არქიმანდრიტი სოფრონი სახაროვი

"იხილეთ ღმერთი, როგორიც არის"

კურთხევაა, იცოდე გზა

ათონზე მისვლისთანავე ერთ მეუდაბნოეს ვთხოვე, ლოცვის შესახებ ესაუბრა. მან ჩემი თხოვნა დიდ ლოცვით დაინტერესებად მიიჩნია: - ჩვენ მხოლოდ იმის შესახებ შეგვიძლია ვისაუბროთ, რაც ჩვენი სიმაღლის ფარგლებშია, ხოლო საუბარი ისეთ საკითხებზე, რაც ჩვენს შესაძლებლობებს აღემატება, ფუჭსიტყვაობა იქნებოდაო. უხერხულობა ვიგრძენი, მაგრამ მაინც გავბედე: - მე კი მართლაც უფრო სრულყოფილის, ანუ იმის შესახებ მინდა ვიცოდე, რასაც თვითონ ვერ ვწვდები. მაგრამ იმის გამო კი არა, რომ ჩემი თავი მეტის ღირსი მგონია, არამედ იმიტომ, რომ აუცილებლად მიმაჩნია გზის მანათობელ ვარსკვლავს ვხედავდე, რათა შემეძლოს, ჩემი გზის სისწორეს ვამოწმებდე. ძველად მეზღვაურები შორეულ ვარსკვლავს ირჩევდნენ სანიშნედ; მე კი სულისთვის მინდა მქონდეს, თუნდაც ძალიან მაღალი, მაგრამ მაინც ჭეშმარიტი საზომი, რათა იმ მცირედით არ დავკმაყოფილდე, რაც აქამდე მაქვს შეცნობილი-მეთქი. წმინდა მამა დამეთანხმა - არა მხოლოდ დასაშვებია, არამედ საჭიროც არის, ადამიანი ასე ფიქრობდესო.

მე მუდამ მტანჯავდა სურვილი, გამეგო: რისთვის გავჩნდი ამ სამყაროში, საით მივდივართ ადამიანები, ბოლოს და ბოლოს, სად მთავრდება ჩვენი გზა?.. ყოველივე ამის პასუხის უცოდინარობა საშინელება და დაუსრულებელი ტანჯვაა. ძიების საგანი - დიდია. მაგრამ იმის გაფიქრებაც, რომ ძიების საგანი სრულიად მიუწვდომელია, ყოველგვარ შთაგონებას მაკარგვინებდა და სასოს წარმიკვეთდა: ვფიქრობდი, - ეგებ ჯობდა, საერთოდ არ დავბადებულიყავი-მეთქი. გარეგნულად მშვიდად გამოვიყურებოდი, მაგრამ შინაგანი შფოთი არ მასვენებდა. არაქრისტიანულ ძიებებსაც კი ვერ გავექეცი, მაგრამ ის გამოცდილება სრული უკუნი იყო. როდესაც ექსპერიმენტები მივატოვე და მოვბრუნდი, ქრისტე შემეგება - უფალმა მითხრა: "ნუ გეშინია, რამეთუ მე მიძლევიეს სოფელსა" (იოან. 16:33). და კიდევ: "სასუფეველი ცათაი იიძულების; და რომელნი აიძულებდენ, მათ მიიტაცონ იგი" (მათ. 11:12). მაცხოვრის ამ სიტყვებმა ჩემს გულში ულევი შთაგონების ძალა დაამკვიდრა. სიძნელეების ძალიან არ მეშინოდა და იმ სიგიჟის შინაარს ვგრძნობდი, რომლის მიხედვითაც უნდა მემოქმედა და სოფელი მეძლია. ვიგრძენი, რომ "ის არის გზა", გადავწყვიტე, ქრისტეს გამარჯვება ჩემად მექცია. ყოველი ჩვენგანი ამისთვის უნდა იყოს მოწოდებული, და შესაძლოა, გარკვეულ მომენტში ჩვენ წინაშე დადგეს ამოცანა - სოფელს ერთპიროვნულადაც კი დავუპირისპირდეთ. განა არ მიატოვა ქრისტე ყველამ (იოან. 16:32), თვით მამამაც კი? (მათ. 27:46).

მალე ქრისტეს სწავლების უჩვეულობაც განმიცხადდა. ერთი მხრივ, ჩემს არარაობას ტკივილამდე განვიცდიდი; მეორე მხრივ, მე - ეს არარაობა, დაუსაბამოსკენ მივისწრაფოდი. ვგრძნობდი, რომ უფლისადმი ლოცვას მტკიცედ ეპყრა ჩემი ღვთისმაძიებელი - აბსოლუტს მიპყრობილი სული, ოღონდ არა ფილოსოფიურად და განყენებულად, როგორც ეს ადრე ხდებოდა, არამედ სული, რომელიც ახლა უკვე ცოცხალი და პიროვნული იყო. მე უკვე არა მხოლოდ ცნობად ვიღებდი, არამედ გასაგები ხდებოდა, რომ უფალი ჯოჯოხეთში ჩავიდა, შემდეგ "ამაღლდა ზეცად და მჯდომარე არს მარჯუენით მამისა", მე ვაცნობიერებდი, რომ ქრისტეშია სრული შესაქმე და რომ ჩვენი გზა იესოა.

ნათქვამია: "გეწოდოს სახელი შენი ღმრთისა მიერ უკუნისადმე, მშვიდობა სიმართლისა და დიდებაი ღმრთისმსახურებისა. აღდეგ, იერუსალემ, და დადეგ მაღალსა ზედა" (ბარ. 4:4-5). ჩვენ კი, ქრისტიანები, ღვთის მიერ მრავალგზის მეტად ვართ კურთხეულნი, ვიდრე ყველა წინასწარმეტყველი და მართალი, რომელიც ქრისტეს მოსვლამდე ცხოვრობდა დედამიწაზე. როდესაც ამ ჭეშმარიტებას ჩავწვდებით, მადლიერად შევღაღადებთ: "ნეტარ ვართ ჩვენ, ქრისტიანთა კურთხეულო მოდგმავ, ახალო ისრაელო, რადგან ღმერთმა თავად ინება ჩვენთან შეერთება იმდენად, რომ ის და "ჩუენ ერთ ვართ" (შეად. იოან. 17:21-23).

ზუსტად ამას ამოწმებს თავად უფალი, როდესაც ბრძანებს: "ხოლო თუალნი თქუენნი ნეტარ არიან, რამეთუ ხედვენ, და ყურნი თქუენნი, რამეთუ ესმის. ამენ გეტყვი თქუენ, რამეთუ მრავალთა წინასწარმეტყუელთა და მართალთა გული-უთქუმიდა ხილვად, რომელსა თქუენ ხედავთ, და არა იხილეს, და სმენად, რომელი თქუენ გესმის, და არა ესმა" (მათ. 13:16-17). მოციქული პეტრე წერდა: "რომელთა-იგი გამოეცხადა, რამეთუ არა თავთა თვისთა, არამედ თქუენ გმსახურებდეს მას, რომელ-ესე აწ მიგეთხრა თქუენ მახარებელთა მათ თქუენთა მიერ სულითა წმიდითა მოვლინებულითა ზეცით, რომლისათვის გული უთქუამს ანგელოზთა ხილვად" (1 პეტ. 1:12). ხოლო პავლე მოციქული ამტკიცებდა, რომ მოციქულებს ქრისტეს საიდუმლოებათა შეცნობის ნიჭი სულიწმიდათი მიეცათ - "რომელი ნათესავსა სხუასა არა გამოეცხადა ძეთა კაცთასა, ვითარ-ესე აწ გამოეცხადა წმიდათა მისთა მოციქულთა და წინაწარმეტყუელთა სულითა წმიდითა" (ეფ. 3:5); იმისათვის, რათა მომხდარიყო ყოველი ხალხის "ხარებად გამოუკულეველი იგი სიმდიდრე ქრისტესი" (ეფ. 3:8). ისევე, როგორც მოციქული პეტრე, მოციქული პავლეც მიუთითებს ამ საიდუმლოს ისეთ უსაზღვრო სიღრმეებზე, რომელიც ზეციურ უხორცო გონთათვის: უფლებათა და ძალთათვისაც კი, მხოლოდ ეკლესიის მეშვეობით არის მისაწვდომი: რადგან ჩვენი რწმენით გვაქვს, რწმუნება და საიმედო წვდომა ჩვენ უფალ იესო ქრისტეში (შეად. ებრ. 12:22-24): "ყოველნი იწამნეს სარწმუნოებით და არა მოიღეს აღნათქუემი იგი, რამეთუ ღმერთმან ჩუენთვის უმჯობესი წინასწარ განიგულა, რაითა არა თვინიერ ჩუენსა სრულ იქმნენ" (ებრ. 11:39-40).

ჩვენი ლტოლვა უმაღლესი სიკეთისაკენ, ბუნებრივია, მაგრამ ჩვენთვის გზა ჩვენი ცოდვების ქვესკნელში ჩაძირვიდან იწყება. მონანიე მოციქულმა პავლემ ქრისტეს შესახებ თქვა: "ხოლო "აღსლვაი იგი" რაი-მე არს, არა თუ ესე, რამეთუ შთახდა იგი პირველად ქუესკნელთა ქუეყანისათაი რომელი გარდამოხდა, იგივე არს, რომელი ამაღლდა ზედა ყოველთა ცათა, რაითა აღავსნეს ყოველნი" (ეფ. 4:9-10). დაცემის შემდეგ ჩვენი გზაც სწორედ ასეთია.

ჩვენს ცნობიერებაში ჯოჯოხეთამდე ვეშვებით, რადგან იმ მომენტიდან, როდესაც ჩვენ წინაშე მარადიული ადამიანის ხატი წარმოდგება, ჩვენივე დაცემულობის განცდა ჩვენთვის უფრო მეტად მწვავდება და ამ დროს, დიდი მჭმუნვარება გვეუფლება. სულიერი განცდები, რომლებზეც დრო არ მოქმედებს, ყოველგვარ ფიზიკურ სნეულებაზე მძიმეა. ასეთ განცდებში ზეციური დახმარება მხოლოდ უკიდურესად დაძაბული ლოცვით მოიღვაწება. ღმერთს ჩამოშორებული ვნებას დამონებულები სამშვინველის შიგნიდან უფალს უნდა ვევედრებოდეთ: "მოდი და დამიხსენი სიკვდილის ტყვეობიდან... მოდი და ჩემგან ყოველგვარი ბოროტება გააგარევე... მოდი და თავად შენ დაამკვიდრე ჩემში შენთვის სასურველი: რადგან მე რაიმე სიკეთის ქმნად უძლური ვარ: მე ტყვე ვარ საძაგელი ჯურღმულისა".

ბოროტებასაც და სიბნელესაც სხვაგვარად ამპარტავნება ჰქვია. უფალმა თავისი ქადაგება იქ - იმ მიწაზე დაიწყო, სადაც სინანულის მოწოდება ისმოდა. ბერძნული სიტყვა - - ჩვენი ცხოვრების-ადმი გონივრულ მიდგომაში რადიკალური ცვლილების შეტანას გულისხმობს, ეს არის ძველი მსოფლმხედველობიდან იკონოგრაფიული პერსპექტივით - "უკუქცევით" (სადაც ზოგიერთი წინა პლანზე გამოხატული სახეები ან საგნები, მათ უკან მყოფზე გაცილებით მცირე ზომისაა; რადგან ხატზე მთავარი ყოველთვის დიდად არის გამოსახული (რ. ჩ.)): მორჩილებასა და თვინიერებაში უფალს მიახლება; რადგან უკუნ სიბნელემდე სწორედ ამპარტავნებამ და სიამაყემ მიგვიყვანა. ასე იწყება ჩვენი სინანული, რომელსაც მიწიერ ცხოვრებაში არა აქვს ბოლო: დასასრული ზეცად ამაღლებულ ქრისტე-ღმერთს მიმსგავსება და სრულყოფილ მორჩილებაში - ჩვენი განღმრთობის აღსრულებაა.

როდესაც ღმერთი გვიხმობს, მაშინ მწარედ მონანული ლოცვა ყოვლისმშთანთქმელი ხდება. გონსა და გულში ღვთის წმიდათა წმიდას მიკვლევის წყურვილის გარდა აღარაფერი რჩება. და მოულოდნელად სასწაული ხდება: მოდის ის, რაზეც არ გიფიქრია, რაც არ გსმენია, რაც შენს გულშიც კი არასოდეს აღძრულა: ჩვენი ბნელეთის სიღრმე უქმნელი მზის სხივით ნათდება, როგორც დაწერილია: "რომელი თუალმან არა იხილა, და ყურსა არა ესმა, და გულსა კაცისასა არა მოუხდა, რომელი განუმზადა ღმერთმან მოყუარეთა თვისთა" (1 კორ. 2:9). ასეთი მზის ნათელის შესახებ შეიძლება კი რაიმე ითქვას? ის, უქმნელი ნათელი, გულს აცხრობს და აამებს; ახლის ჭვრეტით გონს განასწავლებს და აქამდე მომაკვდავი გული უხრწნელ ცხოვრებას ეზიარება.

ღვთის სიყვარულს სული დაჟინებით მიელტვის. ჩვენი ფსიქოლოგიური არსი, ამგვარ ლოცვას ეზიარება, მაგრამ მასთან მხოლოდ დრომდე - მისი შესაძლებლობების ამოწურვამდე შეიძლება იმყოფებოდეს. როდესაც მლოცველის წადილი ღმერთამდე აღწევს, გულს ცეცხლი ედება, ლოცვას ყველაფერი უცხო ჩამოშორდება და მიზანსწრაფულად ღმერთისაკენ მიემართება. ამ დროს მლოცველმა შეიძლება საკუთარი სხეულისა და მთელი გარემოს შეგრძნება დაკარგოს. არ შემიძლია, ზუსტად ავხსნა ეს როგორ ხდება, მაგრამ ვიცი, რომ ამ ზღვარს იქით გადასვლა ყველამ ვერ შეძლო. ბევრი მისულა აქამდე, მაგრამ შიშს მოუცავს და უკან დაუხევია. სხვებს, ლოცვით გატაცებულთ, ვერაფერი შეუგრძნიათ და მიწიერებას მოწყვეტილნი თვითშეუცვნელად ყოფიერების სხვა სფეროში ყოფილან "ატაცებულნი". ღვთის ხელი ამას ისეთი მოკრძალებით აკეთებს, რომ იმის მსგავსად, როგორც ადამიანი ჩაძინებას ვერ შეიგრძნობს, ისევე ვერ გრძნობს ამ ატაცებას. მხოლოდ ჩვეულ ყოფაში დაბრუნების შემდეგ ხვდება, რომ მისი სული გასცდა ჩვეულ მდგომარეობას და ღმერთს შეუერთდა. ამ მოვლენის შემდეგ ყველაფერი მიწიერი მყიფე და ძალიან დროებითია. პიროვნული სული კი თავისი არსებობის მიზანს ღმერთთან, ღმერთში და მარადიულობაში ღმერთთან ერთად ყოფნაში ხედავს.

იშვიათია ისეთი პიროვნული სული, რომელიც გაბედავს, ამ დაცემულ ქვეყანაში ფართო მასების მიერ გატკეპნილ ბილიკს გადაუხვევს და ცხოვრებას, ქრისტეს მცნებებით დაიწყებს. უეჭველია, იმის რწმენა, რომ იესო ღმერთია, ადამიანში სულიერ გამბედაობას აღძრავს. ზოგიერთი უფლის გზაზე მოსიარულე მოულოდნელად შეიძლება ისეთი უძირო უფსკრულის პირას აღმოჩნდეს, საიდანაც უკან დასაბრუნებელი გზაც კი არ იპოვება. იმისათვის, რომ ღვთაებრივ მარადიულობას მივაღწიოთ, ცხადია, ამ უფსკრულს უნდა გადავაბიჯოთ. ისე, კაცი გულწრფელად რომ დაფიქრდეს, რა ძევს მის გონებაში? უმეცრების ღრმა ჯურღმულის, სიკვდილისათვის განწირული უიმედო ჭმუნვისა და ამ გრძნობაზე სიბნელის სახით გადაფარებულ ამა სოფლის შეგრძნებების გარდა, ვერაფერს აღმოაჩენს (ამ შეგრძნებებს შეადარეთ: 1 ტიმ. 1:13-14; დაბ. 2:17; ლუკ. 22:53). ჯურღმულს რომ გადავაფრინდეთ, საჭიროა, ჩვენს თავში მადლმოსილი აღტყინებიდან გამომავალი ენერგია მოვიძიოთ; ასეთ შემთხვევაში ღვთის მადლი "გამბედაობას" და სიმტკიცეს გაგვიძლიერებს. სადღაც შორს ნათელი გამოგვიჩნდება. წარმოიდგინეთ, რომ აღუწერელი ძალით მივილტვით მისკენ და მზად ვართ, ჩვენი მაცხოვრის, იესო ქრისტეს წმინდა სახელის მოწოდებით შეუცნობელში გადავეშვათ. და აი! ბნელ სივრცეში უჩინარ კლდეებზე დანარცხების ნაცვლად, აღმოჩნდება, რომ უფსკრულს ზემოთ, უხილავ ხელს ციმციმ ვუპყრივართ. ცოცხალი ღმერთის ამ სიყვარულის ხელის გარეშე არც ერთ ადამიანს არ შეუძლია ისეთი უკუღმართი ქარიშხლების ცვალებადობა გაიაროს, რომლებშიც ადამიანის სამშვინველი ამ ნახტომში აღმოჩნდება. ჩვენი სხეული მიწიდან არის აღებული და ყოველი ჩვენგანი, კაცობრიობის მთლიანი სხეულის ისეთი მცირედი ნაწილაკია, რომელსაც ძალიან უჭირს გამოცალკევება, მით უმეტეს, როდესაც საქმე ისეთ სინამდვილეს შეეხება, რომელშიც თითქმის მთელი სამყარო მიწიერი ძალაუფლების კონტროლს არის დაქვემდებარებული. გაჭირვებაში დამხმარედ არ ივარგებენ "მთავარნი ამის სოფლისანი": ყოველი მათი ქედმაღლური დაპირება ან დახმარება ჩვენთვის საკუთარ თავისუფლებაზე უარის თქმით დამთავრდება (შეად. იოან. 14:30). ყველაზე საუკეთესო "რისკი" - შენი პიროვნული გზის ძიების პროცესია, სადაც უფალს და ჩვენთვის, მის უფრო ახლობელ ხატს - იესო ქრისტეს, ბავშვივით უნდა მიენდო.

"გესმა, რამეთუ ითქუა პირველთა მათ მიმართ: არა კაც-ჰკლა" (გამ. 20:13; მათ. 5:21)... "ხოლო მე გეტყუი თქუენ, რამეთუ რომელი განურისხნეს ძმასა თვისსა ცუდად, თანა-მდებ არს სასჯელისა" (მათ. 5:22)... "გესმა, რამეთუ ითქუა: არა იმრუშო" (გამ. 20:14; მათ. 5:27). "ხოლო მე გეტყუი თქუენ, რამეთუ ყოველი რომელი ხედვიდეს დედაკაცსა გულის-თქუმად მას, მუნვე იმრუშა მის თანა გულსა შინა თვისსა" (მათ. 5:28)... "ხოლო მე გეტყუი თქუენ არა ფუცად ყოვლადვე ნუცა" (მათ. 5:34)... "ხოლო მე გეტყუი თქუენ: არა წინა-აღდგომად ბოროტისა" (მათ. 5:39)... "გესმა, რამეთუ თქუმულ არს: შეიყუარო მოყუასი შენი და მოიძულო მტერი შენი" (ლევ. 19:17-18; მათ. 5:43). "ხოლო მე გეტყუი თქუენ: გიყუარდედ მტერნი თქუენნი და აკურთხევდით მწყევართა თქუენთა და კეთილსა უყოფდით მოძულეთა თქუენთა და ულოცევდით მათ, რომელნი გმძლავრობდენ თქუენ და გდევნიდენ თქუენ" (მათ. 5:44); "უკუეთუ ვინმე დაჰხსნეს ერთი მცნებათა ამათგანი უმცირესთაი და ასწავოს ესრეთ კაცთა, უმცირეს ეწოდოს მას სასუფეველსა ცათასა; ხოლო რომელმან ყოს და ასწავოს, ამას დიდ ერქუას სასუფეველსა ცათასა. ხოლო გეტყუი თქუენ: უკუეთუ არა აღემატოს სიმართლე თქუენი უფროის მწიგნობართა და ფარისეველთა, ვერ შეხუიდეთ სასუფეველსა ცათასა" (მათ. 5:19-20).

მე მქონდა დიდი შიში და ვფიქრობდი, რომ თუ დავარღვევდი რომელიმე მცნებას, დავიღუპებოდი. იმ მძიმე, მაგრამ მიმადლებულ წლებში, ჩემთვის მცნებებით "ცხოვრება" ორი კიდის დამაკავშირებელ ისეთ ბაგირზე სიარულს წააგავდა, რომელიც უფსკრულზე იყო გადაჭიმული. მალე ამ წარმოსახვამ ჯვარცმის დროს, ქვეყნიერებაზე მცხოვრებ ურთიერთდაპირისპირებულ ხალხების გამაერთიანებელი, ქრისტეს გაშლილი მკლავების სახე შეიძინა: ყველაფერი, რაც ჩემს თავს ხდებოდა, ჩემ პიროვნებას უზომოდ აღემატებოდა, მე კი, მაცხოვრის სწავლებით, "ჯვარცმულობას" შევიგრძნობდი. სასოწარკვეთილს, ლოცვებში თვალწინ ცასა და დედამიწას შორის ჯვარცმული ქრისტეს სხეული წარმომიდგებოდა. ქრისტიანის გზა - ჯვარცმაა, უფალი ბრძანებს: "რომელსა უნებს შემოდგომად ჩემდა, უვარ-ყავნ თავი თუისი და აღიღენ ჯუარი თუისი და მომდევდინ მე" (ლუკ. 9:23). ასე ერწყმის პიროვნულ სულში "გზის შეცნობის" სათუთი სიყვარული და შიში უზომოდ დიდი მიზნის აღსრულებისა.

მათ მსგავსად, ვინც ჩვენგან იმ ქვეყნად გავიდნენ და მცდელობასაც არ ავლენენ, ჯერ კიდევ ამქვეყნიურებს, თავიანთი იმქვეყნიური გამოცხადებით მიღებული დიდებული ცოდნა გაგვიზიარონ; მეც, შეუძლებელი იქნებოდა, ისეთი საშინელი პრივილეგიის შეგრძნების, სიტყვიერად გადმოცემის სურვილი გამჩენოდა, რაც საიდუმლოებით მოცულ, ბაგირზე სიარულთან არის დაკავშირებული.

საკუთარ პიროვნებაში ღვთისა და ადამიანის გამაერთიანებელი უფალი, მის მიერ განვლილი გზისკენ მოგვიწოდებს. ვნებათა ერთი ნაწილის გადამლახველი და მისი მოწოდებით ამ მაღალ გზაზე დამდგარი ჩვენი სული, აქამდე უხილავი და წარმოუდგენელი ღვთაებრივი ყოფის მჭვრეტელი ხდება. როგორც დედამიწის მიზიდულობას მოწყვეტილი "ზეციური მექანიკის" პირობებში აღმოჩენილი ადამიანის მძიმე სხეული შეიძლება, აქამდე მიწიერებისათვის წარმოუდგენელი სიჩქარით მოძრაობდეს, ამ დროს ჩვენი სულიც ისევე გადაადგილდება, უკვდავების დამადასტურებელი ჭეშმარიტების, უპიროვნებო ნათლით გასხივოსნებულ უსასრულო "გონიერ" სივრცეში. ადამიანის გონებას აქ უკვე განუმეორებელი სიღრმეებისა და მოცულობების ჭვრეტის უნარი ეძლევა.

ღვთაებრივი სიყვარულის გულით შეგრძნება - ციური უძირობის ზღვარსა და მაღლით შობილ უსასრულობას შორის პირველი წინ გადადგმული ნაბიჯია. ეს სიყვარული, როგორც ჭეშმარიტება, როგორც ნათელი, როგორც სასუფეველი აღიქმება.

ჩვეულებრივ მსოფლშეგრძნებაში დაბრუნებული, უწინარესად, დაკარგულის გამო, პიროვნული სულის ტკივილს განიცდი: გეუფლება გრძნობა, თითქოს დაკარგულის დაბრუნებაც კი აღარა სურს, თუმცა ღვთის სიყვარულის შეგრძნება შენ მიმართ, ჯერაც არ არის განელებული.

ქრისტემ ჩვენ ყველაფერი გვიბოძა: მან გვაზიარა წმინდა სამების უდიდეს საიდუმლოს, წარმოგვიდგინა მამა ღმერთი (იოან. 14: 8-9); მისი წყალობით მივიღეთ და შევიცანით სულიწმიდა და უცდომლად შეგვიძლია ამოვიცნოთ, როდის მოქმედებს ჩვენში მამისგან გამომავალი მესამე იპოსტასი და არა რაიმე სხვა ისეთი ძალა, რომელიც გამოუცდელს შეიძლება ღვთაებრივ სულადაც მოეჩვენოს. იესო ქრისტეს დხმარებით, ქრისტეში მაქსიმალური კონკრეტულობით დავინახეთ ღვთის მსგავსი ადამიანის პირველხატი. და ამიტომ, მიწიერ შედარებითობასა და ზეციურ აბსოლუტურობაში, ჩვენი ცხოვრების საფუძველი ქრისტეს გარდა, აღარაფერი და აღარავინ აღარ შეიძლება გახდეს. მაცხოვრის სიტყვები: "ყოველნი, რომელნი ჩემსა პირველად მოვიდეს, მპარავნი იყვნეს და ავაზაკნი, არამედ არა ისმინეს მათი ცხოვართა" (იოან. 10:8) - ჩვენთვის მოცემული მისი ნამდვილობის ნათელ ხატად წარმოგვიდგება. ეს სიტყვები ისეთსავე პერსპექტივაში უნდა გვესმოდეს, როგორც ჩვენი ცხოვრების სხვა მიმართულებით არის ნათქვამი: "მტერ იყვნენ კაცისა სახლეულნი თუისნი" (მათ. 10:36). მათ - "ჩვენი ოჯახის წევრებს" - ჩვენ ვუყვარვართ, ჩვენც გვიყვარს ისინი; მაგრამ, როდესაც ისინი ღმერთსა და ჩვენს შუა აღმოჩნდებიან, ჩვენ არ შეიძლება მათ მივყვებოდეთ, რადგან ისინი ერთადერთ სწორ გზას აგვარიდებენ და თავისდაუნებურად, ისინი ჩვენს "მტრებად", "მპარავებად" და "ავაზაკებად" გადაიქცევიან.

სახარების მცნებებით ცხოვრება, მართალია - მტკივნეულად, მაგრამ ნელ-ნელა მაინც ბევრი მარადიული და ზოგად საკაცობრიო პრობლემისგან განტვირთვის საშუალებას გვაძლევს. არ გაგიკვირდეთ, ეს მართლაც ასეა: ყოველი ცალკეული პიროვნების გადარჩენის გზა სწორედ აქ არის, სწორედ ეს არის ქრისტეს სახელით გაერთიანებული ჯგუფებისა და ხალხების გამოხსნის საშუალება, "რამეთუ ესე არს ჭეშმარიტად მაცხოვარი სოფლისაი, ქრისტე" (იოან. 4:42; მათ. 12:21). არ არის და არც შეიძლება არსებობდეს ისეთი მდგომარეობა, როდესაც მას არ ძალუძს გადაგარჩინოს. როდესაც ამას ვამბობთ, არ ვგულისხმობთ, რომ ამა თუ იმ დაავადებას ის უეჭველად განკურნავს, ადამიანს გაათავისუფლებს რაიმე ფიზიკური, მატერიალური თუ მორალური პრობლემისგან, მოძალადეებისგან და სხვა ისეთი ბოროტებისა და ძალადობისგან, რაც დამღუპველად მოიაზრება. თუმცა ყველაფერი მის ხელთაა. ჭეშმარიტი ხსნა და გადარჩენა იმაში მდგომარეობს, რომ ქრისტიანი ყველა გარემოებაში უფლის სიყვარულში უნდა რჩებოდეს. ისევე, როგორც იესომ შეინახა ყოველი მცნება, დარჩა ამ მცნებებში, დარჩა მამაში და დარჩა სიყვარულში (შეად. იოან. 15:10). ჩვენ, ყველამ, ვიცით, ჩვენს გვერდით მიწიერად ყოფნის ბოლო დღეებში რა ტანჯვა გამოიარა იესომ. მიუხედავად ამისა, უშუალოდ სიკვდილის წინ უფალმა თავის მოწაფეებს უთხრა: "ამას გეტყოდე თქუენ, რაითა სიხარული ჩემი თქუენ თანა ეგოს, და სიხარული თქუენი სავსებით იყოს" (იოან. 15:11). და კიდევ: "ამინ გეტყუი შენ: დღეს ჩემ თანა იყო სამოთხესა" (ლუკ. 23:43).

ყოველგვარმა სიყვარულმა გამოცდა უნდა გაიაროს და ჭეშმარიტი მეგობარი ჭირში უნდა გამოიცადოს. სიყვარული მაშინ იქცევა სრულყოფილებად, როდესაც სიკვდილზე ძლიერი გახდება. ასეთი "გამოცდის" შემდეგ, ყოველი ჩვენგანის გარდაუვალ მიწიერ სიკვდილზე - მარადისობაში გარდაცვალება იმარჯვებს და ეს ადამიანს აძლევს უნარს, "სასუფეველი შეუძრველი" (ებრ. 12:28) დაიპყრას.

ქრისტიანის თავდაუზოგველობა დასაწყისში მისი შინაგანი ბუნებისკენ არის მიმართული; მაგრამ სრულყოფილების ჟამს ის უკვე ყველასათვის - სრული ადამიანისათვის ლოცულობს. სიყვარულის პირველი ტალღა ღვთისაკენ არის მიმართული; მეორე - მოყვასისაკენ. როგორც ძეში მამა ღმერთისადმი სიყვარულმა მიაღწია თავის აბსოლუტურობას, ისევე "ბოლომდე" მიდის ადამიანის მიმართ ეს სიყვარული (შეად. იოან. 15:10-15; 13:1). თავისი მცნებებით სწორედ ეს გვასწავლა უფალმა.

სახარებაში ჩამოყალიბებულ სწავლებათა ღვთაებრივ წარმომავლობაზე კიდევ ის მეტყველებს , რომ ამ სწავლებათა მატარებლები, მათი კულტურული დონის მიუხედავად, დაუსაბამო ცოდნას გულით ატარებენ: "აღგიარებ შენ, მამაო, უფალო ცისა და ქუეყანისო, რამეთუ დაჰფარე ესე ბრძენთაგან და მეცნიერთა და გამოუცხადე ესე ჩჩუილთა. ჰე, მამაო, რამეთუ ესრეთ სათნო-იყო შენ წინაშე" (ლუკ. 10:21). მოციქულებს, რომლებიც ჩვილები იყვნენ ადამიანურ სწავლებაში, ქრისტემ უმთავრესი ჭეშმარიტებების რეალური ცოდნა მისცა (შეად. იოან. 17:3).

ვინც შეიცნო მამა, რომელიც ზეცაშია, მასში მარადიული ცოდნაა დაუნჯებული: "გიხაროდენ, რამეთუ სახელები თქუენი დაიწერა ცათა შინა" (ლუკ. 10:20).

ქრისტიანულად ცხოვრება შეუძლებელია, ქრისტიანულად მხოლოდ სიკვდილია შესაძლებელი, მაგრამ იმ სიკვდილით, რასაც ამქვეყნიურობისათვის სიკვდილი ჰქვია. ეს კვდომა არც ადვილად და არც უბრალოდ შეიძლება განხორციელდეს. ამის შესახებაა ნათქვამი: "იგი იწრო არს ბჭე და საჭირველ გზაი, რომელი მიიყვანებს ცხორებასა, და მცირედნი არიან, რომელნი ჰპოებენ მას" (მათ. 7:14).

ყველაფერ იმას, რაც ამ დრომდე კაცობრიობას შეუქმნია, სახარება ერთმნიშვნელოვნად აღემატება. როგორ უნდა გათავისუფლდე იმ საშინელი დაავადებისაგან, რომლითაც ადამის მოდგმის მტერმა, ადამიანი თავისი არსებობის საწყისშივე დააზარალა (დაბ. 3: 1-6)? რა გზით შეიძლება ადამიანებს გააგებინო, რომ ის უკიდურესობამდე უჩვეულო ადამიანი, - იესო ქრისტე - ჭეშმარიტად დაუსაბამო ღმერთია, ყოველი არსების შემომქმედია, ის არის, რომელიც მოსეს გამოეცხადა სახელით "მე ვარ"? რომელი ჭკუათმყოფელი შეიძლება მივიდეს იმ უგუნურობამდე და ღმერთად ადამიანი აღიაროს, ის, რომელიც დამნაშავეთა მიერ არის ჯვარცმული?.. მეორე მხრივ, ვერაფერს იზამ. ის, ვინც ქრისტეს ღმერთობას ვერ დაიჯერებს, ვერც ერთი სხვა გზით განღმთობას ვერ ეზიარება. ასეთი ღმერთი შეიძლება - მხოლოდ გულით წმინდა ბავშვებმა ან ისეთმა იწამოს, ვინც თავისი დაცემულობა და არარაობა გააცნობიერა და ინტუიციურად ღმერთი თავისიანად შეიგრძნო. ქრისტე იმათ სწამთ, ვისაც სწამს საკუთარი პიროვნების განღმრთობისა. რწმენა და ურწმუნოება, ზოგადად ადამიანის შესახებ მაღალ ან დაბალ წარმოდგენასთან პირდაპირ არის დაკავშირებული. მორწმუნისათვის იესოს ჯვარცმა, ანუ ის, თუ რისთვის და როგორც იქნა ქრისტე ჯვარცმული, უმნიშვნელოვანესი მტკიცებულებაა მისი ღმერთობისა. შეხედეთ, როგორ გააცნობიერა ეს მოწმობა ქრისტიანთა ყოფილმა მტერმა პავლემ. "რამეთუ მომავლინა... სახარებად, არა სიბრძნისა სიტყუითა, რაითა არა ცალიერ იყოს ჯუარი იგი ქრისტესი. რამეთუ სიტყუაი იგი ჯუარისაი წარწყმედულთა მათთუის სიცოფე არს, ხოლო ჩუენ ცხორებულთა... ძალ ღმრთისა არს. რამეთუ წერილ არს: წარვწყმიდო სიბრძნე იგი ბრძენთაი და მეცნიერებაი იგი მეცნიერთაი შეურაცხ-ვყო... არა განაცოფა ღმერთმან სიბრძნე იგი ამის სოფლისაი, რამეთუ ვინაითგან სიბრძნითა მით ღმრთისაითა ვერ იცნა სოფელმან სიბრძნითა თუისითა ღმერთი (მის ქმნილებაში), ჯერ-იჩინა ღმერთმან ქადაგებითა მით სისულელისაითა ცხორებაი მორწმუნეთაი მათ. ვინაითგან ჰურიანიცა სასწაულსა ითხოვენ, და წარმართნი სიბრძნესა ეძიებენ. ხოლო ჩუენ ვქადაგებთ ქრისტესა ჯუარ-ცუმულსა: ჰურიათა სამე საცთურ, და წარმართთა სისულელე. ხოლო მათვე ჩინებულთა ჰურიათა და წარმართთა ქრისტე ღმრთისა ძალ არს და ღმრთისა სიბრძნე. რამეთუ სულელი იგი ღმრთისაი უბრძნეს კაცთა არს, და უძლური იგი ღმრთისაი უძლიერეს კაცთა არს... ხოლო სიბრძნესა ვიტყვით სრულთა მათ მიმართ, ხოლო სიბრძნესა არა ამის სოფლისასა... არამედ ვიტყუით სიბრძნესა ღმრთისასა, საიდუმლოდ დაფარულსა მას, რომელი-იგი პირველადვე განაჩინა ღმერთმან უწინარეს საუკუნეთა სადიდებელად ჩუენდა. არამედ ვიტყუით სიბრძნესა ღმრთისასა, საიდუმლოდ დაფარულსა მას, რომელი-იგი პირველადვე განაჩინა ღმერთმან უწინარეს საუკუნეთა სადიდებელად ჩუენდა... ჩუენ ღმერთმან გამოგუიცხადა სულისა მიერ თუისისა... ხოლო ჩუენ სული არა ამის სოფლისაი მოგუიღებიეს, არამედ სული იგი, რომელ არს ღმრთისაგან" (1 კორ. 1:17-25; 2:6-12).

ჩვენ ვსულმოკლეობთ, მაგრამ ქრისტე გვეუბნება: "ნუ გეშინინ, რამეთუ მე მიძლევიეს სოფელსა" (იოან. 16:33). თუ მან სძლია "სოფელს" (ბერძ. "კოსმოსს"), ეს ნიშნავს, რომ ის, არა მხოლოდ როგორც ღმერთი, არამედ, როგორც ადამიანი, მაგრამ უკვე ზექვეყნიური, ქმნილებაზე მაღლა დადგა. და ყოველი ვისაც სწამს იგი, სინანულში "ცოდვის სჯულზე" გამარჯვებული (შეად. რომ. 7:23), ემსგავსება ქრისტეს და თვითონაც ზექვეყნიური ხდება.

მამაო, "სიტყუანი, რომელნი მომცენ მე, მივსცენ მათ... ცნეს ჭეშმარიტად, რამეთუ შენგან გამოვედ, და ჰრწმენა, რამეთუ შენ მომავლინე მე. მამაო, რომელნი-ესე მომცენ მე, მნებავს, რაითა, სადაცა მე ვიყო, იგინიცა ჩემ თანა იყვნენ, რაითა ხედვიდენ დიდებასა ჩემსა, რომელი მომეც მე, რამეთუ შემიყუარე მე უწინარეს სოფლის დაბადებისა" (იოან. 17:8, 24). ჭვრეტდე ამ დიდებას ნიშნავს - თავად ამავ დიდებაში იყო. იმისათვის, რათა ოდნავ მაინც შეიგრძნო: "ვინ არს ესე?" (მათ. 21:10), მისივე მცნებებში დამკვიდრებით აუცილებლად მასვე უნდა მიემსგავსო. ვინც მთელი რწმენით მას არ გაჰყვა, ვინც ყოვლითა გულითა და ყოვლითა გონებით იგი არ შეიყვარა, ვინც მისი სიყვარულის გამო საკუთარი ეგო არ მიატოვა, საკუთარი უგუნურების გამო მის განკითხვას ნუ შეეცდება (შეად. 1 კორ. 2:14). აქ მართალი დუმილი სჯობს, რადგან მასში, ღმერთის ძესა და მამის დიდებაში არაფერია განსაკითხავი. თუ მეცნიერებასა და ხელოვნებაში გენიოსის ან ვირტუოზის შესაფასებლად რამენაირად დარგთან უნდა იყო დაახლოვებული; იგივეს მოითხოვს სულიერების გაგებაც. მაგრამ ვინც გულწრფელად იტყვის, რომ სურს, თავისი ცოდნა უფლის კლდეზე ააშენოს (მათ. 7:24-29), ის ნელ-ნელა უეჭველად გამოიკვლევს "ვინ არს ესე".

უფალმა ბრძანა: "და არავინ იცის ძე, გარნა მამამან; არცა მამაი ვინ იცის, გარნა ძემან, და რომლისაი უნდეს ძესა გამოცხადების" (მათ. 11:27). ესე იგი საუბარია მათზე, ვისაც თავად ძე ამოირჩევს: "ვერვის ხელ-ეწიფების მოსლვად ჩემდა, უკუეთუ არა მამამან" (იოან. 6:44). გამოდის მამა თავად უხმობს; "არავინ მოვიდეს მამისა, გარნა ჩემ მიერ" (იოან. 14:6). აქედან ჩანს, რომ მამასთან მხოლოდ ძისგან არის მისასვლელი.

ადამიანი ჭეშმარიტად დიდი საიდუმლოა. არარაობისგან შექმნილი, ის უქმნელ მყოფამდე მაღლდება. ღმერთმა იმდენად შეიყვარა ადამიანი, რომ მასზე უზომოდ და თავდაუზოგავად ზრუნავს. როგორც ღმერთი აღემატება ყველაფერს რაც რეალურად სამყაროშია, ისე სულიწმიდის მადლით განღმრთობილი ადამიანია აღმატებული და ძვირფასი მთელ გალაქტიკებზე. სწორედ ამგვარი თვითშეგნებით ხასიათდება ქრისტიანი და ამის მიღმა კაცი ადამიანად არ აღიქმება - "ღირსად ხუიდოდით ჩინებითა მით, რომლითა იჩინენით" (ეფ. 4:1).

ჩნდება კითხვა: ამგვარი კადნიერება გადამეტებული სიამაყიდან ხომ არ მომდინარეობს? რა თქმა უნდა, არა, თუ ჩვენ მივყვებით ქრისტეს გზას: "რამეთუ სახე მიგეც თქუენ, რაითა, ვითარცა-ესე მე გიყავ თქუენ" (იოან. 13:15). ან თუ მივბაძავთ მოციქულებს და ჩვენს მამებს: "მობაძავ ჩემდა იქმნენით, ვითარცა მე ქრისტესა" (1 კორ. 11:1).

მათეს სახარების მე-16 თავში ყოველივე ამის შესახებ მთელი სწავლებაა წარმოდგენილი.

იესო "ჰკითხვიდა მოწაფეთა თუისთა და ჰრქუა: რაი თქუან კაცთა ძისა კაცისა ყოფად? ხოლო მათ ჰრქუეს: რომელთამე იოვანე ნათლის-მცემელი, რომელთამე ელია და სხუათა იერემია გინა ერთი წინასწარმეტყუელთაგანი. ხოლო მან ჰრქუა მათ: თქუენ ვინ გგონიე მე ყოფად? მიუგო სიმონ-პეტრე და ჰრქუა მას: შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისაი. მიუგო იესუ და ჰრქუა მას: ნეტარ ხარ შენ, სიმონ, ბარ იონა, რამეთუ ხორცთა და სისხლთა არა გამოგიცხადეს, არამედ მამამან ჩემმან ზეცათამან. და მე გეტყუი შენ, რამეთუ შენ ხარ კლდე, და ამას კლდესა ზედა აღვაშენო ეკლესიაი ჩემი, და ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან მას. და მიგცნე შენ კლიტენი სასუფეველისა ცათაისანი; და რომელი შეჰკრა ქუეყანასა ზედა, კრულ იყოს იგი ცათა შინა; და რომელი განჰხსნა ქუეყანასა ზედა, ხსნილ იყოს იგი ცათა შინა. მაშინ (იესომ) ამცნო მოწაფეთა თუისთა რაითა არავის უთხრან, ვითარმედ იგი არს იესუ ქრისტე. მიერითგან იწყო იესუ უწყებად მოწაფეთა თუისთა, ვითარმედ: ჯერ-არს მისა იერუსალეიმდ აღსლვაი და ფრიად ვნებაი მღდელთ-მოძღუართაგან და მწიგნობართა და მოხუცებულთა, და მოკლვად და მესამესა დღესა აღდგომად. და მოუხდა მას პეტრე (რომელსაც ჯერ ჩვენი გამოხსნის გზა ვერ შეეცნო) და იწყო ბრალობად მისა და ჰრქუა: შენდობა იყავნ შენდა, უფალო, არა იყოს ეგრე. ხოლო თავადი მიექცა პეტრეს და ჰრქუა: წარვედ ჩემგან, სატანა, საცთურ ჩემდა ხარ, რამეთუ არა ჰზრახავ ღმრთისასა, არამედ კაცთასა. მაშინ ჰრქუა იესუ მოწაფეთა თუისთა: რომელსა ჰნებავს შემოდგომად ჩემდა, უარყავნ თავი თუისი და აღიღენ ჯუარი თუისი და შემომიდეგინ მე. რამეთუ უკუეთუ ვისმე უნდეს სული თუისი განრინებად (გადარჩენა), წარიწყმიდოს იგი (დაღუპავს მას); და რომელმან წარიწყმიდოს სული თუისი ჩემთუის, მან პოოს იგი. რამეთუ რაი სარგებელ ეყოს კაცსა, უკუეთუ სოფელი ყოველი შეიძინოს და სული თუისი იზღვიოს? ანუ რაი მისცეს კაცმან ნაცვლად სულისა თუისისაი რამეთუ მოსლვად არს ძეი კაცისა? დიდებითა მამისა თუისისაითა ანგელოზთა მისთა თანა, და მაშინ მიაგოს კაცად-კაცადსა საქმეთა მათთაებრ. ამენ გეტყუი თქუენ, რამეთუ: არიან ვინმე აქა მდგომარეთაგანნი, რომელთა არა იხილონ გემოი სიკუდილისაი, ვიდრემდე იხილონ ძე კაცისაი, მომავალი სუფევითა თუისითა" (მათ. 16:13-28).

სახარების ამ მონაკვეთში ჩვენ მოცემული გვაქვს ამომწურავი ცოდნა "იწრო ბჭისა და საჭირველი გზის" შესახებ. როდესაც უამრავმა ხალხმა ქრისტე დიდ წინასწარმეტყველად, ხოლო მოციქულებმა "ძედ ღმრთისა ცხოველისად" მიიჩნიეს, მაშინ მან მომავალი ვნებებისა და სიკვდილის შესახებ "ამცნო მოწაფეთა თუისთა". რაც შეეხება პეტრეს "ადამიანურ" გრძნობებს, უფალმა მკაცრად უპასუხა: "წარვედ ჩემგან" და საკუთარი ჯვრის აღების შესახებ სწავლება გააგრძელა; მივიდა უკიდურეს იდეებამდე, რომლის მიხედვითაც: საკუთარი სულის მარადიული ცხოვრებისათვის, უნდა მოკვდეს ყველაფერი, რასაც მიწიერი სურვილი ჰქვია. ადამიანის პიროვნული სული იმდენად ფასეულია, რომ მიყენებული მცირედი სულიერი "ზიანი" მთელი ამქვეყნიური სიკეთეებითაც ვერ გადაიფარება. თავის ეკლესიას, რომელსაც "ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან", იესო მისი ღვთაებრიობის აღმსარებლობაზე აშენებს. ის, რომ უფალი ჭეშმარიტი არ იყოს, მაშინ ვერც ეკლესია და ვერც სხვა ვერავინ, ვერც ამა სოფელს და ვერც ჯოჯოხეთს ვერ დაამარცხებდა

და კვლავაც გვესმის მისი დაუსაბამო სიდიადისა და ძალაუფლების შესახებ , რაც ზოგიერთი იქ მყოფისათვის, იქ დგომის დროს ვლინდება. ბოლოს ეს თაბორის მთაზე მაშინ მოხდა, როდესაც იესო ლოცულობდა და ემზადებოდა "განსლვასა მას მისსა, რომელი ეგულებოდა აღსრულებად იერუსალეიმს" (ლუკ. 9:31); მაშინ მოციქულებმა მოსე და ელია იხილეს, სულიწმიდის უქმნელმა ნათელმა ჩრდილით დაბურა ისინი და ღრუბლით გაისმა: "ესე არს ძე ჩემი საყუარელი, ამისი ისმინეთ" (ლუკ. 9:35).

ძალიან მოკლე დროში განხორციელდა უსასრულო დიდება და შემდეგ სულით ჯოჯოხეთში ჩასვლა. ასეთია გზა ჭეშმარიტებისა: ქრისტიანი საკუთარ პიროვნებას ტანჯვისათვის ამზადებს და სანაცვლოდ, მამისგან გულმოწყალებას ღებულობს, ასეთ დიდ ლმობიერებას სხვა უფრო ადეკვატური ეპითეტი არ მოეძებნება. ამგვარია ქრისტეს სიმდიდრიდან ჩვენთვის ჭარბად ბოძებული სიცოცხლე (შეად. იოან. 10:10): ქრისტეს ცხოვრება თავად მოიცავს ჯოჯოხეთსაც და სასუფეველსაც; მასში უკიდურესი ტანჯვაც და სრული ნეტარებაც იგულისხმება. ის არის, რამაც პატარა კაცი დიდებულად, უნივერსალურად და ღმერთშემოსილად უნდა აქციოს... დასანანია, რომ "მცირედნი არიან, რომელნი ჰპოებენ მას" (მათ. 7:14).

მამის საჩუქარი გაცილებით აღემატება ყველაფერ იმას, რისი გაღებაც შეგვიძლია. როდესაც მამისგან უანგარიშო სიკეთე გადმოდის ადამიანზე, მაშინ ადამიანში ისეთმა ძალამ შეიძლება მოიკალათოს, რასაც ამპარტავნული პაროქსიზმი ეწოდება. როგორ შეიძლება ავხსნათ ესოდენ დიდი დაცემა? ამ შემთხვევაშიც უდაბნოში ქრისტეს ცდუნების მცდელობის მაგალითი დაგვეხმარება. ჩვენ კი მისი ამ სიტყვების შინაარსს ჩავწვდეთ: "ხოლო შენ, კაპერნაუმ, ნუ ცადმდე აჰმაღლდები, არამედ ჯოჯოხეთადმდე შთაჰხდე" (მათ. 11:23).

ჩვენი ქრისტიანული ცხოვრების სახის უფრო ნათლად გამოსახატავად, წმინდა მამების მსგავსად, ანალოგიის მეთოდს მივმართავთ. როდესაც შევცქერით საუკუნოვან ხეს, რომელიც წვეროთი ზეცას ეხება, ვხვდებით, რომ ფესვების სიმრავლე, რომლითაც მას მიწა ჩაუბღუჯავს, მისსავე მასას შეეფერება. თუ ნიადაგში ფესვები შესაბამისად არ განლაგდა, ისინი ხეს ვერც გამოკვებავენ, ვერც მცირე ქარს ვერ შეეწინააღმდებიან და ხე წაიქცევა. ასევე ხდება ადამიანის სულიერ ცხოვრებაში. თუ გესმის ქრისტეში შენი მოწოდების სიდიადე, ანუ გაიგე ჩვენი შვილად მიღებისა და მარადიული ღვთაებრივი სათათბიროსათვის განმზადების მნიშვნელობა, თუ შესძელი და შეიმეცნე, რომ ეს მოხდა "უპირატეს ჟამთა მათ საუკუნეთა" (2 ტიმ. 1:9), ამპარტავნებით (უფესვებოდ) არ ავმაღლდებით და დიად მოწოდებას მოკრძალებით ვეზიარებით. იმისათვის, რომ ჭეშმარიტი ქრისტიანული ბრძოლიდან გამარჯვებული გამოვიდეთ, ყოველი ჩვენგანისათვის ქვემოთ, ჯოჯოხეთური სიბნელისაკენ მოძრაობაც აუცილებელია. მუდმივად უნდა გვახსოვდეს, რომ საწყისშივე არარაობანი ვართ და ბრძოლა ჩვენს მუდმივ თვითგაკიცხვაში უნდა ვლინდებოდეს. და რაც უფრო შორს მიდის ადამიანი თვითგვემაში, მით უფრო მეტად უახლოვდება მისი სიმაღლე უფალს. დაწერილია: "გეტყუი თქუენ... რამეთუ ყოველმან რომელმან აღიმაღლოს თავი თუისი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თუისი, იგი ამაღლდეს" (ლუკ. 18:14).

ძალიან ბევრია, ვისაც თავისი გამოცდილებით ლოცვის კეთილი ნაყოფი არ უგემია და არ იცის, რომ სწორედ ლოცვა აძლევს ადამიანს აღუწერელად დიადი სამყაროს ხილვის უნარს: ჯოჯოხეთის პირქუში სიღრმეებიც ამ სამყაროშია და რწმენის გარეშე აღდგომის გასხივოსნებული ზეციური სფეროები და ყოველგვარი ტანჯვა სისულელეა: ყველაფერი რწმენის გარეშე აზრს კარგავს; ასეთ უგუნურებას შეუძლია ჭირვეული სული დააშოშმინოს, მაგრამ ადამიანი სულის სიღრმეში მოკალათებული ამპარტავნებისგან ვერ განიკურნება; ის გაიმდიდრებს ცხოვრებისეულ გამოცდილებას, მაგრამ უკვდავების გრძნობას რწმენით აღვსილი ლოცვის გარეშე ვერ გააღვივებს; სხეულსაც, გულსაც და გონებასაც ურწმუნოება ნელ-ნელა ისე გაანადგურებს, რომ ადამიანის სულს ღმერთს არ გააკარებს. ყველაფერი მხოლოდ მაშინ იცვლება, როდესაც სამშვინველი უმაღლესი ნათლით შეიმოსება: რინდს მიეცემა ყოველგვარი მიწიერი საცდური და სული მარადიულობის შესამეცნებლად გაიმართება. ამ კურთხევით შემკობილი მლოცველისათვის ყოველგვარი მიწიერი მდგომარეობა (სოციალური, მატერიალური და სამეცნიეროც კი) "დროებით შესამკობლად" აღიქმება და ადამიანი მიწიერი მიღწევებისთვის აღარ ზრუნავს. და თუ ის შეძლებს დარჩეს თავის თავმდაბლობაში, უფრო მეტს ნახავს და მეტ არაამქვეყნიურ საიდუმლოს ეზიარება.

ქრისტეში ლოცვით მყოფს შინაგანად, სულსა და გონში, უტყუარი ცოდნა ეძლევა იმის შესახებ, რომ ის მარადიულ, ღმერთკაცურ ყოფიერებაში ხელშეუვალი განძის მფლობელი ხდება. ამიტომ ყოველი კეთილი საქმე, ვის მიერაც არ უნდა იყოს გაკეთებული, მისთვის საერთო გადარჩენის საქმედ აღიქმება და ეს მას ახარებს (შეად. ლუკ. 15: 31-32). მოძმის დიდება მისი დიდებაა. დიდი სიკეთეა ხედავდე ღვთის მადლით გასხივოსნებულ სახეებს; და რაც მეტია მათი ნათელი, მით ბრწყინვალეა სანახაობა. მომავლის სამეფო წმინდანისათვის სიყვარულის სიმხურვალითაა გაჯერებული და ამ სამეფოთი ტკბობის საშუალებას უფალი მას წინასწარ, აქვე, ამქვეყნად აძლევს. ღვთაებრივი სიყვარული ჯოჯოხეთსაც მოიცავს. და ჩვენ ახლა ვიცით, რომ ამქვეყნიურ ცხოვრებაში ჯოჯოხეთში ჩვენი ჩასვლა - სრულყოფისაკენ მიმართული მართალი გზაა.

ჯოჯოხეთის განადგურება ორ ძირითად მხარეს მოიცავს: პირველი - ეს არის საკუთარ თავში წყვდიადის ძლევა, ხოლო მეორე - იმ ღვთაებრივი თავისებურების მოხვეჭა, რომელსაც ყველა ქმნილებისადმი გულითადი სიყვარული შეიძლება ვუწოდოთ. ამ სიყვარულით არის აღვსილი მთელი შესაქმე, მთელი სამყარო. ეს სიყვარული ტყვეობიდან გამოხსნილ სულებს სულიწმიდით გადაეცემათ. მარადიულობას "დრო და ხანი" არ გააჩნია, ყოველგვარ საუკუნეობრივ ხანგრძლივობას ის თავის თავში მოიცავს, მარადიულობაში სრულად სუფევს ქმნილი სამყაროცა და ზესივრცობრივი სივრცობრიობაც.

ჩვენი მიწიერი გამოცდილება ვერ წვდება აბსოლუტურ სისრულეს. მაგრამ ამით მისი უეჭველობა არ მცირდება. მოციქული პავლე ამ წმინდა მოვლენის შესახებ ბრძანებს: "სიყუარული არასადა დავარდების, გინა თუ წანაწარმეტყუელებანი განქარდენ, ანუ თუ ენანი და-ვე-სცხრენ, გინა თუ მეცნიერებანი განქარდენ. რამეთუ მცირედ-რაიმე ვიცით და მცირედ-რაიმე ვწინაწარმეტყუელებთ. ხოლო რაჟამს მოიწიოს სრული იგი, მაშინ მცირედიცა იგი განქარდეს-ვე. ოდეს-იგი ვიყავ ყრმა, ვიტყოდე ვითარცა ყრმაი, შერაცხილ ვიყავ, ვითარცა ყრმაი; ხოლო ოდეს ვიქმენ მამაკაც, დაუტევე სიყრმისაი იგი. რამეთუ ვხედავთ აწ, ვითარცა სარკითა და სახითა, ხოლო მაშინ პირსა პირისპირ. აწ ვიცი მცირედ, ხოლო მერმე ვიცნა, ვითარცა შევემეცნე. ხოლო აწ ესერა ჰგიეს სარწმუნოებაი, სასოებაი და სიყუარული, სამი ესე; ხოლო უფროის ამათსა სიყუარული არს" (1 კორ. 13:8-13).

თუ იცი გზა, ჯოჯოხეთშიც დაცული ხარ, მაგრამ ეს არ არის იმის საბაბი, რომ ტანჯვა "მოჩვენებად" გვეჩვენებოდეს: დიდი ვაი-ვაგლახით გვიხდება ვნებების წყვდიადის გავლა, რაც დაცემული ადამის ყოველი შთამომავალისთვის არის დამახასიათებელი; მაგრამ ჯოჯოხეთის ტყვეები მაინც არ ვხდებით, დაწერილია: "გონით ჯოჯოხეთში იდექი და სასოწარკვეთას არ მიეცე". ჩვენ ამ წყვდიადმა მეტისმეტად არ უნდა შეგვაშინოს, რადგან დაცემის შემდეგ, მის გარეშე, შეცნობადობა სრულყოფილად ვერ იმოქმედებს.

ამა თუ იმ სამეცნიერო დარგში, როგორი წარმატებულიც არ უნდა იყოს ადამიანი, არასოდეს უნდა დაივიწყოს თავისი მეცნიერების "ელემენტარული", ანუ ძირითადი დებულებები; ჩვენც ასევე ვართ, სანამ ამ სხეულში სრულად ვეყრდნობით მეთოდს, რომელიც მამებისა და ჩვენში მოქმედი ღვთაებრივი სულის საშუალებით შეგვისწავლია: ჩვენში არსებული ცოდვის კანონის მოქმედ ნარჩენებს რისხვითა და სიძულვილით ვეტყვით, რომ უძირო სიბნელის ცეცხლში დაინთქან; რადგან არ არსებობს სხვა სახის ცეცხლი, რომელიც ჩვენი ვნებების მოქმედებას ჩააქრობდა. და რა? ის, რომ, როდესაც მწუხარებით აღვსილი ლოცვა ჩვენში ვარვარებს და ჩვენი გულიც დაუძლურებულია, მაშინ სრულიად მოულოდნელად მამშვიდებელი ზეციური გამოგვიჩნდება. როდესაც ჩვენი ხრწნადობის შეგრძნების გამო ჩვენ სულს უიმედობა დაეუფლება, სწორედ მაშინ, მოულოდნელად, ჩვენზე გადმოვა ციური ძალა და უხრწნელებით შევიმოსებით. მოციქული პავლე ასე აღწერს ამ მოვლენას: "ხოლო რა ჟამს განხრწნადმან ამან შეიმოსოს უხრწნელება და მოკუდავმან ამან შეიმოსოს უკუდავებაი, მაშინ აღესრულოს სიტყუაი იგი წერილისაი: დაინთქა სიკუდილი ძლევითა" (1 კორ. 15:54). როდესაც ჩვენ სულს ღრმა უკუნის შიშის ზარი დაეცემა, უმშვენიერესი ნათელი ამ სიბნელეს ნათელ დღედ აქცევს, ზე აგვიტაცებს და მამას მიგგვრის როგორც უძღებ შვილს.

რით შეიძლება ეს კონტრასტი აიხსნას? რატომ ხდება, რომ ღვთის წინაშე ჩვენი მკაცრი თვითგვემა გვამართლებს? იქნებ იმიტომ, რომ ცოდვით შეპყრობილთათვის ყოვლისაღმკვეთი ძალა სწორედ ასეთი ყოფითი სიმართლეა? და მართლაც, მსოფლიო ტრაგედიის საწყისებს მხოლოდ ასეთი აღმსარებლობა შეიძლება ჩასწვდეს (შდრ დაბ. თავი 3), ჩვენში მხოლოდ მას შეუძლია გახსნას "სივრცე" ჭეშმარიტების სულისთვის, ჩვენს პირად სულში სულიწმიდის შემოსვლისათვის. ამ მადლს შევყავართ განახლებულ, ნათლით შემოსილ სასუფეველში.

ჰოი, სიღრმე სიმდიდრისა და სიბრძნისა და მეცნიერებისა ღმრთისაი! ვითარ გამოუძიებელ არიან განკითხვანი მისნი და გამოუკულეველ არიან გზანი მისნი!" (რომ. 11:33) თავად ადამიანს არ ძალუძს გზის მოძიება, მაგრამ სული, რომელიც ღვთისგან გვეძლევა, გზას თავისი გამოცხადებით გვინათებს და გამოხსნამდეც მასვე მივყავართ.

"ხოლო რაჟამს მოვიდეს ნუგეშინის-მცემელი იგი, რომელი მე მოვავლინო თქუენდა მამისა ჩემისა მიერ, სული ჭეშმარიტებისაი, რომელი მამისაგან გამოვალს, მან წამოს ჩემთუის... იტყოდის და მომავალი იგი გითხრას თქუენ" (იოან. 15:26; 16:13).

როდესაც მაცოცხლებელი აღსარების ცეცხლიდან ახალი ცხოვრებისათვის გამოდიხარ და მომქანცველი ტვირთი აღარ გამძიმებს, შეუძლებელია, ღვთის სადიდებელი ჰიმნი არ აღავლინო. ვინ და როგორ შეძლებს აღწეროს ამ ცეცხლში დგომის პროცესი? როგორ და ვის შეიძლება შესთავაზო ამგვარი გამოცდილება? სრულიად ბუნებრივია, უსურვო ყოველ ადამიანს ღვთაებრივ ყოფიერებამდე ამაღლება; მაგრამ ვის შეუძლია იყოს უკიდურეს სასოწარკვეთაში და ამავე დროს ჯოჯოხეთურ ტანჯვას უძლებდეს? პირადად მე, დედამიწის ისტორიის უსაშინლეს პერიოდში ცხოვრებისათვის მსჯავრდებულს, ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე, შემიძლია ვთქვა, რომ ჩემი აზრები მარწმუნებს: ძალიან ბევრი ჩემი თანამედროვესათვის სხვა გზა უბრალოდ არ არსებობს.

უკვე რამდენჯერმე შევეცადე ჩემი გამოცდილება იმის შესახებ გამომეთქვა , რომ შემოქმედის წინაშე ჩვენი ტოტალური აღსარების პროცესში, "ღმერთის ხატებამ" - ადამიანმა, ქმნილი არსებისათვის დაძლევადი ყველა სახის სულიერი გამოცდა უნდა გაიაროს. ის, რომ კაცი ღმერთის "ხატება და მსგავსებაა", აშკარად გვეუბნება, რომ ყოველ ადამიანშია განღმრთობის შესაძლებლობა. ეს კი მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ ცოდვა დაიძლევა (ცოდვით დამძიმებულის განღმრთობა სრული შეუსაბამობა იქნებოდა). რა თქმა უნდა, ამ სირთულეს ადამიანი მხოლოდ თავისი ძალებით ვერ მოაგვარებს. ეს გამარჯვება მხოლოდ ქრისტეს რწმენით შეიძლება იქნეს მოპოვებული: "რამეთუ ყოველი რომელი შობილ იყოს ღმრთისაგან, სძლევს სოფელსა და ესე არს ძლევაი, რომლითა სძლევს სოფელსა სარწმუნოებაი ჩუენი. რაი არს, რომლითა სძლევს სოფელსა, არამედ რომელსა ჰრწმენეს, ვითარმედ იესუ არს ძე ღმრთისაი?" (1 იოან. 5:4-5) აი, ასე! და კიდევ, უფალი ბრძანებს: "ამას გეტყოდე თქუენ, რაითა ჩემ თანა მშუიდობაი გაქუნდეს. სოფელსა ამას ჭირი გაქუს, არამედ ნუ გეშინინ, რამეთუ მე მიძლევიეს სოფელსა" (იოან. 16:33). ამ ძლევაში არა მხოლოდ ყველაფერი ხილული, არამედ გონით მისაწვდომიც იგულისხმება. იობის წიგნში ვკითხულობთ: "და ჰრქუა უფალმან ეშმაკსა მას: ვინა მოხუალ შენ? მიუგო ეშმაკმან მან და ჰრქუა: მომივლიეს ყოველი ქუეყანაი და განმივლიეს ცასა ქუეშე და აწ აქა ვარ" (იობ. 1:7). წმინდა წერილში ცა ხშირად ღვთაებრივ სივრცეს გულისხმობს, ხოლო ცის ქვეშეთში - (ეფ. 6:12) ქმნილი სამყარო იგულისხმება... არც დედამიწაზე და არც კოსმოსში არ არის ისეთი ადგილი, სადაც შეუძლებელია ეშმაკს არ გადაეყარო. და თუ ეს უკანასკნელი, არა მხოლოდ ჩვენს სამყაროს, არამედ მთელ დანარჩენ სივრცეებსაც, როგორც "მთავარი იგი ამის სოფლისაი" (იოან 12:31) აკონტროლებს, მაშინ სადაც არ უნდა მოვხვდეთ ყოფიერად თუ სულიერად, ის მაინც მოვა ჩვენს საცდუნებლად. ღირსმა ბერდიდმა სილუანემ ამ საკითხზე საუბრისას ბრძანა: "გონი გონებით იპოვება... ჩვენი გონი - მტრის გონებასაა აყოლილი". ქრისტესაც კი, როდესაც იგი უდაბნოში იმყოფებოდა, ეშმაკი საცდუნებლად მიუხდა (მათ. 4:1-11; ლუკ. 4:4-14). მაგრამ აქვე უნდა გავიხსენოთ, რომ გეთსიმანიაში წმინდა ლოცვის წინ უფალმა თავის მოწაფეებს უთხრა: "მოვალს მთავარი იგი ამის სოფლისა? და ჩემ თანა პოოს არარაი" (იოან. 14:30). და აი, რისი თქმა მინდა: ღმერთისკენ ამაღლების პროცესში, მტერი ყველა დონეზე ჩვენი მდევნელი და მაცდუნებელია. როდესაც ჩვენს არსებაში ნებისმიერი სახის დაავადება შემოიჭრება ან ჩვეულებრივი სიამაყე დაგვეუფლება, ის შანსს არ ტოვებს და ყოველ ასეთ შემთხვევას ღმერთისგან ჩვენი ჩამოშორებისათვის იყენებს.

რომ არ ჩამოვთვალო ცდუნებისა და წამების ყველა ის ფორმა (რისი ჩამოთვლაც პრაქტიკულად შეუძლებელია), რაც ქრისტეს მოსაგრეს შეიძლება შეხვდეს, ღირსი ბერი სილუანეს შესახებ ჩემ მიერ დაწერილი წიგნიდან ფრაგმენტებს გავიხსენებ და ძრწოლვით მოვიყვანთ "მტრის გონთან" ბრძოლის მხოლოდ რამდენიმე ეპიზოდს: "ადამიანისათვის ღმერთთან ყოფნა ყოველთვის ადვილი არ არის. როდესაც ცოდვების გამო ადამიანს მადლი წაერთმევა (ეს მდგომარეობა, შეიძლება დიდხანს გაგრძელდეს), ადამიანს ღმერთი შეიძლება დაუნდობელ მტანჯველად მოეჩვენოს. ამის შემდეგ, როდესაც მიუხედავად უკიდურესად დიდი ღვაწლისა, ადამიანი ღვთის წყალობას ვეღარ ღებულობს, ისე ძლიერად იტანჯება, რომ ცხოვრებაზე უარის თქმაც კი უნდება...

რა არის მისი ტანჯვის მიზეზი? ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა ადვილი არ არის.

ღმერთის შეგრძნებისა და ყოფიერების მისსავ ნათელში დანახვის შემდეგ, ადამიანის სამშვინველი ამქვეყნიურობაში ვეღარც სიმშვიდეს და ვეღარც კმაყოფილებას ვეღარ გრძნობს, მას ინტერესი არაფრის მიმართ აღარ გააჩნია და გარშემო ყველაფერს უღმერთოდ ხედავს. ყველაფერი, რაც ადამიანის პიროვნულმა სულმა, როგორც ბოროტება და სიბნელე შეიცნო, მას რაღაც დემონური ძალით ეუფლება; გრძნობათა მტკივანი ღელვა დროდადრო ბოლო წერტილსაც კი უახლოვდება; ადამიანს ექმნება შთაბეჭდილება, თითქოს ღმერთმა მას ზურგი შეაქცია და მის მუდარას ყურს არ უგდებს. ადამიანი გრძნობს თავის სრულ უსუსურობას და ღმერთს უხმობს ბნელ უფსკრულში ჩაკიდებული, მისი მცდელობა უშედეგოა. იქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს ეს ტანჯვა და ტანჯვის ამოძახილი ღმერთს არ ეხება... მაგრამ ამის შემდეგ ღმერთის სამართლის შეგრძნება იწყება, თუმცა ტკივილი მაინც არ ნელდება. უღმერთობის სასიკვდილო საბურველით შემოსილის ძახილს ღმერთი წარმოდგენაში კი არა, სინამდვილეში არ უსმენს - გაუსაძლისი ტანჯვა აღარ მთავრდება. (ასეთი უღმერთობით დამძიმებულ დღეებს მტერი უდავოდ გამოიყენებს). ჩნდება შეკითხვა: რისთვის ხდება ეს ყველაფერი?...

ასეთ ძალვასა და მტეხიარებაში ადამიანის პიროვნულ სულს არ შეუძლია ღვთის მადლი, მისდამი ღმერთის ნდობა, სიწმინდესთან მიახლოვება და ღვთაებრივ ყოფაში ჩართვის პროცესი დაინახოს. სამშვინველმა მხოლოდ ერთი იცის: ღმერთმა ის მას შემდეგ მიატოვა, რაც მან ღვთაებრივი ნათელი იხილა, და ისიც იცის, რომ ამის შემდეგ მისი ტკივილი და ტანჯვა უზომოდ გაიზარდა. და როდესაც ღონემიხდილი, გულმოწყალე ღმერთს ვერ ხედავს, მას ისეთი აზრები და გრძნობები ეუფლება, რომელთა გამოც დუმილი გვმართებს".

აი, ახლა ჩემ წინაშე ჩემი ნამოღვაწარია და კითხვა მიჩნდება: მივენდო ჩემი თანამედროვეების მოწიფულობას და მათთან, როგორც ჭეშმარიტად ღვთის მაძიებლებთან ვისაუბრო, თუ მათი ჩვილობა გავითვალისწინო? მე მინდა ვთხოვო ყველას, ვინც ამ ფურცლებს გაეცნობა, ჩემთვის ილოცოს, რათა სიკეთის ნაცვლად უნებურად ვინმეს ზიანი არ მივაყენო.

ასეთ მძიმე წუთებში მტერი ადამიანში ღმერთის წინააღმდეგ ამბოხის სურვილს აღძრავს. მას - მტერს, ჩვენი მოდგმის დაცემის დღიდან ძალა შესწევს ყოველი ჩვენგანის სულის სიღრმეს ჩაწვდეს და სამყაროს ყველა ტკივილის გამო იქ დაიწყოს უფლის მტყუნება და შეწამება, მთავარ არგუმენტად კი იმას იყენებს, რომ უფალია ამ სამყაროს შემომქმედი. ადამიანური გაუგებრობა ბორკილებად გადაიქცევა და როგორც გულს, ისე გონებას, შფოთი ეუფლება. მაცდური ცდილობს ადამიანი უკიდურესობებისკენ მიმართოს: ყველაფერი ღვთის წინააღმდეგ აკეთებინოს.

აქ შევჩერდეთ. ზოგიერთი მტრული ქმედება ლორწოვან გარსზე მჟავის მოქმედებას მოგვაგონებს, სხვები - გამჭოლ, ცივ ან ცხელ ქარებს ემსგავსებიან; დროდადრო, ყოველგვარი ქარებისაგან დაცულობას ვგრძნობთ და მფრინავ ღრუბლებს ჩვენი საფარიდან შევცქერით. ეს გვაიმედებს, რადგან ქარი ძლიერია, მაგრამ ვერ გვწვდება, ჩაიქროლებს და გადაივლის ძლიერი ქარი. ჩვენ ასეთ შემთხვევაში, როგორც ატმოსფეროში მოძრავი ჩვენი აზრების თავისუფალი დამკვირვებლები საკუთარ თავს ისე შევიგრძნობთ; მოძრავი აზრები ჩვენ არ გვერჩიან. ეს შეგრძნები მათ ეუფლება ვინც მოახლოვებული, ღვთაებრივი მარცვლებით გაჯერებული მადლის ძალას შეიგრძნობს. დანარჩენები იმ პროფანებს ემსგავსებიან, რომლებიც საგამოფენო დარბაზში ან მუზეუმში იმყოფებიან და ვერ გაუგიათ, რომელი ნაწარმოები რა შინაარსის მატარებელია. ხშირად ისინი ყველაზე უვარგისს ირჩევენ.

"ჩვენი ბრძოლა უფროსობის, ძალაუფლების, ამ საუკუნის ბნელეთის მმართველების და ამქვეყნიური ბოროტი სულების წინააღმდეგაა მიმართული" (შეად. "რამეთუ არა არს ბრძოლა? ჩუენი სისხლითა მიმართ და ხორცითა, არამედ მთავრობათა მიმართ და ხელმწიფებათა, სოფლის მპყრობელთა მიმართ ბნელისა ამის საწუთროისათა, სულთა მიმართ უკეთურებისათა, რომელნი არიან ცასა ქუეშე" (ეფეს. 6:12)). ცის ქვეშეთის ყველა ეს ბოროტი ძალა უტევს და თავს ესხმის აღსარებით მოლბობილ გულებს და არ ასვენებს ღმერთზე მოფიქრალთ. ეს ბოროტი სულები ჩვენში შემოდიან და იქ ისე მოქმედებენ, რომ მტრის მიერ ჩვენში შემოტანილი გრძნობა და აზრი ჩვენი გვგონია. დაცემის შემდეგ მართლაც არის ჩვენში დემონურთან შეხამებული შეგრძნებები. აღსარებას კი ისეთი ძალა აქვს, რომ ჩვენს სულს ხანდახან ამქვეყნიურობიდან გონებრივ უსასრულობაში გადაანაცვლებს, "იქ" საკუთარ სიშიშვლესთან და სიწრფელესთან მარტო ვრჩებით და ჩვენი დაცემისა და ღმერთის მარადიულობის შესახებ ნამდვილ ცოდნას უსიტყვოდ ვიღებთ.

ქრისტიანული ეკლესიის ყოფილ მდევნელს და მორწმუნეთა მკვლელობების მონაწილე პავლეს, რა თქმა უნდა, ბევრი ჰქონდა აღსარებაში მოსაგონარი. მიმაჩნია, რომ არ იქნება უპასუხისმგებლობა თუ ვიტყვი, რომ ფარისევლობიდან მისი გასვლის ან ექსტაზის წყაროს სასოწარკვეთილი აღსარება წარმოადგენდა. ამ მოვლენის შესახებ მოციქული თავად ასე წერს: "ვიცი კაცი ქრისტეს მიერ უწინარეს ათოთხმეტისა წლისა, გინა თუ ხორცითა, არა ვიცი, გინა თუ თუინიერ ხორცთასა, არა ვიცი, ღმერთმან იცის, აღიტაცა ესევითარი კაცი ვიდრე მესამედ ცადმდე. და ვიცი ესევითარი კაცი, გინა თუ ხორცითა გინა თუ გარეშე ხორცთასა, არა ვიცი, ღმერთმან იცის, რამეთუ მიიტაცა სამოთხედ და ესმნეს უთქუმელნი სიტყუანი, რომელ არა ჯერ-არიან კაცთა სიტყუად" (2 კორ. 12:2-4). რომაელთა მიმართ წერილში კი ვკითხულობთ: "ვინ განმაშორნეს ჩუენ სიყუარულსა მას ქრისტესსა: ჭირმან ანუ იწროებამან, დევნამან ანუ სიყმილმან, შიშლოებამან ანუ ურვამან ანუ მახვილმან? ვითარცა წერილ არს: რამეთუ შენთუის მოვწყდებით ჩუენ მარადღე და შევირაცხებით ჩუენ, ვითარცა ცხოვარნი კლვადნი. არამედ ამას ყოველსა ზედა ვსძლევთ ჩუენ მის მიერ, რომელმანცა-იგი შემიყუარნა ჩუენ, რამეთუ მრწამს მე, ვითარმედ არცა სიკუდილმან, არცა ცხორებამან, არცა ანგელოზთა, არცა მთავრობათა, არცა ძალთა, არცა ამან სოფელმან, არცა მან სოფელმან, არცა სიმაღლეთა, არცა სიღრმეთა, არცა სხუამან დაბადებულმან შემიძლოს ჩუენ განყენებად სიყუარულსა ღმრთისასა, რომელ არს ქრისტე იესუის მიერ უფლისა ჩუენისა" (რომ. 8:35-39).

ძნელი არ უნდა იყოს იმის მიხვედრა, რომ მოციქული პავლე ისეთი საცდურების ცეცხლში იყო გახვეული , რამაც მოზღვავებული განცდები სიტყვებში გამოავლენინა. წიგნში, რომელიც ბერდიდ სილუანეს მივუძღვენი, შევეცადე გამეთვალისწინებინა თანამედროვე ასკეტების გამოცდილება და დიდი მოციქულის სიტყვებში: "ვინ განმაშორნეს ჩუენ სიყუარულსა მას ქრისტესსა: ჭირმან ანუ იწროებამან, დევნამან ანუ სიყმილმან, შიშლოებამან ანუ ურვამან ანუ მახვილმან? ვითარცა წერილ არს: რამეთუ შენთუის მოვწყდებით ჩუენ მარადღე და შევირაცხებით ჩუენ, ვითარცა ცხოვარნი კლვადნი. არამედ ამას ყოველსა ზედა ვსძლევთ ჩუენ მის მიერ, რომელმანცა-იგი შემიყუარნა ჩუენ, რამეთუ მრწამს მე, ვითარმედ არცა სიკუდილმან, არცა ცხორებამან, არცა ანგელოზთა, არცა მთავრობათა, არცა ძალთა, არცა ამან სოფელმან, არცა მან სოფელმან, არცა სიმაღლეთა, არცა სიღრმეთა, არცა სხუამან დაბადებულმან შემიძლოს ჩუენ განყენებად სიყუარულსა ღმრთისასა, რომელ არს ქრისტე იესუის მიერ უფლისა ჩუენისა" (რომ. 8:35-39), გარკვეული სიცხადე შემეტანა.

"მოსაგრეს, ღმერთისადმი სიყვარული, განსჯა-განკითხვის გამო უნელდება... განსჯის პროცესში, როდესაც მას არ შეუძლია დაიტიოს ან მიიღოს ქრისტეს მიერ შემოთავაზებული სულიერების კანონი, უგუნურება ჯაბნის და კანონი სიცოფედ ეჩვენება" (შეად. 1 კორ. 2:14), ხოლო ისეთ დროს, როდესაც ღვთისგან მიტოვებულობის შეგრძნება ეუფლება, ადამიანს პროტესტის ეს გრძნობა განუზომლად უძლიერდება...

მოსაგრეს ღვთისადმი სიყვარულს, ხან სისხლსავსე ცხოვრების სურვილი, ხან სიკვდილის შიში, ხან ტკბობის ნდომა, ხან ავადმყოფობა, ხან შიმშილი ან დევნა და ხან კიდევ რაიმე სხვა გასაჭირი უნელებს; არის შემთხვევები, როდესაც ადამიანს ღვთის მიმართ ეს უარყოფითი გრძნობა რაღაც დიდი მიღწევის ან ახალი დიდი შესაძლებლობების გაჩენის, ან ანგელოზის, ან რომელიმე სხვა ზეციური არსების ხილვის, ან კიდევ, საშინელი ბნელი ძალების ძალადობისა და ტკივილის შემდეგ ეუფლება.

დიდი დამაჯერებლობით უნდა ითქვას, რომ ღვთაებრივი მარადიულობის ძიების გზაზე ქრისტიანი ყოველგვარი სახის ვნებას და საცდურს გადაეყრება, რის შემდეგაც... "მისთვის ყველა ადამიანურ გზას ნათელი ეფინება, ხოლო მისი პიროვნული გზა ყველასათვის დაფარული რჩება" (შედ. 1 კორ. 2:15-16).

ვიცი, რომ არარაობა ვარ. მაგრამ ჩემი არარაობის მიუხედავად, ჩემ ტკივილსა და ტანჯვას უმნიშვნელოდ არ მივიჩნევ. უფალმა, რომელმაც მცნება მოგვცა: "ეკრძალენით, ნუუკუე ვინმე შეურაცხ-ჰყოთ ერთი მცირეთა ამათგანი. გეტყუი თქუენ, რამეთუ ანგელოზნი მათნი ცათა შინა მარადის ხედვენ პირსა მამისა ჩემისასა, რომელ არს ცათა შინა" (მათ. 18:10), არ შეხედა ჩემს განმკითხველობას, "უფალმან ისმინა ჩემი და ყოველთა ჭირთა მისთაგან მიხსნა" (ფსალმ. 33:7). ჩემს უგუნურ ლოცვებში მოურიდებლობას და უტიფრობასაც კი ვიჩენდი, მაგრამ ის მშვიდად მპასუხობდა და ჩემი კადნიერების გამო არ მამცირებდა. ლოცვაში პასუხს ველოდი და, ამავე დროს, არ მყოფნიდა გაბედულება, მისი იმედით მეცხოვრა. ჩემი უიმედობის მიუხედავად, ის მოვიდა. სრულიად მოულოდნელი იყო ჩემთვის ის, თუ როგორ გამომეცხადა უფალი. მტრებმა უკან დაიხიეს. მან ჩემს მტრებზეც გაიმარჯვა და ჩემზეც. უცნაურია: პირველად შევიგრძენი გამოუთქმელი სიხარული დამარცხების გამო.

უფალი მიუწვდომლად დიდია. ჩვენ ძალიან ხშირად გვესმის და ვკითხულობთ მისი დიდების შესახებ, მაგრამ სულ სხვაა განიცდიდე ამ სიდიადეს. არავის და არაფერს ძალუძს დააუძლუროს და გალიოს მისი ეს დაუსაბამო სიდიადე, მაგრამ ის თავად ჩვენთვის უკიდურესად აკნინებს საკუთარ პიროვნებას: განკაცებული უფალი ჩვენს სუსტ სხეულში აბსოლუტად გამოვლინდა. ახლა მე ჩემი ცხოვრების გამოცდილებიდან ვიცი, რომ მას სწყურია და ის კვლავაც იღვწის ჩვენი სრულყოფისათვის. ის ხელს არ უშლის მტერთან ჩვენს ბრძოლას და სურს, ჩვენი გამარჯვება ჩვენსავ დაცემულ მდგომარეობაში იხილოს. და თუ მასზე უარს არ ვიტყვით ყველაზე უფრო დაცემულ მდგომარეობაში, მაშინაც კი, როდესაც მტერი სრულიად გაგვანადგურებს, ის ჩვენთან მოვა. იმარჯვებს ის, და არა ჩვენ. მაგრამ რადგან ჩვენ ვიტანჯებოდით, გამარჯვებას ჩვენ ვზეიმობთ.

ბუნებაში არ არსებობს რაიმეს აბსოლუტურად იდენტური გამეორება. მით უმეტეს, გონიერ არსებათა ცხოვრებაში ასეთი რამ არ ხდება. ყოველ ადამიანს აქვს ღვთის მიერ შექმნილი "ერთადერთი" გული, დაწერილია: "რომელმან დაჰბადნა მხოლოდ გულნი მათნი, რომელმან გულისხმა-ყუნის ყოველნი საქმენი მათნი" (ფსალმ. 32:15). ყოველი გული არის პიროვნების - იპოსტასი და ის განუმეორებელია. თავის სისრულეში ყოველი პიროვნება იღებს მარადიულ სახელს, რომელიც მხოლოდ უფალმა და თავად ამ სახელის პატრონმა იცის: "რომელსა ჰქონან ყურნი, ისმინენ, რასა ეტყუის სული ეკლესიათა, ვითარმედ: რომელმან სძლოს, მივსცე მას მანანაისა მისგან დაფარულისა და მივსცე რიცხუი სპეტაკი და რიცხუსა მას თანა სახელი ახალი დაწერილი, რომელი არავინ უწყის, გარნა რომელმან მიიღოს" (გამოცხ. 2:17). ამრიგად, ყველა ცხონებულს ერთი ცხოვრება აქვს, ისევე, როგორც წმინდა სამების ცხოვრებაა ერთიანი, დაწერილია: "რაითა ყოველნი ერთ იყვნენ, ვითარცა შენ, მამაო, ჩემდამი, და მე შენდამი, რაითა იგინიცა ჩუენ შორის ერთ იყვნენ, რაითა სოფელსა ჰრწმენეს, რამეთუ შენ მომავლინე მე და მე დიდებაი, რომელი მომეც მე, მივეც მათ, რაითა იყვნენ ერთ, ვითარცა ჩუენ ერთ ვართ" (იოან. 17:21-22), მაგრამ არც ერთი მათგანის პერსონალური საწყისი, სხვა პერსონასთან არ იქნება მიმსგავსებული.

თუ გამოცხადების ეს მონაცემები ჭეშმარიტია, მაშინ ისიც ჭეშმარიტებაა, რომ არ შეიძლება ყველასათვის ერთიანი სისტემა, პროგრამა ან განვითარების გზა არსებობდეს. ეს, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს, რომ საერთო საწყისები სადღაც არ არსებობს. ასე, მაგალითად, ჩვენს სულიერ ცხოვრებაში აშკარად შეინიშნება ერთი თითქმის უცვალებლად განმეორებადი მოვლენა; თუმცა არა დეტალური. აი, რაზეა საუბარი: როდესაც ადამიანი უფალს გულწრფელად მიმართავს, მისგან იღებს მადლს, რომელიც მისი თანამგზავრი ხდება. მიღებული მადლი ბევრ ღვთაებრივ საიდუმლოს აზიარებს და სულიერად ანათლებს ადამიანს. შემდეგ ეს მადლი ადამიანს უეჭველად ჩამოსცილდება, ყოველ შემთხვევაში, პიროვნება კარგავს მადლის ძალის "შეგრძნებას", ხოლო ღმერთი, მიმადლებული სიკეთის გამო, პასუხს ელის მორწმუნისაგან. ერთგულების ამგვარ გამოცდას ორმაგი მნიშვნელობა აქვს: ერთი ის, რომ ჩვენ უეჭველად უნდა შეგვეძლოს საიდუმლოში წვდომის უნარისა და ჩვენი ნამდვილი არჩევანის გამოვლინება; აღვზარდოთ საკუთარი პიროვნება და, თუ შეგვიძლია, ჩვენი თავისუფლების გრძნობა და მარადიულობასთან მიმართებით თვითგამოკვლევის პროცესი სრულყოფამდე მივიყვანოთ; მეორე - მივცეთ ჩვენს ზეციურ მამას შესაძლებლობა, რომ მან ის ყველაფერი რაც გააჩინა, მუდმივი სარგებლობისათვის გადმოგვცეს. შეად.: "შვილო, შენ მარადის ჩემ თანა ხარ, და ჩემი ყოველი შენი არს" (ლუკ. 15:31), და არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ყოველი ჩვენს მიერ მოპოვებული მადლი მხოლოდ ცოდვის ტყვეობისგან განთავისუფლების პროცესში განცდილი ტანჯვის შემდეგ შეიგრძნობა. მას შემდეგ, რაც მარტოობაში ჩვენ მიერ განუხრელი ერთგულება გამოვლინდება, ღმერთს კვლავ შეიგრძნობს ადამიანი, უფალი მასში სამუდამოდ დაიმკვიდრებს და პიროვნებაში მამობრივი ცეცხლი იწყებს მოქმედებას, შეად.: "უკუეთუ ვისმე უყუარდე მე, სიტყუანი ჩემნი დაიმარხნეს, და მამამანცა ჩემმან შეიყუაროს იგი, და მოვიდეთ მისა და მის თანა დავადგრეთ" (იოან. 14:23; ლუკ. 16:10-12).

მიუხედავად იმისა, რომ ღმერთში ცხოვრების საერთო რეცეპტი არ არსებობს, არის რამდენიმე ძირითადი გაგება, რომელიც ჩვენს ცნობიერებას უნდა გააჩნდეს, რათა გონივრულად შევძლოთ ცხოვრების გზის გავლა და გადარჩენის გზის უცოდინრობის გამო, უმეცრების მსხვერპლად არ გადავიქცეთ.

ქრისტიანისათვის მამა ღმერთთან მიმავალი გზა ძე ღმერთის საშუალებით ვლინდება. "ყოველი, რაოდენი აქუს მამასა, ჩემი არს; და ამისთუის გარქუ თქუენ, რამეთუ: ჩემგან მიიღოს და გითხრას თქუენ" (იოან. 16:15). მამამ ძის მარადიულ შობაში ჩადო მთელი თავისი შესაქმე. ამიტომ ძე ყველაფერში მამის ტოლია: ის არის მამის სრულად გამოვლინება; ის არის მისი (მამის) ცხოვრება, ძალა, ძლევამოსილება, ძალაუფლება, მეუფება, სიბრძნე, ყოვლის მხილველობა, შემოქმედებითობა, სიყვარული... "ჰრქუა მას იესუ: ესოდენ ჟამ თქუენ თანა ვარ, და არა მიცი მე, ფილიპეი რომელმან მიხილა მე, იხილა მამაი ჩემი, და შენ ვითარ მეტყუი მე: მიჩუენე ჩუენ მამაი შენი?" (იოან. 14:9). "რომელსა ვსძულდე მე, მამაიცა ჩემი სძულს" (იოან. 15:23). "რომელსა ჰრწმენეს ძე, აქუნდეს ცხორებაი საუკუნოი, ხოლო რომელი ურჩ იყოს ძისა, არა იხილოს ცხორებაი, არამედ რისხვაი ღმრთისაი დადგრომილ არს მის ზედა" (იოან. 3:36).

სული წმიდა, მამისაგან გამოვალს და ძეში თაყვანისიცემების, ძე შეიმეცნება მის (ძის) მეუფებაში და აღიქმება მის ადამიანობაში. მისსავე სულში ვცხოვრობთ ჩვენ - მამაში.

იესოს ყოველი სიტყვა ადამიანისთვის განსაკითხავად მიუწვდომელი ჭეშმარიტებაა. ჩვენ ყველაფერში მის, ძისა და მამის სიტყვის ერთიანობის მოწმობას ვხედავთ. და ამ ჭეშმარიტებას თავად ძე სრული კატეგორიულობით ამტკიცებს: "ყოველნი, რომელნი ჩემსა პირველად მოვიდეს, მპარავნი იყვნეს და ავაზაკნი, არამედ არა ისმინეს მათი ცხოვართა" (იოან. 10:8). რაც შეეხება მათ, ვინც ახლა გამოჩნდნენ და კვლავაც უნდა გამოვლინდნენ - უფალი ბრძნებს: "ეკრძალენით, ნუ ვინმე გაცთუნნეს თქუენ, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდიან სახელითა ჩემითა და იტყოდიან, ვითარმედ: მე ვარ ქრისტე, და მრავალთა აცთუნებდენ" (მათ. 24:4-5); "მაშინ უკუეთუ ვინმე გრქუას თქუენ: აჰა, აქა არს ქრისტე გინა იქი, ნუ გრწამენ. რამეთუ აღდგენ ქრისტე-მტყუვარნი და ცრუ-წინაწარმეტყუელნი და ჰყოფდენ სასწაულებსა დიდ-დიდსა და ნიშებსა, ვიდრე ცთუნებადმდე, უკუეთუმცა ვითარ შეუძლეს, რჩეულთა მათცა. აჰა ესერა წინასწარ გარქუ თქუენ. უკუეთუ გრქუან თქუენ: აჰა უდაბნოსა არს, ნუ განხუალთ; აჰა ესერა საუნჯეთა შინა არს, ნუ გრწამნ. რამეთუ, ვითარცა ელვაი რაი გამობრწყინდის მზისა-აღმოსავალით და ჩანნ ვიდრე დასავალადმდე, ეგრეთ იყოს მოსლვაი ძისა კაცისაი" (მათ. 24:23-27). უდავოა, უფალი ემიჯნება ყველა დანარჩენ მტყუვარ "ადამიანური სწავლების" მქადაგებელს: "რამეთუ ერთი არს მოძღუარი თქუენი - ქრისტე, ხოლო თქუენ ყოველნი ძმანი ხართ" (მათ. 23:8).

ისტორიამ იესო ქრისტეს სხვა მასწავლებლების, წინასწარმეტყველების, რელიგიების დამფუძნებლების გვერდით მოხსენიების მრავალი მცდელობა იცის; ასეთი მაგალითები მრავლადაა და ალბათ, მომავალშიც იქნება. ყველა ეს შემთხვევა ერთ საკითხშია ურთიერთშეთანხმებული: ისინი უარს აცხადებენ იესო ქრისტეს ღვთაებრიობასა და მის აბსოლუტურ ავტორიტეტულობაზე, ანუ იმაზე, რაც ჯერ კიდევ 325 წელს მსოფლიო კრებამ საყოველთაოდ აღიარა.

უქმნელმა ნათელმა მამის სიტყვის მეშვეობით გვამცნო, რომ იქ სადაც უარყოფილია უდიდესი საიდუმლო, რომ "დიდ არს ღმრთის მსახურებისა საიდუმლოი; ღმერთი გამოჩნდა ხორცითა და განმართლდა სულითა, ეჩუენა ანგელოზთა, იქადაგა წარმართთა შორის, ჰრწმენა სოფელსა და ამაღლდა დიდებითა" (1 ტიმ. 3:16), შეუძლებელია ჭეშმარიტება იქნეს მიკვლეული და შემეცნებული. ქრისტიანობაში უკიდურესი კონკრეტულობა და ღმერთის საბოლოო მიუწვდომლობაა გაერთიანებული. ჩვენ ვჭამთ განსხეულებული ღმერთის ხორცს და ვსვამთ მის სისხლს: ჩვენ ვხდებით მისი სხეულის ნაწილი "რამეთუ ასონი ვართ გუამისა მისისანი, ხორცითა მისთაგანნი და ძუალითა მისთაგანნი" (ეფ. 5:30). ღმერთის სიტყვასთან ერთობაში - ჩვენი ქმნილი გონი ღვთაებრივ გონს ერწყმის. ამასთან ვიცით, რომ "ღმერთი არავის სადა უხილავს" (1 იოან. 4:12) და "მხოლომან ძლიერმან მეუფემან მეუფეთამან და უფალმან უფლებათამან... რომელ ნათელსა მყოფ არს მიუწდომელსა, რომელი არავინ იხილა კაცთაგანმან, არცა ხილვად ხელ-ეწიფების" (1 ტიმ. 6:15-16).

ღმერთი, რომელიც თავისი არსით ყოველგვარ გაგებაზე, სახესა და ხატებაზე უმაღლესია , ქრისტეს ეკლესიის მრავალსაუკუნოვანი გამოცდილებისათვის არის ცნობილი. ჩვენი მამები, ადამიანისათვის უკიდურესად მძიმე გამოცდილების შედეგად, გახდნენ მისი შემეცნების თანამონაწილენი და მათ ეს სიკეთე, როგორც უძვირფასესი და ცხოვრებისგან განუყოფელი ცოდნა, ჩვენ გადმოგვცეს და ის არანაირი ძალით არასოდეს არ წაგვერთმევა (ლუკ. 10:42). ჩვენმა თავმდაბალმა უფალმა არ შეიძულა, არ უგულებელყო ჩვენი არარაობა და არ უარყო ჩვენი სურვილი - ის ნეტარება გაგვეზიარებინა, რასაც მის ამქვეყნიურობას და ადამიანურობას ვუწოდებთ (შდრ მათ. 11:27).

ღმერთის შეცნობისაკენ მიმავალი ჩვენი გზა ქრისტეს სიტყვაზე გადის და არა წიგნზე; ამ რწმენას ჩვენი გონი ქრისტეს სიყვარულის ცეცხლით ალმოდებულ გულამდე მიჰყავს. ჩვენ ვეშვებით იმ უძირო ოკეანეში, რასაც ადამიანის გული ჰქვია. ჩვენ ვიცით ამ ჩაძირვასთან დაკავშირებული სიძნელეები: ეს ღვაწლი დიდი ტანჯვით არის დამძიმებული. მაგრამ იქ, ქვემოთ, ჩვენ ღმერთი შემოგვხვევს ხელს და ზეცად აგვიყვანს. თუ საკმარისად გაქვს ამისათვის საჭირო სიყვარულის ტკივილი, ზეცისკენ ზრდაც შესაძლებელი იქნება.

ამ წიგნში მე ხშირად ვიყენებ სიტყვას "ტკივილი", და იმის შიშიც ხშირად მეუფლება, რომ ამგვარ ასკეტურ ტერმინს ყველა ერთნაირი კორექტულობით არ შეხვდება. ტკივილი, რომლის შესახებაც მე ვწერ, ღმერთში ცხოვრების პირადად ჩემი ლაიტმოტივია. მე არ შემიძლია ეს ტკივილი დავივიწყო. ის სულაც არ ჰგავს ფიზიკურ ან ფსიქოლოგიურ ტკივილს, თუმცა ხანდახან ასეთი სადაგი ტკივილიც მეუფლება. ეს არის ღმერთის სიყვარულით გამოწვეული ტკივილი, რომელსაც მლოცველი ამქვეყნიურობიდან სხვა სივრცეში გაჰყავს. რაც უფრო ძლიერია ეს სულიერი ტკივილი, მით მეტად გრძნობ ღვთის სიახლოვეს; რაც უფრო ღრმად ვიძირებით უღმერთობის შეგრძნების ოკეანეში, ჩვენი სული მით უფრო აშკარად შეიგრძნობს ზეციურობას. როდესაც ჩვენი სული ნათლითმოსილ ციურ სფეროს შეუერთდება, მაშინ ტკივილი გაუსაძლის სიხარულად გადაგვექცევა, ანუ არსობრივად იგივე მდგომარეობაა, როდესაც: უკიდურეს ტკივილს, უკიდურესი სიხარული ერწყმის. აღმსარებელი სწორედ ამგვარი გრძნობათა ღელვით ხასიათდება. გაუთვალისწინებელ ზღვარზე მიჰყავს ის სულიწმიდას და აქ იგი ღვთაებრივი უნივერსალიზმის მარცვალს ეზიარება. დააკვირდით ადამის ღალატის შემდეგ ქრისტეს მიწიერ ცხოვრებას, მის ღვთაებრივ ყოვლისშემძლეობას როგორ ერწყმის ხორციელი უსუსურობა. ჩვენც რაღაც მსგავსი გვემართება: "ყოველივე ძალ-მიც განმაძლიერებელისა ჩემისა ქრისტეს მიერ" (ფილიპ. 4:13). ის, რაც ღმერთი ღვთაებრივი არსით არის, ადამიანს მადლით ეძლევა და ის, ვინც თავის მიწიერ გამოვლინებებში ქრისტეს მსგავსია, ღვთაებრიობაშიც თავისთავად მას ემსგავსება.

სულიერი ქენჯნა - რეალურად შეუწონადია და უხილავია უმრავლესობისათვის. ღვთაებრივი სიყვარული ჩვენში ტკივილების ისეთ გამას ბადებს, რომლის შესახებაც როგორც ნივთიერზე, ისე მეტაფიზიკურზე უნდა ვისაუბროთ. გარეგნულად ასეთი გვემული შეიძლება სხვებზე უკეთეს პირობებში იყოს, მაგრამ მისი სული ვერანაირი სიმდიდრით, ფუფუნებით, პრივილეგიებით, ძალაუფლებითა და ამქვეყნიური დიდებით ვერ კმაყოფილდება. სამშვინველი გრძნობს სულის სუნთქვას და რეალურ იწროებაში მყოფი დაუსაბამო უფლისაკენ მიილტვის. ასეთ შემთხვევაში სამშვინველის ტკივილი შვილმკვდარი დედის გოდებაზე უფრო შეგრძნებადია.

უდაბნოდან დაბრუნებული უფლის პირველი სიტყვები იყო: "შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათაი" (მათ. 4:17). ეს სასუფეველი თავად არის ქრისტე და აი, ჩვენ, ადამიანები, ვხედავთ მას: ის ისე ახლოს დგას ჩვენ წინაშე, რომ არა მხოლოდ მისი დანახვა, არამედ "ჩვენი ხელითაც ვეხებით სიცოცხლის სიტყვას" (შდრ 1 იოან. 1:1). და როდესაც მარადიული ღმერთის "ხელშესახები" ხატი თავის დიადი სიყვარულით ჩვენს პიროვნულ სულს (სამშვინველს) შეეხება, ეს უკანასკნელი ვერასოდეს დაივიწყებს ამ საოცრებას. "მსგავს არს სასუფეველი ცათაი კაცსა ვაჭარსა, რომელი ეძიებნ კეთილთა მარგალიტთა. და პოის რაი ერთი მარგალიტი მრავალ-სასყიდლისაი, წარვიდა და განყიდა ყოველივე, რაიცა ედვა, და მოიყიდა იგი" (მათ. 13:45-46). ამ და სხვა მსგავს იგავებში უფალი იმის შესახებ გვესაუბრება, რასაც ახლა მე ვგულისხმობ. როდესაც ადამიანი ღვთაებრივ ბრწყინვალებას იხილავს, იმისათვის, რომ ის "განძი" და ის "მარგალიტი" არ დაკარგოს, ყველაფერს ტოვებს, რაც ამქვეყნად მოეპოვება.

როდესაც სულიწმიდა ჩვენს პიროვნულ სულს უქმნელი ღვთაებრივი სინამდვილის (უქმნელი ნათლის) სახით გამოეცხადება, მაშინ ჩვენში ამ ხილვის შემეცნებისა და რწმუნების ძალა უნდა გამოვნახოთ: ეს გამოცხადება ყველაფერ იმაზე უსასრულოდ მეტია, რაც ჩვენ ამქვეყნიური ცხოვრების შესახებ ვიცით და რაც შეგვიგრძნია. ის, ვინც ეს შეგრძნება განიცადა, მისთვის შეიძლება მთავარანგელოზი გაბრიელის გამოცხადებასთან დაკავშირებული წმინდა მარიამის ერთგვარი მერყეობა გასაგები გახდეს. მაშინ მხოლოდ ყოვლადწმინდა მარიამისთვის გახდა გასაგები ის დიდი ტანჯვა, რაც მის მიწიერ მსახურებასთან და ვალის მოხდასთან იყო დაკავშირებული, - "ჰრქუა მას მარიამ: აჰა მხევალი უფლისაი; მეყავნ მე სიტყუისაებრ შენისა! და წარვიდა მისგან ანგელოზი იგი. და აღდგა მარიამ მათ დღეთა შინა და წარვიდა მთად კერძო მსწრაფლ ქალაქად იუდაისა. და შევიდა სახლსა ზაქარიაისსა და მოიკითხა ელისაბედ. და იყო ვითარცა ესმა ელისაბედს მოკითხვაი მარიამისი, ჰკრთებოდა ყრმაი იგი მუცელსა მისსა. და აღივსო სულითა წმიდითა ელისაბედ. და ხმა-ყო ხმითა დიდითა და თქუა: კურთხეულ ხარ შენ დედათა შორის, და კურთხეულ არს ნაყოფი მუცლისა შენისაი! და ვინაი ჩემდა ესე, რაითა მოვიდეს დედაი უფლისა ჩემისაი ჩემდაი რამეთუ აჰა ესერა ვითარცა იყო ხმაი მოკითხვისა შენისაი ყურთა მომართ ჩემთა, ჰკრთებოდა ყრმაი ესე სიხარულით მუცელსა ჩემსა. და ნეტარ არს, რომელსა ჰრწმენეს, რამეთუ იყოს აღსრულებაი თქუმულთაი მათ მისა მიმართ უფლისა მიერ. და თქუა მარიამ: ადიდებს სული ჩემი უფალსა, და განიხარა სულმან ჩემმან ღმრთისა მიმართ, მაცხოვრისა ჩემისა", (ლუკ. 1:38-47). "იხილეს იგი და თაყუანის-სცეს მას; ხოლო რომელნიმე შეორგულდეს", რადგან მომხდარი ადამიანურ საწყაურს აღემატებოდა (მათ. 28:17; ნახ. ასევე: ლუკ. 2:35; მათ. 20:22; საქმ. 9:15-16)

დასაწყისში უქმნელი ნათელი ჩვენთვის გასაგებს იმ მძიმე მდგომარეობას ხდის, რომელშიც ვიმყოფებით; ჩვენი ცნობიერება ხედავს, როგორ ჩავდივართ ჯოჯოხეთამდე და თვალწინ ის გამანადგურებელი რეალობა წარმოგვიდგება, რომელშიც ვიმყოფებით. მაგრამ როდესაც ნათელი უკვე სხვაგვარად, თავის დიდებაში გამობრწყინდება, მაშინ უკვე ჩვენს დამდაბლებულ სულს ნუგეში ესაჭიროება და ჩვენს პიროვნულ სულს უფლის ხელიდან ის ძალა მიეცემა, რომელიც გამოუთქმელ ღვთაებრივ ნიჭში გადაგვიყვანს.

ცოდვა ყოველთვის სიამოვნებით იწყება, მაგრამ მისი დასასრული ტრაგედია და დაღუპვაა. ცოდვის ტყვეობიდან გათავისუფლება მტკივნეული სინანულით იწყება, მაგრამ მისი ბოლო სიკეთით სავსე ტრიუმფია. არაერთხელ მსმენია: "მზად ვარ ვიყო რელიგიური, თუ ჩემთვის რელიგია სიხარულის მომტანი იქნება". ეს ადამიანები სიხარულს დასაწყისშივე ელიან, ამგვარი მოლოდინი ძირითადად რეალობას მოკლებულია. სინამდვილეში მიწიერი პურის ან რაიმე პრივილეგიის მოსაპოვებლად ადამიანი უდიდეს შრომასა და თავდადებაზე არ ამბობს უარს. ანდა, რამდენი შრომა ესაჭიროება ხელოვანს თავისი შემოქმედების პროდუქტის სასურველ დონემდე ასაყვანად. ხშირად პოეტები, ფერმწერები, მწერლები და მუსიკოსები ხელოვნების სიყვარულის გამო ადვილად თანხმდებიან ყოველგვარ იწროებას. ყოველგვარ უდიდეს გაჭირვებას ამაზე უფრო დიდი სიხარულით შეებმიან ისინი, ვინც თუნდაც ერთხელ შეიგრძნო ციური ცეცხლი.

ავიღოთ თუნდაც ქრისტეს სწავლება: "ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათი არს სასუფეველი ცათაი". ჩნდება კითხვა: ეს ადამიანები უკვე ახლა არიან ნეტარნი, თუ მომავალ სასუფეველში? "ნეტარ იყვნენ მგლოვიარენი გულითა", "ნეტარ იყვნენ მშვიდნი", "ნეტარ იყვნენ, რომელთა ჰშიოდის და სწყუროდის სიმართლისათუის... ნეტარ იყვნენ მოწყალენი... ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა... მშუიდობის-მყოფელნი... დევნულნი სიმართლისათუის... ნეტარ იყვნეთ თქუენ, რაჟამს გყუედრიდენ და გდევნიდენ და თქუან ყოველი სიტყვაი ბოროტი თქუენდა მომართ სიცრუვით ჩემთუის. გიხაროდენ და მხიარულ იყვენით, რამეთუ სასყიდელი თქუენი ფრიად არს ცათა შინა" (მათ. 5: 3-12). შესაძლებელია საკუთარ ვნებებთან უდიდესი ბრძოლების, უდიდესი მგლოვიარების, დარდის და ცხარე ცრემლების გარეშე ყოველივე თქმულის განხორციელება? რა თქმა უნდა, არა. მაგრამ, რაც უნდა უცნაური იყოს, ცათა სასუფევლის ბრწყინვალე ნათელი უკვე ქრისტე-ღმერთის რწმენის დასაწყისშივე აღწევს ჩვენამდე. "ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: არავინაა, ვინც დატოვა სახლი ან მშობლები, ან ძმები, ან დები, ან ცოლი, ან შვილები ცათა სასუფევლის გამო და ასი წილი არ მიიღო, აქ ამ დროს და მომავალს მას საუკუნო საუკუნესა" (შდრ. მარკ. 10: 30; ლუკ. 18: 29-30).

ყველაფერი, რის შესახებაც უფალი ბრძანებს, მაძიებელი სულის დიდი წუხილითა და ტანჯვით მოიხვეჭება. დიდი სიყვარული კი ადამიანის პიროვნულ სულს ღვთისკენ ისეთი ძალით მიმართავს, რომ მასში ძველი რეფლექსები და რეაქციები წყვეტს მოქმედებას. როგორც გონი წარდგება - საწყისი გონის წინაშე, ადამიანის სულიც ისე წარდგება ღვთის წინაშე და ყველაფერი ხილულიც და წარმავალიც აქ შეჩერდება. ასკეტები ამ მდგომარეობას "სუფთა ლოცვას", ანუ გულითად ლოცვას უწოდებენ. ადამიანი არამიწიერ კატეგორიებში გადაინაცვლებს: ის უკვე არც მოხუცია, არც ახალგაზრდა; არც ელინია, არც იუდეველი, არც სკვითი, არც ბარბაროსი; არც მეფეა და არც მონა; არც მდიდარია და არც ღატაკი; არც სწავლულია, არც უსწავლელი. უფრო მეტიც: არც მამაკაცია და არც ქალი. ის ამ დროს იესო ქრისტეში "კვლავდაბადებულია", ის "ახალი ქმნილებაა" (შდრ. კორ. 5: 17; გალ. 6: 15; გალ. 3: 26-28).