მწყემსი კეთილი

წმიდა ნიკოდიმოს ათონელი

უხილავი ბრძოლა
ნაწილი მეორე

თავი 20
საკუთარი ნებისგან განძარცვილმა სულმა უფალს უნდა მიუძღვნას თავი

ძმაო, სასოებდე უფალს, რომელიც ყველას მოუწოდებს: მოდით ჩემთან ყოველნი მაშვრალნი და ტვირთმძიმენი, და მე მოგიფონებთ თქვენ (მათ. 11,28). ამ მოწოდებას მიჰყევი და სულიწმიდის გარდამოსვლის იმედი გქონდეს. თვალდახუჭული გადაეშვი ღვთაებრივი განგებულებისა და კეთილი ნების ზღვაში. დაე, ღვთის ნების მძლავრი ტალღები გატარებდნენ როგორც უსულო საგანს, რომელიც არანაირ წინააღმდეგობას არ ეწევა. ისინი სწრაფად მიგიყვანენ ცხონებისა და ქრისტიანული სრულყოფილების ნავთსაყუდელში. დღეში რამდენჯერმე მოიმოქმედე ეს დ ყოველნაირად ეცადე, რაც შეიძლება ხშირად განმარტოვდე, როგორც შინაგანად, ისე გარეგანად. ასე შეძლებ მთელი ძალით მიეცე იმგვარ ღვაწლს, რომელიც განსაკუთრებული სიძლიერით აღძრავს ღვთის მტკიცე სიყვარულს. ესენია: ლოცვა, მაცხოვრის უტკბესი სახელის განუწყვეტელი მოხმობა, მისი სიყვარულით გამოწვეული ცრემლთა ღვრა, თბილი და სიხარულის მომგვრელი კეთილკრძალულება უფლის წინაშე და სხვ. ასეთი ქმედებანი ბუნებრივად და ძალდაუტანებლად აღასრულე, რათა იძულებითი სავარჯიშოებით არ გადაიქანცო და არ გამოიფიტო, არ გაუხეშდე და მადლის ზემოქმედებისადმი გამოუსადეგარი არ გახდე. ამ გზაზე გამოცდილი ადამიანების რჩევაც გაითვალისწინე, რათა შეეჩვიო და მუდმივად ღვთის სიწმიდისა და მისი ურიცხვი ქველისმოქმედეის ჭვრეტაში იმყოფებოდე. სიმდაბლით მიიღე ის უტკბესი წვეთები, რომლებიც ღვთის გამოუთქმელი სახიერებისგან მოწვეთავენ შენს სულში.

შენდამი ღვთის ასეთი კეთილი ნების გამოვლინების შესახებ თავს ნუ შეაწყენ უფალს. სიმდაბლით განმარტოვდი საკუთარ შინაგან ადამიანში და ღვთის ნების აღსრულებას ელოდე. და როდესაც უფალი შენი მცდელობის გარეშე აღასრულებს თავის ნებას, მაშინ გამოცდი სიტკბოებასა და კეთილნაყოფიერებას. გასაღები, რომლითაც სულიერი ნიჭების - შემეცნებისა და ღვთაებრივი სიყვარულის იდუმალი საგანძური იხსნება - სიმდაბლე, თავგანწირვა და ღვთისადმი საკუთარი თავის მიძღვნაა, ყოველთვის და ყველა დროს. ამავე გასაღებით იკეტება უმეცრებისა და სულიერი სიცივის კარი.

შეიყვარე მდუმარედ დგომა წმიდა მარიამთან, უფლის ფერხთით და ყურად იღე, რას ეტყვის უფალი შენს სულს. იფრთხილე, რომ მტრებმა, რომელთაგან უდიდესი შენა ხარ, ხელი არ შეგიშალონ ღვთის წინაშე ამ მდუმარე წარდგომისას. როდესაც გსურს, გონებით მიწვდე უფალს და მასში განისვენო, საკუთარი უძლურებითა და მწირი ფანტაზიით ნუ შეეცდები ღვთის ადგილსამყოფელის განსაზღვრას, რადგან ღმერთი უსაზღვროა, იგი ყველგან და ყველაფერშია, უფრო სწორად, მასშია თავმოყრილი ყველაფერი. შენ ამას ჰპოვებ შენს შიგნით, სულში, ყოველთვის, როცა კი ჭეშმარიტად მოიძევ. მას თავად სურს ჩვენთან, ადამიანებთან ყოფნა, რათა თავისი ღირსნი გაგვხადოს, თუმცა სრულებით არ საჭიროებს ამას.

როდესაც წმიდა წერილს კითხულობ, მხოლოდ ფურცელ-ფურცელ ნუკი გადაიკითხავ, გონებით ჩაწვდი ყოველ სიტყვას. თუ რომელიმე სიტყვა საკუთარი თავის ჩაღრმავებას გაიძულებს, გულშემუსვრილებას მოგგვრის, ან სულიერი სიხარულითა და სიყვარულით აღგავსებს, შეჩერდი. ამ დროს უფალი გიახლოვდება. მდაბლად მიიღე იგი წრფელი გულით, როგორც მას სურს და, უფალს ეზიარები. თუ ამ დროს კითხვის ან სულიერი მეცადინეობის შეწყვეტა მოგიწევს, ნუ შეწუხდები, რადგან ყოველგვარი სულიერი ვარჯიშის მიზანი უფალთან ზიარებაა. და როცა მოგვეცემა ეს, აღარაა საჭირო ამ მიზნის მოსაპოვებელ საშუალებებზე შეჩერება. ასევე, როდესაც რაიმე ღვთაებრივ მოვლენაზე ფიქრობ, განსაკუთრებით, მაცხოვრის ვნების რომელიმე ეპიზოდზე, შეჩერდი და მთელი გულისყური მიაპყარი იმას, რაც სიხარულს მოგგვრის, რათა ეს წმინდა გრძნობა დიდხანს შეინარჩუნო.

ჩემო ძმაო, სულიერი სიმშვიდის შესანარჩუნებლად ერთ-ერთი უდიდესი დაბრკოლება საკუთარი თავის აუცილებელი კანონით შებოჭვაა - დღეში რამდენიმე ფსალმუნის, სახარებისა და სამოციქულოს კითხვა. ვისაც ასეთი კანონი აქვს შესასრულებელი, როგორც წესი, ჩქარობს, ყველაფრის წაკითხვა რომ მოასწროს და არ ზრუნავს იმაზე, წარმოიშობა თუ არა გულში სიხარული წაკითხულისაგან, ან გონებაში თუ გაკრთება სულიერი აზრი და ჭვრეტა. ხოლო როცა ყველაფრის წაკითხვას ვერ ასწრებენ, იმის გამო კი არ ღელავან და ფორიაქობენ, რომ შინაგანი ადამიანის შენება-შექმნას სულიერი ნაყოფი მოაკლდა, წაუკითხავის გამო წუხან, ისმინე, რას ამბობს ამის შესახებ წმიდა ისააკი: „თუ გსურს დატკბე ლექსთაწყობით და შენს მიერ წარმოთქმულ სულიწმიდის სიტყვებს ჩაწვდე, გვერდზე გადადე ლექსთა ზომა და ოდენობა და გონებით სულიწმიდის სიტყვათა შესწავლას ჩაუღრმავდი. ასე მოიქეცი, მანამ შენი სული საღვთო განგებულებისადმი განცვიფრებითა და უმაღლესი შემეცნებით არ აღეგზნება და შედეგად დიდებისმეტყველებისკენ, ან სულისთვის სასარგებლო სევდისკენ არ მიიდრიკება. მონურ ქმედებაში არაა გონების სიმშვიდე. ხოლო ფორიაქი გემოს უკარგავს აზრსა და შინაარსს წარსტაცებს, თითქოს წურბელა სისხლსა და სიცოცხლეს სწოვდეს სხეულიდან“.

თუ ნამდვილად გსურს ცხოვრების სათნოდ გატარება, ღვთის შეძინების გარდა სხვა მიზანი არ გქონდეს. დაე, სადაც ინებებს, იქ განგეცხადოს უფალი. და როდესაც ამის ღირსი შეიქნები, ყველანაირი საქმე შეწყვიტე, ყველაფერი დაივიწყე და მხოლოდ ღმერთში განსვენება ეძიე. როდესაც მისი უდიდებულესობა განშორებას ინებებს, მაშინ შეგიძლია კვლავ განაგრძო ჩვეული სულიერი ვარჯიში და მისი საშუალებით კვლავ იგივე დაისახო მიზნად - ანუ უფალთან მიახლება. შემდეგ კვლავ ისე უნდა მოიქცე, როგორც უკვე გითხარი, ანუ შეწყვიტო ნებისმიერი საქმე და მხოლოდ ღმერთში განისვენო. დაიმახსოვრე ეს რჩევა, რადგან ბევრი სულიერი პიროვნებაა, ვინც საკუთარ თავს სულიერი ღვაწლისა და სიმშვიდის მაცხოვნებელ ნაყოფს ართმევს იმით, რომ არ წყვეტს ამ ღვაწლს, რადგან ფიქრობს, თუ საქმეს ბოლომდე არ მიიყვანს, დაზარალდება. ეს, რა თქმა უნდა, ცრურწმენაა, რომ თითქოსდა ასე მივაღწევთ სრულყოფილებას. ამგვარად ისინი საკუთარ ნებას მისდევენ, ბევრს შრომობენ და იტანჯებიან, მაგრამ ჭეშმარიტ სიმშვიდეს და შინაგან მშვიდობას ვერ აღწევენ, რითაც ნამდვილად შეიძინება და რაშიც ჰგიებს ღმერთი.