წმიდა იოანე ოქროპირი

თქუმული წმიდისა იოვანე ოქროპირისაჲ სინანულისათჳს

ძველი ქართული თარგმანი

გუაკურთხენ უფალო!

გევედრები თქუენ, ძმანო ჩემნო საყუარელნო, რაჲთა იქცეოდით წინაშე ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისა უბიწოდ და შეუგინებლად, და ოდეს მოგიჴდენ თქუენ გულის-სიტყუანი ბოროტნი, იხილეთ და იჴადეთ მახჳლი შიშისა ღმრთისაჲ და მით განკუეთეთ ყოველი ძალი მტერისაჲ. და გაქუნდედ საღმრთონი წიგნნი ვითარცა დაფი მჴედართაჲ, რამეთუ ვითარცა-იგი რაჟამს დაფსა დასციან, მუნთქუესვე მჴედარნი შეკრბიან; ეგრჱთვე ჩუენ, რაჟამს საღმრთოთა წიგნთა ვიკითხვიდეთ, შემოკრბენ გულის-სიტყუანი ჩუენნი შიშსა შინა ღმრთისასა, რამეთუ გულის-სიტყუანი ჩუენნი, ვითარცა მჴედარნი რაჲ ჰბრძვანედ მტერთა მეფისათა, ეგრჱთ ჰბრძვანან მტერსა ჩუენსა.

ჰე ძმაო, მოსწრაფე იყავ ყოვლითა გულითა შენითა კითხვად წიგნთა საღმრთოთა და იძულებად თავსა შენსა ყოველსა ჟამსა, რაჲთა შემოკრბენ გულის-სიტყუანი შენნი, რომელნი განუბნევიან მტერსა ვერაგობისა მისისა ღონის ძიებითა, რაჟამს-იგი მოაწინეს შენ ზედა გულის-სიტყუანი ბოროტნი, გინა გულის-თქუმაჲ ბოროტი, გინა მწუხარებაჲ, გინა საშუებელთა ფართოებაჲ. და ამას ყოველსა იქმს მტერი ზაკულებით, რაჲთამცა განაშორა კაცი ღმრთისაგან, რამეთუ რაჟამს ვერ შემძლებელ ექმნის კაცსა ძლევად, გულის-სიტყჳთა მოაწინის მწუხარებანი, რაჲთა დააბნიოს გონებაჲ მისი და მით შემძლებელ ექმნეს დათესვად, რაჲ-იგი უნდეს მას შინა.

ამისთჳს საყუარელნო, მღჳძარე და მოსწრაფე იყვენით საღმრთოთა წიგნთა კითხვად და მათ გასწაონ შენ, ვითარ ჯერ-არს განრომაჲ საფრჴეთა მტერისათა, და მიგიყვანონ საუკუნესა მას ცხორებასა. რამეთუ კითხვაჲ საღმრთოთა წიგნთაჲ შეჰკრებს გონებასა განბნეულსა და მოატყუებს ცნობასა ღმრთისასა, ვითარცა წერილ არს: "მოიცალეთ და გულისჴმა-ყავთ, რამეთუ მე ვარ ღმერთი".

იხილე, ძმაო, რაჟამს იკითხვიდე, ეკრძალე, რაჲთა არა დაგაბრკოლოს მტერმან და მოაწის შენ ზედა მოწყინებაჲ და მიზეზნი და გრქუას შენ: ქმენ ესე ხოლო, და მერმე დაჯედ და უზრუნველად იკითხევდი. და დაგიტკბობდეს საქმესა, რაჲთამცა მოგაცთუნა წიგნის კითხვისაგან, და არა სარგებელ იყავ, რამეთუ რაჟამს იხილის ვინმე წიგნის კითხვასა მოსწრაფედ სარგებელისათჳს, ამით ესევითარითა მიზეზითა დააბრკოლის იგი წიგნის კითხვასა, არამედ შენ, ვინაჲთგან გიცნობიეს ნებაჲ მისი ბოროტი, ნუ დაჰმორჩილდები მას, არამედ იყავნ შენ ვითარცა ირემი წყურიელი. და ვითარცა-იგი მას სურინ, გსუროდენ შენცა საღმრთოთა მიმართ წიგნთა, რაჲთა სუა მათგან და განიგრილო წყურილი იგი, რომელი ეგზების შენ თანა ვნებათა მიერ. და ოდეს იკითხვიდე და მოგცეს შენ უფალმან გულისჴმის-ყოფაჲ, რომელსა-იგი იკითხვიდე, დაისწავე იგი გონებასა შენსა და დაიწერე გულსა შინა შენსა და დაჰმარხე საცნობელთა შინა შენთა დაუვიწყებელად.

და რაჟამს იკითხვიდე, მოსწრაფედ და გულს-მოდგინედ იკითხევდი, გაგონებით, და ნუ ისწრაფი ფურცელთა გარდაყრასა. და უკუეთუ ვერ გულისჴმა-ჰყო სიტყუაჲ რაჲმე, ნუ გცონინ კუალად ქცევად მეორედ და მესამედ, ვიდრემდის სცნა ძალი მისი. და რაჟამს დასჯდებოდი კითხვად, გინა სხჳსა კითხვასა ისმენდე, ილოცე და ითხოე ღმრთისაგან და თქუ: უფალო და ღმერთო ჩემო, იესუ ქრისტე, განახუენ ყურნი გონებისა ჩემისანი, რაჲთა ვისმინნე სიტყუანი შენნი და გულისჴმა-ვყუნე, და მათ მიერ ვყო ნებაჲ შენი, რამეთუ უცხო ვარ მე ქუეყანასა ზედა, ნუ დამირწყავ მე მცნებათა შენთა, არამედ აღახუენ თუალნი ჩემნი, რაჲთა ვხედვიდე მე საკჳრველებათა რჩულისა შენისათა, გულისჴმა-მიყავ და გამოვიძინე დაფარულნი სიბრძნისა შენისანი, რამეთუ მე შენ გესავ.

ჰე ძმაო, გევედრები, რაჲთა ესრეთ ილოცვიდე წინაშე ღმრთისა, რაჲთა განგინათლოს გონებაჲ შენი და გულისჴმა-გიყუნეს ძალნი სიტყუათა მისთანი, რამეთუ მრავალნი მიენდვნეს სიბრძნესა თჳსსა და გონიერად ჰგონებდეს თავთა თჳსთა, და განცოფნეს და ვერ გულისჴმა-ყვეს წერილისაჲ, და დაეცნეს და შთაცჳვეს მთხრებლსა გმობისასა და წარწყმდეს.

და ოდეს იკითხვიდე, უკუეთუ მიემთხჳო სიტყუასა ღრმასა და ძნიად საცნობელსა, ეკრძალე, ნუუკუე გაცთუნოს მტერმან სთქუა თავით თჳსით, თუ: ვითარ ეგების ესე ესრეთ ყოფად? არამედ უკუეთუ გრწამს ღმერთი, გრწმენედ სიტყუანიცა მისნი და არქუ მაცთურსა: მართლ უკუნ იქეც ჩემგან, ეშმაკო, რამეთუ მე უწყი, ვითარმედ სიტყუანი ღმრთისანი უბიწო არიან, ვითარცა ვეცხლი გამოჴურვებული და გამოცდილი, და არარაჲ ზაკუვაჲ არს მათ შინა; და მეცნიერებაჲ მისი არს მოძღუართა გამოცდილთაჲ, ხოლო მე უცებ და უგულისჴმო ვარ. და სიტყუაჲ ღმრთისაჲ სულიერ არს და მე ჴორციელ, ვითარცა იტყჳს მოციქული, ვითარმედ: "სჯული ღმრთისაჲ სულიერ არს" (რომ. 7.14). და კუალად აღიხილენ ზეცად და თქუ: უფალო, მრწმანან მე სიტყუანი შენნი და არა უვარ ვჰყოფ, და მინდობილ ვარ თქუმულთა სულისა წმიდისათა. და შენ, უფალო, მაცხოვნე მე, რაჲთა ვპოვო მადლი შენი, რამეთუ არარას სხუასა ვეძიებ თჳნიერ მაცხოვარებისა შენისა და წყალობისა ყოველთა დღეთა ცხორებისა ჩემისათა.

ჯერ-არს ჩუენდა, ძმანო ჩემნო, რაჲთა მოვიგოთ საღმრთოჲ იგი წამალი, რომლითა შემძლებელ ვიქმნეთ განკურნებად სულთა ჩუენთა წყლულებასა, რომელი-იგი არს კითხვაჲ წიგნთა საღმრთოთაჲ, და მით დავშრიტნეთ განჴურვებულნი იგი ისარნი მტერისანი. რამეთუ ვერვინ კაცთაგანი შემძლებელ არს განრინებად თჳნიერ კითხვისა წიგნთა საღმრთოთაჲსა. და ნეტარ თუ ოდესღა მოსწრაფედ ვიკითხვიდეთ, შეუძლოთ განრინებად, აცადე, თუ რაჟამს ყოველთა დღეთა მოვიწყლვოდით და არა ვიკურნებოდით, ვითარ-მე გესვიდეთ განრომასა.

ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა მოვიგნეთ წიგნნი საღმრთონი და მათ მიერ გარე-წარვაქცინეთ ჩუენგან წყულულებანი იგი სასიკუდინელნი. არა მოვიგოთ ოქროჲ მავნებელი, არამედ წიგნნი მარგებელნი სულთა ჩუენთანი. რამეთუ ოქროჲ, რავდენცა განმრავლდის, მავნებელ ექმნის მომგებელსა მის(ს)ა, ხოლო წიგნნი ფრიად სარგებელ არიან მომგებელთათჳს, ვითარცა-იგი საჭურველი მეფისაჲ, რომელსა ადგილსა ძენ, ვერვინ ძჳრის მოქმედმან იკადრის მიახლებად მისა, ეგრეცა სადა სულიერნი წიგნნი არიან, მუნ ძალი ეშმაკისაჲ მოუძლურდების, რამეთუ მოხედვაჲცა ერთი წიგნთა საღმრთოთაჲ დამაყენებს ჩუენ ცოდვისაგან. და უკუეთუ კადნიერ ვიქმნეთ ჩუენ საქმედ რომლისამე ცოდვისა, რაჟამს წიგნნი ვიხილნეთ, განვიკითხავთ თავთა თჳსთა და დავეყენებით მერმე არა საქმედ უჯეროსა. და უკუეთუ კუალად კეთილსა ვიქმოდით, უფროჲსღა შეგუემატების მათ მიერ ძალი და კრძალვაჲ, რამეთუ რომელსა ჟამსა ჴელი მიყოს კაცმან სახარებასა, გინა სხუასა წიგნსა სულიერებისასა, მუნთქუესვე ექცევის გონებაჲ მისი ქუეყანისა საქმეთაგან საქმედ საუკუნოჲსა. და რავდენცა იკითხვიდეს, შეემატების სიწმიდესა და სარგებელსა სულისასა, რამეთუ ღმერთსა ზრახავს წიგნთა მიერ და ღმერთი მას ეგრეთვე. უკუეთუ გუნებავს, ძმანო ჩემნო საყუარელნო, თავთა ჩუენთა განრინებაჲ და აღდგინებაჲ დაცემათაგან, უკუე მოსწრაფე ვიყუნეთ წიგნთა კითხვად სულიერთა, რამეთუ იგი უმჯობეს და უსარგებლეს არს ჩუენდა ჭამასა მავნებელთა საჭმელთასა, რომელ არს ცუდის მეტყუელებაჲ და უბანთა ზედა ზღაპრობად შეკრებასა, რომელსა შინა სარგებელი არაჲ არს.

მითხარ-ღა, რომელი უმჯობეს არს შენ თანა, რაჲთა ზრახვიდეს მას კაცი, რომელი-იგი სავაჭროს იქმნების გინა ბჭესა მას თანა, რომელი იზრახების, გინა ლაშქართა შინა იყოფების, კეთილი გინა ბოროტი, ანუ მას რომელი ცათა შინა არს და სადა-იგი მიმავალ ვართ შემდგომად განსლვისა ჩუენისა ამიერ სოფლით. რომელი უმჯობეს არს, რაჲთა ზრახვიდეს კაცი საქმეთა მოძმისა თჳსისათა და გამოეძიებდეს საქმესა კაცთასა, ანუ ზრახვიდეს საქმესა ანგელოზთასა და სულისა თჳსისასა, რამეთუ საქმისათჳს მოძმისა შენისა არარაჲ თანა-გაც შენ, ხოლო საქმე ზეცისაჲ შენი არს, რამეთუ მუნ მიმავალ ხარ. ამისთჳს წმიდა-ყავ სული შენი და ჴორცნი შენნი და გონებაჲ შენი და ენაჲ შენი კითხვად წიგნთა, რამეთუ უკუეთუ ძჳრის სიტყუაჲ შეაგინებს კაცსა და განძლიერდებიან მის ზედა ეშმაკნი, რავდენ უფროჲს კითხვაჲ წიგნთა სულიერთაჲ განწმედს და მომატყუებს ჩუენ სულსა წმიდასა საუკუნოდ.

იხილე, ძმაო, წყალობაჲ ღმრთისაჲ, რამეთუ ჯერ-იყო ჩუენი პატიჟსა ქუეშე ყოფაჲ, ვინაჲთგან მოგუცა ჩუენ სჯული და მოგუმადლნა ჩუენ ფრიადნი საშუებელნი, და ესე ჩუენ უგულებელს ვყავთ და თავით ჩუენით მოვიგეთ განგებაჲ მსგავსად ნებისა ჩუენისა ბოროტისა, და არა მოგუაგო ჩუენ ბოროტი, არამედ კუალად მოგუცნა ჩუენ კეთილნი და საშუებელნი, რომელთა არა ღირს ვიყვენით. დაღაცათუმცა ნებაჲ მისი ყოველი აღგუესრულა და ამისა შემდგომად მომცა ჩუენ წამალი სინანულითა, რომლითა შემძლებელ ვართ აჴოცად ყოველთა ცოდვათა ჩუენთა. აწ უკუე ჯერ-არს ჩუენდა ცნობად წამალი ესე და რომელთაგან ნივთთა იქმნების.

პირველი საქმე სინანულისაჲ არს დაცადებაჲ ბოროტთაგან და სინანული მათთჳს, რომელ ვქმნენით ბოროტნი, და მეორე - სიმდაბლე ფრიადი, და მისა შემდგომად - ლოცვაჲ წმიდითა გულითა და ტირილი ღამე და დღე, და შემდგომად მოწყალებაჲ და ქველის საქმე უდიდესი ნივთი არს სინანულსა შინა, და ამისა შემდგომად - ძჳრ-უჴსენებელობაჲ და უშფოთველობაჲ და მორჩილობაჲ და მოსწრაფედ სლვაჲ გზასა ჭეშმარიტებისასა და პატივის-ცემაჲ მღდელთაჲ და მიხედვაჲ მიმძლავრებულთაჲ და მოთმინებაჲ მომავალთა მწუხარებათა და განსაცდელთაჲ, დაუცადებელად მადლობაჲ სამებისა წმიდისაჲ. უკუეთუმცა მარადის და ყოველსა ჟამსა ვიჴსენებდით ცოდვათა ჩუენთა გონებათა შინა ჩუენთა, არარამანმცა საქმემან ამის სოფლისაგან შემიძლო ჩუენ მიდრეკად მისა მიმართ, არცა ამპარტავანებამან და არცა სიმდიდრემან, ვერცა ჴელმწიფობამან, და არცა პატივმან. დაღაცათუმცა ვინმე დაჯდა საყდართა სამეუფოთა, არა განეძების მწუხარებაჲ, ვიდრემდის ცოდვანი თჳსნი ეჴსენნენ. რომელი ინანდეს, არა ჯერ-არს მისა აღშფოთებაჲ და არცა განრისხებაჲ ყოლადვე, არამედ ჯერ-არს მისა, რაჲთა იყოს იგი შემუსრვილ გულითა ყოლადვე და მდაბალ სულითა და ესრეთ ითხოვდეს წყალობასა ღმრთისაგან, და ეჴსენოს უმადლოებაჲ იგი პირველი, რომელი წარიძღუანა და მადლი ღმრთისაჲ მის ზედა და ვითარმედ ღირს არს იგი ყოველთა სატანჯველთა, რომელი ამას იგონებდეს.

არა ჯერ-არს მისდა განისხებაჲ ვისთჳსვე, არამედ ჯერ-არს მისა, რაჲთა იგლოვდეს და ტიროდის და სულთ-ითქუმოდის და მწუხარე იყოს ყოლადვე დღე და ღამე. რომელსა ჰნებავს სინანული ცოდვათა თჳსთათჳს, არა უღირს დავიწყებად ცოდვაჲ თჳსი, არამედ ჯერ-არს მისა, რაჲთა ყოველსა ჟამსა გამოიწერდეს წინაშე თუალთა მისთა და ევედრებოდის ღმერთსა, რაჲთა მან დაივიწყნეს იგინი და შეუნდვნეს მას, რამეთუ ვიდრემდის კაცსა ეჴსენნენ ცოდვანი თჳსნი და ინანდეს მათთჳს, ღმერთი არა მოიჴსენებს მათ.

აწ უკუე ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა თჳთ განვიკითხვიდეთ თავთა ჩუენთა და ესრეთ მომიტევნეს ჩუენ ღმერთმან იგინი. რამეთუ ცოდვანი, რავდენცა აღიარნეს კაცმან, მოაკლდების; თუ არა აღიარნეს, შეემატების ბოროტთა. რამეთუ რომელმან აღიარნეს ცოდვანი თჳსნი, ვითარ დაიცვას თავი თჳსი, რაჲთა კუალად არღარა ცოდოს. ამისთჳს გევედრები, ძმანო ჩემნო საყუარელნო, რაჲთა არა უარ-ვყვნეთ და დავფარნეთ ცოდვანი ჩუენნი და არცა კადნიერ ვიქმნეთ წინაშე ღმრთისა, რაჲთა არა შემიმატნეს ჩუენ სატანჯველნი. არამედ აღვიარნეთ ცოდვანი ჩუენნი არა ხოლო თუ ენითა, არამედ გონებითაცა, და არა ხოლო თუ ცუდად თავთა თჳსთა ცოდვილად სახელ-ვიდებდეთ სიტყჳთა, არამედ გონებითა ვიგონებდეთ მრავალ-ფერთა ცოდვათა ჩუენთა. არა თუ ესრეთ გეტყჳ, რაჲთამცა ყოველსა კრებულსა გამოუცხადენ ცოდვანი შენნი, არამედ ვითარცა-იგი წინაწარმეტყუელი იტყჳს: "ვთქუ, უთხრა ბრალი ჩემი უფალსა" (ფსალმ. 31.5). ყოველთა ლოცვათა შინა შენთა წინაშე ღმრთისა მოიჴსენებდი ცოდვათა შენთა და მან დაამდაბლოს გული შენი და გყოს შენ რაჲთა არა ვისთჳს ძჳრი იჴსენო და არცა ვის განიკითხავდე, და არცა ვის ზედა აღზუავნე, და არცა და-ღა-ეცე მერმე ცოდვითა. და სინანულისათჳს მოსწრაფე იყო და კეთილსა იქმოდი ყოვლითა ძალითა შენითა.

ამას ყოველსა მიიწიო, უკუეთუ ცოდვათა იჴსენებდე. და ესე უწყოდე, ძმაო, რამეთუ არა ვინაჲ არს კაცისა ჴსნაჲ თჳნიერ ღმრთისა წყალობისა, და ესე ჴელსა შენსა შინა არს, თუ ინებო, და ნუ უდებ იქმნები მისთჳს. არამედ განწმიდენ საქმენი შენნი წინაშე ღმრთისა და ნუ რაჲთ ცოდვითა შეიგინები. და უკუეთუ შეგემთხჳოს შეგინებაჲ, ნუ უდებ ხარ, არამედ განწმიდენ სინანულითა, ცრემლითა და ლოცვითა და ქველის საქმითა, და ნუ ჰმიზეზობ და იტყჳ, ვითარმედ: არაჲ მაქუს მიცემად გლახაკთა. არა დაგაკლდების შენ სასუმელი ერთი წყალი გრილი და არცა ორნი მწულილნი. დაღაცათუ ყოველთა კაცთა უგლახაკეს ხარ, ფერხნი გასხენ, იკითხევდ გლახაკთა და სნეულთა და პყრობილთა, მივედ და მოითუალენ. და სახლი გედგას, უცხონი შეიყვანენ მას შინა და უწყოდე, რამეთუ არავის კაცთაგანსა ეპოების მიზეზი გლახაკთა წყალობისათჳს, უკუეთუ ხოლო გულს-მოდგინებაჲ აქუნდეს. თუ სხუაჲ არაჲ აქუნდეს მიცემად, გონებითა ოდენ სწყალობდინ, და შეწირულ არს მისგან. ვინ სანატრელ არიან თჳნიერ იგინი, რომელნი ღირს იქმნეს საშუებელთა მათ საუკუნეთა. და კუალად ვაებაჲ ვისდა ჯერ-არს მიცემად, არამედ მათდა, რომელნი დაკლებულ იქმნენ მისგან.

უკუეთუ კაცი საწყალ და გულის საკლებელ არს, რაჟამს ექსორია იქმნის უცხოსა ქუეყანასა და განიძის სამკჳდრებელისაგან მამულისა, რავდენ უკუე უფროჲს ჯერ-არს გლოვაჲ მათთჳს, რომელნი განისხნენ სასუფევლისაგან ცათაჲსა და კეთილთა მათგან საუკუნეთა, ხოლო არა თუ იგინი სატირელ არიან, არამედ რომელნი განსაცდელსა შეცჳვენ, და არა იგინი იყვნენ მიზეზნი გნსაცდელისანი, ხოლო რომელთა თავნი თჳსნი შესთხინეს ბოროტის ნებითა თჳსითა, მათი ჯერ-არს გლოვაჲ ცთომასა მათსა ზედა.

უკუეთუ კაცი შუებული და ნუკვეული საპყრობილესა-ღა შეაყენიან, უმძიმეს სიკუდილისა არნ იგი და მის ზედა მწინკულევანებისაგან საპყრობილისა და სიბნელისა და ყოფისა მისისათჳს კაცის-მკლველთა და მპარავთა თანა. ხოლო ჩუენ რაჲმე ვყოთ, ოდეს-იგი შევითხინეთ ჯოჯოხეთს შინა და დავიწუებოდით კაცის-მკლველთა და მპარავთა თანა ამის სოფლისათა ბნელსა მას შინა გარესკნელისასა, სადა-იგი ვერცა ჩუენ ვხედვიდეთ და ვერცა ვინ გხუედვიდეს ჩუენ სხუაჲ და თჳთეულსა ჩუენსა გუეგონოს, ვითარმედ მარტოჲ შეყენებულ არს მუნ შინა მწარეთა მათ სატანჯველთა? ამისთჳს გევედრები, ძმანო ჩემნო, რაჲთა იყოს მარადის ჴსენებაჲ ჩუენი ამისთჳს და მსგავსისა მისისა ყოველთა დღეთა ცხორებისა ჩუენისათა. და რამეთუ უმჯობეს არს ჩუენდა, რაჲთა შევწუხნეთ სმენითა ამისითა და არა შევრდომითა, რამეთუ თჳნიერ ყოვლისა ეჭჳსა ესე ყოფად არს.

და ყოველმან რომელმან ქმნეს ბოროტი და არა შეინანოს აქავე, მუნ ვერვინ შემძლებელ არს განრინებად მისა სატანჯველთა მათგან საუკუნეთა, არცა მამაჲ, არცა დედაჲ, არცა ძმანი და არცაღა უკუეთუ ვინმე ესხნენ მას ცათა შინა წინაშე ღმთისა შემწენი კადნიერნი, არავე სარგებელ ეყვნენ მას ჟამსა მას მიგებისასა, რამეთუ მაშინ ღმერთმან მიაგოს კაცად-კაცადსა საქმეთა მათთაებრ კეთილი და ბოროტი. ვითარცა რაჟამს აღმობრწყინდის მცხინვარებაჲ მზისაჲ, ყოველნი მჴეცნი წარივლტიედ საყოფლად თჳსა, ეგრეთვე რაჟამს გამობრწყინდის ლოცვაჲ წმიდაჲ კაცისა გონებასა და პირისაგან განათლდის გონებაჲ კაცისაჲ და წარივლტიედ მისგან ყოველნი მჴეცნი ბოროტთა გულის-სიტყუათანი. ხოლო ჯერ-არს, რაჲთა იყოს ლოცვაჲ იგი წმიდითა გონებითა და მღჳძარითა სულითა და ვერარაჲ დამდგომ არს წინაშე მისა, ვერცა ეშმაკი და ვერცა გულის-სიტყუანი ბოროტნი. ვითარცა-იგი წმიდათა მოწამეთა სულნი მათნი წარუდგინნეს მსხუერპლად ღმერთსა გუამთა მათთა თანა, ეგრეთვე, ძმაო, შენცა შემძლებელ ხარ ეგევითარსა მსხუერპლსა წარდგინებად წინაშე ღმრთისა, რამეთუ რავდენცა დღეს არღარავინ არს, რომელმანმცა წამებისათჳს დაწუნა ჴორცნი შენნი ცეცხლითა, არამედ შემძლებელ ხარ შენ დაწუვად მათდა იწროებითა და მწუხარებითა და ნებსით ღმრთისათჳს სიგლახაკითა.

რამეთუ ყოველი რომელი შემძლებელ იყოს ამას სოფელსა საშუებელთა და განსუენებათა, და ნებსით აღირჩიოს მწუხარებაჲ და იწროებაჲ ნაცვალად მისა, იგი არს, რომელი შესწირავს მსხუერპლსა უბიწოსა წინაშე ღმრთისა, ვითარცა წმიდანი მოწამენი. აწ უკუე მოაკუდინე თავი შენი, ძმაო, და ჯუარს-აცუ იგი შრომითა, და მიიღო შენცა გჳრგჳნი წმიდათა მოწამეთაჲ, რამეთუ რომელსა-იგი მძლავრნი მახჳლითა მოსწყუედდეს და იწამნეს, ხოლო შენ ნებსით თავი შენი მოსწყჳდე იწროებითა. და ესე არს მსხუერპლი უბიწოჲ, რომელსა არა უჴმს მღდელი შეწირვად, რამეთუ რომელი ამას ქუეყანასა ზედა იქმს, იგი ცათა შინა ამაღლდების.

ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა ვზრუნვიდეთ მშჳდობისათჳს სულთა ჩუენთაჲსა და ვისწრაფოთ კურნებად წყლულებათა ჩუენთა სულიერთა, ვითარ-ესე მოსწრაფე ვართ კურნებად ჴორცთა ჩუენთა, რამეთუ წამალი საკურნებელი სულისაჲ ფრიად უადვილეს და უმარჯუე არს წამალსა ჴორცთა წყლულებისასა, რამეთუ ყოველსა რომელსა ევნების რომელიმე წყლულებაჲ სულისაჲ, რაჟამს-იგი გულისჴმა-ყვნეს საქმენი თჳსნი და მოიჴსენოს დღე იგი განკითხვისაჲ საშინელი და მიდრკეს გონებაჲ მისი შუებათაგან საწუთროთა მწუხარებათა მათ მოწევნადთა ცოდვილთა ზედა, მუნთქუესვე განდევნნეს ვნებანი იგი და განაცხოველოს სული თჳსი ტკივილთაგან. ამისთჳს ნუ უდებ ხარ, საყუარელნო, რამეთუ ჟამი ღუაწლისა და ბრძოლისაჲ არს და უღირს თჳთეულსა ჩუენსა, რაჲთა განმზადებულ იყოს ბრძოლად, რაჲთა განაძლიეროს ღმერთმან მტერსა ზედა სულთა ჩუენთასა და შემძლებელ ვიქმნეთ დათრგუნვად თავსა მის(ს)ა. ვითარცა-იგი ბრძანა უფალმან ჩუენმან იესუ ქრისტემან, ვითარმედ: "აჰა ეგერა მიგეც თქუენ ძალი დათრგუნვად გუელთა და ღრიანკალთა და ყოველსა ზედა ძალსა მტერისასა" (ლუკა 10.19). რომელი-იგი მეცნიერ არს საიდუმლოთა გულისა ჩუენისათა, რაჟამს ცნას, ვითარმედ ყოვლითა გულითა განმზადებულ ვართ ჩუენ ბრძოლად მტერისა ჩუენისა, განჰმარტოს მარჯუენაჲ თჳსი და განმაძლიერნეს ჩუენ და ყოველი საქმე ჩუენი განჰმარჯოს, ვითარცა-იგი შეეწეოდა ყოველთა წმიდათა მისთა, რამეთუ მან უწყის უძლურებაჲ ბუნებისა ჩუენისაჲ და რაჲთა არა მოუძლურდეთ განსაცდელთა შინა, და მწუხარებაჲ არა დამიმძიმდეს ჩუენ და მან ნუგეშინის-მცეს ჩუენ მოცემათა კეთილთა მისთაჲთა.

უკუეთუ გნებავს განკითხვაჲ, მე გიჩუენო განკითხვაჲ, რომელსა შინა არს სარგებელი სულისაჲ და არაჲ სავნებელი. დაჯედ და შეიკრიბენ გულის-სიტყუანი შენნი და მოიჴსენენ ყოველნი ცოდვანი შენნი და მით განიკითხევდ თავსა შენსა და ეტყოდე: რაჲსათჳს ჰქმენ ესე ესრეთ? და უკუეთუ კუალად იგი გამოეძიებდეს საქმესა კაცთასა, არქუ მას: არა სხუათათჳს გკითხავ შენ, შენ რაჲ მოგეჴადების, თუ იგი ვინმე ბოროტ არს, გინა სხუაჲ კეთილ, შენ უკუე რასა შესცოდე და განარისხე ღმერთი, ესე ხოლო მაუწყე, და სხუათა განკითხვაჲ დაუტევე და თავისა ხოლო საქმეთა ზრუნევდი, და ნუ სხუათა განიკითხავ. და ესრეთ ამხილებდი მას დღითი-დღე და სტანჯევდი, ვითარცა მშობელი ცოდვისაჲ, და მოიჴსენებდი მდინარესა მას ცეცხლისასა და მატლსა დაუძინებელსა და მრავალ-ფერთა მათ სატანჯველთა, და ნუ აუფლებ დამორჩილებად ეშმაკთა, და ნუ შეიწყნარებ შენდობასა მისსა, ოდეს წარმდებებით გრქუას შენ, ვითარმედ: იგი თჳთ მოვალს და მაიძულებს და მძლევს მე. ხოლო შენ არქუ მას: უკუეთუ შენ გინდეს, ვერ შემძლებელ არს ძლევად შენდა.

და უკუეთუ კუალად გრქუას შენ, ვითარმედ: მე გუამსა შეერთებულ ვარ და მმოსიან ჴორცნი, და სოფელსა შინა მკჳდრ ვარი და ქუეყანასა ზედა ვიქცევი, და ამის გამო ვერ შემძლებელ ვარი ძლევად მისა, მიუგე და არქუ მას: ესე ყოველი მიზეზი არს-თქუა: იგი ვინმე გუამსა შეერთებულ იყო და ჴორცთა შინა იყო, და ქუეყანასა იქცეოდა და სხუაჲ, და სხუაჲ, და შემძლებელ იქმნეს სათნო ყოფად ღმრთისა. და შენცა თუ სადამე კეთილი ჰქმნი, არა ამითვე ჴორცითა ჰქმნია? და აწ რასა ჰმიზეზობ? და უკუეთუ ეტკივნნენ სიტყუანი შენნი, ნუ სწყალობ მას, რამეთუ არა მოკუდების ამით სწავლითა, არამედ სიკუდილისაგან იჴსნების ჭეშმარიტისა. და უკუეთუ კუალად გრქუას, ვითარმედ: მან ვინმე აღმძრა გულის წყრომად, არქუ მას: შემძლებელ იყავ არა განრისხებად და მრავალ გზის იძლიი გულის წყრომად თავით თჳსით. წინამძღუარი მკურნალი არს სულთაჲ; ვითარცა-იგი მკურნალსა ჴორცთასა უჴმან წამალნი მრავალ-ფერნი თჳთეული(სა) სენისათჳს სხუაჲ და სხუაჲ, ეგრეთვე მკურნალსა სულთასა უჴმან მრავალ-ფერნი წამალნი საკურნებელად სულთა, რამეთუ სული უფროჲს არს ჴორცთა. და არა ყოველი რომელი სახელ-დებულ არს წინამძღურად, იგი არს წინამძღუარი ჭეშმარიტი, რამეთუ მრავალნი იწოდნეს სახელით და ვერ იპოვნეს მსგავსად სახელისა მათისა. აჰა ესერა ხედავთ: რომელსამე კაცთაგანსა პეტრე ჰრქჳან, და რომელსამე - პავლე და იოვანე, და არა არიან იგინი ვითარცა პეტრე და პავლე და იოვანე სახელის-დებითა ხოლო, ვითარცა-ესე მე იოვანე მრქჳან და არა ვარ ვითარცა იოვანე. ეგრთვე ყოველმან რომელმან ვერ იცის წინამძღურობაჲ სულთაჲ, არა არს იგი წინამძღუარ. ჯერ-უკუე-არს მისდა, რომელი წანამძღურად წოდებულ იყოს, მოგებად საქმეთა ჭეშმარიტისა წინამძღურისათა, რაჲთა პირველად განიგოს წინამძღურობაჲ თავისა თჳსისაჲ. და უკუეთუ თავი თჳსი ვერ განიგოს მარტოჲ ჯერისაებრ, რომელი-იგი ყოველსა ჟამსა მის თანა არს სული და ჴელმწიფებაჲ აქუს მის ზედა, ვითარ უკუე შემძლებელ იქმნას განგებად ქალაქსა სხჳსასა? და რომელმან არა იცის განგებაჲ სახლისა თჳსისაჲ, ვითარ უწყოდის ქალაქისა განგებაჲ? და რომელმან სახლისა განგებაჲ არა იცოდის, ვითარ შეუძლოს განგებაჲ სოფლისაჲ? და ამას მათთჳს ვიტყჳ, რომელნი სურვიელ და წადიერ არიან წინამძღურობასა, რაჲთა უწყოდიან, რაჲ არს წინამძღურობაჲ. რამეთუ ესე არს საზღვარი წინამძღურობისაჲ, რაჲთა სარგებელ და აღმაშენებელ ეყოს მათ, რომელთა-იგი წინა უძღოდის. ხოლო რომელი ვერ შემძლებელ არს აღშენებად სულისა თჳსისა, ვითარ-მე შემძლებელ იქმნას იგი სხუათა აღშენებად? რომელსა სული თჳსი დაუმონებიეს ვნებათადა, ვითარ შემძლებელ არს იგი სხუათა ვნებისაგან განთავისუფლებად? რომელი გამოიწულილვიდეს ძმისა ცოდვათა და განიკითხვიდეს, არა აქუს მას შენდობაჲ ღმრთისაგან ყოლადვე ცოდვათა მისთაჲ. ხოლო ღმერთი რამეთუ არა განიკითხავს მსგავსად ცოდვათა მისთა, არამედ მსგავსად განკითხვისა მისისა ძმისა მიმართ თჳსითა, და ამისთჳს თქუა: "ნუ განიკითხავთ, რაჲთა არა განიკითხნეთ" (ლუკა 6.37). და ვითარცა რომელი მოწ\ყალე ექმნის ძმასა თჳსსა და შეუნდვნის ცოდვანი მისნი, ეგრეთვე ღმერთი მოწყალე ექმნის მას და შეუნდვნის შეცოდებანი მისნი. ეგრეთვე რომელი განიკითხვიდეს ძმასა თჳსსა უწყალოდ, არარაჲ ცოდვათა მისთაგანი მოეტევების მას ღმრთისა მიერ. და კუალად რომელი ცოდვიდეს დაუცადებელად და დაადგრეს მას ზედა, ლოცვაჲ წმიდათაჲ არად სარგებელ ეყოს მას, რამეთუ ლოცვაჲ წმიდათაჲ მას სარგებელ ეყოფის, რომელი მოიქცეს სინანულად.

ხოლო უკუეთუ ვინმე დაადგრეს ცოდვასა ზედა და სასოებაჲ აქუნდეს ლოცვასა წმიდათასა, არა სარგებელ ეყოფის მას. არა თუ ლოცვაჲ იგი წმიდათაჲ არა შეიწირვის, არამედ რამეთუ იგი არა ღირს არს წყალობასა დადგრომისა მისისათჳს ცოდვასა შინა. რამეთუ რომელი აღასრულებს მცნებათა, პატივ-ცემულ არს იგი ღმრთისაგან, არამედ უფროჲს მისა, რომელმან დადვას სასოებაჲ მისი ღმრთისა თანა, რამეთუ პირველი მორჩილ ექმნა ღმერთსა და მეორემან გულისჴმა-ყო დიდებაჲ ღმრთისაჲ. იგი ვითარცა-იგი ღმერთი გჳრგჳნოსან ჰყოფს მცნებისა მისისა აღმასრულებელთა, ეგრთვე გჳრგჳნოსან ჰყოფს მათ, რომელნი სასოებისა მათსა მისა მიმართ ჰყოფენ.

ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა შეურაცხ-ვყვნეთ ქებანი კაცთანი, რამეთუ არარაჲ ვნებათაგანი აუგიან ჰყოფს კაცს წინაშე ღმრთისა უფროჲს ვნებისა ამის, და ესე განმაქიქებელ და მარცხუენელ არს კაცისა. ამისთჳს რომელსა უყუარს ქებაჲ, იგი მიიწიოს სირცხჳლსა. ამისთჳს ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა ვიქმოდით საქმეთა სათნოებისათა არა თუ საქებელად კაცთა, არამედ დაჯერებად ღმრთისა, და ეგრეთ ვესვიდეთ მოსაგებელსა დაფარულთა მეცნიერისაგან. ხოლო უკუეთუ გჳყუარდეს დიდებაჲ ჭეშმარიტი, გჳღირს ჩუენ, რაჲთა ვევლტოდით ჩუენ დიდებასა კაცთასა, რაჲთა განმაძლიერნეს ღმერთმან საქმედ მცნებათა მისთა და მოგუცეს ჩუენ მადლი მისი საწუთროსა და საუკუნესა, რამეთუ მისა შუენის დიდებაჲ და პატივი აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.