მწყემსი კეთილი

წმიდა ნიკოდიმოს ათონელი

უხილავი ბრძოლა

თავი 50
მოკლე ლოცვები, ანუ ღვთისადმი მოკლე ლოცვითი სულთქმა

უკვე არაერთხელ აღვნიშნეთ, რომ ჭეშმარიტი ლოცვა არა მარტო სიტყვებით, არამედ გონებითა და გულით აღსრულებული შინაგანი ლოცვაა. ასეთი ლოცვა სრულად იკრებს გულისყურს და გულში აჩერებს. შიგნითმყოფობა ჭეშმარიტი ლოცვის განუყოფელი ნაწილი და მისი მთავარი პირობაა. ყურადღების გულში მოქცევას მუდმივად თან ახლავს ფიქრი უფლის შესახებ, რომელიც ყოველთვის ხედავს და ისმენს. ამ დროს სხვა დანარჩენი გულისსიტყვები უკან იხევენ, რასაც სიფხიზლე ანუ გულის დაცვა ეწოდება. ლოცვით ღვაწლს შემდგარი და წარმატების მოსურნე ადამიანი მუდმივად გულის ზღურბლთან უნდა იდგეს და ფხიზლად იცავდეს მას ყოველგვარი გულისსიტყვებისგან. რასაც უნდა აკეთებდეს, მხოლოს უფალი ახსოვდეს, არ მოაშოროს გულისყური და მასთან თანამყოფობის შეგნებით იყოს აღსავსე, თითქოსდა უფლის წინაშე იდგეს. ეს ლოცვითი ღვაწლის უმაღლესი ქმედებაა. მისკენ და მისი საჭიროებისა და მოთხოვნილების განცობიერებისკენ მივყავართ ლოცვას, რომელზედაც უკვე ვისაუბრეთ. პირველად ის შეასწავლის გონებას ყურადღების გულში მოკრებას და მხოლოდ უფლის ხმის სმენას. როდესაც ლოცვის ღვაწლს შემდგარი ადამიანი შეიცნობს, თუ რამდენად სასარგებლოა მისთვის ყურადღების მოკრება, უკვე ბუნებრივად სურს, რომ მისი სული მუდმივად ასეთ მდგომარეობაში იყოს, რადგან მხოლოდ ასე შეიძლება დაიბადოს დაუცადებელი ლოცვა. ყველა, ვინც ამ მოთხოვნილებას იგრძნობს, ეძიებდა და ეძიებს მას. წმიდა მამების სწავლანი გულის სიფხიზლისა და დაცვის შესახებ სწორედ ამისკენაა მიმართული და ამგვარ ღვაწლში წარმატებულთა გამოცდილებას გადმოგვცემს.

თუ შენც იგრძნობ ამ მოთხოვნილებას, ბუნებრივია, კითხვაც დაგებადება: როგორ შევიძლო ღვთის წინაშე ეს აუცილებელი შიგნითმყოფობა და როგორ დავიცვა გულის სიფხიზლე? ლოცვა ამის წინაპირობას ქმნის, მაგრამ საქმე თავისთავად არ მიგვიყვანს სრულყოფილებამდე. ლოცვა მრავალ სირთულეს შეიცავს. ის ჩვენს ყურადღებას მიაპყრობს უამრავ საგანს, რომელიც, თუმცა წმინდაა, მაგრამ შეუძლია გაგვახსენოს სხვა რამ - ყოფითი, ცხოვრებისეული და ამსოფლიური საგნები, შეუფერებელი თანწყობა აზრებისა და წარმოსახვებისა. ასეც ხდება ხოლმე. ყველაზე გულმოდგინე ლოცვის დროსაც კი შეიძლება გაგვებნეს აზრი. ამით ლოცვა იმღვრევა და არაწმინდა ხდება, ამიტომ არ არსებობს მლოცველი, ამას რომ არ უჩიოდეს და ამ უძლურებისგან თავდასხნა არ სურდეს. ამაზე მოსაგრეობის დასაწყისშივე გაამახვილეს ყურადღება. რით შეიძლება ვუმკურნალოთ ასეთ მდგომარეობას? მოიფიქრე მოკლე ლოცვები, რომლებიც აზრს აკავებენ ღვთის წინაშე, გონებას გაფანტვის საშუალებას არ აძლევენ და ცდილობენ, შიგნით ამყოფონ. წმიდა კასიანე მოწმობს, რომ მის დროს ეგვიპტეში ასეთი ღვაწლი არსებობდა. სხვა წმიდა მამათა სწავლეებებიდან ვიგებთ, რომ მოკლე ლოცვები გამოიყენებოდა სინას მთაზე, პალესტინაში, სირიასა და მთელ ქრისტიანულ სამყაროში. მოწოდება: უფალო შეგვიწყალე! და სხვა მოკლე ლოცვები, რომლებიც ხშირად გვხვდება ლოცვანში და ღვთისმსახურებისას, განა ამაზე არ მეტყველებს? სჯობს, აირჩიო ერთი ან რამდენიმე მოკლე ლოცვა და მათი ხშირი განმეორებით ისეთ მდგომარეობას მიაღწიო, რომ ამ ლოცვებს ენა თავისთავად იმეორებდეს, ხოლო გონება მხოლოდ ღმერთზე ფიქრს უტრიალებდეს.

ყველას საკუთარი სურვილისამებრ შეუძლია აირჩიოს მოკლე ლოცვები. იკითხე ფსალმუნი. ნებისმიერ ფსალმუნში ღვთისადმი მოწოდებას შეხვდები. მათგან შეარჩიე, რომლებიც მოგწონს და ყველაზე მეტად შეეფერება შენს სულიერ მდგომარეობას, დაისწავლე და მუდმივად იმეორე. ისინი შეუნაცვლე შენს ლოცვებს და ნებისმიერი საქმის კეთებისას, ლოცვიდან ლოცვამდე იმეორე. წმიდა იოანე ოქროპირის ოცდაოთხი მოკლე ლოცვის მიხედვით შეგიძლია საკუთარი ლოცვებიც შეადგინო.

მეხსიერება რომ არ დაგეძაბოს და ყურადღება არ გაგეფანტოს, ძალიან ბევრ მოკლე ლოცვას ნუ დააგროვებ. ეს ყურადღების მოკრების ნაცვლად სრულიად საწინააღმდეგო შედეგს მოგიტანს. წმიდა იოანე ოქროპირის ოცდაოთხი მოკლე ლოცვა სრულიად საკმარისია, ნაკლებიც შეიძლება. მრავალფეროვნებისა და სულიერი გემოვნების გასაცოცხლებლად კარგია რამდენიმე ლოცვა. არ გირჩევ ლოცვისას სწრაფად გადახვიდე ერთიდან მეორეზე. იმით დაიწყე, რომელიც ყველაზე ახლოსაა შენს სულიერ მოთხოვნილებასთან; მოუხმე ღმერთს, ვიდრე ლოცვისადმი მისწრაფება არ გაგინელდება. შეგიძლია შენი ლოცვები ნაწილობრივ ან მთლიანად ასეთი მოკლე ლოცვებით შეცვალო და ისინი მცირე მუხლმოდრეკის თანხლებით რამდენჯერმე - ათჯერ, ორმოცდაათჯერ, ასჯერ გაიმეორო.მუდამ გახსოვდეს უმთავრესი - გულისყური განუშორებლად უნდა მყოფობდეს ღმერთთან.

ასეთ ღვაწლს ღვთისადმი მოკლე ლოცვითი სულთქმა ეწოდება და დღე-ღამის ნებისმიერ დროს აღესრულება, როდესაც არ გძინავს.