მწყემსი კეთილი

წმიდა ნიკოდიმოს ათონელი

უხილავი ბრძოლა

თავი 23
როგორ გადავიდეთ გრძნობადი შთაბეჭდილებებიდან
ზნეობრივ-სამოძღვრო გაკვეთილებზე

როდესაც ამქვეყნიურ ლამაზ, ძვირფას ნივთებს უზერ, იფიქრე, რომ ყველა მათგანი არარაობაა ზეციურ სილამაზესა და სიმდიდრესთან შედარებით, რასაც აუცილებლად მიიღებ სიკვდილის შემდეგ, თუ ამა სოფელს მოიძულებ.

როდესაც მზეს მიაპყრობ მზერას, იფიქრე, რომ თუ ღვთაებრივი მადლით ხარ აღვსილი, შენი სული მზეზე ნათელი და მშვენიერია. ხოლო თუ არა, მაშინ ის ყველაზე უფრო უკუნი და საზიზღარია.

როდესაც ცას ახედავ, სულიერი მზერა ცის იქითა უმაღლეს ზეცას მიაპყარ და შინაგანად მიეჯაჭვე მას, რადგან ისაა შენს მარადიულ და სანეტარო საცხოვრებლად განმზადებული, თუ აქ, მიწაზე წმინდად და უბიწოდ გალევ სიცოცხლეს.

გაზაფხულობით ფრინველთა ჭიკჭიკ-გალობის ან სხვათა სიმღების გამგონემ გონებით უტკბესი სამოთხისეული გალობა, ანგელოსური სადიდებლები, მუდმივი ალილუია და ღვთის სამადლობელი წარმოიდგინე. უფალს ევედრე, რომ ღირსგყოს, სხვა ზეციურ სულებთან ერთად მარადიულად უგალობდე მას, როგორც დაწერილია: და შემდგომ ამისა მომესმა ცაში მგრგვინავი ხმა, რომელიც ამბობდა: ალელუია! ხსნა და დიდება და პატივი და ძალი უფალს ღმერთს ჩვენსას! (გამოც. 19,1).

როდესაც რაიმეს სილამაზე გაგრთობს, იფიქრე, რომ მისი მიმზიდველობის მიღმა ბნელეთის ურჩხული იმალება, რომელიც მზადაა, განგგმიროს, და თქვი: „ო, წყეული გველო! ეს შენ დგახარ ქურდულად, რომ დამგესლო. ვერაფერს დამაკლებ, რადგან უფალი მყავს მწედ!“ შემდეგ კი ღმერთს მიმართე: „კურთხეულ ხარ, შენ ღმერთო ჩემო, რომელმაც ფარული მტერი დამანახვე და არა მიმცნა ჩვენ ნადირად კბილთა მათთა“ (ფს.123,6). შემდეგ კი ჯვარცმული მაცხოვრის იარებს მიეახლე, როგორც მხსნელ თავშესაფარს, იფიქრე, რამდენი დაითმინა ჩვენთვის უფალმა, რათა ცოდვისგან გამოვეხსენით და ხორციელი ვნებები შეგვეძულებინა.

ხორციელი სილამაზით ცდუნების საწინააღმდეგოდ ერთ რჩევასაც მოგცემ: ამგვარ მდგომარეობაში მყოფმა, იჩქარე, გაიაზრო, როგორი იქნება სიკვდილის შემდეგ ის არსება, ვისითაც ასე გატაცებული ხარ? - მატლებით სავსე გახრწნილი გვამი.

როდესაც სადმე მიდიხარ, თითოეული ნაბიჯის გადადგმისას გაიხსენე, რომ ასეთივე სიჩქარითი გიახლოვდება აღსასრული. ცაში მონავარდე ჩიტების ან მჩქეფარე მდინარეების დანახვისას იფიქრე იმაზე, რომ უფრო სწრაფად მიფრინავს შენი სიცოცხლე და დასასრულისაკენ მიექანება.

როცა ქარიშხალი ამოვარდება, ღრუბლიან ზეცას ელვის დამაბრმავებელი ისრები გაკვეთს და ჭექა-ქუხილი შეძრავს, მაშინ საშინელი სამსჯავრო გაიხსენე, მუხლი მოიდრიკე, თაყვანი ეცი უფალს და ილოცე, რათა მოგცეს დრო მოსამზადებლად და მადლი, ურცხვენელად რომ წარდგე მისი საშინელი დიდებულების წინაშე.

როცა რაიმე უსიამოვნება შეგემთხვევა, გონება მაშინაც მსგავსი დამრიგებლური აზრებით ავარჯიშე. მთავარი კი, აი, რა არის: შეეცადე, შეიმეცნო ღვთაებრივი ნების ყოვლისშემძლეობა და განიმტკიცო რწმენა, რომ შენს სასიკეთოდ და საცხოვნებლად ღვთის სამართლიანმა განგებამ და ყოვლადსახიერმა სიბრძნემ ინება, ამ ზომით და ამდენად დაითმინო და აიტანო ის, რასაც ითმენ. ასეთ შემთხვეავში განიხარე უფლის მიერ შენდამი გამოჩენილი სიყვარულისა და იმის გამო, რომ საშუალებას გაძლევს, დაანახვო, როგორი ხალისითა და სიყვარულით ემორჩილები მის ნებას ყველაფერში, რასაც მოგივლენს. ამ დროს გულის სიღრმიდან ამოთქვი: „დაე, აღსრულდეს ჩემზე ნება ღვთისა, რომელიც საუკუნეთა უწინარესი სიყვრულით ვლინდება ჩემს მიმართ. დაე, დავითმინო ნამდვილი უსიამოვნეაბნი, მწუხარება, დანაკარგი თუ ცილისწამება. კურთხეულ იყოს ჩემი უფლის სახელი“.

როდესაც გონებაში კეთილი გულისთქმა გაჩნდება, ღმერთს მიმართე, შეიგნე, რომ ამგვარი აზრი მან მოგივლინა და მადლობა შესწირე.

როდესაც საღვთო წერილს კითხულობ, წარმოიდგინე, რომ ყოველ სიტყვაში ფარულად გაცხადებულია ღმერთი და როგორც უფლის ღმრთაებრივ ბაგეთაგან აღმოთქმული, ისე მიიღე წაკითხული.

თუ იმ დროს, როდესაც ცაზე მზეა, დაინახავ ღრუბელს, რომელიც მას ისე დაფარავს, როგორც მზის დაბნელების დროს ხდება ხოლმე, დანაღვლიანდი და ილოცე, რომ ღმერთმა არ დაუშვას შენი ჩავარდნა გარესკნელში.

ჯვრის შემხედვარემ იფიქრე, რომ იგი ჩვენი სულიერი ბრძოლის დროშაა, რომელიც გამარჯვების ძლიერაბას იტევს. და თუ მას განეშორები, მტრის ხელთ აღმოჩნდები. ხოლო თუ ჯვრის ძლიერების ქვეშ დარჩები, დიდებული ზეიმით ზეცად დაემკვიდრები.

როდესაც ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის ხატს უმზერ, გულისყური ზეციური დედოფლისკენ მიმართე და მადლობა შესწირე, რომ მზად აღმოჩნდა მდაბლად დამორჩილებოდა ღვთის ნებას, რომ შობა, გაზარდა და აღზარდა სამყაროს მხსნელი და ჩვენს უხილავ ბრძოლაში არასოდეს გვაკლებს მეოხებასა და შემწეობას.

წმიდანთა ხატებმა, დაე, შეგახსენონ, რამდენი მეოხი გყავს ღვთის წინაშე, ის, ვინც ყოველთვის ლოცულობს შენთვის; რამდენი თანამებრძოლი გყავს, თავადაც მთლი ცხოვრება მამაცურად რომ ებრძოდნენ და ამარცხებდნენ მტერს და შენც საბრძოლო ასპარეზი გიჩვენეს. თუ მათი დახმარებით ამ ასპარეზს მხნედ გაივლი, მათსავით ძლევის გვირგვინსა და მარადიულ ზეციურ დიდებას მოიპოვებ.

ეკლესიის დანახვისას, სხვა მაცხოვნებელ აზრებთან ერთად, გაიხსენე, რომ შენი სული ღვთის ტაძარია, როგორდ დაწერილია: თქვენ ცოცხალი ღმერთის ტაძარი ხართ (2კორ. 6,16), და რომ ამიტომ წმინდად და უბიწოდ უნდა დაიცვა იგი.

ყოველთვის, როდესაც რაიმე კეთილი ამბავი გესმის, მთავარანგელოზის მისალმება გაიხსენე: ღვთისმშობელო ქალწულო, გიხაროდენ! და ასეთი აზრებითა და გრძნობებით აღივსე: მადლობა შესწირე უფალს ზეციდან დედამიწაზე წარმოგზავნილი ამ კეთილი ხარების გამო, ჩვენი ცხონების საწყისად რომ იქცა. შენც გაიზიარე უბიწო ქალწულის სიხარული და ის ზებუნებრივი დიდებულება, სადამდეც თავისი ღრმა სიმდაბლით ამაღლდა ღვთისმშობელი. მასთან - ნეტარ დედასთან და მთავარანგელოზ გაბრიელთან ერთად შენც თაყვანი ეცი ღვთაებრივ სიტყვას, რომელიც ქალწულის უწმიდეს საშოში ჩაისახა. კარგი იქნება, თუ დღის განმავლობაში ხშირად გაიმეორებ ამ საგალობელს და მსგავსი გრძნოებით აღივსები. ურყევ კანონად აქციე მთავარანგელოზის ხარების სამჯერ - დილით, შუადღეს და საღამოს წარმოთქმა.

მოკლედ გეტყვი: ყოველთვის ფხიზლად და ყურადღებით იყავი საკუთარი გრძნოების მიმართ და არ დაუშვა, მათი მეშვეობით განცდილმა შენი ვნებები რომ აღაგზნოს და ასაზრდოოს. პირიქით, შეეცადე, ისე გამოიყენო საკუთარი განცდები, რომ ოდნავადაც ვერ შეცვალონ შენი გადაწყვეტილება - ყოველთვის ყველაფერში სათნოეყო ღმერთს და მის ნებას აღასრულებდე. გარდა შემოთავაზებული საშუალებისა - გრძნოაბდი აზრების სულიერისკენ წარმართვისა - ამაში უფრო მეტად დაგეხმარება პირველ თავებში გამოთქმული მოსაზრება: ნურაფერს შეიყვარებ უცაბედად და ნურც უცაბედად შეიძულებ. მტკიცედ განსაჯე და მკაცრად განსაზღვრე, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში როგორ მოექცე გრძნობად შთაბეჭდილებებს, რათა ეს ეთანხმებოდეს ღვთის ნებას, რომელიც ჩვენთვის მისი მცნებებიდანაა ცნობილი.

ერთსაც გეტყვი, ჩემ მიერ შემოთავაზებული რჩევები, თუ როგორ ვაქციოთ გრძნობები სულისათის სასარგებლოდ, იმისთვის არაა, რომ მუდმივად ამაში ივარჯიშო. ოღონდ მუდმივად კი უნდა ეცადო გონების გულში შემოკრებას და იქ უფალთან მყოფობას. ღმერთი გიხელმძღვანელებს და შეგეწევა კიდეც ვნებების დამარცხებაში, ხან უბრალოდ შინაგანი წინააღმდეგობებით, ხანაც მათი საპირისპირო სათნო საქმეებით. ჩემს მიერ ნათქვამის მიზანი კი ისაა, რომ იცოდე და საჭიროებისას ამით ისარგებლო. თუმცა ირგვლივ არსებული ყოველივე გრძნობადის ერთგვარი სულიერი საფარველით შემოსვა უსათუოდ სასარგებლოა ჩვენი მიზნებისათვის.