან ითვლებოდეს, იგი სამოციქულო ეკლესიაა: აპოკალიფსში ნათქვამია: და ზღუდესა მას ქალაქისა აქუნდეს ათორმეტნი საფუძველნი და მათ ზედა ათორმეტნი სახელნი ათორმეტთა მათ მოციქულთა კრავისათანი (გამც. 21 , 14).

 

ორიგენე ამბობს: „თუკი შენ ფიქრობ, რომ მხოლოდ ერთ პეტრეზეა დაფუძნებული მთელი ეკლესია, მაშინ რას იტყოდი შენ იოანეს, ქუხილის ძეთა და თითოეული მოციქულის შესახებ?... განა არა ყველაზე და არა თითოეულზე არ აღესრულება ზემოთ ნათქვამი: ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან მას, და კიდევ: ამას კლდესა ზედა აღვაშენო ეკლესიათ ჩემი?“

 

ნეტ. იერონიმე: „ეკლესია პეტრეზეა დაფუძნებული; ეს ასეა, მაგრამ სხვა ადგილას ყველა მოციქულის მიმართ იგივეა ნათქვამი, რომ იგი მათზეა დაშენებული და ყველა მათგანმა ცათა სასუფივლის კლიტენი მიიღო... ეკლესიის ციხე-სიმაგრე ყველა მათგანზე თანასწორადაა დამტკიცებული“.

 

ხოლო ეკლესიის თავსაკიდურ ლოდს არა ესა თუ ის მოციქული, არამედ თვით იესო ქრისტე წარმოადგენს, როგორც პავლე მოციქულის ეპისტოლეებშია ნათქვამი: ...უკუე არღარა ხართ უცხო და მწირ, არამედ თანა-მოქალაქე წმიდათა და სახლეულ ღმრთისა, აღშენებულ საფუძველსა ზედა მოციქულთასა და წინაჲსწარმეტყუელთასა, რომლისა თავ საკიდურთა მისთა არს ქრისტე იესუ, რომლითა ყოველი შენებული, შენაწევრებული, ორძის ტაძრად წმიდად უფლისა მიერ (ეფ. 2, 19-21). რამეთუ საფუძველი სხუაჲ ვერვის ჴელ-ეწიფების დადებად გარეშე მისსა, რომელი-იგი დადებულ არს, რომელ არს იესუ ქრისტე (1 კორ. 3, 11). თვით პეტრე მოციქულიც იმავეს ამოწმებს:

 

რომელსა-იგი მოუჴედით ლოდსა ცხოველსა, რომელი-იგი კაცთაგან შეურაცხ-იქმნა, ხოლო ღმრთისაგან რჩეულ და პატიოსან.  და თქუენცა, ვითარცა ლოდნი ცხოველნი აღეშენებოდეთ სახლად სულიერად, სამღდელოდ წმიდად, შესაწირავად მსხუერპლთა სულიერთა, სათნოთა ღმრთისათა იესუ ქრისტეს მიერ. რამეთუ წერილ არს წიგნსა შინა: აჰა ესერა, დავსდებ სიონს შინა ლოდსა საკიდურსა, რჩეულსა, პატიოსანსა და რომელსა ჰრწმენეს მისა მიმართ, არსადა ჰრცხუენეს (1 პეტ. 2,4-6).

 

მათეს სახარების ზემოთ მოყვანილი ადგილის განმარტებისას, წმ. მამათა უმრავლესობა სიტყვაში „კლდე“ პეტრეს მიერ აღიარებულ სარწმუნოებას, ანუ ქრისტე - ძე ღმრთისა ცხოველისას რწმენას გულისხმობს. ნეტარი ავგუსტინე ამბობსა: „ამ აღსარებაზე, როგორც კლდეზე, დაფუძნებულია ეკლესია. პეტრეს რწმენა ეკლესიის საფუძველია, ჯოჯოხეთის ბჭეებს ძალას ეს რწმენა აცლის“.

 

ზოგჯერ ეკლესიის მამები ამ სიტყვას (ბერძ. პეტრა) თვით იესო ქრისტეს აკუთვნებენ. როგორც ნეტარი ავგუსტინე ამბობს: „ეკლესია იმაზე შენდება, ვინც პეტრემ აღიარა და თქვა: „შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისა...“ მას არ უპასუხია: „შენ ხარ კლდე (პეტრა)*, არამედ შენ ხარ პეტრე, კლდე კი ქრისტე იყო“. ქრისტეს ამგვარი აღიარებით, როგორც ამას მთელი ეკლესია აღიარებს, სიმონს პეტრე ეწოდა“. „შენ ხარ პეტრე, - თქვა მან, - და ამ კლდეზე, რომელიც შენ შეიცანი და თქვი: „შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისა“, მე აღვაშენებ ჩემს ეკლესიას ანუ თვით ჩემზე, ძე ღმრთისა ცხოველისაზე აღვაშენებ ჩემს ეკლესიას. ჩემზე აღვაშენებ მას და არა შენზე“.

 

ყოველ შემთხვევაში, ქრისტეს აღთქმასთან დაკავშირებით მამათაგან არავინ პეტრეს ისეთს არაფერს მიაწერს, რაც სხვა მოციქულებს არ ჰქონდათ.

 

იგივე შეიძლება ითქვას კლიტეთა ფლობის საკითხზეც, ეს უფლება ერთპიროვნული არ არის. იმავე მათეს სახარებაში იმ სიტყვების მსგავსი სიტყვები, რომელიც ფილიპეს კესარიის მხარეში პეტრეს მიმართ იყო ნათქვამი, მრავლობით რიცხვში გვხვდება: რაოდენი შეჰკრათ ქუეყანასა ზედა, კრულ იყოს იგი ცათა შინა და რაოდენი გაჰჴსნათ ქუეყანასა ზედა, ჴსნილ იყოს იგი ცათა შინა (მთ. 18, 18). წმ. ამბროსი მედიოლანელი ამბობს: ის, რაც პეტრეს მიმართაა ნათქვამი, ნათქვამია სხვა მოციქულების მიმართაც: მიგცნე შენ კლიტენი სასუფეველისა ცათაჲსანი“.

 

ნეტ. ავგუსტინე: „ნუთუ ეს კლიტენი პეტრემ მიიღო, ხოლო პავლეს ისინი არ მიუღია? პეტრემ მიიღო, ხოლო იოანეს და იაკობს და ასევე სხვა მოციქულებსაც არ მიუღიათ?“

 

ორიგენე: „განა უფალმა ცათა სასუფევლის კლიტენი მხოლოდ პეტრეს მისცა და ნეტართაგან არავის სხვას ისინი არ მიუღია?“

 

კლიტეთა მიცემის აღთქმა, რომელიც ფილიპეს კესარიის მხარეში იყო უწყებული, იერუსალიმში აღდგომის დღეს აღსრულდა, როცა აღმდგარი მაცხოვარი თავის მოწაფეთა შორის დადგა და უთხრა მათ: მშვდობაჲ თქუენ თანა! ვითარცა მომავლინა მე მამამან, მეცა წარგავლინებ თქუენ. და ვითარცა ესე თქუა, შეჰბერა მათ და ჰრქუა: მიიღეთ სული წმიდაჲ. უკუეთუ ვიეთნიმე მიუტევნეთ ცოდვანი, მიეტევნენ მათ და უკუეთუ ვიეთნიმე შეიპყრნეთ, შეპყრობილ იყვნენ (ინ. 20, 21-23). როგორც ვხედავთ, ამ კურთხეულ მომენტში ქრისტემ ყველა მოწაფეს მიმართა და პეტრე ცალკე არ გამოუყვია.

 

საჭიროა აღინიშნოს, რომ 1964 წ. კოლეგიალობის საკითხთან დაკავშირებული დავის დროს პაპმა პავლე მეექვსემ ვატიკანის II კრებას, რომელიც „ეკლესიის შესახებ“ დოგმატური კონსტიტუციის პროექტის რედაქტირებაზე მუშაობდა, შესთავაზა, რომ რომაულ-კათოლიკური ეკლესიის ეგზეგეზურ საკითხებში ყველზე უფრო კომპეტენტური დაწესებულების - ბიბლიის კომისიისაგან გამოეკითხათ: ცათა სასუფევლის კლიტენი, რომელზეც - მათეს სახარებაშია (16, 19) ლაპარაკი, სხვა მოციქულების კუთვნილებადაც უნდა იქნას მიჩნეული თუ არა? ბიბლიის კომისიამ დადებითად უპასუხა.

 

ასევე საინტერესოა, რომ 1964 წ. პაპმა პავლე მეექვსემ ვატიკანის კრებას, რომელიც ეპისკოპოსთა კოლეგიის მოციქულებრივ მემკვიდრეობითობას დაჟინებით ამტკიცებდა, განმარტება წარუდგინა, რომლის თანახმადაც პეტრე მოციქულსა და პაპებს შორის ხელისუფლების სრული მემკვიდრეობა არსებობს, მაშინ, როცა სხვა მოციქულებსა და ეპისკოპოსებს შორის სრული მემკვიდრეობა არ არის.

 

ამ ხელისუფლების აღთქმით ფილიპემ კესარიაში ქრისტემ მხოლოდ პეტრე მოციქულს რატომ მიმართა?

 

ქრისტე პეტრეს მხოლობით რიცხვში იმ აღსარების საპასუხოდ მიმართავს, რომელიც მხოლოდ მან წარმოთქვა. გარდა ამისა, როგორც წმ. მამები განმარტავენ, აქ მხოლობითი რიცხვის გამოყენება მოციქულთა ერთობასა და ეკლესიის ერთობას ნიშნავს. წმ. კვიპრიანე კართაგენელი ქრისტეს ზემოთ მოყვანილი სიტყვების (ინ. 20, 21-23) განმარტებისას წერს: „თუმცა მან თავისი აღდგომის შემდეგ ყველა მოციქულს თანასწორი უფლება მისცა... მაგრამ, ერთობა ცხადად რომ ეჩვენებინა, ეს თავისი უფლებით გააკეთა, რათა ამ ერთობის დასაბამი ერთიდან მომდინარეობდეს. რა თქმა უნდა, სხვა მოციქულებიც ისეთივენი იყვნენ, როგორიც პეტრე იყო და მისი თანასწორი პატივი, და უფლება ჰქონდათ ბოძებული, მაგრამ დასაბამი ერთობიდან იწყება, რათა ჩანდეს, რომ ქრისტეს ეკლესია ერთია“.

 

ამავე საკითხთან დაკავშირებით ნეტ. ავგუსტინე ამბობს: „მხოლოდ პეტრე პასუხობს, შენ ხარ ქრისტე, და მისდამია ნათქვამი: „შენ მოგცემ ცათა სასუფევლის კლიტეებს“, თითქოს შეკვრისა და გახსნის უფლება მხოლოდ მას ჰქონდეს მიცემული. მაშინ როცა მან ეს სიტყვები მხოლოდ ყველას სახელით თქვა და, როგორც თავით თვისით ერთობის გამომხატველმა, ეს აღთქმაც სხვებთან ერთად მიიღო. ამრიგად, ყველას მაგიერ ერთი გამოიყოფა, რადგან ერთობა ყველაში მდგომარეობს“. „მან თავით თვისით ეკლესიის საყოველთაობა და ერთობა განასახიერა, როცა მის მიმართ იყო ნათქვამი, “მე შენ გაძლევ იმას, რაც ყველას მიეცა“.

 

თვით პეტრეს პიროვნება და სახელი პეტრე (კლდე) აქ მოციქულთა მთელ დასს მიანიშნებს, რადგან კითხვა ყველასადმი იყო მიმართულია: „თქუენ ვინ გგონიე მე ყოფად?“ და  რამდენადაც პასუხი, რომელიც იმ მომენტში მხოლოდ პეტრემ წარმოთქვა, მათ საერთო პასუხად უნდა იქცეს, პეტრე აქ მოციქულობის სიმბოლოა. კონსტანციის კრების მამები პაპს განუმარტავდნენ: „სანამ იუდა მოციქულთა შორის ირიცხებოდა, მას შეკვრისა და გახსნის უფლებაც ჰქონდა, როცა კი იგი მათი დასიდან გამოვიდა, მას ერთი უფლებაღა დარჩა - თავი ჩამოსახრჩობი ყულფით შეეკრა“ (3). კონსტანციის მამებს ამით იმის თქმა უნდოდათ, რომ პაპი მხოლოდ სხვა ეპისკოპოსებთან და ეკლესიასთან კავშირითაა ძლიერი.

 

პეტრესათვის მიცემული აღთქმა ეპისკოპატზეც ვრცელდება. წმ. კვიპრიანე კართაგეხელის თანახმად, ეუბნებოდა რა პეტრეს უფალი კლდის შესახებ, რომელზეც ეკლესია აღშენდებოდა, ამით „ეპისკოპოსთა სახელს და ეკლესიის წყობას აფუძნებდა“, რამდენადაც „ეკლესია ეპისკოპოსებზეა აღშენებული“.

 

ამრიგად, ლათინთა გაგებით, ქრისტე პეტრეს სახით ხელისუფლებით მხოლოდ რომის ეპისკოპოსებს აღჭურავს, მართლმადიდებლური გაგებით კი, პეტრეს სახით აღთქმა ყველა მოციქულსა და ყველა მათ მემკვიდრეს მიეცა.

 

2) ლუკას სახარებაში (22, 31-34) უფლის სიტყვებია მოყვანილი, როცა იგი საიდუმლო სერობის შემდეგ პეტრეს მიმართავს: სიმონ, სიმონ, აჰა ესერა ეშმაკმან გამოგითხოვნა თქუენ აღცრად, ვითარცა იფქლი. ხოლო მე ვევედრე მამასა ჩემსა შენთჳს, რაჲთა არა მოგაკლდეს სარწმუნოებაჲ შენი, და შენ ოდესმე მიიქეც და განამტკიცენ ძმანი შენნი. ხოლო მან თქუა: უფალო, მე შენ თანა მზა ვარ საპყრობილედ და სიკუდილად მისლვად. ხოლო თავადმან თქუა: გეტყჳ შენ, პეტრე: არღა ეყივლოს ქათამსა დღეს, ვიდრემდე სამ-გზის უვარ-მყო, ვითარმედ არა მიცი მე.

 

ლათინები ამ ტექსტის პირველ ნახევარში პეტრეს განსაკუთრბული უფლებამოსილებისა და მისი უცდომელობის შესახებ თავიანთი სწავლების დასაბუთებას ხედავენ: უფალი პეტრესათვის ლოცულობს, რომ სარწმუნოება არ მოაკლდეს და ავალებს, რომ თავისი ძმები განამტკიცოს.

 

მაგრამ სახარებისეული თხრობის მთელი კონტექსტი და ამ ტექსტის მეორე ნახევარი იმაზე მეტყველებს, რომ ქრისტე პეტრესათვის მისი მომავალი ცდუნების გამო ლოცულობს, რამაც, როგორც ცნობილია, პეტრე უარყოფამდე მიიყვანა. ამ განსაცდელის დაძლევისა და მოქცევის შემდეგ, პეტრეს, თავის მხრივ, მერყევი ძმები უნდა განემტკიცებინა. სარწმუნოებაში სხვათა განმტკიცება ყველა ეპისკოპოსისა და ყველა ქრისტიანის ვალია. აქ რაღაც განსაკუთრებულ უფლებამოსილებაზე ლაპარაკი არ არის. გასაგებია, რომ აქედან რომის ტახტის უპირატესობის გამოყვანა უცნაური და არაბუნებრივი ძალდატანების შედეგს წარმოადგენს. ამავე დროს ამ ადგილის პრორომაული განმმარტებლები ძალიან გვიან გამოჩნდნგნ. იგი პირველად რომის ეპისკოპოსის უპირატესობის სასარგებლოდ მხოლოდ VII ს-ის ბოლოს განმარტა რომის პაპმა აგათონმა, მანამდე ამ ადგილის ასეთი კომენტარი უცნობი იყო.

 

3) სახარება იოანესი (21, 15-17): ჰრქუა სიმონ-პეტრეს იესუ: სიმონ იონაჲსო, გიყუარ მეა უფროჲს ამათსა? ჰრქუა მას პეტრე: ჰე, უფალო, შენ უწყი, რამეთუ მიყუარ შენ. ჰრქუა მას იესუ: აძოენ კრავნი ჩემნი. ჰრქუა მას მერმეცა მეორედ: სიმონ იონაჲსო, გიყუარ მეა? ჰრქუა მას პეტრე: ჰე, უფალო, შენ იცი, რამეთუ მიყუარ შენ. ჰრქუა მას იესუ: დამწყსენ ცხოვარნი ჩემნი. კუალად ჰრქუა მას იესუ მესამედ: სიმონ იონაჲსო, გიყუარ მეა? შეწუხნა პეტრე, რამეთუ ჰრქუა მას მესამედ: გიყუარ მე? და ჰრქუა მას: უფალო, შენ ყოველი უწყი და ყოველი იცი, რამეთუ მიყუარ შენ. ჰრქუა მას იესუ: დამწყსენ ცხოვარნი ჩემნი.

 

ეკლესიის მწყემსობა მორწმუნეთა აზროვნებასა და სინდისზე ერთპიროვნულ და აბსოლუტურ უფლებას არ ნიშნავს. თვით პეტრე მოციქული მწყემს-ხუცესებს როგორც თანამწყემსი - „თანა-ხუცესი“ სთხოვს: მწყსიდით თქუენ შორის სამწყსოსა მას ღმრთისასა. იღუწიდით ნუ იძულებით, არამედ ნებით... ნუცა ვითარცა ეუფლებოდით მნეთა მათ, არამედ სახე ექმნენით სამწყსოსა მას (1 პეტ. 5, 1-3). მწყემსვა მრევლის დაპყრობად, ანუ მის ხვედრზე გაბატონებად და მბრძანებლობად არ უნდა იქცეს.

 

პეტრე მოციქულის მიმართ მაცხოვრის სამგზის შეკითხვას პირდაპირი კავშირი აქვს პეტრეს სამგზის უარყოფასთან, რომელიც მალევე მოჰყვა მტკიცებას: „დაღათუ ყოველნი დაჰბრკოლდნენ შენდა მომართ, ხოლო მე არა სადა დავჰბრკოლდე“ (მთ. 26, 33). ეს პეტრემაც ასევე გაიგო („შეწუხნა პეტრე“).

 

 

* გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად შევნიშნავთ, რომ ქართულ ტექსტში შესაბამის ადგილად ბერძენული „პეტროს“ თარგმნილია კლდედ: „შენ ხარ კლდე“, რითაც იგი ჩვენთვის ცნობილი რედაქციებისაგან განსხვავებით თავისებურებას ამჟღავნებს; ნეტ. ავგუსტინე კომენტირებისას სწორედ მოციქულის სახელზე ამახვილებს ყურადღებას: „შენ ხარ პეტრე (ლათ. პეტრეს)“, და ამიტომაც ამბობს, რომ მაცხოვარს პეტრესათვის არ უპასუხიაო: „შენ ხარ კლდე“ (გ.რ.).

 

 

✞ გაგრძელება...