მწყემსი კეთილი

წმიდა ნიკოდიმოს ათონელი

უხილავი ბრძოლა

თავი 49
საკუთარი ლოცვის შესახებ, რომელიც თავად მლოცველის მიერ ითხზვება

რაც აქამდე ვისაუბრეთ, სხვის მიერ შექმნილი მზა ლოცვის აღვლენას შეეხებოდა. მართალია გულისყურითა და გრძნობით აღსრულებულს, მაგრამ მაინც სხვის ლოცვას. მხოლოდ ამით უნდა შემოვიფარგლოთ თუ არა? ამაზე პასუხს თავად ლოცვა იძლევა. დადექი ლოცვად, აღასრულე, როგორც წესია, დასწავლილი ლოცვები. ის თავიდანვე დაემყნობა სულს და როგორი ძალითაც დაემყნობა, იმგვარადვე აღუძრავს მლოცველს სურვილს, თავადაც საკუთარი მოთხოვნილებისაებრ გულიდან ამოთქვას ლოცვა. და ისიც მუდმივად აღავლენს უფლისადმი ასეთ ვედრებას. ასე რომ, ლოცვით ღვაწლში თავისი წილი უდევს საკუთარ ლოცვასაც.

წინა თავში უკვე აღვნიშნეთ, რომ თუ ლოცვისას რომელიმე სიტყვა გულში ჩაგწვდება, უყურადღებოდ არ დატოვო, უნდა შეჩერდე და თავად ილოცო იმისდა კვალად, რამაც შენი სული დაიპყრო. ასეც მოიქეცი. ასევე ხდება საღვთო წერილისა და სულისთვის სასარგებლო წიგნების კითხვისას, ღვთაებრივ საგნებზე ფიქრისას, ღვთის დიდებულებისა და სრულყოფილების, მისი გასაოცარი შემოქმედებითი ძალის, ყოვლისმპყრობელობის, ჩვენს საცხოვნებლად განხორციელებული ღვთაებრივი განგებულების გააზრებისას, ცხოვრების შთამბეჭდავ და გამაოგნებელ მოვლენებზე ფიქრისას, როდესაც რაიმე საგანი განსაკუთრებულ კვალს ტოვებს სულზე, მის ყურადღებას იპყრობს და მოუწოდებს, ლოცვით ამაღლდეს უზენაესამდე. ყოველ ასეთ შემთხვევაში უყურადღებოდ ნუ დატოვებ წარმოშობილ სურვილს, დროებით შეწყვიტე საქმე, რასაც აკეთებ და ილოცე.

ეს უცაბედი მოწოდება - სურვილი იმას ნიშნავს, რომ ლოცვა გულში მკვიდრდება და ავსებს მას. ასეთი განწყობა თავიდანვე კი არა, ლოცვითი ჩვევის დაუფლებიდან გარკვეული დროის გასვლის შემდეგ ჩნდება. ეს მდგომარეობა მოწმობს, რომ ლოცვის საქმე წარმატებით მიდის წინ. რაც უფრო ხშირია ამგვარი შინაგანი სურვილი, მით მეტად ივსება ლოცვითი სულით ადამიანი. ამ დროს ყოველთვის საკუთარი ლოცვით უნდა ილოცო. მაგრამ საკუთარი მუდამ ზოგადი ლოცვისას წარმოიშობა. ორივე ერთმანეთის მსგავსი და თანაბარი ღირსებისაა და მათი შეცვლა მხოლოდ ღვთის წინაშე უსიტყვო მჭვრეტელობითი ლოცვით შეიძლება. ამ დროს ზოგჯერ გარკვეული ლოცვის სურვილი წარმოიშობა, ზოგჯერ კი სურვილთან ერთად მლოცველის გულიდან უშრომლად მოედინება ლოცვაც. პირველ შემთხვევაში თავად მოგიწევს შესაბამისი ლოცვითი სიტყვების შექმნა, ხოლო მეორეში დამორჩილდი და ხელი არ შეუშალო გულიდან მომავალ ნაკადს. აქვე შეგახსენებ: ნუ გაცდუნებს შინაგანი ნდომისა და საჭიროების გარეშე საკუთარი ლოცვის შექმნის სურვილი. შეგიძლია ძალზე ჭკვიანური ტექსტიც დააწყო უფლისადმი, მაგრამ ეს ლოცვა კი არა, სიტყვებისა და აზრების შეთანხმება იქნება ლოცვითი სულის გარეშე. ნუ მოიქცევი ასე. საკუთარ თავზე დიდ წარმოდგენასა და ცუდმედიდობას ვერ გაექცევი, ისინი კი ჭეშმარიტ ლოცვას ჩაახშობენ და დათრგუნავენ.

რაც შეეხება გულში წამოსული სურვილის შედეგად აღმოცენებულ ლოცვას - როდესაც საკუთრივ შენთვის კეთილსასურველ საგანზე გსურს ილოცო. იგი ხანდახან შენგან მომდინარეობს იმ ლოცვითი ელემენტებისაგან, რომლებიც მზა ლოცვების შესწავლა-შეთვისებისას ჩნდება გულში, ხანდახან კი ღვთის მადლის ზემოქმედების შედეგია. ეს იმ სულიერი ლოცვის ჩანასახად გვევლინება, რომელზედაც 47-ე თავში ვისაუბრეთ. თუ ასეთ მდგომარეობას მიაღწევ, ეს ნიშნავს, რომ შენთვის შესაძლო სრულყოფილების ზღვარს უახლოვდები. მადლობა შესწირე უფალს და უფრო მეტი შიშითა და თრთოლვით იგულმოდგინე. რაც უფრო ძვირფასია ეს განძი, მით ძლიერი შურით აღინთება მტერი.