ღირსი მაკარი დიდი, მეგვიპტელი (+390-391)

სწავლანი წმიდისა და ნეტარისა მამისა ჩუენისა მაკარი მეგჳპტელისანი ძმათა მიმართ

თავი პირველი

1. სწავლანი წმიდისა და ნეტარისა მამისა ჩუენისა მაკარი მეგჳპტელისანი ძმათა მიმართ
2. თავი ა˜
3. ყოველთა მეუფე კაცთმოყუარე ღმერთი ჩუენი მარადის ისწრაფის ცხორებისათჳს კაცთაჲსა და მიზეზსა სცემს ყოველთავე გულისჴმისსაყოფად საუკუნეთა მათ კეთილთათჳს
4. და უმჯობესისა მიმართ წარმართებად წამის-ყოფითა კაცთმოყუარებისა მისისაჲთა კეთილისა მიმართ მიიზიდავს ხატად თჳსა დაბადებულსა კაცსა, რამეთუ სულსა ბუნებით აქუს სურვილი კეთილისაჲ და უმჯობესისა გულისთქუმისა ისწრაფის მარადის.
5. ხოლო უკეთურებისა იგი მარცხენაჲ კერძი თითო-ფერითა სიმანქნითა უწრფელესთარე და გამოუცდელთა სულთა უცნებითა სიბოროტისაჲთა ისწრაფის,
6. რაჲთამცა დააბნელნა ჭეშმარიტისა კეთილისა საქმისაგან, რომლისა მიერ ქრისტეს სახიერებისა საღმრთოთა წერილთა მიერ გუასწავლი ჩუენ, ვითარცა წინაწარმეტყუელი იტყჳს: „სიტკბოებაჲ, სწავლულებაჲ და მეცნიერებაჲ მასწავე მე, რამეთუ მცნებათა შენთაჲ მრწმენა“.
7. ხოლო უფალსა ჰნებავს, რაჲთა ყოველი მიზეზი სიბოროტისაჲ განვაგდოთ ჩუენგან და რაჲთა განვეყენნეთ ბოროტისა ამისგან და პირუტყუებრივისა სიბრძნისა ჩუენისაგან, რომელი-ესე სასოებითა გულისჴმის-ყოფისაჲთა დამკჳდრებულ არს ჩუენ შორის,
8. რაჲთა წარვემართნეთ ნათლითა ჭეშმარიტისა გულისჴმის-ყოფისაჲთა და ესრეთ შემძლებელ ვიქმნნეთ განდევნად მისა, რაჟამს-იგი გულისჴმა-ვყოთ ჭეშმარიტითა მის ცხორებისა მიზეზი.
9. ამისთჳს თქუენცა, ჵ, სასურველნო ძმანო და საყუარელნო, მრავალგზის ითხოენით ჩუენგან სიტყუანი, რომელთა მიერ გულისჴმა-ჰყოთ, თუ ვითარი ცხორებაჲ უჴმს, რომელნი განშორებულ არიან ჴორციელთა გემოთაგან და მოქალაქობისაგან ამის სოფლისა
10. და, ვითარცა საქმესა შინა მოციქულისასა წერილ არს, ერთგან შეკრებილ არიან და ქმნულ არიან წმიდად შესაკრებელად და ურთიერთას ღმრთისმოშიშებით ყოფაჲ გამოუურჩევია: თუ ვითარ უჴმს, ერთმანერთსა თანა ყოფაჲ, ანუ თუ ვითარი დაწყნარებაჲ წესისაჲ უჴმს ქონებად,
11. ანუ თუ რაჲ არს სახჱ იგი სრულისა სათნოებათა გზისაჲ, ანუ თუ რაჲ არს ნებაჲ ღმრთისაჲ კეთილი და სათნოჲ და სრული, ანუ თუ რაჲ არს გზაჲ იგი სისრულედ მიმყვანებელი, რომელნი-იგი ისწრაფიან, რაჲთამცა მისწუთეს საზომსა მას სულიერისა ჰასაკისასა.
12. და რაჲთა არა განვამრავლნე სიტყუანი ჩემნი, ესე ჩემგან ითხოეთ,
13. რაჲთამცა დაგიწერე თქუენ ზედაჲსზედა მოსაჴსენებელად და სულთა სარგებელისა წურთითა, რომელნი-ეგე გულსავსე ხართ წმიდასა მას და მართალსა სარწმუნოებასა ზედა და უწყით,
14. ვითარმედ ერთი არს ღმრთეებაჲ თაყუანისაცემელისა და ნეტარისა სამებისაჲ, ერთარსებაჲ და არსებაჲ, ერთი ნებაჲ და ერთისა დიდებაჲ.
15. და ერთსა თაყუანისცემასა შევსწირავთ ვითარცა წმიდასა მას საიდუმლოსა შინა ნათლის-ღებისასა წინაშე მრავალთა მოწამეთა აღგიარებია.
16. ამისთჳს ჩუენცა ვიხილეთ კეთილი ეგე სათნოებათა მიმართ სიყუარული თქუენი და გულისთქუმაჲ ეგე, რომელი გაქუს სრულთა მიმართ სათნოებათასა, არა უდებ ვიქმნენით მცირედ რაჲმე მოსაჴსენებელად თქუენდა დაწერად.
17. სახჱ წერილისა ჩუენისაჲ საღმრთოთა წერილთაგან მოვიღეთ და წამებანიცა წერილთანი დავწერენით ამას შინა გულსავსე-ყოფად და შეუორგულებელად სარწმუნოებად,
18. რაჲთა არავინ ჰგონებდეს, ვითარმედ თავით ჩუენით რასმე ვიტყჳთ, ანუ თქუას, თუ სიმაღლისაგან ამაოებისა ვქმნენით ჩუენ ესე.
19. ხოლო ყოვლისა უპირატესად ამას ვიტყჳთ: ყოველთა, რომელთა მიუცემიან თავნი თჳსნი ღმრთისადა და ჴორცნი მათნი შეიწირვიან, ვითარცა შესაწირავნი ცხოველნი და ჭეშმარიტნი, წმიდანი და სათნონი ღმრთისა და ისწრაფიან,
20. რაჲთამცა წარმოუდგინეს წმიდად სიტყჳერი იგი მსახურებაჲ მათი და, ამას სახესა კრძალულებისასა ვიტყჳთ, რაჲთა ჰრწმენეს აღთქუმანი იგი წმიდისა სახარებისა და წმიდათა წერილთანი,
21. რაჲთა მისცნენ თავნი მათნი კეთილისა საქმესა და ჰრწმენეს მტკიცედ, ვითარმედ მადლითა ღმრთისაჲთა და ძალითა იქმნების ჩუენ შორის სრულიადი ლხინებაჲ და განწმედაჲ ვნებათაგან უპატიოებისათა, რომელნი-იგი არიან სულთა და ჴორცთა ჩუენთა შორის.
22. რომელი ჩუენგან შეუძლებელ არს, აღმთქუმელისა ჩუენისა ღმრთისაგან ყოველივე შესაძლებელ არს.
23. რამეთუ ვნებანი ესე ცოდვათანი უკუანაჲსკნელ მოვიდეს სულსა ზედა და პირველქმნული იგი კაცი გარდაჰჴდა მცნებასა ღმრთისასა.
24. ხოლო ჯერ-არს, რაჲთა გურწმენეს ყოვლითა გულსავსებითა, ვითარმედ ღირს ვიქმნებით სულისა წმიდისა მოღებასა სრულებით განსაწმედელად სულთა და ჴორცთა,
25. ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „სახარებაჲ ჩუენი არა არს თქუენდა მომართ სიტყჳთ ოდენ, არამედ საქმითა და ძალითა და სულითა წმიდითა და გულსმოდგინებითა ფრიადითა, ვითარცა უწყით“.
26. და კუალად იტყჳს: „დაცვულმცა არს სული ჩუენი წმიდად და გონებაჲ და ჴორცნი დღესა მას ღმრთისა ჩუენისა იესუ ქრისტესსა“,
27. რომლისა წინდი იგი ქველისმოქმედებისა მისისაჲ მორწმუნეთა სამგზის სანატრელითა მით ნათლისღებისა სახელისდებითა შეგჳწყნარებია აღორძინებად და წარმატებად სრულისა მკჳდრობისა და განმრავლებად ტალანტისა.
28. დიდი ესე და უხრწნელი საიდუმლოჲ რწმუნებულ არს ჩუენდა, რაჲთა მის მიერ ასი წილი მოვიგოთ, რამეთუ წმიდაჲ იგი და ნუგეშინისმცემელი სული,
29. რომელი მოციქულთა მიეცა და მათ მიერ მხოლოსა და ჭეშმარიტსა ეკლესიასა ღმრთისასა მიეცა, ჟამითგან ნათლისღებისაჲთ საზომისაებრ სარწმუნოებისა,
30. იგი სული თითოფერად და მრავალსახედ მივალს თითოეულისა თანა, სარწმუნოებითა მჴურვალითა მოუჴდეს ნათლისღებასა, რაჲთა მრავალწილად და კეთილად მიიღოს თითოეულმან აღორძინებაჲ ტალანტისაჲ, ვითარცა სახარებაჲ იტყჳს.
31. რამეთუ ვითარცა ჩჩჳლი, რომელი იშვა სოფელსა ამას შინა, არა დგას მარადის ჩჩჳლობისა ჰასაკსა ზედა, და დღითიდღედ აღორძნდების თჳნიერ ყოვლისა იჭჳსა, ვიდრემდე იქმნას კაც სრულ გამოუთქუმელთაებრ წესთა ბუნებისათა,
32. ეგრეთვე, რომელი იშვას ზეცით წყლითა და სულითა, თანა-აც, რაჲთა არა მარადის ეგოს წესსა სიჩჩოჲსასა, რამეთუ უჴმს, რაჲთა დღჱ და ღამჱ მოღუაწებითა და ტკივილითა და მოთმინებითა მრავლითა და სამარადისოჲთა წინააღდგომითა მბრძოლისა ჩუენისაჲთა წარემართოს
33. და აღორძინდეს და მიიწიოს სისრულესა სულიერისა მის ჰასაკისასა, ვითარცა მოციქული იტყჳს: „ვიდრემდე მივსწუთეთ ყოველნი ერთობასა სარწმუნოებისასა და გულისჴმის-ყოფასა ძისა ღმრთისასა კაცად სრულად საზომად ჰასაკისა სავსებისა ქრისტესისა,
34. რაჲთა არღარა ვიყვნეთ ჩჩჳლ და ვიღელვებოდეთ და მიმოვიტაცებოდით ყოვლისა მიერ ქარისა სწავლისა სიმრავლითა ღონეთა მიმართ ცთომისათა, არამედ წარვემართნეთ სიყუარულითა და აღვაორძინოთ მის მიერ ყოველივე, რაჲ–იგი არს ქრისტჱ“.
35. და კუალად იგივე სხუასა ადგილსა იტყჳს: „ნუ თანა-აღერევით სოფელსა ამას, არამედ მიიიცვალენით განახლებითა გონებისა თქუენისაჲთა, რაჲთა გამოიცადოთ თქუენ, თუ რაჲ არს ნებაჲ ღმრთისაჲ კეთილი, სათნოჲ და სრული“.
36. ხოლო სრულსა მას ნებასა ღმრთისასა მიწთომასა მათთჳს იტყოდა, რომელნი საზომსა ჰასაკისა და სიტყჳერისა სავსებისა სულისა წმიდისასა მიწთომილ არიან.
37. გარნა ჴორციელსა ამას შობასა თჳნიერ ყოვლისა იჭჳსა შჯული არს ბუნებითი, რაჲთა მცირჱ იგი ყრმაჲ მისწუთეს სრულისა კაცისა ჰასაკსა,
38. რამეთუ არა ნებასა ზედა არს კაცისასა, არამედ დამბადებელსა ესრეთ განუგიეს, რაჲთა გინა თუ უნდეს, გინა თუ არა, აღესრულოს ჴორციელი იგი ჰასაკი.
39. ხოლო ზეცისა სულიერსა მას შობასა ზედა არა ესრეთ განუგია, არამედ ტკივილი და მწუხარებაჲ მოთმინებით უბრძანებია თჳთმფლობელსა მას ზედა ნებასა კაცისასა, ვითარცა თჳთ უფალი იტყჳს: „იღუაწეთ შესლვად იწროსა მას ბჭესა“.
40. და კუალად იტყჳს: „იიძულებდით, რამეთუ იძულებით არს სასუფეველი ცათაჲ“.
41. და „რომელმან მოითმინოს, იგი სრულიად ცხოვნდეს“ და „მოთმინებითა თქუენითა მოიპოვნეთ სულნი თქუენნი“.
42. და მოციქული იტყჳს: „მოთმინებით რბიოდეთ წინამდებარესა მას მოღუაწებასა ღმრთისა მონანი მოთმინებითა მრავლითა...“ და შემდგომი ამისი.
43. რამეთუ ესრეთ განაგო მადლმან ღმრთისამან, რაჲთა თითოეული თჳსითა გონებითა და ტკივილითა და მოღუაწებითა მიიღებდეს სულიერსა აღორძინებასა.
44. რაჲზომცა ჰრწმენეს და რაჲზომცა ისწრაფდეს და რაჲზომცა მოღუაწებითა სულიერითა და ჴორციელითა მისცეს თავი თჳსი საქმესა მცნებათასა, ეგეზომცა არსებასა სულისასა აღორძინებად სულისა და განახლებად გონებისა მოიგებს.
45. მადლითა და ნიჭითა ღმრთისაჲთა მოეცემის ცხორებაჲ, ხოლო წარმართებაჲ და აღორძინებაჲ მომეცემის სარწმუნოებათა სიყუარულითა და მოღუაწებითა თჳთუფლისა მის ნებისა მისისაჲთა სრულსა მას ზედა ჰასაკსა სულიერისა მის საზომისასა,
46. რაჲთა ვითარცა მადლითა, ეგრეთვე სიმართლითა იქმნას მკჳდრ საუკუნოჲსა მის ცხორებისა.
47. ვერცა სრულიად მადლითა ღმრთისაჲთა თჳნიერ კაცისა შეწევნისა და მოსწრაფებისა იქმნების წარმართებაჲ.
48. ვერცავინ კუალად თჳნიერ ღმრთისა შეწევნისა თჳსითა მოსწრაფებითა ძალითა ოდენ შემძლებელ არს მიწთომად სრულსა ნებასა ღმრთისასა და საზომსა მას თავისუფლებისა და სიწმიდისასა.
49. რამეთუ „არა თუმცა უფალმან აღაშენა სახლი და დაიცვა ქალაქი, ცუდად იღჳძებენ მცველნი და მაშენებელნი“.
50. და კუალად იტყჳს, რამეთუ არა მახჳლითა მათითა დაიმკჳდრეს ქვეყანაჲ, არცა მკლავმან მათმან იჴსნნა იგინი, არამედ იგინიცა იბრძოდეს მახჳლითა და მკლავითა და მარჯუენეამან შენმან და მკლავმან შენმან და ნათელმან პირისა შენისამან იჴსნნა იგინი.
51. ხოლო ამით გამოაჩინა, ვითარმედ ძალი ღმრთისაჲ მათსა მოღუაწებასა შეეწევის და სიტყჳთა ამით წინაწარმეტყუელმან,
52. რომელნი მცირედთა სათნოებათა ზედა იქადიან, მათიცა ამპარტავნებაჲ გარდაჰკუეთა და სარწმუნოებითა და სიყუარულითა მადლისა მიერ ღმრთისა მოსავთა მისთა ცხორებისა პოვნაჲ ასწავა.
53. ხოლო რაჲ არს ნებაჲ ღმრთისაჲ, რომლისა მიმართ მოციქული გუასწავებს გუევედრების, რაჲთა მას მივსწუთეთ, გინა თუ რლ~თა თჳთ უფალი იტყჳს: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“.
54. და კუალად იტყჳს: „იქმენით თქუენ სრულ, რამეთუ მამაჲ თქუენი ზეცათაჲ სრულ არს“.
55. და ამათ სიტყუათა მიერ სრულსა მას ცოდვათა განწმედასა აღუთქუამს, რომელი-იგი არს სრულიად განყენებაჲ ვნებათაგან უპატიოებისათა, და სრულსა მას სათნოებათა მიმართ აღმაღლებასა,
56. რომელ-იგი არს განწმედაჲ გულისაჲ მიღებითა მით სრულისა მის და საღმრთოჲსა სულისაჲთა, რომელი-იგი იქმნების გულსავსებითა სულისაჲთა, რამეთუ სარწმუნოებით და სიყუარულით მისცეს ყოვლით კერძოვე თავი თჳსი ღმერთსა.
57. ვითარცა დავითის მიერ გამოაჩინა სულმან წმიდამან სრული იგი ჭეშმარიტებისა სახჱ და გუასწავებს ღმრთისაგან თხოვაჲ მისი, რაჲთა სარწმუნოებით ძედ ნათლისა და მკჳდრ ცხორებისა.
58. და თქუა ესრეთ: „იყავნ გული ჩემი უბიწო სამართალთა შინა შენთა, რაჲთა არა მრცხუენოდის სირცხჳლითა“.
59. და უპატიოებისა შემოსაჲ მათთჳს თქუა, რომელთა არა მოუგია გული უბიწოჲ ყოვლისაგანვე შეგინებისა და ბაყლისა რამეთუ კუალად იტყჳს: „მაშინ არა მრცხუენოდის მე, რაჟამს ვეკრძალო ყოველთა სამართალთა პირისა შენისათა“.
60. რამეთუ რაჟამს ყოველნივე მცნებანი წარვჰმართნეთ და ყოველთა ბოროტთაგან განვეშორნეთ, მაშინ მოვიგებთ სრულსა კადნიერებასა წინაშე ღმრთისა, ვითარცა სული წმიდაჲ გუასწავლის.
61. და კუალად ილოცვიდა წინაწარმეტყუელი და იტყოდა: „გული წმიდაჲ დაჰბადე ჩემ თანა, ღმერთო, და სული წრფელი განმიახლე გუამსა ჩემსა და კუალად სულითა წმიდითა დამამტკიცე მე“.
62. ხოლო კუალად კითხვით იტყჳს: „ვინ აღვიდეს მთასა ღმრთისასა, ანუ ვინ დადგეს ადგილსა წმიდასა მისსა?“
63. და კუალადვეცა მიუგებს, თუ ვინ არიან, რომელნი აღვლენან მთასა წმიდასა და იტყჳს: „უბრალოჲ ჴელითა და წმიდაჲ გულითა“.
64. და სიტყჳთა მით გუასწავა სულმან წმიდამან ყოვლისავე ცოდვისა გარდაკუეთაჲ, რომელი იქმნების საქმით ანუ სიტყჳთ გონებით.
65. და რაჲთა მოსწრაფე იყვნენ, რომელნი-იგი ილოცვენ და სარწმუნოებით ესვენ მიწვენად დღითი დღე საღმრთოსა მას სიმდიდრესა,
66. რამეთუ მოციქული ცხადად გუასწავლის, თუ ვითარ თანა-აც ყოფად სულთა, რომელნი ჴორციელთა ზრუნვათა და ქორწინებათაგან განშორებულ არიან ქალწულებისა სურვილისათჳს.
67. და ესრეთ იტყჳს, ვითარმედ – „ქალწული იგი ზრუნავნ უფლისასა, რაჲთა წმიდა იყოს არა ჴორცითა ოდენ, არამედ სულითაცა, საქმითა და გონებითა“.
68. ესე იგი არს, რაჲთა ცხადთაცა და ფარულთა ცოდვათაგან კიდე იყოს, ვითარცა სძალი ქრისტესი და მოსურნე ზეცისა მეუფისაჲ, წმიდაჲ და შეუგინებელი.
69. რამეთუ სულსა, რომელსა სუროდის ქრისტეს თანა ყოფად და რაჲთა იქმნას ერთ სულ, თანა-აც, რაჲთა მიემსგავსოს უბიწოსა მას და უხრწნელსა შეუნიერებასა მისსა, ვითარცა ნეტარი იოვანე იტყჳს,
70. ვითარმედ: „ყოველსა, რომელსა ჰქონდის სასოებაჲ სე, განიწმიდენ თავი თჳსი, ვითარცა იგი წმიდა არს“.
71. და პავლჱ იტყჳს: „მსგავს ჩემდა იქმნენით, ვითარცა მე ქრისტესა“.
72. რამეთუ არა ცხადთა ოდენ ცოდვათაგან, ანუ პარვისა, ანუ კაცის კლვისა, ანუ ნაყროვანებისა, ანუ ძჳრის-ზრახვისა, ანუ უკეთურებისა, ანუ ტყუვილისა, ანუ ცუდადმეტყუელებისა,
73. ანუ ჴმამაღლობისა, ანუ ცილისა, ანუ ამპარტავანებისა, ანუ ვეცხლისმოყუარებისა, ანუ ანგაჰრებისაგან უჴმს სულსა წმიდად ყოფაჲ თავისა თჳსისაჲ.
74. რომელსა უარ-ეყოს ზიარებაჲ ჴორციელი და განშორებულ იყოს ამის სოფლისაგან და იღუწიდეს ქალწულებასა და მიეცეს თავი თჳსი შეყოფასა და ზიარებასა უხრწნელისა მის სიძისასა, არამედ უფროჲსღა თანა-აც,
75. რაჲთა ძნიადთა მათ ვნებათა სულისათა ფარულთა ცოდვათაგან დაიცვას თავი თჳსი:
76. გულისთქუმისაგან და ცუდადმზუაობრობისაგან და კაცთმოთნებისაგან და მაჩუენებლობისა, მთავრობისმოყუარებისა და მზაკუვარებისა და სიძულილისა და სიბოროტისა
77. და ურწმუნოებისა და შურისა და სიმაღლისა და ჴდომისა და თავმოთნებისა და ჴორცთმოყუარებისა და ამპარტავანებისა და მსგავსთა ამათთა უხილავთა მათ ვნებათაგან უპატიოებისათა.
78. რამეთუ წერილ არს უჩინოთა ცოდვათა სულისათა სწორადვე გარეგანთა მათ ცოდვათასა იტყჳს, უკუეთუ ვითარ გურწმანან სიტყუანი სულისა წმიდისანი, რამეთუ წერილ არს: უფალმან განაბნინის ძუალნი კაცთა მოთნეთანი“ და „კაცი მოსისხლჱ სძაგს უფალსა“.
79. აჰა ესერა, სიტყუაჲ ზაკუვისა და კაცისკლვისაჲ ერთად ცოდვად შეჰრაცხნა.
80. და კუალად იტყჳს: „რომელნი იტყოდიან მშჳდობასა მოყუსისა თჳსისა ხოლო უკეთურებაჲ არს გულსა მათსა, მიაგე მათ, უფალო, საქმეთა მათთაებრ“.
81. და იტყჳან: „რამეთუ გულნი თქუენნი უშჯულოებასა იქმან ქუეყანასა ზედა“.
82. და უფალი რაჟამს აბრალებდა კაცთმოთნეთა, თქუა, ვითარმედ: „ყოველსავე იქმან, რაჲთამცა ეჩუენნეს კაცთა“.
83. ამისთჳსცა გუამცნებს და იტყჳს: „ნუ ჰყოფთ ქველისსაქმესა წინაშე კაცთა, რაჲთა არა წარსწყმიდოთ მადლი თქუენი წინაშე მამისა თქუენისა ზეცათაჲსა“.
84. ესე იგი არს, რაჲთა არა ვეძიებდეთ კაცთაგან პატივსა და დიდებასა კეთილთა საქმეთათჳს, არამედ მხოლოჲსა ღმრთისაგან, რომლისა დიდებაჲ არს ჭეშმარიტი და საუკუნე არს და ტანჯვაჲ მისი ტანჯვაჲ საუკუნოჲ.
85. და კუალად იტყჳს: „ვაჲ თქუენდა, რაჟამს კეთილად გეტყოდინიან თქუენ ყოველნი კაცნი“.
86. ესე იგი არს, ვითარმედ – ვაჲ თქუენდა რამეთუ, რაჟამს გინდის თქუენ კაცთაგან კეთილისა სმენაჲ და გიხაროდის, რაჟამს გაქებდიან და გადიდებდიან.
87. თუ გამოჩინებაჲ კეთილისაჲ არს ცოდვა, რამეთუ ვითარმცა შესაძლებელ იყო, კეთილისა საქმისა არა გამოჩინებაჲ, ვინაჲთგან უფალი იტყჳს,
88. ვითარმედ: „ესრეთმცა ბრწყინავს ნათელი თქუენი წინაშე კაცთა, რაჲთა ხედვიდენ კეთილთა საქმეთა თქუენთა და ადიდებდენ მამასა თქუენსა ზეცათასა“,
89. არამედ რაჲთა არა თჳსისა დიდებისათჳს იქმოდინ კეთილთა საქმეთა, არამედ დიდებად ღმრთისა და ნუმცა ეძიებთ და გიხარის ქებასა ზედა წარმავალთა და მოკუდავთა კაცთასა, არამედ ეძიებდით დიდებასა და ქებასა მხოლოჲსასა.
90. ვითარცა მოციქული გუასწავებს, რაჲთა ჭამასაცა და სუმასაცა სადიდებელად ღმრთისა ვიქმოდით „გინა თუ შჭამდეთ, გინა თუ სუმიდეთ, გინა თუ რასამე იქმოდით, ყოველსავე დიდებად ღმრთისა იქმოდეთ“.
91. რამეთუ რომელნი ეძიებდენ კაცთაგან დიდებასა და ქებასა, ურწმუნოთა თანა განაჩინნა იგინი უფალმან და თქუა: „ვითარ შემძლებელ ხართ თქუენ მორწმუნე ყოფად, რომელნი დიდებასა ერთმანერთისაგან ეძიებთ და მხოლოჲსა ღმრთისაგან არა ითხოვთ“.
92. ხოლო იოვანე სიძულილსა კაცისკლვასა თანა შეჰრაცხავს და იტყჳს: „რომელსა სძულდეს ძმაჲ თჳსი, იგი კაცისმკლველი არს“ და უწყით, ვითარმედ ყოველსა კაცისმკლველსა არა აქუს ცხორებაჲ საუკუნოჲ.
93. იხილეთღა, ვითარ სიძულილსა მას ფარულსა ძმისასა კაცისკლვასა თანა შეჰრაცხავს მოციქული.
94. და კუალად მოციქული პავლე იტყჳს მათთჳს, რომელნი მიეცნეს ვნებათა უპატიოებისათა და აღჰრაცხავს ბოროტთა უგულისჴმოებისთა და ურწმუნოებისა მათისათა და ცხადთა დაფარულთა ცოდვათა ერთად შეჰრაცხავს და იტყჳს.
95. და ვითარცა არა გამოცადეს ღმერთი, რაჲთამცა ჰქონდა მეცნიერებით, მისცნა იგინი ღმერთმან გამოუცდელსა მას გონებასა საქმედ უჯეროჲსა.
96. სავსე იყვნეს ყოვლითა სიცრუჲთა და უკეთურებითა, ბოროტითა, შურითა, ანგაჰრებითა, კაცის-კლვითა, ბოროტის ჩუენებითა, ცუნდრუკებითა, ძჳრისმეტყუელებითა,
97. ღმრთისშემაწუხებელ, მაგინებელ, ამპარტავან, ლაღ, მომპოვნებელ ბოროტისა, მამა-დედათა ურჩ, უგულისჴმო, უწესო, უყუარულ, უწირავ, უწყალო.
98. რომელთა უწყოდეს სამართალი ღმრთისაჲ, რამეთუ ესევითარისა მოქმედნი ღირს სიკუდილისა არიან.
99. ხედავა, ვითარ არა ცხადნი ოდენ ცოდვანი აღრაცხნა, რომელნი კაცთა საძაგელ არიან, არამედ ცხადთა მათ თანა ფარულნი ვნებანი სულისანი აღრაცხნა: მზაკუვარებაჲ და ამპარტავანებაჲ და სიძულილი და უგულისჴმოებაჲ და სხუანიცა ესევითარნი.
100. და უფალი იტყჳს: „მაღალი იგი წინაშე კაცთა საძაგელ არს წინაშე ღმრთისა“.
101. და კუალად იტყჳს: „რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, იგი დამდაბლდეს, და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, იგი ამაღლდეს“.
102. და სიბრძნესა სოლომონისასა იტყჳს: „არა წმიდა არს წინაშე ღმრთისა ყოველი მაღალი გულითა“.
103. და ამას ესევითარსა უკუეთუ გამოვეძიებდეთ წერილთაგან, მრავალი ვპოოთ ფარულთა მათ ვნებათათჳს სულისათა თქუმული;
104. რამეთუ სულმან წმიდამან უწყის, რომელ ფარულნი იგი ვნებანი სულისანი ძნელოვან არიან და მაიძულებელ სულისა და განყენებაჲ მათგან გუასწავა ჩუენ დავითის მიერ და იტყჳს:
105. „საჲდუმლოთა ჩემთაგან განმწმიდე მე და უცხოთაგან იცევ მონაჲ შენი“, რამეთუ ძალითა სულისა წმიდისაჲთა და მრავლითა ვედრებითა და სარწმუნოებითა და სურვილითა სიყუარულითა ღმრთისაჲთა მოგუეცემის ჩუენ ჴსნაჲ ვნებათაგან დაფარულთა უპატიოებისათა.
106. რამეთუ ვითარცა გარეგანთა გუამთა ჩუენთა ცხადთა ცოდვათაგან ვიმარხავთ, რამეთუ ტაძარნი ღმრთისანი არიან გუამნი ჩუენნი, ვითარცა მოციქული იტყჳს: „რომელმან ტაძარი ჴორცთაჲ განხრწნას, განხრწნას იგი ღმერთმან“,
107. ეგრეთვე ჯერ-არს, რაჲთა შინაგანიცა იგი კაცი, რომელ არს სული, ვისწრაფოთ და ვიღუაწოთ, რაჲთა წმიდა იყოს იგი ყოვლისაგანვე შეგინებისა გულისსიტყუათა ბოროტთაჲსა, ვითარცა სძალი ქრისტესი.
108. რამეთუ წერილ არს: „ყოვლითავე დაცვითა დაიცევ გული შენი, რამეთუ მისნი არიან გამოსლვანი ცხორებისანი“.
109. ხოლო ესე მაშინ წარჰმართოთ, უკუეთუ წინააღუდგებოდით და სიტყუას-უგებდეთ მარადის ბოროტთა გულისსიტყუათა ცუდად მზუაობრობისა და სიძულილისა და სიმაღლისა და მზაკუვარებისა და გულისთქუმისა და ურწმუნოებისა და შურისა და დიდებისმოყუარებისათა
110. და ყოვლითა გამოწულვილვითა გამოვიძიებდეთ და გონებაჲ ჩუენი დავიცვათ შეუშფოთველად ყოველთაგან ვნებათა დაფარულთა სულისათა და მივსცნეთ თავნი ჩუენნი ყოვლისავე კეთილსა საქმესა ჭირითა და ტკივილითა და ღუაწლითა,
111. რამეთუ წინააღმდგომი გუებრძვის, რაჲთამცა დაგუაყენნა კეთილისა ამისთჳს გჳჴმს ბრძოლაჲ მისა ჭირითა და ღუაწლითა ფრიადითა.
112. რამეთუ ნეტარი მოსჱ გუასწავებს სიწრფელესა და გჳჩუენებს სახითა, ვითარმედ არა ჯერ-არს, რაჲთამცა შეუდგა სული ორთა საქმეთა – ბოროტთა და კეთილთა, არამედ კეთილსა ოდენ.
113. და ჯერ-არს, რაჲთა იქმნნენ ჩუენ შორის ორნი ნაყოფნი – კეთილნი და ბოროტნი, არამედ კეთილი ოდენ ვიქმნნეთ და ბოროტისაგან განვეშორნეთ.
114. და იგავით ესრეთ იტყჳს: „ნუ შეაბამ კალოსა შენსა ზედა ერთბამად უცხოთესლთა პირუტყუთა – ჴარსა და კარაულსა, არამედ ერთისა თესლითა პირუტყუნი შეაბენ და ესრეთ განლეწე კალოჲ შენი“.
115. ხოლო ესე იგი არს, რაჲთა კალოსა შინა გულისა ჩუენისასა არა იყვნენ.
116. „ნუ მოჰქსოვ სამოსელსა თანა მატყლისასა სელსა, ნუცა სელისა თანა მატყლსა“.
117. „ქუეყანასა ზედა შენსა ნუ დასთესავ ორსა თესლსა, ნუცა ორჯელ წელიწადსა შინა“.
118. „არა შეჰკრიბნე უცხოთესლნი პირუტყუნი ერთად, არამედ ერთისა თესლისანი შეჰკრიბნე ერთად“.
119. ხოლო ამით ყოვლითა მოასწავებს, რაჲთა არა შევჰრთოთ ერთად სათნოებაჲ და უკეთურებაჲ, არამედ რაჲთა სათნოებათა ოდენ თესლნი გამოვიდენ ჩუენგან და რაჲთა არა შეეყვნენ სულნი ჩუენნი, არცა ეზიარნენ ორთა სულთა – სულსა ღმრთისასა და სულსა ამის სოფლისასა,
120. არამედ რაჲთა შევეყვნეთ ჩუენ სულსა ხოლო ღმრთისასა და მას შევემშჭუალნეთ და ესრეთ გამოვიხუნეთ წმიდანი იგი ნაყოფნი სათნოებათანი,
121. რაჲთა თესლმან მან სულისა წმიდისამან ჩუენ შორის ნაყოფი გამოიღოს და რაჲთა არა ორთა პირთა – კეთილისა და ბოროტისათა თანა ვჰყოფდეთ ვაჭრობასა ჩუენსა, არამედ რაჲთა კეთილი ოდენ ვიჴუმიოთ და ბოროტისაგან უცხო ვიქმნნეთ.
122. და ესრეთ კეთილთა სათნოებათა ოდენ ნაყოფი აღვაორძინოთ სულსა შინა ჩუენსა, ვითარცა წერილ არს: „ამისთჳს ყოველთა მიმართ მცნებათა შენთა წარმემართა და ყოველი გზაჲ სიცრუვისაჲ მოვიძულე და ცოდვაჲ მოვიძაგე“,
123. ხოლო შჯული შენი შევიყუარე, რაჲთა ესრეთ იხილოს უფალმან ღუაწლი იგი სულისა და თჳსითა კაცთმოყუარებითა დიდი იგი ლხინებაჲ ფარულთა ვნებათაჲ ყოს ჩუენ თანა ძალითა სულისა წმიდისაჲთა და გჳსაჯოს ჩუენ სულისა ჩუენისა მტერთაგან,
124. ვითარცა თჳთ უფალი ქურივისა მისთჳს იტყოდა, რომელი-იგი წინააღმდგომისაგან იტანჯებოდა.
125. და მივიდა იგი მსაჯულისა თანა და ითხოვდა მისგან, რაჲთამცა უსაჯა მას.
126. ხოლო მოციქულსა პავლეს ენება, რაჲთამცა გამოაჩინა და გჳჩუენამცა, თუ ვითარსა ღუაწლსა მოითმენდა იგი მოწაფეთა თჳს და თუ ვითარ ისწრაფდა,
127. რაჲთამცა ვიდოდეს იგინი საზომსა სულიერსა და ილოცვიდა მათთჳს ყოვლითა გულითა და სრულსა ქრისტეანობისა სახესა უჩუენებდა ყოველთა, რომელთა ჰნებავს ქრისტესმოყუარებისა გზასა მას საღმრთოსა და ესრეთ იტყჳს,
128. ვითარმედ: „ასწავებდით ყოველსა კაცსა და შეჰრჩულევდით ყოვლითავე სიბრძნითა, რაჲთა წარმოუდგინოთ ყოველივე კაცი სრული წინაშე ქრისტესა, რომლისათჳს მეცა ვიღუწი და ვშურები“.
129. და კუალად, რომელთა-იგი მიეღო ბეჭედი სულისა წმიდისაჲ ნათლისღებისა მიერ, ილოცვის მათთჳს აღორძინებად მადლისა მათ შორის
130. და იტყჳს: „ამისთჳს მეცა, მესმა რაჲ თქუენი ეგე სარწმუნოებაჲ და სიყუარული, რომელი გაქუს ყოველთა წმიდათა მიმართ, არა დავსცხრები თქუენთჳს ლოცვად და თხოვად“.
131. რაჲთა ღმერთმან და მამამან იესუს ქრისტესმან, მამამან დიდებისამან მოგცეს თქუენ სული სიბრძნისაჲ ანუ გამოცხადებისა მისისაჲ, გულისჴმის-ყოფითა მისითა განათლებულნი თუალნი გულისა თქუენისანი უწყებად თქუენდა,
132. თუ რაჲ არს სასოებაჲ იგი წოდებისა თქუენისაჲ და თუ რაჲ არს სიმდიდრე დიდებისა მისისაჲ წმიდათა შორის და თუ რაჲ არს გარდამეტებული იგი სიდიდე ძლიერებისა მისისაჲ ჩუენ ზედა მორწმუნეთა.
133. ხოლო სახჱ იგი არსებისა მისისაჲ და მიღებითა სულისა წმიდისაჲთა გამოწულილვით გჳჩუენა ჩუენ, რომელი-იგი იქმნების გულსავსებით,
134. რამეთუ თქუა საქმისაებრ ძალისა მისისა, რომელ იქმნა ქრისტეს თანა, რაჟამს აღადგინა იგი მკუდრეთით, ესე იგი არს, რაჲთა მის საქმისაებრ სულისა წმიდისა თქუენცა შეიწყნაროთ გულსმოდგინებაჲ.
135. და კუალად მასვე ებისტოლესა შინა მცირედ უკუანაჲს გამოაჩინებს სურვილსა მისსა, რომელი აქუნდა უფროჲსისა წარმართებისა მისისათჳს და მოსლვისა უფროჲსად სისრულესა სულიერსა.
136. და ითხოვს და იტყჳს: „ამისთჳს მოვიდრეკ მუჴლთა ჩემთა წინაშე მამისა ჩუენისა და უფლისა იესუ ქრისტესა, რომლისაგან ყოველი ნათესავი ცათა შინა და ქუეყანასა ზედა სახელ-ედების,
137. რაჲთა მოგცეს თქუენ სიმდიდრისაებრ ძლიერებისა თჳსისა ძალი განძლიერებად სულისა მიერ მისისა, დამკჳდრებად შინაგანსა კაცსა შინა ქრისტჱ სარწმუნოებით და სიყუარულით გულთა შინა თქუენთა დამყარებულად და დაფუძნებულად,
138. რაჲთა შემძლებელ იქმნეთ მიწთომად, თუ რაჲ არს სივრცე და თუ სიგრძჱ, და თუ სიღრმჱ, და თუ სიმაღლჱ და გულისჴმისყოფად გარდამეტებული იგი გულისჴმის-ყოფისა და სიყუარულისა ქრისტესისა, რაჲთა სავსე იყვნეთ ყოველსავე შინა აღვსებასა ღმრთისასა“.
139. ხოლო კუალად სხუასა ებისტოლესა შინა იტყჳს ამისთჳს ასწავებდა გარდამატებულებასა სულიერისა სიმდიდრისასა უჩუენებდა მათ და აწუევდა, რაჲთამცა ისწრაფდეს სულიერსა საზომსა სისრულისასა მიწდომად
140. და იტყოდა: „გშურდინ მადლი იგი უფროჲსი და მერმე უმეტესი გზაჲ გიჩუენო თქუენ: ენასა ღათუ კაცთასა და ანგელოზთასა ვიტყოდი და სიყუარული არა მაქუნდეს, ვიქმენ მე, ვითარცა რვალი, რომელი ოხრინ, ანუ წინწილაჲ რაჲ ჴმობნ.
141. მაქუნდეს ღათუ წინაწარმეტყუელებაჲ და უწყოდი ყოველი საიდუმლოჲ და ყოველი მეცნიერებაჲ, მაქუნდეს ღათუ სარწმუნოებაჲ ვიდრე მთათა ცვალებადმდე და სიყუარული არა მაქუნდეს, არაჲვე რაჲ ვარ.
142. შე-ღათუ-ვაჭამო ყოველი მონაგები ჩემი და მივსცნე ჴორცნი ჩემნი დასაწუველად და სიყუარული არა მაქუნდეს, არაჲვე სარგებელ არს ჩემდა“.
143. და კუალად იტყჳს ნაყოფთაცა სიყუარულისათა, თუ ვითარნი არიან და თუ ვითარ, რომელთა მოეგოს სიყუარული, განერებიან იგინი ვნებათაგან ეშმაკისათა და ღაღადებს ესრეთ: „სიყუარული სულგრძელ არს და ტკბილ.
144. სიყუარულსა არა შურნ, არა მაღლოინ, არა განლაღნის, არა სარცხჳნელ იქმნის, არა ეძიებნ თავისა თჳსისასა, არა განრისხნის, არა იგონებნ ბოროტსა, არა უხარინ სიცრუესა ზედა,
145. არამედ უხარინ ჭეშმარიტისათჳს ყოველსა თავს-იდებნ, ყოველი ჰრწამნ, ყოვლითა ესავნ, ყოველსა მოითმენნ.
146. სიყუარული არა დავარდების“.
147. ესე იგი არს, ვითარმედ ოდეს ვიყვენით პირველთქუმულთა მათ მადლთა შინა სულიერთა და ჯერეთ ვერ განთავისუფლებულ ვიყვენით სიყუარულისა მიერ ჭეშმარიტისა ვნებათაგან სრულიად,
148. ჯერეთ ღელვათა შინა და შიშსა და ღუაწლსა გჳნებს ყოფაჲ, ვიდრემდე მოვიგოთ სრული იგი საზომი სიყუარულისაჲ.
149. აჰა ესერა, უკუეთუ ოდენ.
150. გუენებოს, გჳჩუენა ჩუენ მოციქულმან საზომი იგი სულიერი, თუ ვითარი არს, რომელ-იგი არღარა ჰმორჩილობს ვნებათა,
151. რამეთუ ენასაცა ანგელოზთასა და წინაწარმეტყუელთასა და სარწმუნოებასა და ყოველსავე გულისჴმის-ყოფასა და მადლსა კურნებისასა და ყოველსავე სათნოებასა უზეშთაესად გამოაჩინა სიყუარული.
152. და ყოველივე მის თანა, ვითარცა არარაჲ აჩუენა, რომელი-იგი არს უზეშთაესად სათნოებათაჲ და საზომი სისრულისაჲ.
153. რამეთუ დაღაცათუ ყოველნი სათნოებანი სულისა წმიდისა მიერ არიან, არამედ რაჲთა არა მაღლოვოდის, რომელი-იგი მათ მადლთა ღირსქმნულ იყოს და რაჲთა არა ჰგონებდეს, ვითარმედ სრულსა საზომსა მიწევნულ არს და არღარაჲ უჴმს.
154. და ესრეთ ამაღლდეს გონებაჲ მისი და მერმე სიმაღლისა მისისათჳს დავარდეს სისრულისაგან.
155. ამისთჳს გჳჩუენა ჩუენ მოციქულმან გზაჲ იგი სისრულისაჲ, რაჲთა ყოველნივე ხედვიდენ სისრულესა ამის სათნოებისასა და უწყოდის თითოეულმან ამისი სიმდიდრჱ საზომისაჲ და ჰქონდის თავი თჳსი,
156. ვითარცა გლახაკი და ესრეთ დაუცხრომელად კეთილსა მას ღუაწლსა იღუწიდეს და სულიერსა სარბიელსა რბიოდის, ვიდრემდის მიიწიოს, ვითარცა წერილ არს: „ესრეთ რბიოდეთ, რაჲთა მიიწინეთ“.
157. აჰა ესერა, იხილეთ ვითარ სისრულისა იგი სახჱ, წესი და კანონი მრავლით კერძო გამოუცხადა ყოველთავე მოწაფეთა თჳსთა და ილოცავს მათთჳს, რაჲთამცა მოსწუდეს იგინი მას საზომსა.
158. რამეთუ იგივე კუალად სხუასა ადგილსა გამოაჩინებს ქრისტესმიერსა მას სიახლესა და ცვალებასა და მორწმუნეთა და მოყუარეთა მისთასა იტყჳს ესრეთ,
159. ვითარმედ: „ვერცა რას წინადაცუეთილებაჲ შემძლებელ არს, ვერცა წინადაუცუეთილებაჲ, არამედ ახალი დაბადებული და რომელთაცა კანონი ესე დაიმჭირონ, მშჳდობაჲ მათ ზედა და წყალობაჲ ისრაჱლსა ზედა ღმრთისასა“.
160. და კუალად იტყჳს: „მიერი არს ახალი ქრისტეს მიერ დაბადებული“, რამეთუ პირველი იგი გარდაჰჴდა და აჰა ესერა, გამოაჩინა ერთითა სიტყჳთა სამოციქულოჲ იგი კანონი, რამეთუ თქუა, ვითარმედ: „ახალი დაბადებული“.
161. ხოლო ახალი დაბადებული სხუაჲ არა რაჲ არს, არამედ ესე ოდენ, ვითარცა-იგი თჳთ სხუასა ადგილსა იტყჳს, რაჲთა წარუდგინოს მან თჳთ თავსა თჳსსა ეკლესიაჲ დიდებულად, რაჲთა არა ჰქონდის ბიწი ანუ ნაოჭი რაჲმე, ანუ სხუაჲ ესევითარი,
162. არამედ რაჲთა იყოს წმიდა და უბიწო და განწმედილ ყოვლისაგანვე შეგინებულებისა, რომელ-იგი არს სრულიადი იგი ვნებათაგან განყენებაჲ და სასოჲ სულისა წმიდისა ძალითა გამოუთქუმელი იგი და საიდუმლოჲ სიწმიდით ზიარებაჲ,
163. რომელნი იქმნების გულთა შინა წმიდათასა, რომელნი-იგი ღირს-ქმნულ არიან უზეშთაეს ბუნებისა, სრულთა მათ სათნოებათა.
164. და ამას იტყჳს მოციქული ქრისტეს მიერ ახლად დაბადებულად და კუალად იგიცა სიტყუაჲ მოციქულისაჲ ამასვე სიტყუასა მოასწავებს, რამეთუ იტყჳს: „განწმიდეთ ძუელი ცომი, რაჲთა იყვნეთ ახალ თბე, ვითარცა ხართ უცომო.
165. და ამიერითგან ვზატიკობდეთ ნუ ცომითა მით ძუელითა, ნუცა ცომითა სიბოროტისაჲთა და უკეთურებისაჲთა, არამედ ცომითა მით სიმართლისა და ჭეშმარიტებისაჲთა“.
166. და კუალად გუასწავებს ჩუენ, თუ ვითარ თანა-გუაც ჩუენ ბრძოლაჲ მტერისაჲ, მთავრობათა მათ მიმართ და ჴელმწიფებათა და სულთა მათ მიმართ უკეთურთა.
167. და გუასწავებს ჩუენ, აღვიღოთ საჭურველი იგი ღმრთისაჲ და შევიმოსოთ ჯაჭჳ იგი სიმართლისაჲ და რაჲთა შევიჭურვნეთ ფერჴნი ჩუენნი განმზადებულებითა სახარებისა მით მშჳდობისაჲთა და რაჲთა მოვირტყნეთ წელნი ჩუენნი ჭეშმარიტებითა ამას.
168. და მას ყოველსა ზედა, რაჲთა აღვიღოთ ფარი იგი სარწმუნოებისაჲ, რომელთა მიერ შემძლებელ ვიქმნნეთ ყოველთა ისართა უკეთურებისათა განჴურვებულთა დავსებად,
169. რომელ-იგი არიან საქმენი ბოროტთა ვნებათანი და რაჲთა ჩაფხუტი იგი ცხორებისაჲ შევიწყნაროთ და მახჳლი იგი წმიდაჲ სულიერი, რომელ არს სიტყუაჲ ღმრთისაჲ.
170. აჰა ესერა, გჳჩუენა ჩუენ მოციქულმან, ვითარმედ სულიერთა ამათ საჭურველთა მიერ შემძლებელ ვიქმნებით ძლევად მტერისა.
171. და კუალად გჳჩუენა, თუ რაჲთა მოციქულთა მოვიგოთ საჭურველი ესევითარი.
172. და იტყჳს ყოვლითავე ლოცვითა და ვედრებითა, მოთმინებითა რაჲთა ილოცვიდეთ ყოველსა ჟამსა სულითა და მას ზედა იღჳძებდით ყოვლითა მოთმინებითა.
173. ამისთჳსცა კუალად ილოცავს ყოველთათჳს და იტყჳს: „მადლი უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი და სიყუარული ღმრთისაჲ და მამასაჲ და ზიარებაჲ სულისა წმიდისაჲ იყავნ თქუენ ყოველთა თანა ამინ“.
174. და კუალად იტყჳს: „უვნებელადმცა დაცვულ არს სული თქუენი და გონებაჲ და ჴორცნი, ვიდრე დღედმდე უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესა“.
175. აჰა ესერა, ყოვლითავე სახით გამოაცხადა გზაჲ იგი უფლისა მიერ მოცემული, წრფელი სიმართლისაჲ და სისრულე იგი ქრისტეანობისაჲ,
176. რომელსა ხედვენ ყოველნივე ჭეშმარიტებისა მოყუარენი და ყოვლითავე მოღუაწებითა და სარწმუნოებითა სასოებითა და სხჳთა ყოვლითა სახითა სათნოებათაჲთა ისწრაფიან და ჰსურის მუნ მიწევნად,
177. რამეთუ ესევითარნი იგი შემძლებელ არიან მიწდომად ორთა მათ დიდთა მცნებათა, რომელთა ჰკიდვან შჯული და ყოველნი წინაწარმეტყუელნი,
178. რომელ არს სიყუარული ღმრთისაჲ ყოვლითა გულითა და ყოვლითა ძალითა და ყოვლითა სულითა, და მოყუასი – ვითარცა თავისა თჳსი, რაჲთა ყოვლისა უკეთურებისაგან განეშორნენ და ესრეთ შემძლებელ იქმნნენ მოგებად მათდა.
179. ხოლო ჩუენ დაღაცათუ განვაგრძვეთ სიტყუაჲ ესე ჩუენი კეთილისა მოქალაქობისათჳს, ვითარცა ვისწავეთ უფლისაგან არა რაჲ ცთომაჲ გჳქმნია, და უფროჲსად რაჲსაღა სარგებელისათჳს ესე,
180. რაჲთა ყოვლითავე სახითა ვცნათ და უეჭუელად და შეუორგულებელად გულსავსჱ ვიქმნნეთ, და თუ რაჲ არს სასოებაჲ იგი წოდებისა ჩუენისაჲ და თუ რაჲ არს საქმჱ ესე და გზაჲ წინამდებარე ჩუენი,
181. რომელთა-ესე შეგჳმოსია სახჱ მონაზონებისაჲ და დაგჳტევებიან საკრველნი ამის სოფლისანი და ყოველივე ზიარებაჲ ჴორციელი და გამოგჳრჩევია ქალწულებით ცხორებაჲ წინაშე უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესა,
182. რაჲთა ესრეთ უწყოდით თითოეულმან, თუ რომელსა საზომსა მიწდომილ არს და თუ სადა თანა-აც მიწდომად, ანუ თუ სადა წოდებულ არს.
183. და ესრეთ არა მაღლოოდინ, არამედ დასცხრენ ამპარტავნებისაგან და ვითარცა არარაჲ უჩნდენ სათნოებანი თჳსნი სიდიდისათჳს საზომისა მის სისრულისა და გამოუკულეველისა მის სიმდიდრისაგან სიყუარულისა ქრისტესისა.
184. და მათ სახითა მისცემდენ თავთა მათთა ყოვლითა ძალითა და ყოვლითა მოსწრაფებითა საქმეთა კეთილთა, გულსმოდგინებით და სიტყჳსაებრ უფლისა, ყოვლისავე სოფლისა თანა სულითაცა უვარ-ჰყოფდენ და ყოველთავე დღეთა აღიღებდენ ჯუარსა
185. და შეუდგებოდიან მას სიხარულით და მხიარულებით და თჳსი უფალი აქუნდინ სახედ და წინამძღუარად, ვითარცა მოციქული იტყჳს: „მემსგავსენით მე, ვითარცა მე ქრისტესა“ და კუალად იტყჳს:
186. „მოთმინებით ვრბიოდით წინამდებარესა მას ღუაწლსა ჩუენსა და ვხედვიდეთ სარწმუნოებისა წინამძღუარსა და სრულმყოფელსა იესუს, რომელმან წინამდებარისა მის დიდებისა მისისათჳს დაითმინა ჯუარცუმაჲ სირცხჳლისაჲ შეურაცხებით და დაჯდა მარჯუენით ღმრთისა“.
187. ხოლო აწ ვისწრაფოთ, ძმანო, რაჲთა რაჟამს გუაქუნდეს მცირედი რაჲმე სიხარული და განსუენებაჲ ღმრთისა მიერ, ნუ ავმაღლდებით, ნუცა ვიტყჳთ, თუ – „აჰა ესერა, მიწევნულ ვართ სისრულისა საზომსა“,
188. რაჲთა არა მოგუკიცხნეს ჩუენ მტერმან მანქანებითა მისითა და დავეცნეთ სიმაღლისაგან სათნოებათაჲსა და წარმართებისაგან სულიერისა.
189. არამედ ვითარცა ქრისტესმოყუარეთა, ვიდრე აღსასრულადმდე ტკივილი ჭირი და ღუაწლი აღვაორძინოთ დღითი დღედ და ყოვლისავე წინამდებარისათჳს გუსუროდის, გარდასრულსა მას დავივიწყებდეთ.
190. გუშიოდენ და გუწყუროდენ მარადის სიმართლისათჳს ბრძანებისაებრ უფლისა და გულნიმცა ჩუენნი შემუსრვილ არიან და რაჲთა გუაქუნდენ თავნი ჩუენნი, ვითარმედ ვერ მიწევნულ ვართ წოდებასა მას, რომლისა მიმართ ვიწოდენით.
191. არცა გჳცნობია სრული იგი საზომი ქრისტეანობისაჲ, არცა მიწევნულ ვართ სრულსა სიყუარულსა ქრისტესსა, რამეთუ რომელთა გული უთქუმიდეს მიწევნად პირველთქუმულსა მას წინამდებარესა საზომსა, იგინი მარადის განგურემულ არიან სურვილითა გამოუთქუმელისა მის სისრულისა
192. და მცირედთა მათ სათნოებათა ზედა არაოდეს გულსავსე იქმნებიან – მარხვასა მცირეთა მათ სათნოებათა, გინა თუ მღჳძარებასა, გინა თუ მოღუაწებასა, გინა სხუასა რასმე მადლსა სულიერსა ვიდრე უკუანაჲსკნელად სულთქუმადმდე,
193. არამედ ყოველსავე სათნოებასა და ყოვლისა კეთილისა საქმესა მისცემენ თავთა მათთა და მარადის გლახაკ არიან სათნოებისათჳს და ესრეთ აქუს, ვითარმედ არა აღუსრულებია შჯული იგი სიბრძნისაჲ.
194. და ესრეთ ვითარცა შეიყუარნეს ნიჭნი იგი გამოუთქუმელთა მათ აღთქუმათანი, ეგრეთცა ეგევითარნი იგი სულნი შემძლებელ არიან სათნოებათა აღსრულებად და ღმრთისა სათნო-ყოფად და სასუფევლისა დამკჳდრებად,
195. რომელნი-იგი არიან გლახაკნი სულითა და შემუსრვლინი გულითა და ჰშიან და სწყურიან მარადის სიმართლისათჳს და სურიან სრულისა მის პატივისათჳს.
196. ამისათჳსცა მოსაგებელად სიყუარულისა მათისა, რომელი აქუს ღმრთისა მიმართ, მოეცნენ მათ ნიჭნი იგი დიდნი და მრავალნი.
197. და აწ სასოებისა მისთჳს მერმისა და თუ ვითარი ცხორებაჲ უჴმს და რომელთა ხატი ესე მონაზონებისაჲ შეუმოსია და ქალწულებაჲ გამოურჩევია ესევითარნი, გჳთქუმან ჯერისაებრ და ძალისა ჩუენისა.
198. ხოლო აწ, რაჲთა ვთქუათ შესაკრებელისათჳს ძმათაჲსა, რომელნი შეკრებულ არიან მონასტერთა შინა და შინა ღმრთისათვის
199. თუ ვითარ თანა-აც ურთიერთას თანა ყოფაჲ და თუ ვითარითა ტკივილითა და ოფლითა და მოთმინებითა, სიმდაბლითა და სიმშჳდითა და თუ რომლითა ღონისძიებითა შემძლებელ იქმნენ პირველთქუმულსა თქუმულსა მოქალაქობასა მიწევნად,
200. რაჲთა ესრეთ ისწაონ მოსწრაფეთა და მჴნეთა გზაჲ ზეცათა ქალაქსა მიმყვანებელი, რაჲთა მას ზედა რბიოდიან, ვიდრემდე მისწუდენ.
201. რომელი რბიოდის მოქალაქობასა მას შინა კეთილსა და ჰსუროდის, რაჲთამცა იწოდა კუალსა უფლისასა და განშორებულ იყოს სოფლისაგან და გემოთაგან ჴორციელთა
202. და მიეცეს თავი თჳსი მორჩილებად ძმათა თანა და უვარ-ეყოს, სიტყჳსაებრ სახარებისა, მამაჲ და დედაჲ, შვილნი და ცოლი, ძმანი, დანი და ნათესავნი და სიმდიდრე და დიდება და მოსრულ იყოს მონასტრად,
203. ამით დაჰბეჭდენინ საქმენი თჳსნი, რაჲთა სულისაჲ თჳსი უვარ-ყოს.
204. ხოლო უვარის-ყოფაჲ სულისა თჳსისაჲ ესე არს, რაჲთა მისცეს თავი თჳსი მორჩილებასა და ნებანი თჳსნი სრულიად მოიკუეთნეს და სიტყუასა ღმრთისასა ეკიდოს და მის მიერ მარადის მცნებათა მისთა გულისჴმის-ყოფითა შეიმკობდეს სულსა თჳსსა
205. და რაჲთა არარაჲ ჰქონდის თჳსსა ჴელმწიფებასა ქუეშე თჳნიერ სამოსლისა მის, რომელი ემოსოს, რაჲთა ყოვლით კერძო იყოს უზრუნველ, და რომელსა უბრძანებდენ, სიხარულით აღასრულებდეს.
206. და ვითარცა სყიდული ერთგულებით ყოველთავე ძმათა და უფროჲსადღა წინამძღუართა, ვითარცა მეუფეთა ერჩდეს და ესრეთ პატივ-სცემდეს სახელისათჳს ქრისტესისა,
207. ვითარცა-იგი თჳთ იტყჳს, ვითარმედ: „რომელსა ენების თქუენ შორის დიდ-ყოფაჲ, იყავნ იგი ყოველთა მონა და ყოველთა მსახურ“.
208. და ნუმცა ეძიებს მსახურებისა და მოქალაქობისა მისისათჳს ძმათაგან დიდებასა, გინა თუ პატივსა, ანუ თუ ქებასა.
209. ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „ჰმსახურებდით ყოველთავე ერთგულებითა, ნუ თუალთმაჩუენებლობით, ვითარცა კაცთმოთნენი, არამედ ვითარცა მონანი ქრისტესნი, რომელთა-ეგე მიგიცემიან თავნი თქნნი ქრისტესდა სლვად იწროსა და საჭიროსა გზასა“.
210. ვითარცა სასუფეველისა ტრფიალსა, რომელსა-ეგე მოგიდრეკია ქედი შენი სიხარულით უღელსა ტკბილსა ქრისტესა, დიდისა კეთილისა წინამძღუარ ექმნები თავსა, უკუეთუ გულსმოდგინებით დაადგრე კეთილსა მას და სულისა სარგებელსა მსახურებასა შინა,
211. რაჲთა ყოველნივე გიჩნდენ, ვითარცა უფალნი და ქრისტეს მონანი და სასუფეველისა მკჳდრნი, რაჲთა ყოველთავე ჰმორჩილობდე და უფროჲსად წინამძღუართა მათ მოღუაწეთა სულიერთა, რომელთა ეტჳრთოს სიმძიმჱ იგი მონასტრისაჲ და ვიდრემდე შეგერაცხოს თავი თჳსი,
212. ვითარცა თანამდები ძმათა სიყუარულითა და მორჩილებითა მსახურებისაჲ, ვითარცა წერილ არს: „ნურაჲ ვისი თანა-გაც, არამედ სიყუარული ოდენ ერთმანერთისაჲ სულიერი“.
213. ხოლო თქუენცა გეტყჳ, წინამძღუარნო ძმათანო, დიდსა საქმესა მიგიყოფია ჴელი.
214. ესრეთ იღუაწეთ სიმდაბლით ბოროტთა მათ მიმართ ღონეთა ეშმაკისათა, რაჲთა არა იძლინეთ ვნებისაგან ამპარტავანებისა და ვითარცა ჴელმწიფებით უბრძანებდეთ დამორჩილებულთა თქუენდა ძმათა და მოატყუათ სულთა თქუენთა დიდისა სარგებელისა წილ დიდი სიმძიმჱ და დაჭირვებაჲ.
215. არამედ მამანი შვილისმოყუარენიმცა ხართ და ესრეთმცა შეგირაცხიან თავნი თქუენნი, მონებად ძმათა და არა უფლად მარადის მათთჳს ზრუნევდით, სულისა და ჴორცთა მათთათჳს და ისწრაფდით,
216. რაჲთა თითოეულისა სულსა არგოთ და იღუწიდით მათ ვითარცა შვილთა ღმრთისათა, რაჲთა ესრეთ წმიდასა მას შესაკრებელსა ძმათასა მარადის სულიერითა სარგებელითა ჰრწყვიდეთ და მოიღოთ მადლი ქრისტესაგან და ცხადად გაქუნდი სახჱ და წესი წინამძღუართაჲ,
217. ვითარ განგებაჲ, ანუ ბრძანებაჲ, ანუ განზრახვაჲ კეთილისაჲ, ანუ შერისხვაჲ ვისიმე, ანუ მხილებაჲ, სადა ჴმდეს, ანუ ნუგეშინისცემაჲ, სადა ჯერ-იყოს სწავლისებრ მოციქულისა,
218. რაჲთა მიზეზითა სიმდაბლისაჲთა და სიმშვიდისაჲთა რაჲთა არა იყვნენ მონასტერნი შფოთებასა შინა უგულისჴმოებისაგან და რაჲთა ეპყრას წესი მოწაფეთა და წინამძღუართაჲ.
219. ხოლო ფარულად გონებათა შინა თქუენთა შეგირაცხიანმცა თავნი თქუენნი მონად ძმათა და ვითარცა მასწავლელნი კეთილისანი, რომელთადა რწმუნებულ იყვნენ შვილნი მეფეთანი სასწავლელად,
220. ეგრეთვე ყოვლითა ერთგულებითა და შიშითა ღმრთისაჲთა ისწრაფდით, რაჲთა თითოეული ძმათა დაამტკიცებდეთ საქმესა ზედა კეთილსა, რაჲთა დიდი და მიუწთომელი კეთილი მოიგოთ ღმრთისაგან ეგევითარისა შრომისა.
221. და ვითარცა მასწავლელნი შვილთა თჳსთა უფალთასა სწავლისათჳს ანუ წესიერებისათჳს მრავალგზის არა ჰრიდებენ მათ,
222. არამედ ჰგუემენ და ესრეთ გამოაჩინებენ ერთგულებასა და მოსწრაფებასა მათსა, რაჲთა ამით სასოებითა იქმან, რაჲთამცა იქმნნეს იგინი ბრძენ ანუ დიდებულ სოფელსა ამას შინა.
223. ეგრეთვე მოღუაწეთა თანა-აც, რაჲთა არა გულისწყრომისა და სიმაღლისა ვნებითა ჰრისხვიდენ უწურთელთა და უსწავლელთა ძმათა, არამედ მოწყალებრითა ქრისტესითა და სახითა სულისა სარგებელისაჲთა და სასოებითა,
224. რაჲთამცა შეიყვანნეს იგინი სასუფეველსა ცათასა, ესევითარითა სახითა ასწავლიდით სიჩჩოსა ძმათასა და თითოეულისა სარგებელისათჳს იქმოდეთ გინა ნუგეშინისცემასა, გინა მხილებასა შურითა საღმრთოჲთა და სიყუარულითა ქრისტესითა ასწავებდით მათ თქუენ, მორწმუნენო სულიერნო.
225. და ნუ ვნებითა უკეთურებისაჲთა, ვითარმცა თავთა თჳსთა განშჯიდით, რაჲთა ესრეთ შრომაჲ ეგე თქუენი, რომლისათჳს ჴელ-გიყოფია, აღასრულოთ და სასუფეველი ცათაჲ დაიმკჳდროთ, რამეთუ ესე არს ჭეშმარიტად ანგელოზებრი ცხორებაჲ ქუეყანასა ზედა,
226. რაჟამს ესევითარი მოქალაქობაჲ აქუნდეს წინამძღუართაცა და მოწაფეთაცა და ერთმანერთსა ყოველნივე ძმანი ჰმორჩილობდენ სიხარულით, პატივითა ერთმანერთსა პატივსცემდენ და ურთიერთას ვითარცა უფალთა შეხედვიდენ.
227. სიწრფოებით და უმანკოებით და ერთობით და მშჳდობით და სიმდაბლითა გულისაჲთა უჴმს ძმათა ერთმანეთისა თანა.
228. ნუმცა ვინ მაღლოვის მეორესა ზედა და ნუცამცა ვის ჰყავს თავი თჳსი უკეთეს ანუ უზეშთაეს უდარესისაცა ყოველთაჲსა, არამედ ჰყავსმცა თავი თჳსი თითოეულსა უქუეს ყოველთასა, ვითარცა მოწაფჱ ქრისტესი,
229. რამეთუ იგი თჳთ იტყჳს: „რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, იგი დამდაბლდეს და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, იგი ამაღლდეს“.
230. და კუალად იტყჳს: „რომელსა ჰნებავს თქუენ შორის დიდ-ყოფაჲ, იყავნ ყოველთა მონა და ყოველთა მსახურ და ყოველთა უდარეს.
231. ვითარცა ძჱ კაცისაჲ არა მოვიდა, რაჲთამცა იმსახურა, არამედ რაჲთამცა ჰმსახურა და მისცა თავი თჳსი საჴსრად მრავალთათჳს“.
232. და მოციქული იტყჳს: „რომელი არა თავთა ჩუენთა ვქადაგებთ, არამედ უფალსა იესუს ქრისტეს, ხოლო თავთა ჩუენთა – მონად თქუენდა იესუს მიერ“.
233. ამისთჳს მეცა გევედრები თქუენ, ძმანო საყუარელნო, უკუეთუ გნებავს, რაჲთა მიემსგავსნეთ ქრისტესა, განმზადენით თავნი თჳსნი მორჩილებად და განსუენებად ერთმანერთისა და მსახურებად კეთილად.
234. უკუეთუ შესაძლებელ იყოს, სიკუდილისაცა თავს-დებად ერთმანერთისათჳს განემზადენით შეწევნითა უფლისაჲთა, ვითარცა წერილ არს: „მოყუარეთა ღმრთისათა ყოველივე კეთილად განემარჯოს“,
235. რაჲთა სიყუარულითა და სიწრფოებითა და უშურველობითა და სიმდაბლითა საკლველი იგი ერთობისაჲ ერთითა ჴორცითა და სულითა ქრისტესითა.
236. ხოლო ყოველსა, რომელსა ჰნებავს ამას მოქალაქობასა შინა ყოფაჲ, უწინარეს ყოვლისა მოიგენ სიყუარული წმიდაჲ და შიში ღმრთისაჲ გულსა შინა თჳსსა და ამათმცა ითხოვს ღმრთისაგან,
237. რომელნი-ესე არიან პირველნი და დიდნი მცნებანი და დაუცხრომელითა ჴსენებითა ღმრთისაჲთა და ტრფიალებითა ზეცისაჲთა ამას დღითი დღე აღაორძინებსმცა გულსა შინა თჳსსა.
238. რამეთუ სიყუარულსა ღმრთისასა ვერ მოვიგებთ თჳნიერ მრავლისა მოსწრაფებისა და ტკივილისა და ზრუნვისა.
239. რაჟამს გამობრწყინდეს მადლი და ნიჭი ქრისტესი ჩუენ შორის, ვითარცა სიბრძნესა შინა სოლომონისსა წერილ არს, ვითარმედ: „უკუეთუ ეძიებდე მას, ვითარცა ვეცხლსა და ვითარცა საუნჯესა, გამოიძიო იგი, მაშინ გულისჴმა-ჰყო შიში ღმრთისაჲ და გულისჴმის-ყოფაჲ ღმრთისაჲ ჰპოო შენ“.
240. რამეთუ უკუეთუ ესე მოვიგოთ, მერმე მეორისა მისცა მცნებისაჲ შემძლებელ ვართ ადვილად მოგებად, რომელ არს სიყუარული მოყუსისაჲ, ადვილად შემძლებელ ვართ მოგებად.
241. რამეთუ უკუეთუ პირველი აღვასრულოთ, მეორესა პირველსა მას შეუდგენს.
242. რამეთუ ვითარცა ვინმე უდებ-ყოს დიდი იგი და პირველი მცნებაჲ, რომელ არს სიყუარული ქრისტესი რომელი-იგი იშვების სულისაგან მჴურვალისა და გონებისაგან კეთილისა და გულისსიტყუათაგან საღმრთოთა,
243. ხოლო უკუეთუ ვინმე იგი დაუტეოს და მეორესა მას ებრძოდის გარეგანითა სახითა, შეუძლებელ არს, თუმცა აღასრულა იგი ნებისაებრ ღმრთისა.
244. რამეთუ უკეთურებამან მრავალღონისა ეშმაკისამან პოის გონებაჲ კაცისაჲ გარეგან ჴსენებისაგან ღმრთისა და სიყუარულისა და ძიებისა მისისა.
245. მაშინ დაუმძიმის მას და ძნელად აღუჩინის ყოველივე მცნებაჲ ღმრთისაჲ და აღავსის სული იგი დრტჳნვითა მწუხარებითა და ბრალობითა ძმათაჲთა მსახურებისა მისისათჳს, ანუ ამპარტავანებითა სძლის და აღამაღლის იგი და უჩნ მას თავი თჳსი ვითარცა დიდი და აღმასრულებელი მცნებათაჲ.
246. ხოლო ოდეს კაცისა გონებაჲ ამაღლდეს და თქუას, ვითარმედ: წარმიმართებიან მე მცნებანი, მაშინ უწყოდენ, რამეთუ ცოდა და განსაჯა მან თავი თჳსი რამეთუ არა მოელოდა ჭეშმარიტსა მას მსაჯულსა.
247. რამეთუ ოდეს სული იგი განეყენოს სიყუარულისაგან ღმრთისა და შიშისა და შეეყოს იგი ცთომილებასა ამის სოფლისასა, მაშინ გამოვალს იგი ჭეშმარიტისაგან კეთილისა და შევარდების იგი ბოროტსა მას ტყუვილისასა.
248. რამეთუ ყოველივე საქმჱ, რომელიცა ქმნას კაცმან, ისწრაფის მტერი, რაჲთამცა შეაგინა იგი და დასთესამცა თესლი ცუდად მზუაობრობისაჲ, გინა თუ ამპარტავანებისაჲ, ანუ თუ დრტჳნვისაჲ, ანუ თუ სხუაჲ ესევითარი,
249. და არამცა შეუძლო ქველისსაქმჱსა მათ თანა, რაჲთამცა საქმჱ იგი არა იყო ღმთისათჳს და რაჲთამცა კეთილი იგი არა იყო კეთილი სრულიად, არამედ ბოროტითა აღრეულ.
250. ხოლო რაჲთა არავინ ჰგონებდეს, ვითარმედ თავით ჩუენით რასმე ვიტყჳთ ამას, ამისთჳს ჯერ-არს, რაჲთა წმიდათა წერილთაგან წამებაჲ მოვიღოთ: წერილ არს, ვითარმედ: „აბელ შეწირა შესაწირავი სიპოხისა მისისაგან და პირმშოთაგან ცხოვართაჲსა.
251. და კაენ ეგრეთვე შეწირა შესაწირავი ღმრთისა ნაყოფთგან ქუეყანისა“, არამედ არა სწერია თუ პირველისაგან ნაყოფისა.
252. „მოხედნა ღმერთმან შესაწირავსა ზედა აბელისსა, ხოლო ძღუენსა მას ზედა კაენისსა არა მოხედნა“.
253. ამისთჳს საცნაურ არს, ვითარმედ მრავალგზის არნ საქმჱ რაჲმე კეთილი და ქმნის იგი კაცმან უდბებით, ანუ უგულებელს-ყოფითა, ანუ სხჳსა რაჲსამე მიზეზისათჳს და არა ღმრთისათჳს.
254. და ამისთჳს არა სათნო-ეყვის საქმე იგი ღმერთსა.
255. და სხუამან ქმნის საქმე იგი მოსწრაფებით და სიფრთხილით და ნებისაებრ ღმრთისა და სხჳსა არა რაჲსათჳს, და სათნო-ეყვის იგი ღმერთსა, რამეთუ მამათმთავარმანცა(!) აბრაჰამ ნატყუენავისა მის თავთაგან მისცა მღდელსა უფლისასა მელქიზედეკს და ესრეთ მოიღო მისგან კურთხევაჲ.
256. ხოლო ამის სახისა მიერ მოგუესწავების სული წმიდაჲ, თავთა და სიპოხეთა მათ ბუნებისა ჩუენისათა შევსწირვიდეთ ღმრთისა.
257. ესე იგი არს, რაჲთა თჳთ შინაგანი გონებაჲ ჩუენი და გული ჩუენი და მართალი იგი გულისსიტყუაჲ ჩუენი და ძალი იგი სულისა ჩუენისაჲ შევწიროთ ღმრთისა უწინარეს ყოვლისა საქმისა შესაწირავად წმიდად, თავნი იგი გულისა ჩუენისანი და პირმშონი მართალთა გულისსიტყუათა ჩუენთანი,
258. რაჲთა ესრეთ მარადის სული ჩუენი ჴსენებასა ოდენ მისსა შექცეულ იყოს და ამით ესევითარითა სახით შემძლებელ ვიქმნეთ დღითი დღე აღორძინებად ტრფიალებასა შინა და სიყუარულსა საღმრთოსა შეწევნითა და ძალითა ქრისტესითა
259. და ტჳრთი იგი სიმართლისაჲ ადვილ და სუბუქ აღგჳჩნდეს ჩუენ და წმიდად და უბიწოებით ვიტჳრთოთ იგი.
260. რამეთუ უკუეთუ იხილოს უფალმან ჩუენი მისა მიმართ მჴურვალჱ სარწმუნოებაჲ და სიყუარული და გულსმოდგინებაჲ კეთილისა მიმართ, იგი თჳთ მოგუცემს ძალსა აღსრულებად მცნებათა მისთა.
261. ხოლო კეთილისა საქმეთათჳს, უკუეთუ ვინმე იტყოდის, თუ რომელი სათნოებაჲ არს ყოველთა უზეშთაეს, ესე უწყოდეთ, საყუარელნო ძმანო, ვითარმედ ყოველნივე სათნოებანი ერთმანერთსა ჰკიდვან და ურთიერთას შეთხზულ არიან ვითარცა ჯაჭჳ რაჲმე სულიერი და ერთმანერთისაგან იშვებიან:
262. ლოცვაჲ სიყუარულისაგან, სიყუარული სიხარულისაგან, სიხარული სიმშჳდისაგან, სიმშჳდჱ სიმდაბლისაგან, სიმდაბლე მსახურებისაგან, მსახურებაჲ სასოებისაგან, სასოებაჲ სარწმუნოებისაგან, სარწმუნოებაჲ მორჩილებისაგან, მორჩილებაჲ სიწრფოებისაგან.
263. და კუალად მარცხენე კერძი ერთი ერთისაგან იშვების ბოროტი: სიძულილი გულისწყომისაგან, გულისწყრომაჲ ამპარტავანებისაგან, ამპარტავანებაჲ ცუდად მზუაობრობისაგან, ცუდად მზუაობრობაჲ ურწმუნოებისაგან, ურწმუნოებაჲ გულფიცხელობისაგან, გულფიცხელობაჲ უდებებისაგან,
264. უდებებაჲ მცონარეობისაგან მცონარეობაჲ სულმოკლებისაგან, სულმოკლებაჲ მოწყინებისაგან, მოწყინებაჲ უთმინოებისაგან, უთმინოებაჲ გემოჲსმოყუარებისაგან და ყოველნი ვნებანი ერთმანერთსა ჰკიდვან და კუალად სათნოებანი ერთმანერთსა შეთხზნილ არიან.
265. ხოლო თავი ყოვლისა კეთილისაჲ საქმისაჲ და დასაბამი სათნოებათაჲ არს ლოცვაჲ და სიწმიდე,
266. რამეთუ მათ მიერ იშვებიან სხუანიცა სათნოებანი და ყოველივე საქმჱ კეთილისა თხოვითა ღმრთისაჲთა მოგუეცემის ლოცვისა მიერ სიწმიდით ღმრთისა თანა გამოუთქუმელი იგი ზიარებაჲ და გონებისა ჩუენისა ღმრთისა თანა შეყოფაჲ.
267. და ლოცვისა მიერ აღორძნდების სიყუარული ღმრთისაჲ გამოუთქუმელი სულსა შინა ღირსსა და ტრფიალებაჲ საღმრთოჲ და ტკივილი მჴურვალჱ განძლიერდების გულსა შინა წმიდასა,
268. რომელი მჴურვალედ ილოცვიდეს, და სიხარული იგი საღმრთოჲ მოეფინების მას, ვითარცა წერილ არს: „მოეც სიხარული გულსა ჩემსა“.
269. და კუალად იტყჳს უფალი, ვითარმედ: „სასუფეველი ცათაჲ თქუენ შორის არს“.
270. ხოლო სიტყუაჲ ესე მოასწავებს სიხარულსა მას ზეცისასა სილიერსა, რომელი მიეფინების სულთა ზედა ღირსთა.
271. რამეთუ მერმისა მის სიხარულსა და მხიარულებისა, რომელი –იგი ეგულების წმიდათა ქონებად სასუფეველსა შინა ცათასა, მის სიხარულსა და მხიარულებისა წინდსა და დაწყებასა აქაჲთვე მიიღებენ სულნი ღირსნი და წმიდანი ზიარებისა მიერ სულისა წმიდისა, ვითარცა წერილ არს,
272. ვითარმედ: „რომელი-იგი ნუგეშინის-გუცემს ჩუენ ჭირსა შინა ჩუენსა, რაჲთა ჩუენცა ნუგეშინის–ვსცემდეთ, რომელნი იგი ჭირსა შინა არიან, ნუგეშინისცემითა მით, რომლითა ჩუენცა ნუგეშინისცემულ ვიქმნენით ღმრთისა მიერ“.
273. და კუალად სიტყუაჲ, რომელი წერილ არს, ვითარმედ: „სული ჩემი და ჴორცნი ჩემნი იხარებენ ღმრთისა მიმართ ცხოველისა“ და „ვითარცა ცმელითა სიპოხისაჲთა განძღეს სული ჩემი“...
274. და მსგავსნი ამათნი, სიხარულსა და ნუგეშინისცემასა სულისა წმიდისასა მოასწავებენ.
275. ხოლო სხუანი იგი სათნოებანი, ვითარცა არიან ესრეთ ერთმანერთსა შემშჭუალულ და თანა-გუაც მათი ძალისა ჩუენისაებრ აღსრულებაჲ.
276. რამეთუ პირი იგი და სახჱ კეთილისა ცხორებისაჲ წინაშე გჳც ჩუენ, რაჲთა-იგი პირველვე ვთქუათ წამებითა წმიდათა წერილთაჲთა,
277. რაჲთა სარწმუნოებითა და მოსწრაფებითა ჩუენითა ღირს ვიქმნეთ მოღებად სულისა წმიდისა და სიხარულისა ზეცათაჲსა და ესრეთ განვთავისუფლდეთ ყოველთა ვნებათაგან და ვიპოოთ სიწმიდე გულისაჲ განწმედილისა მის და წმიდამყოფელისა სულისა მიერ.
278. ხოლო აწ ვისწრაფოთ, ძმანო, და თითოეულმან მიეცინ კეთილისა საქმესა, რაჲთა სიყუარულიცა ღმრთისაჲ აღორძნდეს ჩუენ შორის, და ჯერ-არს ჩუენდა,
279. რაჲთა მარადის ვილოცვიდეთ, და ვითარცა უფალი იტყჳს, ვითარმედ: „რაჲზომ უფროჲს ყოს მამამან ზეცათამან განშჯაჲ მათი, რომელნი ღაღადებენ დღე და ღამე მისა მიმართ“.
280. ხოლო აწ რომელსა ჰნებავს, რაჲთა მიეცეს ზეცისა იგი საჭურველი, შეუდეგინ იგი სიტყუასა პავლესსა, რომელსა იტყჳს, ვითარმედ: „ლოცვითა და ვედრებითა იყოფებოდეთ მარადის სულითა და მათ ზედა იღჳძებდით მარადის მოთმინებით და სიმჴნითა“.
281. ამისთჳსცა, რომელსა ენებოს ძმათაგანსა, რაჲთამცა შევიდა ღუაწლსა მას ლოცვისასა და სუროდის კეთილთა მათთჳს ზეცისათა, შესაწყნარებელ არს იგი და საქებელ წინაშე ღმრთისა და კაცთა.
282. ამისთჳს ჯერ-არს, რაჲთა სათნო-იყონ სხუათაცა ძმათა და უხაროდის ძმისა მის წარმატებასა ზედა, ვითარცა თჳსისა ასოჲსასა, რაჲთა მათცა აქუნდეს მადლი სიყუარულისაჲ ღმრთისაგან.
283. ხოლო რომელსა ენებოს თავისა თჳსისა შემშჭუალვაჲ ლოცვასა, არსმცა იგი ფრთხილ მანქანებათა ზედა ეშმაკისათა და აქუსმცა მარადის საურავი და ზრუნვაჲ და მას გამოეძიებსმცა გონებასა თჳსსა,
284. მარადის წინააღუდგებოდენ ნივთსა მას უკეთურებისასა და მრავალთა მათ ბრძოლათა მტერისათა და მარადისმცა გონებაჲ მისი ღმრთისა თანა არს სურვილით და მოელოდენ მის მიერ მადლსა მას ზეცისასა,
285. რაჲთა ესრეთ ნაყოფნი იგი ლოცვისა და მოთმინებისანი გამოიხუნეს და დღითი დღედ აღორძნდებოდინ და ცხად იყვნენ წინაშე ღმრთისა და კაცთა.
286. და უკუეთუ ვინმე იყოს ძმათა შორის, რომელსა აქუნდეს სიმჴურვალჱ და სიყუარული ღმრთისაჲ და ტრფიალებაჲ საღმრთოჲ ლოცვასა შინა და დაღაცათუ არა აქუნდეს, არამედ ისწრაფდეს მოგებად და აიძულებდეს თავსა თჳსსა,
287. რაჲთამცა მოიგო მანცა ეგევითარი საზომი და მიეცეს თავი თჳსი ღმრთისადა და ეძიებდეს ჭეშმარიტსა ლოცვასა, თანა-აც სხუათა მათ ძმათა, რაჲთა სიხარულით მიუშუან მას და ვითარცა შემწენი მისნი უფროჲსად უხაროდის და აწუევდენ მას.
288. და რაჲთა თჳსად სარგებელად შეერაცხოს ძმისა მის მათისა კეთილისა მიმართ წარმართებაჲ და რაჲთა არას იქმოდინ შურით ანუ ჴდომით და რაჲთა არა დაუხრწიონ კეთილი იგი გულისსიტყუაჲ მისი და კეთილისა საქმისა დაწყებაჲ,
289. რაჲთა ესრეთ იხილოს უფალმან ერთმანერთისა მიმართ სიყუარული მათი და მისცეს თითოეულსა თხოვაჲ მათი და გულსავსე-ყოს თითოეული წრფელისა მის და კეთილისა გონებისა მათისათჳს, რომელი აქუს ერთმანერთისა მიმართ.
290. ხოლო ამის საქმისა აღსრულებაჲ თანა-აც უფროჲსად წინამძღუარსა ძმათასა, რაჲთა თავნიცა მათნი რომელნი-იგი მათ თანა არიან, დაამტკიცნენ ესევითარსა განგებასა ზედა, რაჲთა რომელსა ენებოს მოღუაწებაჲ, არა დაიხრწეოდის კეთილისა მის საქმისაგან, რომელცა ჴელ-ყო.
291. ხოლო რომელი შევიდოდის ღუაწლსა შინა ლოცვისასა, ესემცა უწყის ვითარმედ, ვითარცა საქმესა დიდსა ჴელ-უყოფია.
292. ეგრეთვე თანა-აც, რაჲთა დიდი და უმეტესი მოღუაწებაჲ მოიღუაწოს და შრომაჲ ფრიადი და სწრაფაჲ დაუცადებელი, რამეთუ ლოცვასა შინა მრავალნი არიან ღონენი მტერისანი დასახრწეველად მისა:
293. ძილი, მოწყინებაჲ,და სიმძიმე გუამისაჲ, განბნევაჲ გულისსიტყუათაჲ, დაუწყნარებლობაჲ გონებისაჲ, სულმოკლებაჲ, უთმინოებაჲ, დაჴსნილობაჲ და სხუანი იგი საქმენი და ბრძოლანი უკეთურისანი და მერმე ჭირნი და ზედააღდგომანი სულთა მათ ბოროტთანი,
294. რომელნი-იგი გუებრძვიან და წინააღგჳდგებიან, ვიდრე სიკუდილადმდე დააყენებენ სულსა მას, რომელი მიახლებად ღმრთისა ისწრაფდეს.
295. ამისთჳს უჴმს, რომელსა ჰნებავს ლოცვაჲ სიწმიდით, რაჲთა განმჴნდეს ყოვლითა მოღუაწებითა და მოსწრაფებითა და შრომითა ჴორციელითა და სულიერითა და რაჲთა ეგრეთ შეერაცხოს თავი თჳსი, ვითარმედ მარადის ჯუარი ჰკიდავს მას.
296. და რაჲთა იყოს იგი მარადის ჭირსა და ღუაწლსა შინა და ტკივილსა ფრიადსა და გლოვასა და გულისკლებასა დაუცადებელსა სასუფეველისათჳს ცათაჲსა,
297. და რაჲთა არა იყოს დაჴსნილ და არა მისცეს თავი თჳსი დაჴსნილობასადა წარტყუენვასა გულისსიტყუათასა, ანუ ძილსა, ანუ მოწყინებასა, ანუ უთმინოებასა, ანუ დაუწყნარებლობასა, ანუ ჴმათა უშუერთა.
298. რამეთუ უკუეთუ გონებაჲ კაცისაჲ იყოს ესევითართა საქმეთა შინა, არა რაჲ სარგებელ არს ჴორციელი ოდენ მუჴლთა მოდრეკაჲ, რაჟამს-იგი გონებაჲ არნ წარტყუენულ.
299. რამეთუ უკუეთუ გონებაჲ კაცისაჲ არა ფრთხილ იყოს და კრძალულ მას და არა გამოეძიებდეს მარადის გონებასა თჳსსა, დაღაცათუ სურვილი ღმრთისაჲ აქუნდეს მას,
300. არამედ მრავალღონებისა მიერ მტერისა წარიტყუენვის, ანუ აღზუავნების მათ ზედა, რომელნი ვერ მიწთომილ იყვნენ წუთ ესევითარსა ლოცვასა.
301. და ესრეთ მრავლითა მით ღონისძიებითა მტერისაჲთა წარსწყმედს კეთილისა საქმესა თჳსსა და მისცემს მას ბოროტისა ეშმაკისა ჴელთა.
302. ამისთჳს თანა-აც, რაჲთა დიდი საქმე აღუღებია, ეგრეთვე დიდი ტკივილი და ზრუნვაჲ თავს-იდვას, ნუუკუე კეთილი იგი საქმე მისი მოიპაროს უკეთურმან მტერმან.
303. რამეთუ რომელთა ჰნებავს დიდისა შრომისა მოთმინებაჲ და დიდისა ქველისსაქმისა ქმნაჲ, მათ უფროჲსსა და უდიდესსა შრომასა მოუვლენს ეშმაკი.
304. ვისწრაფოთ, ძმანო, გევედრები,ლოცვისა მიერ გამოვიხუნეთ ნაყოფნი სულიერნი, რომელ არიან სიყუარული, და სიმდაბლე, და სიმშჳდე, და სახიერებაჲ, და განკითხვაჲ, და ესე ნაყოფნი დღითი დღედ აღვაორძინნეთ,
305. რაჲთა წარვემართნეთ კეთილსა შინა და ესრეთ ცხად-ვიყვნეთ წინაშე ყოველთ, რაჲთა ჩუენითა მოსწრაფებითა, ოდეს-იგი ნაყოფნი ჩუენნი ცხად იყვნენ, უძლურნიცა,
306. რომელნი გონებით წუთ ჩჩჳლ არიან, იგინი მოვიყვანნეთ შურად საღმრთოდ, რაჲთა მათცა მისცნენ თავნი მათნი მოღუაწებასა მოსწრაფებით.
307. უკუეთუ სიმდაბლემან, და სიყუარულმან, და სიწრფოებამან, და სახიერებამან არა შეამკოს ლოცვაჲ ჩუენი, ესევითარი იგი ლოცვაჲ და არა ლოცვაჲ, არამედ სახჱ იგი ლოცვისაჲ, არარას გუერგების ჩუენ.
308. ხოლო არა ლოცვისათჳს ოდენ ვიტყჳთ ამას, არამედ ყოვლისაჳე შრომისა და მოღუაწებისა, გინა თუ ქალწულებაჲ, გინა თუ მარხვაჲ, გინა თუ მღჳძარებაჲ, გინა თუ ღაღადებაჲ ღმრთისა მიმართ, გინა თუ მსახურებაჲ, გინა თუ სხუაჲ რაჲმე შრომაჲ, რომელსა ვიქმოდით სათნო-ყოფად ღმრთისა.
309. უკუეთუ შრომასა მაას თანა არა იყვნენ ნაყოფნი სიყუარულისა, და სიხარულისა, და მშჳდობისა სიმშჳდისა, და სიმდაბლისა, და სიწრფოებისა, და უმანკოებისა, და სარწმუნოებისა, და სულგრძელობისა, და უშურველობისანი
310. და თუ ამათ სათნოებათა ვერ ვჰპოებდეთ ჩუენ თანა, მაშა ცუდად ამაო არს შრომაჲ იგი ჩუენი, რამეთუ ყოველივე საქმჱ და ყოველივე შრომაჲ ჩუენი ამათ ნაყოფთათჳს არს ძმანო,
311. ხოლო ოდეს ნაყოფნი იგი სიყუარულისა და მშჳდობისანი არა იპოებოდინ ჩუენ თანა არამედ, ცუდად ამაო არს შრომაჲ ჩუენი.
312. რომელთა ესე ნაყოფნი არა ჰქონდიან, იგინი ემსგავსებიან ცოფთა მათ ქალწულთა დღესა მას სასჯელისასა, რომელთა-იგი არა აქუნდა ჭურჭელთა შინა გულისათა აქაჲთვე სულიერი იგი ზეთი,
313. რომელ-იგი არს პირველთქუმულთა მათ სათნოებათაჲ სულიერი სიპოხჱ, და ამისთჳს ცოფ ეწოდა მათ და სულიერისა მისგან სასძლოჲსა გარე დარჩეს.
314. და ვინაჲთგან დამჴობილ იყვნეს სათნოებათაგან და სული წმიდაჲ მათ თანა არა დამკჳდრებულ იყო, ამისთჳს შრომაჲ იგი და ღუაწლი ქალწულებისაჲ არად შერაცხილ იქმნა.
315. რამეთუ ვენაჴისა ყოველი შრომაჲ და ზრუნვაჲ ნაყოფისათჳს იქმნების, ხოლო უკუეთუ ვენაჴმან ნაყოფი არა გამოიღოს, ამაოდ წარჴდა ყოველივე იგი შრომაჲ,
316. ეგრეთვე უკუეთუ სულსა შინა არა აღმოეცენნენ ნაყოფნი იგი სიყუარულისნი, და მშჳდობისა, და სიხარულისა, და სიმდაბლისა, და სულგრძელებისა, და სარწმუნოებისანი და სხუათა მათ სათნოებათანი, რომელნი მოციქულმან აჩუენა,
317. მაშა ამაო არს შრომაჲ იგი ქალწულებისა, და ლოცვისჲ, და ღაღადებისა, და მარხვისა, და მღჳძარებისაჲ, რამეთუ თანა-გუაც, რაჲთა ამათ სულიერთა და ჴორციელთა ტკივილთა და შრომათა სასოებისათჳს სულიერთა ნაყოფთაჲსა აღვასრულებდეთ.
318. ხოლო სათნოებათა იგი ნაყოფიერებაჲ განსუენებაჲ არს სულიერი და სიტკბოებაჲ უხრწნელი, რომელი მოვალს სულთა ზედა სარწმუნოთა და მდაბალთა სულისა მიერ წმიდისა.
319. ხოლო აწ განკითხვით და გულიჴმის-ყოფით შრომანი იგი და ჭირნი შრომად ბუნებისადმცა შერაცხილ არიან და ნაყოფნიმცა იგი შერაცხილ არიან ნაყოფად, რომელნი აღმოეცენებიან სულისა მიერ წმიდისა სულთა ღირსთა სარწმუნოებისა მიერ და სასოებისა.
320. ხოლო უკუეთუ ვინმე იყოს უგულისჴმო და ნაყოფნი იგი სულისანი შეჰრაცხნეს თჳსად შრომად და თჳსად საქმედ, ეგევითარსა მას ფრიადი სიმაღლე აქუს ამპარტავანებისაჲ და დაეცემის იგი დიდთა მათ ნაყოფიერებათაგან სულიერთა.
321. რამეთუ ეგევითარი იგი არა ესავს ძალსა სულისა წმიდისასა და არცა იტყჳს, თუ: მის მიერ წარვემართები სათნოებათა შინა,
322. რამეთუ, რომელმან მისცეს სრულიად თავი თჳსი ღმერთსა და შურებოდის ყოვლითავე ძალითა თჳსითა და მოელოდის ღმრთისაგან ჴსნასა სავნებელთაგან და არა ესვიდეს საქმესა თჳსსა, ესევითარი იგი მიიწევის სისრულესა.
323. რამეთუ, ვითარცა კაცმან რაჟამს მისცეს თავი თჳსი სრულიად ცოდვასა, მიერითგან ვნებათა მგან ბოროტთა და ბუნებისა გარეგანთა გემოვნებით აღასრულებს, ვითარცა ბუნებითთსა სიძვასა და მრუშებასა, სიმთრვალესა და ანგაჰრებასა და სხუათა ვნებათა,
324. ეგრეთვე სრული ქრისტიანე, რაჟამს დაუტკბენ მას სათნოებანი, მიერითგან სიტკბოებით აღასრულებს მათ, ვითარცა ბუნებითთა მშჳდობასა, და სულგრძელებასა, სარწმუნოებასა, და სიმდაბლესა და სხუათა მათ სათნოებათა.
325. და მიერითგან უშრომელად აღასრულებნ მათ და არღარა ებრძოდინ მას ვნებანი უპატიოებისანი, რამეთუ მოიღებს იგი გამოჴსნასა უფლისაგან სრულიად და აღასრულებს იგი სათნოებათა შინა და მოიყვანის გულსა მისსა მშჳდობაჲ იგი ქრისტესი წმიდისა მიერ და თაყუანისსაცემელისა სულისა.
326. მიერითგან შეემშჭუალის იგი უფალსა და იქმნის იგი თანა ერთ სულ.
327. რამეთუ სულისა მიერ წმიდისა და სიწმიდისა მიერ სათნოებათაჲსა დაივსების სიმჴურვალჱ ბოროტთა ვნებათაჲ.
328. ესრეთ ისწრაფდით ყოველნი და ესრეთ მჴნე იყვენით და ესრეთ განმზადენით თავნი თჳსნი ყოვლისა კეთილისა მიმართ.
329. და უფროჲს თქუენ, რომელთა გნებავს ლოცვასა და მყუდროებასა შინა ყოფაჲ, რაჲთა თავთაცა თქუენთა და ძმათაცა არგოთ და არა მოატყუათ უდებებითა და უკრძალველობითა ვნებაჲ თავთაცა თქუენნი და სხუათაცა.
330. ხოლო რომელნი ვერ შემძლებელ ხართ დაყუდებად და ლოცვად უძლურებისათჳს, თქუენ განჰმზადენით თავნი თქუენისა მსახურებად და განსუენებად ძმათა სარწმუნოებით და კრძალულებითა და შიშითა ღმრთისაჲთა და ესრეთმცა შეგირაცხია,
331. ვითარმედ არა კაცთა საქმესა იქმთ, არამედ მცნებასა აღასრულებთ და საქმესა სულიერსა იქმთ და ნუვისგან მოელით პატივსა ანუ მადლობასა, არამედ ვითარცა საქმესა ღმრთისასა სიფრთხილით ეკრძალებოდეთ და ვითარცა მონანი ქრისტესნი სიხარულით ჰმსახურებდით.
332. ნუ ადგილ-სცემთ უკეთურებასა კაცთმოთნებით, ანუ დრტჳნვითა, ანუ სიმაღლითა, ანუ დაჴსნილობითა, ანუ უდბებითა, ანუ უგულებელს-ყოფითა,
333. რაჲთა საქმესა შინა თქუენსა არა იპოოს ბიწი და შეგინებულებაჲ, არამედ რაჲთა კრძალულებითა შიშითა და სიყურულითა ღმრთისაჲთა რაჲთა კეთილი იგი საქმჱ თქუენი სრულ იყოს და შესაწყნარებელ ღმრთისა.
334. რამეთუ უფალი ესეზომითა კაცთმოყუარებითა და მიუთხრობელითა სახიერებითა გარდამოჴდა ზეცით ქუეყანად ნათესავისათჳს კაცთაჲსა და მარადის ეწყალის მას ნათესავი ჩუენი და მრავლითა მით სიბრძნითა თჳსითა არავინ დაუტევა უქმად სათნოებათაგან,
335. არამედ თჳთეულსა მისცა მადლი საქმჱ ძალისა მიერ გულსმოდგინებისა მისისა, რაჲთამცა ყოველნივე მიიზიდნა უდიდესთა სათნოებათა მიმართ.
336. რამეთუ თჳთ უფალი იტყჳს: „რომელმან ასუას სასუმელი გრილისა წყლისაჲ სახელისა ჩემისათჳს, ამენ გეტყჳ თქუენ, არა წარიწყმიდოს მან მადლი თჳსი ისმინეთ ძმანო“.
337. იხილეთ, ვითარ ადვილ-ყვნა უფალმან მცნებანი მისნი, რაჲთა არავინ დარჩეს გარეგან მცნებისა, დაღაცათუ იყოს უძლურ და უსუსურ გონებითა, რამეთუ კუალად იტყჳს: „რომელიცა ჰქმნეთ ერთსა ამას მცირეთაგანსა, ჩემ თანა ჰქმენით“.
338. ოდენ ღმრთისათჳსმცა არს საქმჱ იგი და ნუმცა არს დიდებისათჳს კაცთაჲსა, არამედ შიშისათჳს და სიყუარულისა ღმრთისა ვიქმოდით კეთილსა საქმესა.
339. რამეთუ მაჩუენებელთა და კაცთმოთნეთა უფალი აბრალებს და ეტყჳს, ვითარმედ: „ყოველსავე იქმან სახილველად კაცთა“ და შემდგომად სიტყჳსა ამის იტყჳს ფიცით, ვითარმედ: „ამენ გეტყჳ თქუენ, მიუღებიეს სასყიდელი მათი“.
340. ამისთჳსცა მოწაფეთა თჳსთა ამცნებს და ეტყჳს: „იხილეთ, ნუ ჰყოფთ ქველისსაქმესა თქუენსა, ანუ მარხვასა, ანუ ლოცვასა წინაშე კაცთა, თუ არა, ვერ მიიღოთ მადლი მამისაგან ზეცათაჲსა“.
341. ამას გევედრები თქუენ, ძმანო, გარე-მიაქციენით კაცთა ქებანი და პატივნი და ყოვლადვე ნუ შეიწყნარებთ მათ, არამედ ღმრთისაგან მხოლოჲსა ეძიებდით ჭეშმარიტსა მას პატივსა და დიდებასა.
342. ხოლო უკუეთუ თჳთ გამოცხადნეს ქველისსაქმჱ იგი, ესე არა ჩუენი საქმე არს.
343. ჩუენ ოდენმცა ნუ ვეძიებთ დიდებასა ძმანო, რამეთუ შეუძლებელ არს, უკუეთუმცა კეთილის საქმჱ არა გამოცხადნა, ვინაჲთგან უფალი იტყჳს: „ესრეთმცა ბრწყინავს ნათელი თქუენი წინაშე კაცთა, რაჲთა იხილნენ საქმენი თქუენნი კეთილნი და ადიდებდენ მამასა თქუენსა ზეცათასა“.
344. და კუალად მოციქულნი, რაჟამს ქადაგებდეს, დაიდუმნეს მრავალნი და წულილადნი მცნებანი.
345. ოდენ დიდნი იგი საქმენი ამცნეს, რაჲთა განეყენნენ სიძვისაგან და კერპთა ნაზორევისა მშთვარისა და სისხლისაგან.
346. და ესე ქმნეს კაცმოთმოყუარებისათჳს ღმრთისა, რაჲთამცა აღუსუბუქნეს მათ მცნებანი, რამეთუ ხედვიდეს სიჩჩოსა გონებისა მათისასა და ისწრაფდეს, რაჲთა ოდენ კერპთმსახურებისაგან იჴსნენ, რაჲთმცა ესრეთ მცირედ მცირედ ღირს– იქმნეს მიწთომად უზეშთაესთა სათნოებათა.
347. ხოლო უკუეთუ ვინმე ლოცვასა შინა უდებ იყოს და კუალად მსახურებასაცა და განსუენებასა ძმათასა დაჴსნილ და უდებ იყოს და არა განმჴნდებოდის და არა იქმოდის სარწმუნოებით და მორჩილებით,
348. რასაცა უბრძანებდენ, ესევითარსა მას მოციქული უქმად სახელ-სდებს და განაჩინებს, ვითარმედ არცა პურისა ღირს არს ჭამად, რამეთუ იტყჳს, ვითარმედ: „უქმი იგი ნუცა ჭამნ“.
349. და კუალად იტყჳს, ვითარმედ: „უქმნი იგი და მოცალენი ღმერთსაცა სძულან“ და სიბრძნესა შინა სოლომონისსა წერილ არს, ვითარმედ: „მრავალნი ბოროტნი ქმნნა უქმობამან“.
350. ამისთჳს გევედრები ძმანო: ნუმცა ვინ არს უქმად, ყოველნივე იქმოდეთ კეთილსა, თითოეული ძალისაებრ თჳსისა, რაჲთა არა დაჰრჩეთ სრულიად უნაყოფოდ და განჰვარდეთ საუკუნოჲსა ცხორებისაგან.
351. რამეთუ, ესერა, სახჱ მონაზონთა ცხორებისაჲ წინა-უც ყოველთა, რომელთა ჰნებავს ერთმანერთისა თანა ყოფაჲ ამიერითგან თითოეულიმცა ისწრაფის,
352. რაჲთა იღუაწონ ძალისაებრ თჳსისა და აქუსმცა სასოებაჲ ღმრთისა მიმართ, რაჲთა შემძლებელ იქმნას მიწევნად საზომსა მას სრულისა ქრისტეანობისასა ყოვლითავე კეთილითა მოსწრაფებითა და აღსრულებითა სათნოებათაჲთა.
353. ხოლო უწინარეს ყოვლისა ვისწრაფოთ მოგებად სიწრფოებისა, და უმანკოებისა, და სიყუარულისა, და სიმდაბლისა და ესენიმცა გუქონან, ვითარცა საფუძველნი დასამყარებელად ჩუენდა,
354. რაჲთა არა აღვზუავნებოდით ერთმანერთსა ზედა, ანუ ამპარტავან ვიყვნეთ, ანუ მდრტჳნავ და ესრეთ ცუდად ამაო-ვყოთ შრომაჲ ჩუენი,არამედ უფროჲსღა სიმდაბლით თავნი ჩუენნი უდარესმცა მოყუასთა ჩუენთა შეგჳრაცხიან და ყოველთა, ვითარცა უფალთა, პატივ-ვსცემდეთ და ვჰმორჩილობდეთ.
355. მივემსგავსნეთ ქრისტესა, რომელი ჩუენთჳს დაგლახაკნა.
356. და რომელი-იგი მარადის ილოცვიდეს, ნუმცა აღზუავნების მათ ზედა, რომელნი ვერ შემძლებელ იყვნენ მარადის ლოცვად, რაჲთა ესრეთ საქმჱ მისი წარემართოს წინაშე ღმრთისა და კაცთა.
357. და კუალად, რომელი-იგი მსახურებასა შინა იყოს, ნუმცა დრტჳნავს, ნუცა განიკითხავს მათ, რომელნი დაყუდებასა და ლოცვასა შინ არიან, რაჲთა ესრეთ წინაშე ღმრთისა მადლი პოოს და საქმჱ მისი შეწირულ იყოს.
358. და ვისწრაფოთ, რაჲთა არა რას ვიქმოდით შურით ანუ ცუდად მზუაობრებით, არამედ შევიყუაროთ ერთმანერთი, ვითარცა თჳსნი ასონი, სიტყჳსაებრ მოციქულისა.
359. რამეთუ ვითარცა ასონი გუამისანი ერთსა სულსა ქუეშე არიან და ერთმანერთსა შესწევენ „და ვერ შემძლებელ არს თუალი თქუმად ჴელისა, თუ: არა მიჴმ შენ, და ვერცა თავი რქუმად ფერჴთა, თუ: არა მეჴმარებით თქუენ, არამედ რომელნი არიან უდარესნი ასონი, მათ უმეტეს პატივსცემთ“.
360. ეგრეთვე ჩუენ ერთმანერთს ასოებ ვართ, რომელთა გუმწყსის ერთი იგი სული და ვიზარდებით ერთისა მისგან სიტყჳსა ჭეშმარიტებისა და მისთჳს თანა-გუაც, რაჲთა სიყუარულითა და სიწრფოებითა და სახიერებითა და სიხარულითა შეერთებულ ვიყვნეთ ერთმანერთას თანა,
361. რამეთუ ამისთჳს დაბადებულნი ვართ, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „მისნი შქმნულნი ვართ დაბადებულ საქმეთა ზედა კეთილთა, რაჲთა მათ შინა ვიდოდით“.
362. რამეთუ ესრეთ უხარის ღმერთსა, რაჟამს გუხედვიდეს ჩუენ, ვითარმედ ყოველსა საქმესა ჩუენსა მისთჳს ვიქმოდით, და რაჟამს ესევითარი სიყუარული გუაქუნდეს ჩუენ ერთმანერთისა მიმართ.
363. მერმე ნამეტნავი იგი დაყუდებულთაჲ შეემატების ნაკლულევანებასა ზედა მორჩილთასა, რაჲთა იქმნას სიწრფოებაჲ ყოველსავე ზედა, ვითარცა წერილ არს: „ვითარმედ ფრიადსა მას არა გარდაემატა და მცირესა მას არა დააკლდა“.
364. ოდეს ვითარცა პირველად ვთქუ, ძმათა შორის ესენიმცა მტკიცე არიან: სიწრფოებაჲ და სიყუარული და სიმდაბლე და უშურველობაჲ.
365. და ესრეთ თითოეული ძალისაებრ თჳსისა რბიოდენ კეთილსა მას გზასა სათნოებათასა სიხარულითა და იღუწოდით კეთილსა მას ღუაწლსა, რამეთუ შრომისაებრ მისისა და სიყუარულისა და სარწმუნოებისა პოოს დღითი დღედ წარმართებაჲ და ესრეთ ღირს იქმნას სასუფეველსა ცათასა.
366. ესე არს ანგელოზებრი ქუეყანასა ზედა ცხორებაჲ.
367. ესე არს სიტყუაჲ იგი, რომელი წერილ არს: „იყავნ ნებაჲ შენი, ვითარცა ცათა შინა, ეგრეცა ქუეყანასა ზედა“.
368. რამეთუ ესრეთ აღესრულების ნებაჲ მისი ჩუენ შორის, რაჲთა ვიყუარებოდით ურთიერთას, რაჟამს ვიყოფვოდით ერთმანერთსა თანა უშურველობით, და სიწრფოებით, და სიყუარულით, და მშჳდობით და სიხარულით და თითოეულისა წარმატებაჲ თჳსად შეგუერაცხოს,
369. და კუალად მოყუსისა უძლურებაჲ, ანუ ნაკლულევანებაჲ, ანუ ჭირი თჳსად დაჭირვებად შეგუერაცხნენ.
370. რამეთუ წერილ არს: „ნუ თავისა თჳსისა ოდენ ეძიებთ, არამედ მოყუსისასაცა თითოეული“.
371. და ესრეთ, რაჟამს ერთმანერთისათჳს გუელმოდის ერთმანერთისა სიმძიმესა ვიტვირთვიდეთ, უფროჲსად ძლიერნი – უძლურთასა და მჴნენი – უსუსურთასა, მაშინ აღვასრულებთ სწავლასა პავლესსა და მაშინ დავამტკიცებთ შჯულსა ქრისტესსა.
372. ესევითარითა მით სახითა შემძლებელ ვიქმნეთ ჭეშმარიტად დათრგუნვად გუელთა და ღრიაკალთა და ყოველსა ძალსა მტერისასა და სიყუარულითა ერთმანერთისაჲთა მადლითა ქრისტესითა შევმუსრნეთ თავნი ვეშაპთანი და ასპიტსა და იქედნესა ზედა ვიდოდით და დავთრგუნოთ ლომი და ვეშაპი.
373. რაჟამს სიყუარულით და ერთობით ვიყოფოდით, მაშინ დიდსა საზომსა მიწთომილნი ურთიერთას უფროჲსად წარემართებიან შეწევნითა ძმათაჲთა და უმცირესი იგი უდიდესთა სიყუარულითა განკეთნების დღითი დღე და განძლიერდების.
374. უკუეთუ არა ესრეთ ვიყვნეთ ერთმანერთისა მიმართ, არამედ დრტჳნვით და ბრალობითა ერთმერთისა და ძჳრისზრახვითა, და ამპარტავანებით, და მზუაობრობით,
375. ვერცა დაყუდებულნი იგი, რომელთა ეგონნენ თავნი მათნი, ვითარმედ ლოცვასა შინა არიან, ვერცა იგინი წარემართებიან, რამეთუ სხუანი იგი არა შესწევენ მათ, არამედ უყუარულ არიან.
376. ვერცა მსახურნი იგი, რომელნი ჴორციელად შურებიან, მოიგებენ მადლსა მსახურებისა სიძულილისა მათისაგან და დრტჳნვისა მათისა.
377. და ესრეთ არა იქმნების ერთობაჲ ჩუენ შორის და ვერცა წარვემართებით ჩუენ სულიერად და ნებაჲ ღმრთისაჲ ჩუენ შორის არღარა აღესრულების არცა დაიმკჳდრებენ ჩუენ შორის მრავალნი იგი მადლნი, რომელთა იტყჳს ნეტარი მოციქული პავლჱ,
378. ვითარმედ: „გუქონან ჩუენ მადლნი თითოსახენი, რომელნიცა მოცემულ არიან ჩუენდა თითოეულისა: გინა თუ წინაწარმეტყუელებაჲ საზომისაებრ სარწმუნოებისა ჩუენისა, ანუ რომელი-იგი ჰმსახურებდეს მსახურებასა შინა,
379. ანუ რომელი-იგი ნუგეშინის-სცემდეს ნუგეშინის-ცემასა შინა მიმცემელი უხუებით, ზედამდგომელი იგი მოსწრაფებით, რომელი სწყალობდეს მხიარულებით სიყუარულითა შეუორგულებელითა“ და შემდგომი ამისი.
380. და კუალად იტყჳს: „თითოეულსა თქუენსა ფდი, გამოცხადებაჲ აქუს, გულისჴმის-ყოფაჲ აქუს, წინაწარმეტყუელებაჲ აქუს, ყოველივემცა აღსაშენებელად სხუათა ექმნების“.
381. ესე იგი არს, რაჲთა სხუათა თითოეული მეორესა შესწევდეთ და მისცემდეთ მადლისა თჳსისაგან და რაჲთა ესრეთ იყვნეთ ერთობით, სიყუარულით,
382. რამეთუ ესრეთ ჯერ-არს ყოფაჲ მონასტერსა შინა, რაჲთა ძლიერნი გუამითა გინა გონებითა ვიტჳრთვიდეთ უძლურთა სიმძიმესა ნეტარისა მისთჳს სასოებისა.
383. და რაჲთა თითოეული ჩუენი შესწევდეს ძმასა თჳსსა, და რომელიცა ვის ბუნებითი კეთილი აქუნდეს, გინა თუ ძალი, გინა თუ გულისჴმის-ყოფაჲ, გინა თუ სიმჴნე, გინა თუ ჴელოვნებაჲ რაჲმე, ანუ თუ მოსწრაფებაჲ,
384. რაჲთა ყოვლისაგანვე ძმათაცა ჩუენთა მივსცემდეთ, გინა თუ ღირს ვიქმნნეთ მადლსა საღმრთოსა უფლისა მიერ,
385. რაჲთა მას შინა ზიარ-ვყოთ ძმაჲ ჩუენი სარგებელად თავისა ჩუენისა და ძმათა ჩუენთა და ყოველთავე კაცთა, რაჲთა ესრეთ აღვასრულოთ შჯული ქრისტესი და ღირს ვიქმნნეთ სასუფეველსა ცათასა.
386. ხოლო ესე უწყოდეთ, ვითარმედ საქმჱ ლოცვისა და სწავლისაჲ, უკუეთუ ვინმე იქმოდის, ვითარცა ჯერ-არს, უზეშთაეს არს ყოვლისავე სათნოებისა და ამას უფალი თჳთ წამებს, რამეთუ რაჟამს მოვიდა იგი სახლსა მართაჲსსა და მარიამისსა და მართა უცალო იყო მსახურებისაგან ფრიადისა,
387. ხოლო მარიამ ჯდა ფერჴთა თანა იესუჲსთა და სიტყუათაგან განათლდებოდა სული მისი, ხოლო მართა აბრალებდა მას და ეტყოდა უფალსა: „უფალო, არქუ დასა ჩემსა,
388. რაჲთა ჴელი აღმიპყრას მე“, მაშინ უფალმან პირველიმეორისა მის უზეშთაეს-ყო და ჰრქუა ესრეთ: „მართა, მართა, იურვი და შფოთებ ხარ მრავალსა შინა, ხოლო ერთი არს საჴმარი, რამეთუ მარიამ კეთილი ნაწილი გამოირჩია“.
389. და ამით სიტყჳთა გჳჩუენა ჩუენ უფალმან სიდიდჱ სათნოებისაჲ ამის, ვითარმედ ესე უფროჲს არს, ვიდრეღა მსახურებაჲ.
390. არა თუ მსახურებისა იგი საქმჱ არად შეჰრაცხა, რამეთუ უკუეთუმცა არარაჲ იყო იგიმცა, რად მიიღებდა მსახურებისაგან მართაჲსა?
391. და კუალად თჳთცა აღასრულა საქმე ესე, რამეთუ დაჰბანნა ფერჴნი მოწაფეთანი და სწავლით ასწავა
392. და თქუა: „უკუეთუ მე, მოძღუარმან და უფალმან, დაგბანენ ფერჴნი თქუენნი, თანა-გაც თქუენცა ერთმანერთისა ფერჴთა დაბანაჲ, რამეთუ სახე მიგეც თქუენ, რაჲთა ვითარცა მე ვქმენ, ეგრეთცა თქუენ იქმოდით“.
393. და კუალად იტყჳს: „რომელსა ჰნებავს თქუენ შორის უფალ-ყოფაჲ, იყავნ ყოველთა მსახურ და ყოველთა მონა, ვითარცა ძჱ კაცისაჲ არა მოვიდა, რაჲთამცა იმსახურა, არამედ რაჲთამცა ჰმსახურა და მისცა სული თჳსი მრავლთა წილ“.
394. და კუალად იტყჳს: „რომელიცა ვინ ყოს ერთსა ამას მცირეთაგანსა თანა, ჩემ თანა იქმს“.
395. და კუალად იტყჳს: „რომელმან შეიწყნაროს მართალი სახელსა ზედა მართლისასა, სასყიდელი მართლისაჲ მოიღოს“.
396. და კუალად საქმესა შინა მოციქულთასა წერილ არს, რაჟამს-იგი უცალო იყვნეს მოციქულნი ფრიადისა მსახურებისაგან, უფროჲსად პატივ-სცეს საქმესა ლოცვისა და სწავლასა და თქუეს ესრეთ,
397. ვითარმედ: „არა ჯერ-არს, რაჲთა დაუტეოთ სიტყუაჲ ღმრთისაჲ და ვჰმსახურებდეთ ტაბლებსა, არამედ გამოვარჩინეთ კაცნი სავსენი სულითა წმიდითა და დავადგინნეთ საქმესა ამას ზედა, ხოლო ჩუენ მსახურებასა შინა სიტყჳსასა და ლოცვასასა დავადგრეთ“.
398. იხილეთა, ვითარმედ ლოცვასა უფროჲს პატივ-სცეს, ვიდრე მსახურებასა, დაღაცათუ ორნივე ესე ერთისა ძირისა კეთილნი რტონი არიან.
399. ამისთჳს თანა-გუაც, რაჲთა ჩუენცა ლოცვასა პატივ-ვსცემდეთ უფროჲს სხუათა მცნებათასა ოდენ ამას ზედა ვისწრაფოთ, რაჲთა ყოველსა სიყუარულითა ღმრთისაჲთა ვიქმოდით და ამით გულისსიტყჳთა რაჲთამცა მივიწიენით მადლითა ღმრთისაჲთა სიწმიდესა გულისასა.
400. და ნუმცა რას ვიქმთ ჴორციელითა გულისსიტყჳთა სახილველად კაცთა და სახითა გარეგანითა ოდენ ანუ ლოცვისა, ანუ ღაღადებისაჲთა, ანუ მარხვისა, ანუ მსახურებისაჲთა, რომელი-იგი არა იყოს ღმრთისათჳს.
401. და ნუმცა გულსავსე-ვჰყოფთ კაცთა გარეგნითა სახითა შინაგანსა კაცისათჳს, რამეთუ სიყუარული ღმრთისაჲ შინაგანისა კაცისასა ეძიებს და ნუმცა წარვსწყმედთ მადლსა მას ღმრთისასა მაჩუენებლობითა კაცთაჲთა უგულისჴმოებისაგან ჩუენისა.
402. არამედ გუაქუსმცა სიყუარული ღმრთისაჲ გულითა წმიდითა და მჴურვალითა გონებითა მარტივითა, რომელი არს წმიდათა მცნებათაჲ და ესრეთ ვისწრაფოთ, რაჲთა დაიმკჳდროს მან ჩუენ თანა და გუსუროდენ მარადის სულისათჳს წმიდისა, რაჲთა საყდარ მისა ვიყვნეთ.
403. რაჲთა ესრეთ ლოცვაჲცა და მუჴლთმოდრეკაჲ ჩუენი წმიდა და უბიწო იყოს და ყოველივე სათნოებათაჲ შეწევნითა სულისა წმიდისაჲთა დამკჳდრებულ იყოს ჩუენ შორის.
404. რამეთუ უკუეთუ გნებავს, რაჲთა ვიყვნეთ ძე ღმრთისა და ღირს ვიყვნეთ შვილ მისა ყოფად და მკჳდრ ღმრთისა, და თანამკჳდრ ქრისტესა, და სიძჱ ზეცისა მის სასძლოჲსა,
405. და ძმა ქრისტესა დიდითა მით მადლითა მისითა და აღთქუმითა მით მისითა გამოუთქუმელითა, თჳნიერ საქმეთა ამათ, რომელნი პირველვე ვთქუენით, შეუძლებელ არს.
406. ვითარცა-იგი ვთქუთ ჩუენ და წამებანი წმიდათა წერილთანი მოვიხუნეთ, რაჲთა გულისჴმა-ჰყოთ სრული იგი სახჱ ღმრთისმსახურებისაჲ და ვისწრაფდეთ ყოველსავე სათნოებასა შინა სიყუარულითა და სასოებითა უტყუვარისა და ჭეშმარიტისა ღმრთისაჲთა,
407. რაჲთა ღირს ვიქმნეთ კეთილთა მათ აღთქუმულთა ჩუენდა, რომელნი-იგი უზეშთაეს ძალსა და ბუნებასა ჩუენსა არიან.
408. და მოვიღოთ ჩუენ სრულიად სული იგი შვილებისაჲ და აღორძინდეთ ღმრთისა მიერ დღითიდღედ და წარმართებაჲ იგი ჩუენი ცხად იყოს წინაშე ყოველთა კაცთა და ესრეთ განვთავისუფლდეთ სრულიად ვნებათაგან უპატიოებისათა და ცოდვათაგან ცხადთა დაფარულთა.
409. გულისსიტყუათაგან ბოროტთა განვეყენნეთ და მოგებითა გულისა წმიდისაჲთა.
410. და მით ესევითარითა სახითა ვიქმნეთ ჩუენ ძჱ ღმრთისა და ძმა ქრისტესა და შვილ სასუფეველისა შეყოფისა მიერ სულისა წმიდისა და ესრეთ მის თანა საუკუნეთა და უკუნისამდე განვისუენებდეთ და ვსუფევდეთ.
411. არამედ არიან ვიეთნიმე, რომელნი უგულისჴმოებით ჰგონებენ, ფრიად ამაო არიან სიტყუანი ესე ჩუენნი და ვითარმედ შეუძლებელთა საქმეთა ვესავთ და ვიტყჳთ, რომელი-ესე ვთქუთ წამებითა წმიდათა წერილთაჲთა სიწმიდისა მისთჳს, რომელი მოვალს ჭეშმარიტთა მორწმუნეთა ზედა.
412. და იტყჳან იგინი, ვითარმედ: შეუძლებელ არს, თუმცა მისწუთა კაცი საზომსა, რომელსა წერილნი იტყჳან.
413. ვერცა შემძლებელ არს, თუმცა მისწუთა განთავისუფლებასა ვნებათასა, ანუმცა მიიღო სრულიად სული წმიდაჲ, რამეთუ შიშისათჳს კაცთაჲსა თქუა ვითარმედ:
414. „უკუეთუ არა გარდაემატოს სიმართლჱ თქუენი უფროჲს მწიგნობართა და ფარისეველთაჲსა, ვერ შეხჳდეთ სასუფეველსა ცათასა“, და სხუანი იგი ესევითარნი სიტყუანი შესაშინებელად კაცთა აღთქუმულ არიან.
415. უკუეთუ თჳნიერ ესევითართა საქმეთა ვინ შევალს სასუფეველსა ცათასა, მაშ ყოველნივე თურე წარწყმდებიან?
416. რამეთუ კაცობრივისა ბუნებისაგან შეუძლებელ არს ესევითარსა საზომსა მიწთომაჲო.
417. ხოლო აწ მნებავს ესევითარისა სახისათჳს მცირედ რაჲმე თქუმად და გამოჩინებად, თუ ვითარსა ვნებასა შევარდებიან, რომელთა არა ჰრწმენეს წმიდათა წერილთანი, არამედ ირწმუნებენ ამაოთა მათ ზღაპართა თჳსისა გონებისათა.
418. და კუალად, თუ ვითარსა სარგებელსა მოატყუებენ თავთა თჳსთა, რომელნი ირწმუნებდენ სწავლათა სულისა წმიდისათა და ესე აქუნდენ გულთა მათთა,
419. ვითარმედ ყოველივე სიტყუაჲ და მცნებაჲ, წმიდისა სულისა მიერ მოცემული, ჭეშმარიტ არს და ჰრწმენეს, ვითარმედ ყოველთა მორწმუნეთა შეუძლია აღსრულებაჲ მცნებათა ღმრთისათა, უკუეთუ ოდენ ენებოს.
420. პირველად რომელნი გამოეძიებდენ ქრისტეანობასა კეთილად და სრულად, და ენებოს ცნობად, თუ რაჲ არს ნებაჲ ღმრთისაჲ და ყოველივე სწრაფაჲ მათი იყოს აღსრულებად სიტყუათა ღმრთისათა ყოვლითავე სარწმუნოებითა
421. და აქუნდეს მას სასოებაჲ განსუენებასა მიწთომისაჲ და სარწმუნოებითა და მადლითა ქრისტესითა ისწრაფდენ მიწდომად სწავლასა უფლისასა და მოციქულთასა,
422. ეგევითარნი იგი საქმითა მოიგებენ სარგებელსა სულისასა: პირველად, რამეთუ წმიდანი წერილნი და სიტყუანი უფლისანი შეურაცხიან, ვითარცა მონათა ერთგულთა.
423. მეორედ, რამეთუ ჰხედვენ იგინი სრულსა მას სახესა ქრისტეანობისასა და ესრეთ დღითი დღე მჴნე მტკიცე იქმნებიან და დაუცხრომელად იღუწიან და იჭირვიან,
424. რაჲთამცა პოეს მათ ნეტარი იგი სასოებაჲ სისრულისაჲ და არაოდეს განუსუენებენ თავთა თჳსთა სიდიდისა მისთჳს სასოებისა მათისა.
425. მესამედ, რამეთუ თუალთა წინაშე უც მათ სახჱ იგი სისრულისაჲ და ჰრწმანან მათ სიტყუანი უფლისანი და იციან, ვითარმედ ჯერ-არს მიწდომაჲ საზომსა უვნებელობისასა.
426. რამეთუ უფალი ყოვლათვე, რომელნიცა შეუდგეს მას, მუნ მიუწოდს მათ და ეტყჳს: „იქმნენით თქუენ სრულ, ვითარცა მამაჲ თქუენი ზეცათაჲ“.
427. და კუალად გუასწავებს სრულსა სიწმიდესა და იტყჳს: „მნებავს, რაჲთა, სადა მე ვიყო, ესენიცა მუნ იყოფოდინ, რაჲთა ხედვიდენ დიდებასა ჩემსა“.
428. და ვითარცა მოციქული იტყჳს ვითარმედ: „რაჲთა წარუდგინოთ ყოველივე კაცი სრული უფლისა მიერ“ და „ვიდრემდე მივსწუდეთ ყოველნივე კაცსა სრულსა საზომსა ჰასაკისა აღსავსებისა ქრისტესა და ერთობასა მას სარწმუნოებისასა და გულისჴმისყოფასა ძისა ღმრთისასა“.
429. ხოლო ესრეთ იღუწიან მარადის და არად შეურაცხიან თავნი მათნი, რამეთუ ხედვენ სიმაღლესა მას საზომისასა და მდაბალ და გლახაკ უჩან თავნი მათნი და ვითარცა გამოუცდელნი და უბადრუკნი შეურაცხიან და ესრეთ იგონებენ,
430. ვითარმედ ყოვლად ვერარას საზომსა ვერ მიწდომილ არიან და იყვნიან იგინი წმიდა და გამოცდილ და მოღუაწჱ.
431. და სიმდაბლითა მათითა განერნიან იგინი ამპარტავანებისაგან და დაჴსნილობისა.
432. და რაჲზომცა დიდსა საზომსა მისწუთენ, ეგოდენცა უფროჲსთა გულისჴმა-ჰყოფენ და არად შეურაცხიან თავნი თჳსნი და ესრეთ სამითა მით სახითა ირგებენ და შეიძენენ სულთა თჳსთა.
433. ხოლო რომელნი ჰგონებენ საზომსა ქრისტეანობისასა, ვითარმედ მცირე არს და არა გამოეძიებენ სისრულისა საზომსა და თუ რაჲ არს ნებაჲ ღმრთისაჲ კეთილი იგი და სათნოჲ, სრულიად შეურაცხიან მათ სიტყუანი იგი უფლისანი,
434. ვითარცა არარანი და თჳსთა გულისსიტყუათა ირწმუნებენ და ჰგონებენ, ვითარმედ სწავლანი სახარებისანი შიშად ოდენ კაცთა დაწერილ არიან და არა ირწმუნებენ სიტყუასა უფლისასა, რომელსა იტყჳს,
435. ვითარმედ: „ცანი და ქუეყანაჲ წარჴდენ, ხოლო სიტყუანი ჩემნი არასადა წარჴდენ ხოლო“.
436. რომელთა ესე გულისსიტყუანი ამაოებისანი ჰქონან, იგინიცა სამითა სახითა ავნებენ თავთა თჳსთა და წარსწყმედენ სულთა თჳსთა: პირველად, რამეთუ წმიდანი წერილნი არა ჰრწმანან და შეურაცხია ღმერთი, ვითარცა მტყუარად და არაჭეშმარიტად.
437. მეორედ, რამეთუ არა აქუს მათ გულისსიტყუაჲ იგი სისრულისაჲ და იგონებენ, ვითარმედ შეუძლებელ არს მას საზომსა მიწდომაჲ და ამისთჳს ვერ შემძლებელ არიან ჭირისა მცირისა მოთმენად, ვერცა შიმშილისა და წყურილისა მოთმინებად,
438. არამედ სულმოკლებითა მათითა აქუს დაჴსნილობაჲ და უზრუნველობაჲ ამაოჲსა გულსავსებისა მათისაჲ.
439. მესამედ, რამეთუ ჰგონებენ, თუ კეთილად დგანან მცირედთა რათმე სათნოებათათჳს და არა ხედვენ სრულსა მას საზომსა ქრისტეანობისასა, რომლისაგან წარუკუეთა სასოებაჲ და ესრეთ აქუს, ვითარმედ არაოდეს მისწუდებიან მას საზომსა.
440. და ამით გულისსიტყჳთა შემუსრვაჲ გულისასა და სიმდაბლესა და სიგლახაკესა ვეროდეს მოიგებენ;
441. ამისთჳს, რამეთუ გარეგანთა სახეთა ზედა გულსავსე იქმნებიან, ანუ მცირედთა რათმე სათნოებათა ზედა და ამით ესევითარითა სახითა ვერ მისწუთებიან სასოებასა მას ნეტარსა,
442. არამედ გარეგან ქრისტეს სასძლოჲსა დარჩებიან და ვერცა ჰპოებენ განთავისუფლებასა ვნებათაგან და ჰგონებენ, ვითარმედ ჰქონან სათნოებანი რაჲმე და ამისთჳს ვერ ოდეს ჰპოებენ წარმართებასა, რამეთუ არა აქუს მათ გულისკლებაჲ, არცა ჭირი, არცა შემუსრვილობაჲ გულისაჲ.
443. ხოლო რომელსა ღუაწლი და ჭირი და გულისკლებაჲ სასუფეველისათჳს ცათაჲსა არა მოეგოს, შეუძლებელ არს, თუმცა ეგევითარმან პოვა სისრულჱ, ანუ თუმცა ყოვლად მოვიდა იგი წარმართებასა სულისასა.
444. ვითარცა სახლისა უფალმან ვინმე უბრძანის მუშაკთა ვიეთმე, ანუ თუ მონათა თჳსთა, რაჲთა მომკოს თჳთეულმან მათმან სამ-სამი ზჳნი ერთსა დღესა შინა,
445. ხოლო ერთმან აღიღის მცნებაჲ უფლისა თჳსისაჲ და მისცის თავი თჳსი შრომასა ყოვლითავე ძალითა თჳსითა და იღუწინ და იურვინ და ისწრაფინ, თუ ვითარ მომკოს მარტომან სამი ზჳნი.
446. და მეორემან მან შეჰრაცხის საქმჱ იგი შეუძლებელ.
447. დაიდვის გულსა თჳსსა, ვითარმედ მე ამას ვერ აღვასრულებ, და ესრეთ პირველითგანვე დაჴსნილ იქმნის და დღჱ სრულად ბედით გარდაიჴადის, ოდესმე მკის, ხოლო ოდესმე მოეწყინის და დაწვის და განისუენებნ და ამით ესევითარითა სახითა ვერ შეუძლის მეორისა ოდენი.
448. ხოლო ერთმან მან დაღაცათუ ყოველივე ბრძანებული მისდა ვერ აღასრულის, გარნა კულა უეჭუელად მისსა უფროჲსი ქმნის, რომელი-იგი ყოვლადვე არა ისწრაფინ, არცა იურვინ მოსწრაფებისა მისისათჳს.
449. ეგრეთვე პირველთქუმულნი იგი, რომელნი ხედვიდენ სახესა მას წოდებისა მათისასა და ჰრწამდენ სიტყუანი წმიდათა წერილთანი და მარადის იღუწიდენ და ისწრაფდენ მიწდომად საზომსა,
450. თჳნიერ ყოვლისა იჭჳსა მათსა უძლიერეს და უკეთეს იქმნებიან, რომელნი-იგი სასოწარკუეთილ არიან და იტყჳან, ვითარმედ შეუძლებელ არს სისრულისა საზომსა მიწდომაჲ და განთავისუფლებაჲ ვნებათაგან.
451. რამეთუ ეგევითარნი იგი არა იღუწიან მიწთომად სიწმიდესა, არამედ თჳსთა გულისსიტყუათა ირწმუნებენ და წარმართებაჲ მათი არს ამპარტავანებასა შინა.
452. რამეთუ არა ხედვენ იგინი სისრულესა მას შინა სახარებისასა, ვერცა გულისჴმა-ჰყოფენ ძალსა მისსა და არა აქუს მათ შემუსრვილებაჲ გულისაჲ და, არცა მოუგია შიმშილი და წყურილი სიმართლისათჳს და ამისთჳს ვერ შემძლებელ არიან მოღუაწებად და სწრაფად,
453. რამეთუ არა ჰრწმანან მათ სიტყუანი საქმენი და სწავლანი წმიდისა სახარებისანი და ამით ესევითარითა სახითა ვერ ჰპოებენ წარმართებასა, ვერცა შევლენან იგინი სასუფეველსა ცათასა.
454. ხოლო რაჲთა ესეცა ვთქუთ, უკუეთუმცა მინდობითა ძალისა ჩუენისაჲთა ვებრძოდეთ განთავისუფლებასა ვნებათაგან, ანუმცა ვესევდით თჳსსა ძალსა და სიბრძნესა,
455. ანუ გულისჴმის-ყოფასა ჩუენსა და ამისთჳსმცა ვიტყოდეთ მიწდომად სისრულესა, რომელი-იგი შეუძლებელ არს კაცობრივისა ბუნებისაგან.
456. კეთილად და სამართლად იტყჳს თითოეული ჩუენთჳს, რამეთუ ამაო არიან სიტყუანი ესე ჩუენნი და ძალისა უზეშთაეს ვიტყჳთ.
457. ხოლო უკუეთუ არა ჩუენისა ძალისა მინდობითა, არამედ სასოებითა ღმრთისაჲთა და ძალითა მისითა და გულისჴმის-ყოფითა საღმრთოჲთა ვიტყჳთ, რომელსაცა ვიტყჳთ, რად ურწმუნო ხართ, რამეთუ ღმერთი შემძლებელ არს შეუძლებელისა საქმისა ქმნად.
458. რამეთუ უკუეთუ ღმერთი მკუდართა აღადგენს, ვნებანი მოსავთა მისთანი, რომელნი მარადის იღუწიან, ვერმცა დაშრიტნაა? და ვერმცა აღმოჰფხურნაა?
459. რამეთუ არაჲ შეუძლებელ უჩნს ღმერთსა და ყოველი სულისა წმიდისა მიერ მოცემული აღთქუმაჲ წმიდათა წერილთაჲ ჰგიეს, ვითარცა უფალი იტყჳს, ვითარმედ: „ცანი და ქუეყანაჲ წარჴდენ, ხოლო სიტყუანი ჩემნი არასადა წარჴდენ“.
460. და კუალად წერილ არს, ვითარმედ: „სიტყუაჲ უფლისაჲ ჰგიეს უკუნისამდე“, რამეთუ ძალისაგან კაცობრივისა შეუძლებელ არს, თუმცა მოღუაწებითა და სიფიცხლითა მოიკუეთნა ვნებანი იგი ბოროტნი, რომელნი არიან სულსა და ჴორცთა თანა,
461. არამედ ძალითა ღმრთისაჲთა შესაძლებელ არს მოკუეთაჲ მათი სრულიად და აღმოფხურაჲ ბოროტთა მათ ღუარძლთაჲ, რომელნი დაუთესვან მტერსა, ვითარცა წერილ არს,: „აჰა, კრავი ღმრთისაჲ, რომელმან აიხუნეს ცოდვანი სოფლისანი“.
462. და კუალად წერილ არს, ვითარმედ: „უკუეთუ თქუენ დაადგრეთ სიტყუასა ზედა ჩემსა, ჭეშმარიტად მოწაფენი ჩემნი ხართ თქუენ და გულისჴმა-ჰყავთ ჭეშმარიტებაჲ და ჭეშმარიტებამან განგათავისუფლნეს თქუენ და ღმერთმანცა შემუსროს ეშმაკი ფერჴთა თქუენთა“.
463. და სხუანიცა მსგავსნი ამათნი სიტყუანი სულისა წმიდისა მიერ თქუმულნი გუასწავე შენ ვნებათაგან ჭეშმარიტსა განწმედასა, უკუეთუ მივსცნეთ ღმერთსა თავნი ჩუენნი მოღუაწებით და მოსწრაფებით.
464. რამეთუ რომელნი იტყოდინ, თუ: შეუძლებელ არს მოგებაჲ წმიდისა გულისაჲ მადლითა წმიდისა სულისაჲთა, იგი მსგავს არს მათ, რომელნი ურწმუნოებისა მათისათჳს ვერ ღირს იქმნეს შესლვად ქუეყანასა მას აღთქუმისასა, ვითარცა პავლჱ ღაღადებს:
465. „რამეთუ მაშინ დასცნა უფალმან შჳდნი წარმართნი და მისცემდა მათ ქუეყანასა აღთქუმისასა“,
466. ხოლო აწ მოგუცემის ჩუენ, უკუეთუ გუენებოს, განთავისუფლებაჲ ვნებათაგან და სიყუარული ღმრთისაჲ წმიდათა გულითა გონებითა კეთილითა და სარწმუნოებითა შეუორგულებელითა, რომელ არს აღსასრული ყოვლისავე მცნებისაჲ სიტყჳსაებრ მოციქულისა.
467. და ესე არს ჭეშმარიტად ქუეყანაჲ იგი აღთქუმისაჲ.
468. და ამას მოასწავებდა მოსე, რამეთუ დაღაცათუ უდებებისა ჩუენისაგან სრულა მას საზომსა ქრისტეანობისასა ვერ მივსწუდებით, არამედ თანა-გუაც, რაჲთა აღვიარებდეთ და ვქადაგებდეთ მიუწთომელსა სახიერებასა ღმრთისასა, ვითარცა მონანი ერთგულნი,
469. და რაჲთა აღნათქუემნი იგი სარწმუნო და მართალ გჳჩნდენ, რაჲთა არა სრულიად უნაყოფო ვიქმნნეთ, არამედ წყალობაჲ რაჲმე ვპოოთ მართლისა გულისჴმის-ყოფისა ჩუენისათჳს და ნუმცა წინა-აღუდგებით სიტყუათა სულისა წმიდისათა, რაჲთა არა ურწმუნოთა თანა დავისაჯნეთ.
470. რამეთუ ნეტარი პავლჱ განაკრძალებდა მოწაფითა თჳსთა და ეტყოდა: „იხილეთ, ძმანო, ნუუკუჱ იყოს გულსა თქუენსა ურწმუნოებისა სიბოროტჱ განდგომად ღმრთისაგან ცხოველისა“.
471. ხოლო განდგომად არა თუ უარისყოფასა სახელისა მისთასა იტყჳს, არამედ ურწმუნოებასა მცნებათა მისთასა.
472. ამისთჳსცა გჳჩუენებს, ვითარმედ ჰურიათა ზედა სასწაულნი სასწაულად ჩუენდა იქმნეს და იტყჳს: „ვიეთ განამწარეს ღმერთი?
473. არა მათა, რომელნი ეგჳპტით განვიდეს მოსეს მიერ?
474. ანუ ვიეთ გამოცადეს იგი ორმეოც წელ?
475. არა მათა, რომელთა ნაწევარნი მათნი უდაბნოსა ზედა დაცვივეს?
476. ხოლო ვიეთ ეფუცა არა შეყვანებად ქუეყანასა მას აღთქუმისასა?
477. ანუ არა ურწმუნოთა?“
478. „იხილეთ, ნუუკუჱ აგონებდეს ვინმე თქუენგანი, ვითარმედ დამჴობილ ვართ ჩუენ მის აღთქუმისაგან, ხოლო ჩუენცა ხარებულნი ვართ, ვითარცა იგინი, არამედ არაჲ არგო მათ სმენამან ურწმუნოებისა მათისათჳს,
479. რამეთუ მორწმუნენი შევალთ განსასუენებელსა მას“, ხოლო ქრისტეანეთა განსასუენებელი არს ჴსნაჲ ვნებათაგან და სრულიად სულისა წმიდისა მოგებაჲ გულითა წმიდითა.
480. „ამისთჳსცა ვისწრაფოთ, რაჲთა შევიდეთ მას განსასუენებელსა მოღუაწებითა და მოღებითა სულისა წმიდისაჲთა, რაჲთა არა დავეხრწინეთ ჩუენცა“, რამეთუ კუალად მოციქული განგუაძლიერებს და იტყჳს,
481. ვითარმედ: „მოუჴდებით გულითა ჭეშმარიტითა საყდარსა მას მადლისასა, რაჲთა ვპოოთ წყალობაჲ და მადლი გუაქუნდეს შეწევნად ჩუენდა ჟამსა მარჯუესა“.
482. და კუალად იტყჳს: „მოუჴდებით კადნიერებით გულსავსებითა სარწმუნოებისაჲთა პკურებულნი გულითა იჭჳსაგან ბოროტისა“.
483. „ვითარ არა უფროჲსღა სისხლმან თჳსმან განწმიდოს გონებაჲ ჩუენი მკუდართა საქმეთაგან მსახურებად ღმრთისა ცხოველისა და ჭეშმარიტისა“.
484. და ესრეთ უკუეთუ ეძიებდეთ, მრავალნი სიტყუანი ჰპოვნეთ წერილისანი ამისვე სახისათჳს.
485. ხოლო აწ, ძმანო, ვიღუაწოთ ჩუენცა, რომელთა გურწმანან სიტყუანი წმიდათა წერილთანი, რამეთუ, რომელთა-ესე მიგჳცემიან თავნი ჩუენნი მსახურებად ღმრთისა, თანა-გუაც,
486. რაჲთა ყოვლითა გულითა ვიღუწიდეთ და დღითი დღე განვახლდებოდით გონებითა და წარვემართებოდით სულიერად, რაჲთა ესრეთ მივსწუდეთ სრულისა სიწმიდისა განსუენებასა და სრულსა მას სიყუარულსა შვილებისასა თაყუანისსაცემელისა მის სულისა,
487. რომლისა მიერ მოვიგოთ სრული განთავისუფლებაჲ ვნებათაჲ, და ესრეთ აქაჲთვე ყოვლითკერძო სულისა წმიდისა მიერ გავიწმიდეთ და უბიწო და შეუგინებელ ვიქმნეთ და საუნჯჱ იგი სრულისა მადლისაჲ კეცის ჭურებითა მით ჴორცთა ჩუენთაჲთა მოვიგოთ სამკჳდრებელი ღმრთისაჲ წმიდა ვიქმნეთ
488. და ესრეთ მერმესა მას აღდგომასა ქრისტეს თანა ვიდიდნეთ და თანამსგავს დიდებისა მისისა ვიქმნეთ და მის თანა გამოუთქუმელსა მას დიდებასა განვისუენოთ დაუსრულებელთა მათ საუკუნეთა უკუნისამდე, ამენ.