წმიდა იოანე ოქროპირი

ებისტოლე წმიდისა იოვანე ოქროპირისაჲ, რომელი მიუწერა თევდორეს მთავარსა ჰრომისასა, რომელი მონაზონებით კუალად იქცა სოფლადვე

ძველი ქართული თარგმანი

გუაკურთხენ უფალო!

უკუეთუმცა შესაძლებელ იყო ჩემდა, ცრემლთაჲ და სულთ-თქუმისაჲ წიგნითა აღ-მცა-მევსო ებისტოლე ესე ჩემი მათგან და ესრჱთ წარმომეცა იგი შენდა. და არაჲ თუ ამისთჳს ვტირთ, თუ რაჲსათჳს იძლიე ზრუნვითა მონაგებთა და საფასეთა მამულთაჲთა, არამედ ამისთჳს, რამეთუ ნეფსით თჳსით გამოჰხადე თავი შენი რიცხჳსაგან ძმათაჲსა და წესისაგან ანგელოსებრისა და შეურაცხ-ჰყავ და ეცრუვე აღთქუმასა, რომელი აღგეთქუა დამდაბლებელისა შენისა. ამისგან მეშინის და ესე მტკივის, და ამისთჳს ვიწი და ზრუნვასა შეუპყრიე მე მარადის შენთჳს: რომელი დივანსა მეფისასა არა დაწერილ არნ და რიცხუსა მჴედართასა არა შერაცხილ არნ, არავისგან ბრალისა თანა-მდებ იქმნის, გან-თუ-აშორის თავი თჳსი გუნდისაგან მჴედართაჲსა.

ხოლო რომელი მჴედრად დაწერილ არნ, უკუეთუ მან დაუტევის ნეფსით მჴედრობაჲ თჳსი, არა მცირე პატიჟი მოატყჳს თავსა თჳსსა ერის-მთავრობისაგან და მეფისა, არამედ ფრიადი შეურაცხებისა მისთჳს განწესებულებისათჳს მჴედართა გუნდისა. არა ფრიად ბოროტ არს, საყუარელო ჩემო თევდორე, მორკინალისა დაცემაჲ, არამედ იგი ბოროტ არს, უკუეთუ დაადგრეს დაცემასა მას ზედა თჳსსა. არცა მწუხარება არს, მო-თუ-იწყლას მოღუაწე ბრძოლასა შინა, არამედ ფრიად ტკივილ და გლოვა არს, უკუეთუ წარჰკუეთოს სასოებაჲ თჳსი მოღუაწემან მან შემდგომად წყლულებისა და უდებ-ყოს საღუაწოჲ თჳსი.

არასადა ვინ ვაჭართაგანმან დაუტევის სავაჭროჲ თჳსი, შე-თუ-სადამე-ემთხჳის განსაცდელი ავაზაკთა მიერ, გინა ზღუასა შინა, და წარწყმიდის სავაჭროჲ და მონაგები თჳსი, არამედ კუალადცა ივასხის და შეჯდის ნავსა და ეწყვებიან ღელვათა მძჳნვარეთა ჟამთა მრავალთა, და მიიწის შორთა ქუეყანათა, და მრავლითა შრომითა იღუწინ, რაჲთამცა უკუ-მოიღო აღნადგინები თჳსი. და კუალად მრავალნი მოღუაწენი შემდგომად დაბრკოლებისა და დაცემისა გჳრგჳნოსან იქმნეს ძლევისა გჳრგჳნითა, და მრავალნი მჴედართაგანნი შემდგომად მეოტობისა კუალად იქციან და სიმჴნით ძლევაჲ აჩუენიან მტერთა მიმართ; და მრავალთა სატანჯველთა სიმძაფრისაგან უარ-ყვეს ქრისტე, და მისა შემდგომად კადნიერად აღიარეს და სიმჴნით იღუაწეს და გჳრგჳნითა წამებისაჲთა შეიმკვნეს. და უკეუთუმცა ამათ ყოველთა პირველად ვე წარჰკუეთეს სასოებაჲ თჳსი, რაჟამს-იგი დაეცნეს, არასადამცა მიემთხჳნეს კეთილთა მათ, რომელნი უკუანაჲსკნელ მიეხუნეს.

და აწ ეგრევე შენ, საყუარელო, დაღათუ მტერმან მცირედ შეგარყია დგომისაგან შენისა, არა ჯერ-არს შენდა უდებად დაცემაჲ შენი შებრკოლებასა მაგას ზედა და თავით თჳსით შთავრდომაჲ მღჳმესა მთხრებ[ლ]ისასა განწირულებით, არამედ მჴნედ და ძლიერად დაიდგე[ნ] და ნუ სიჩუკნით შინა-განსცემ ძალსას შენსა, და მყის განიფრთხვე და მწრაფლ მოიქეც ადგილადვე შენდა, ვინაჲცა სიცრუვით განგიტყუვა მტერმან, რამეთუ შურდა შენთჳს გჳრგჳნი იგი მოღუაწეთა შემოსად. და ნუ ჰგონებ, ვითარმედ ეგე მცირედი დაბრკოლებაჲ საყუედრელ და აუგ შენდა იყოს, რამეთუ არა სადა ვინ მჴედარსა მტერთა მიერ წყლულებაჲ აყუედრის, არამედ საყუედრელ მაშინ არნ მჴედარი, რაჟამს თავით თჳსით ჩუკენად დააბნიის შიშისაგან საჭურველი თჳსი და მისცის თავი თჳსი შიშუელი ჴელთა მტერთასა. ხოლო ვინაჲთგან უოტებლად მდგომარე არნ იგი ადგილსა ბრძოლისასა, დაღაცათუ იწყლის, გინა თუ მცირედ იცვალის ადგილით, არა ვინ გამოცდილი ბრძოლასა შინა აბრალებნ მას, და ესე ყოველთა მიერ საცნაურ არს, რამეთუ რომელნი ბრძოლისა მახლობელად რა მივლენ, იგინი არა მოიწყლიან, ხოლო რომელნი სიმხნითა ეწყვებიან მტერთა მათთა, ოდესმე იწყლიანცა, ვითარ-ეგე შენ წყლულ ხარ აწ, რამეთუ გენება მოკლვად გუელი იგი გულის-თქუმისაჲ და კბენილ იქმენ მის მიერ.

აწ უკუე განძლიერდი და ნუ მოუძლურდები, რამეთუ მცირედითა საკურნებელითა განიკურნები, ვიდრემდის ყოლადვე არა იპოოს შენ თანა ბრძჳლი წყლულებისაჲ. არამედ მადლითა ქრისტესითა შეჰმუსრო შენ თავი მტერისა ბოროტისაჲ და ნუ მწუხარე ხარ შენ ამისთჳს, ვითარმედ დაწყებასა ოდენ ღუაწლთა შენთასა მოუძლურდი, რამეთუ რაჟამს მტერმან მზაკუვარმან იხილა დაწყებაჲ და სათნოებაჲ სულისა შენისაჲ, შეეშინა, ნუუკუე აღუდგეს შენ მიერ ღუაწლი უძლეველი. რამეთუ სიმჴნით და მჴურვალებით იწყე ბრძოლად მისა პირველადვე და ზარ-განჴდილ იქმნა, რამეთუ ძლეულად ჰხედვიდა თავსა თჳსსა შენ მიერ, უკუეთუ დაადგრე მას ზედა. ამისთჳსცა მღჳძარედ მოსწრაფე იქმნა და აღგიდგინნა ბრძოლანი გულის-თქუმანი ყოვლითა ვერაგობითა და ზაკულებითა მისითა, არამედ ზაკულებაჲ მისი და სიცრუვე თავსავე მისსა დაუჴდეს, უკუეთუ შენ გინდეს და მჴნედ დაუდგე ბრძოლასა მისსა. ვისმემცა არა უკჳრდა პირველი იგი მწრაფლი შეცვალებაჲ შენი წმიდაჲ და უბიწოჲ, მჴურვალედ განშორებაჲ საშუებელ\თა სოფლისათა და ძიებაჲ კეთილთა სათნოებათა, რამეთუ მყის შეურაცხ-ჰყვენ გემონი სანოაგეთანი და დასტკებნენ ყოველნი ზუაობანი, და დასთრგუნე ამპარტავნებაჲ, და შეურაცხ-ჰყავ მჴურვალედ მოსწრაფებაჲ იგი შენი სწავლისათჳს გარეშესა სიბრძნესა ამის სოფლისასა, მსწრაფლ შესცვალე იგი სწავლად და გულისჴმის-ყოფად წიგნთა საღმრთოთა, და მათსა კითხვასა შეაპყარ თავი შენი მარადის დაუცადებელად დღე და ღამე. და ლოცვასა განკრძალულ იყავ ყოლადვე და არა იჴსენებდი პატიოსნებასა და შერაცხილებასა მშობელთა შენთასა, და არცა იგონებდი სიმდიდრესა, არამედ მარადის მუჴლთ-მოდრეკით ილოცევდ წინაშე საფლავთა წმიდათასა და მადლობით ადიდებდი მათ.

ამათ, ესევითართა საქმეთა, შეაწუხეს კეთილის მოძულე იგი მტერი და მით [ი]იძულა ძლიერად ბრძოლად შენდა, არამედ ვერ მოგკლა შენ წყლულებითა უკურნებელითა. და უკუეთუმცა დაეცი შემდგომად ჟამთა მრავალთა, და ძლიერთა მარხვათა და მღჳძარებათა და სხუათა სათნოებათა, იტყოდე სამემცა, ვითარმედ ესთენისა ჟამისა შრომანი ცუდად დამჭირდეს. რამეთუ ვინაჲთგან ეგოდენთა ოფლთა და შრომათა და ძლევისა შენისა შემდგომად იძლიემცა, იგი-მცა გაიძულებდა სასოწარკუეთილებასა, დაღათუ არცაღა ესრჱთ ჯერ-არს სასოწარკუეთილებაჲ.

ხოლო რაჟამს დაწყებასა ოდენ ბრძოლისა შენისასა მისსა მიმართ მცირედ დაგაბრკოლა, ესე სარგებელ არს, რამეთუ განგაფრთხო და განგაძჳნა ოდენ სიმჴნით ბრძოლად მისა სიმარჯჳთ. რამეთუ ბოროტი იგი ავაზაკი არა თუ მაშინ შეგემთხჳა, ოდეს ვაჭრობით მოქცეულ იყავ მრავლითა სარგებელითა, და პოამცა ფრიადი მონაგები და საფასჱ აურაცხელი შენ თანა, და ესე მიგიღო, იგი სამემცა დიდ მწუხარება იყო შენ ზედა. ხოლო ვინაჲთგან შეგემთხჳა იგი განსლვასა ოდენ შენსა ვაჭრობად, მცირედი საფასჱ მიგიღო შენ სავნებელად თავისა თჳსისა, გაგაკრძალა შენ წაღმართ სიმ[არ]ჯჳთ სლვად გზასა მისსა. და ვითარცა-იგი ვის ჰნებავნ მოკლვაჲ მჴეცისა ბოროტისაჲ და შეიფრჩხინის იგი მის მიერ არა სავნებელად, არამედ განბოროტნის იგი ოდენ მის ზედა და განკრძალვით მოსწრაფე იქმნის მოკლვად მისა. ესრეთვე მტერსა ჩუენ ყოველთასა ენება ბოროტად მოწყლვაჲ შენი, არამედ დაემჴუა და ამაო იქმნა ძჳრის ზრახვაჲ იგი მისი შენთჳს, რამეთუ უფროჲსღა გაგაბრძო კრძალულებით მოკლვად მისა. რამეთუ ბუნებაჲ კაცთაჲ მსწრაფლ დაბრკოლდების და იძლევის, და ეგრჱთვე მყის აღემართების და სძლევს; ვითარცა-ეგე შენ უგრძნულად გიბ(რ)კუმა, აწ აღემართე მწრაფლ და სძლე.

და ესრჱთვე ოდესმე შეემთხჳა დაბრკოლებაჲ მჴნესა მას და ძლიერსა დავითს წინაწარმეტყუელსა და მეფესა რჩეულსა. შემდგომად მრავალთა სათნოებათა დაბრკოლდა იგიცა, ვითარცა კაცი, და ეტრფიალა უცხოსა დედაკაცსა, არამედ იმრუშაცა მის თანა გემოთ მოყუარებითა, და ჰმონა ცოდვასა, და მის გამო კაც-კლა უმშჯავროდ. და ესევითარნი ბოროტნი წყლულებანი მოაწინა თავსა თჳსსა ზედა, არამედ მუნთქუესვე მიისწრაფა მან მკურნალისა და დაიდვა წყლულებასა თჳსსა ზედა წამალი, რომელ არს მარხვაჲ ძლიერი და სულ-თქუმაჲ და ტირილი მიუწდომელი, და ლოცვაჲ დაუცადებელი, და კადნიერად აღსარებაჲ ცოდვათა თჳსთაჲ. და ამით ესევითარითა სინანულითა მოიმძევლა წყალობაჲ ღმრთისაჲ მის ზედა და კუალად ეგო წესსავე ზედა თჳსსა, და პატივსა მეფობისა თჳსისასა პირველსა. და შემდგომად სიძვისა და კაცის-კლვისა შემძლებელ იქმნა ჴსენებაჲ სათნოებათა მისთაჲ დაცვად ძისა მისისა, რაჟამს-იგი კერპთა ჰმსახურა, რამეთუ სოლომონ, ძე მისი, შევარდა მასვე საფრჴესა, რომელსაცა დავით, მამაჲ მისი, და დაჯერებისათჳს დედაკაცისა განეშორა ღმერთსა თჳსსა და მამათა თჳსთასა უგუნურებით.

იხილეღა, რავდენსა ბოროტსა მიიწევის, რომელმან არა დააყენოს ნებაჲ თჳსი გულის-თქუმათაგან თჳსთა შეგინებულთა, რამეთუ გარდააქცევს ბუნებასა მთავრობისასა და პატივსა მეფობისასა, და დაამონებს თავსა თჳსსა დედათა. სამართლით დაესაჯა ღმრთისა მიერ სოლომონს ყოლადვე მეფობისაგან განძებაჲ შეურაცხებით ცოდვისა მისთჳს, რომელ შესცოდა ღმერთსა, არამედ სათნოებისათჳს მამისა მისისა დაუტევა ღმერთმან მეექუსე მეფობისაჲ ჴელსავე შინა მისსა. და უკუეთუმცა დღეს იჴმევდიღა შენ გარეშესა მას მოძღურებასა ფილოსოფოსთასა, მრავალი-მცა მომეწერა შენდა მსაჯულთა მათთჳს, და რავდენნი გჳრგჳნოსან იქმნიან და კუალად დაეცნიან.

აწ გევედრები, რაჲთა კუალად იქცე მას მოსწრაფებასა სულისასა და მოიჴსენო დღე იგი საშინელი საშჯელისაჲ და ზარის-ასაჴდელი, რამეთუ ვერ შესაძლებელ არს ჩუენ ყოველთა, თუმცა არა წარვდეგით წინაშე განსაკითხავსა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისასა (II კორ. 5.10), რაჟამს-იგი დაჯდეს მსაჯული ცხოველთა და მკუდართაჲ, რომლისა აღთქმულობასა ეცრუვე შენ. რასა უკუე სიტყჳს-გებასა შემძლებელ ხარ მაშინ მსაჯულისა მის, გინა რომელი მიზეზი მოგაქუს ცრუვებისა შენისათჳს მისა მიმართ. მაუწყე მე მიზეზი იგი. უკუეთუ მიზეზ-იდგამ ზრუნვასა ამის სოფლისასა, უწინარეს უთქუამს მისთჳს, ვითარმედ: "რაჲ სარგებელ არს კაცისა, შე-თუ-იძინოს სოფელი ყოველი და სული თჳსი იზღვიოს; რაჲ უკუე მისცეს ნაცვალად სულისა თჳსისა" (მატე 16.26). და უკუეთუ სთქუა შენ, ვითარმედ გაცთუნეს, არასვე სარგებელ არს შენდა, ვითარცა არას ერგო ადამს, ოდეს-იგი თქუა, ვითარმედ: დედკაცი ესე, რომელ შენ მომეც, მან მაცთუნა მე (შესაქ. 3.12) და არცაღა დედაკაცსა მას სარგებელ ეყო, რაჟამს-იგი თქუა, ვითარმედ, "გუელმან მაცთუნა მე" (შესაქ. 3.13).

საშინელ არს ფრიად, საყუარელო ჩემო თევდორე, წარდგომაჲ დღესა მას საშჯელისასა წინაშე მსაჯულისა მის თუალთ-უხუავისა, რომელსა არაჲ დაეფარვის საქმეთა ჩუენთაგანი და არცა უჴმან შემასმენელნი და მოწამენი, რამეთუ ყოველივე ცხად არს წინაშე მსაჯულისა მის. და არა ხოლო საქმეთა მიაგებს კაცად-კაცადსა ჩუენსა, არამედ გულის-სიტყუათაცა, რამეთუ მეცნიერ არს კეთილთა გულის-სიტყუათა. და ნუუკუე მიზეზ-იდგა უძლურებაჲ ბუნებისაჲ, ვითარმედ შენ ვერ შემძლებელ ხარ ტჳრთად უღელსა მას ქრისტესსა ტკბილსა და ტჳრთსა სულ-მცირესა, არა თუ განსუენებით შრომად და ტჳრთად ტჳრთსა მძიმესა გიწოდა შენ ქრისტემან, არამედ ესრე იტყჳს ქრისტე, ვითარმედ: "მოვედით ჩემდა ყოველნი მაშურალნი და ტჳრთ-მძიმენი და მე განგისუენო თქუენ", და კუალად იტყჳს: "აიღეთ უღელი ჩემი თქუენ ზედა, რამეთუ უღელი ჩემი ტკბილ არს და ტჳრთი ჩემი მცირე არს" (მათე 11.28-30). მაუწყე-ღა რაჲ უსუბუქე არს განსუენებასა კაცისასა ამის სოფლისა ზრუნვათა და შფოთთაგან და კიდე ყოფასა მისგან და ყოფასა შინა მყუდროჲსა ნავთ საყუდელისასა უშიშსა დანთქმისაგან.

და კუალად მაუწყე, რაჲ უფროჲს სასურველ და საწადელ არს კაცისა ზედა ამის სოფლისა საშუებელთა და განსუენებათაგანი, რომელ ჰგონებ. და ნუუ[კ]უე სთქუა: მთავრობაჲ და სიმდიდრე და სილაღე. აწ რაჲ უსაწყალობელეს არს ამათ საქმეთასა, ოდეს შეატყუნე იგინი და შეაწონნე აზნაურობასა ქრისტეანობისასა, რამეთუ მთავარსა ზედა ოდესმე აღდგის კრებული მოკლვად მისა და კუალად ეშინინ მას ყოლადვე მისგან, რომელი-იგი მის ზედა მთავრობნ და მარადის ზრუნვასა შინა არნ. და რომელიმე გუშინ მთავარ არნ და დღეს შეურაცხ იქმნის, და კდემა და სირცხჳლეულ არნ მისა ყუედრებაჲ იგი შეწუხებულთაგან მისთა, რამეთუ საქმენი ამის სოფლისანი მსგავს არიან ყრმათა მომღერალთა, და ვითარცა-იგი მათ ყვიან რომელიმე მათგანი მეფე და რომელიმე მთავარ და რომელი მჴედარ, და ვითარცა მიერ განიბნინიან, არღარა დაადგრის არცაღა მეფე მეფედ და არცა მთავარი მთავრად და არცა მჴედარი მჴედრად. ეგრჱთვე დღესა მას არა თუ სახელთაებრ მიგებად არს კაცად-კაცადსა, არამედ საქმეთაებრ. ნუუკუე დიდებაჲ ამის სოფლისაჲ პატიოსან არს შენ თანა, რომელი ვითარცა ყუავილი თივისაჲ მყის დაცჳვის, რამეთუ სიმდიდრე ვაებასა მოატყუებს მომგებელთა მისთა. რამეთუ წიგნი იტყჳს: ვაჲ თქუენდა, მდიდარნო" (ლუკა 6.24), და კუალად: ვაჲ არს მათდა, რომელნი ესვენ ძალსა თჳსსა და იქადიან მრავალთა მონაგებთა მათთა (ფსალმ. 48.6).

ქრისტეანე არა სადა მიიცვალების მთავრობით შეურაცხებად და სიმდიდრით სიგლახაკედ, და არცა დიდებით - დამცირებად, არამედ დაადგრების სიმდიდრესა ზედა, ოდეს დაგლახაკნეს, და ამაღლდების, ოდეს თავი თჳსი დაიმდაბლოს, და ვერვინ შემძლებელ არს მისა ცვალებად მთავრობისაგან, რომელი-იგი მთავარი არს არ ხოლო კაცთაჲ, არამედ მთავრობათაჲ და ჴელმწიფებათა, სოფლის მპყრობელთა ამის ბნელისათა (ეფეს. 6.12). და ნუუკუე სთქუა, ვითარმედ: კეთილ არს ქორწინებაჲ (ებრ. 13.4). და მეცა ვიტყჳ, ვითარმედ: კეთილ არს, რამეთუ წერილ არს, ვითარმედ: "პატიოსან არს ქორწილი და საწოლი შეუგინებელ, ხოლო მეძავნი და მემრუშენი საჯნეს ღმერთმან" (ებრ. 13.4). ხოლო შენ ამიერითგან ვერღარა შემძლებელ ხარ აღსრულებად შჯულსა ქორწინებისასა, რამეთუ რომელი დაწინდებულ არს ზეცისა მეუფისა მის სიძისა, უკუეთუ იგი შეურაცხ-ყოს და მოიგოს თავისა თჳსისა ცოლი, მან იმრუშა, დაღაცათუ ბევრჯერ ითქუას ქორწილისა სიწმიდე. ესევითარისა ქორწინებაჲ მრუშებაჲ არს და უმეტეს მრუშებისა არს, ვითარცა ღმერთი უდიდეს კაცთა არს. და ნუ ვინ გაცთუნებნ ცუდითა სიტყჳთა, ვითარმედ ღმერთსა არა სადა დაუყენებიეს ქორწილი. მეცა უწყი, ვითარმედ ღმერთი არა აყენებს ქორწინებად, არამედ დააყენებს მრუშებისაგან, რომელი შენ გეგულების ყოფად. უკუეთუ სადამე გული გითქუამს ქორწინებად, და, ვესავ ღმერთსა, არა იყოს. და ნუ გიკჳრს, ვითარმედ ქორწინებაჲ უწესოჲ მრუშებაჲ არს, ვინაჲთგან წინააღმდგომ არს ღმრთისა. რამეთუ გჳხილავს კაცის-კლვაჲ სიმართლედ შერაცხად, რამეთუ მორჩილებითა ღმრთისაჲთა მოკლა. და წყალობაჲ რომელთამე უბოროტეს კაცის-კლვისა შეერაცხა, რამეთუ თჳნიერ ბრძანებისა ღმრთისა ყო, და ესრჱთვე კაცის-კლვაჲ ფინეეზს სიმართლედ შეერაცხა, რაჟამს-იგი განგუმირნა მეძავნი იგი. ხოლო საულ მეფისათჳს ვერ შემძლებელ იქმნა წმიდაჲ სამოელ წინაწარმეტყუელი განრინებად პატიჟისაგან განბჭობილისა ღმრთისა მიერ მის ზედა, დაღაცათუ მრავალი ღამის თევაჲ ყო მისთჳს ტირილით წინაშე ღმრთისა, არა შეიწირა მისი და არცა მოიქცა წყალობაჲ მისა. და ესე ამისთჳს განურის\ხნა, რაჟამს არა მოკლა მან მეფე ამალეკისაჲ, ვითარცა ებრძანა მისა ღმერთსა, ხოლო მან შეიწყალა იგი.

აწ უკუეთუ რომელთამე წყალობაჲ უბოროტეს კაცის-კლვისა შეერაცხა, ვინაჲთგან იყო იგი ურჩებითა ღმრთისაჲთა, რაჲ გიკჳრს ქორწინებაჲ უბოროტეს მრუშებისა, ოდეს იყოს იგი წინააღმდგომ ბრძანებასა ქრისტესა, და ვითარცა წინაჲსწარ ვთქუ, უკუეთუმცა უცებთა და უმეცრთაგანი იყავ, არამცა ვიდრემე ეგოდენ საბრალის იყავ დატევებისათჳს მჴედრობისა. ხოლო აწ არღარა გაქუს ჴელმწიფობაჲ თავსა შენსა ზედა, რამეთუ დაწერილ ხარ მჴედრად ესევითარისა მეუფისა საუკუნეთა შემოქმედისა. უკუეთუ დედაკაცსა, ქმრის ცოლსა, არა აქუს ჴელმწიფებაჲ ჴორცთა მისთა ზედა, არამედ ქმარსა მისსა, რავდენ უფროჲს რომელნი შეყოფილ არიან ქრისტესა სიწმიდითა, არღარა აქუს მათ ჴელმწიფებაჲ ჴორცთა მათთა ზედა; რომელი შენ შეურაცხ-გიყოფიეს, აწ იგი ყოფად არს მსაჯული დღესა მას.

აწ უკუე გულისჴმა-ყავ ესე გონებასა შენსა და მოიჴსენე მდინარე იგი ცეცხლისაჲ, რამეთუ დღესა მას მდინარე ცეცხლისაჲ დიოდის წინაშე მისსა (დან. 7.10). და რომელნი მაშინ შთაისხნენ მდინარესა მას, ჴსნაჲ მათი არღარა არს უკუნისამდე ტანჯვისაგან. ხოლო გემონი ესე ბოროტნი ამის სოფლისანი არა უმტკიცეს არიან სიზმართა და აჩრდილისა, რამეთუ პირველ ცოდვისა აღს\რულებისა დაშრტიან ნებანი გემოთანი, ხოლო პატიჟნი, რომელნი მის მიერ დაესაჯნიან, დალევაჲ მათი არაღარა არს. და რამეთუ გემოჲ მცირედ ჟამ არს, ხოლო მწუხარებაჲ საუკუნე არს. და რაჲ უკუე დადგრების სოფლისა საქმეთაგანი, სიმდიდრე ოდესმე მიმწუხრამდე არა დარჩის მომგებლესა მისსა, გინა დიდებაჲ. არამედ ისმინე, რასა იტყჳს ერთი მართალთაგანი, ვითარმედ: "ცხორებაჲ ჩემი უმოსწრაფეს მსრბოლისა არს" (იობ. 9.25). და ვითარცა იგინი პირველ დაცემისა ივლტიედ, ეგრეცა ჩუენდა ჯერ-არს კრძალვაჲ. არარაჲ არს უპატიოსნეს სულისა და ესე უგუნურთაცა საცნაურ არს და ეგრეთ ვინმე თქუა ერთმან ფილოსოფოსმან მსოფლიომან, ვითარმედ: არარაჲ უდიდეს არს სულისა.

მე უწყი, ვითარმედ არა ფრიად მოუძლურებულ ხარ ბრძოლასა სულთა უკეთურთასა და მდგომარე ხარ შენ შორის ს(ა)ჴუმილსა გულის-თქუმათასა, არამედ უკუეთუ ჰრქუა მტერსა, ვითარმედ: მე გემოთა შენთა არა ვჰმონებ და ძირსა ყოველთა სიბოროტეთა შენთასა არა თაყუანის-ვსცემ და აღიხილნე თუალნი შენნი ზეცად, მუნთქუესვე მოაკლდეს საჴუმილსა მაგას ცეცხლისასა შენგან და დაწუნეს იგინი, რომელთა შთაგაგდეს შენ მას შინა და მოივლინოს შენდა საჴუმილსა მაგას ღრუბელი ცუარითა სავსე და ნიავი მყუდროჲ, რაჲთა არღარა მოგეახლოს ცეცხლი გულის-თქუმათაჲ გონებასა შენსა.

შენ ხოლო თავით შენით ნუ აღიგზნებ საჴუმილსა მას დასაწუველად სულისა შენისა, რამეთუ ქალაქნი შეზღუდვილნი ვერ დაამჴუნიან მარჯუედ მბრძოლთა ხოლო, გარეშეთა ღონის ძიებითა მათითა, არამედ რაჟამს გარდაიქცის ერთი ანუ ორი შინაგან მკჳდრი ქალაქისაჲ, უშრომელად განსციან ქალაქი იგი მტერთა. ეგრჱთვე შენ უკუეთუ არა განგცენ მეტრთა შინაგანთა გულის-სიტყუათა შენთა, ვერ შემძლებელ არს ძლევად შენდა მტერი, დაღაცათუ მრავალნი ღონის ძიებანი მოიზაკუნეს შენთჳს. გარეშეთ გქონან შენ მადლითა ღმრთისაჲთა მრავალნი ძლიერნი, რომელთა ელმის საქმე შენი და გასწავებენ სულისა შენისა ცხორებასა, რამეთუ სიყუარულით ეწყალის სული შენი და მოსწრაფე არიან ჴსნასა მისსა პირისაგან მტერისა, რომელ არს ერთი მათგანი წმიდაჲ პალადიოს, მონაჲ ქრისტესი, სარწმუნოჲ, და კუალად სხუაჲ წმიდაჲ ფოლორანტიოს, და ბრძენი ბრძენთა ქრისტესაჲთა წმიდაჲ პორფირიოს და სხუანი მრავალნი. ამათ სტკივის საქმე შენი, და დღითი-დღედ არა დასცხრებიან ვედრებად ღმრთისა ცხორებასა შენისათჳს; და მიმთხუეულ იყვნეს თხოასა მათსა, უკუეთუმცა შენ გენება მცირედ მოზიდვაჲ თავისა შენისაჲ ჴელთაგან მტე\რთა შენთაჲსა, ვითარ არა იყოს ესე აუგ და დუხჭირ, უკუეთუ სხუათა არღა გაუწირავს სასოებაჲ ცხორებისა შენისაჲ, არამედ დღითი-დღედ ილოცვენ და სასოებაჲ აქუსღა უკუე მოგებად და შებრძჳნებად ასოჲ იგი მოკუეთილი ასოთავე თჳსთა, და შენ არა გნებავს აღმართებად დაცემულობისაგან შენისა, არამედ დადგრომილ ხარ მას ზედა, ვითარცა კაცი, რომელი ეტყჳნ მტერსა თჳსსა: მოკალ და ნუ სწყალობ?! წერილი იტყჳს: "ნუუკუე რომელი დაეცის, არა-მე აღდგისა" (იერემ. 8.4)? და შენ წინა-აღუდგები წიგნთა, რამეთუ უკუეთუ დაცემისა შენისათჳს წარგიკუეთიეს სასოებაჲ შენი, ესრე იტყჳს: რომელი დაეცეს, ვერღარა ნუ შესაძლებელ არსა აღდგომაჲ მისი?

გევედრები, საყუარელო ჩემო თევდორე, რაჲთა არა უმშჯავროდ ჰმსძლავრო სულსა შენსა ესევითარი მძლავრობაჲ და შეაწუხნე სულნი ჩუენნი ესევითარითა მწუხარებითა და ნუ გასწირავ თავსა მოსიკუდიდ სულითა საუკუნოდ. რამეთუ არღა მიწევნულ ხარ შენ ოცისა წლისა ჟამთა ჯერეთის. დაღაცათუმცა ცხორებულ იყავ მრავალთა ჟამთა და ნებასა შინა ქრისტესსა აღგესრულნეს დღენი შენნი და მოხუცებულ იყავ სიმართლით და ჟამსა ოდენ სიბერისა და სიკუდილისასა დაეცი შენ ამით დაცემითა, მაშინცა არა ჯერ-იყო შენდა წარკუ\თაჲ სასოებისაჲ წყალობისაგან ღმრთისა. არამედ გულისჴმა-ყავ ავაზაკისაჲ მის, რომელმან-იგი აღიარა ჯუარსა ზედა და ვითარ-იგი მუშაკნი მეათერთმეტისა ჟამისანი სასყიდელსა დღესა სრულისასა ღირს იქმნეს მოღებად. და ვითარცა-იგი არა ჯერ-არს მათიცა, რომელნი მოხუცებულობასა დაეცნენ, სასოებისა წარკუეთაჲ, უკუეთუ უდებ იქმნენ. ეგრჱთვე არა ჯერ-არს კაცისა განშორებაჲ თავისა თჳსისაჲ ესევითარისა სასოებისაგან და თქუმად: განვიხარო ჟამ რავდენმე საშუებელთაგან ამის სოფლისათა და ვიჴმინე გემონი მისნი ჟამსა სიჭაბუკისა ჩემისასა და ჟამსა სიბერისა და უძლურებისა ჩემისასა მცირედ შრომაჲ თავს ვიდვა და სრული სასყიდელი მოვიღო.

არა გაჴსოვსა, რაჟამს-იგი განგაკრძალებდი ცთომისაგან და შენ მომიგე მე: რაჲ უკუე ვყო, უკუეთუ მცირედისა ჟამისა შემდგომად განვიდე საწუთროჲსაგან და რომელი შენდობაჲ ვპოო მისგან, რომელმან-იგი თქუა: "ნუ ჰყოვნი მოქცევად უფლისა შენისა და ნუცა სდროებ დღითი-დღედ" (ზირ. 5.8). აწ უკუე მოიყვანე გონებაჲ შენი გულადვე შენდა და შეკარ მპარავი, რამეთუ უფალმან ჩუენმან იესუ ქრისტემან ესრე სახელ-სდვა დღესა მას განსლვისა ჩუენისასა ამიერ სოფლით, რამეთუ უგრძნულად და მომავალ არს ჩუენ ზედა. გან-ღა-იგონნეთ საქმენი სოფლისანი საკუთარნი და საერთადონი! შიში მთავართაჲ შური მოქალაქეთაჲ, რომელი ოდეს მიიწიის თავსა ბოროტთა განსაცდელთასა და შრომაჲ და ჭირი და შეპოვნებაჲ მსგავსი მონათაჲ, რომელსა მონანიცა პატიოსანთანი არავე დაჯერებულ არიედ. და მოიძულე ესე ყოველი ჭირი და შრომაჲ სოფლისა ამის ნაკლულისა და მყის წარმავალისაჲ. აწ რაჲმე იყოს უმწარეს ამისა?! რამეთუ მრავალნი დაშურეს ამას სოფელსა მოსწრაფედ, ხარკებით და წამოაცალიერნეს დღენი ცხორებისა მათისანი შრომით და ჭირით, და ოდესღა ჰგონებდეს სასყიდლისა მოგებასა, ცუდნი განვიდეს და ცალიერნი დაშთეს მისგან.

უკუეთუ რომელთა-იგი მრავალნი განსაცდელნი თავს-ისხნიან და მრავალ გზის მძლედ გამოჩნდიან ბრძოლასა შინა მტერთა ქუეყანისა მეფისათა, ძნიად სამე შეუძლიან კადნიერებით ხილვად პირი მეფისაჲ. ვითარ უკუე შემძლებელ არს კაცი ხილვად პირსა ზეცისა მეუფისასა, რომელი დღეთა ცხორებისა მისისათა მტერთა შერთულ იყო მისთა და მოყუარეთა მისთა ჰბრძოდა მარადის. გნებავსა და გიჩუენნე ურვანი განუქარვებელნი და ზრუნვაჲ სამარადისოჲ, რომელი იქმნებიან რომელთამე სახლთა შინა დედაკაცის გამო და შვილთა და სახლეულთა, რამეთუ უკუეთუ ბერწ არნ და არა შვის დედაკაცმან შვილი, მწუხარე არიედ ყოველნი, და უკუეთუ შვის, ჰფრფინვედ მას; რამეთუ რომელმან არა შვის, იტყჳედ, ვითარმედ ცუდად იქორწინნეს, და რომელმან შვის, დაემონის უფროჲს მონისა. უკუეთუ დასნეულდის ყრმაჲ იგი, შიშითა განიკაფნიან მშობელნი მისნი, და უკუეთუ მოკუდის უჟამოდ, მწუხარებითა განილიან. და ყოველთა დღეთა ცხორებისა მისისათა მრავალ-ფერნი საურავნი განუახლდებიედ დღითი-დღედ მისთჳს.

უკუეთუ ვინმე შეირთის დედაკაცი გლახაკი ცოლად, შეწუხნის; და უკუეთუ მდიდართაგანი მოიყვანის, შეაწუხის მან. რამეთუ მდიდარმან მცველი განაჩინის მის ზედა და მარადის სიტყჳთა ჰყუედრინ და ჰგუემნ, ვითარცა კუერთხითა, და ეტყჳნ: ჩემგან მიკჳრს, რომელ შენ სახესა ალქატსა ცოლ-ვეყავ; და მარადის განჰლევნ ყუედრებითა სულსა მისსა, და აზნაური იგი მონა ცოლისა არნ.

და კუალად მოიჴსენენ მრავალ-ფერნი იგი ურვანი განუქარვებელნი სახლეულთა სიბოროტისანი დღე და ღამე. და რომელსა ესევითარი ცხორებაჲ მოუგიეს სოფელსა ამას, საყუარელო თევდორე, დანთქმულ არს მარადის, სული მისი დამონებულა ესევითართა განსაცდელთა და არნ ცხორებაჲ მისი სხჳსათჳს და არა თუ მისთჳს. და ამას, რომელსა გითხრობ და მოგაჴსენებ, საყუარელო თევდორე, მე უწყი, ვითარმედ ამას ყოველსა ზედა გონებაჲ შენი მეწამების, რამეთუ იცი, რავდენსა სიხარულსა და მხიარულებასა შინა იყავ და უზრუნველ ამის ყოვლისაგან მცირედთა მათ დღეთა, ოდეს-იგი შეგერაცხა თავი შენი რიცხუსა თანა ძმათა კრებულისათა, რამეთუ არავინ არს თავისუფალ თჳნიერ უქორწინებელნი და ცხოველ არს ქრისტესა, იგი ასწრობილ არს ყოველთა განსაცდელთა სოფლისათა.

უკუეთუ კაცმან თჳთ არა ივნოს სულსა თჳსსა, სხუაჲ ვერ შემძლებელ არს ვნებად მისა. უკუეთუ დაჰჭირდენ მონაგებნი, არა შეწუხნეს: უწყინ, რამეთუ არარაჲ შემოვიღეთ სოფელსა ამას და ვერცა რას შემძლებელ ვართ მიერ განღებად  (I ტიმ. 6.7). არა ჰყუარობნ გონებითა დიდებულთა და პატივთა, რამეთუ უწყინ, ვითარმედ განგებაჲ ჩუენი ზეცისაჲ არს. უკუეთუ ვინმე შეურაცხ-ყვის, არა შეწუხნის. და უკუეთუ ავნის ვინ, არა შურსა ეძიებნ, რამეთუ ქრისტეანისაჲ ერთი არს განსაცდელი და მწუხარებაჲ, უკუეთუ იგი წინა-აღუდგეს ნებასა ღმრთისასა. ხოლო თჳნიერ ამისსა ყოველი, რომელი შეემთხჳოს მსოფლიოჲ განსაცდელი და ურვაჲ, არა არს იგი მისა ურვა, რამეთუ საქმისაგანაც რომლისაჲ ყოველთა კაცთა ეშინის, იგი ჰხედავს მას უტკბი\ლეს ყოვლისა სიტკბოებისა, რომელ არს განსლვაჲ ამიერ სოფლით. და მსგავს არს იგი, ვითარცა ვინ აღვიდის მთასა ზედა პირსა ზღჳსასა და დაჯდის დაყუდებულად და უშიშად. და ხედავნ იგი კაცთა ნავითა მავალთა ზღუასა შინა და რომელნიმე მათგანნი დაინთქმიედ ღელვათა სიმძაფრითა; და რომელთაჲმე შეიმსურვინ კლდისა შემთხუვევითა; და რომელნიმე მოსწრაფე არიედ წარსვლად ქუეყანად თჳსა და ქარი კუალად აქცევნ და აბრკოლებენ მათ, ვითარცა შეკრულთა; და მრავალნი დანთქმულ არიედ; და რომელნიმე მოკიდებულ არიედ ნამუსრევსა რასმე ნავისასა და ზე მოუცუმანედ წყალთა და ეგრჱთ იგუემებიედ მათ შინა; და რომელნიმე ცურვედ ზედა ზღუასა მრავლითა შრომითა და ეძიებდ განრინებასა; და რომელთამე მოშთობილთა გუამნი მიმოჰქონედ ღელვათა ზღჳსათა. და მრავალთა განსაცდელთა ჰხედავნ მთით გარდამო და იგი უშიშ არნ.

ეგრჱთვე რომელმან განუკუთნა თავი თჳსი მჴედრად უფლისა, მან იჴსნა თავი თჳსი შფოთთაგან ამის სოფლისათა და ღელვათა მისთაგან მძჳნვარეთა, და დაჯდა იგი ადგილსა მაღალსა და უშიშსა ყოვლისაგან სავნებელისა და რაჲმე იყოს, ჵ თევდორე, უფროჲს კრძალული ადგილი, ვითარცა რომელსამე არა აქუნ საურავი ყოლადვე თჳნიერ ერთისა ზრუნვისა, რაჲთა დააჯეროს უფალი თჳსი?

იხილენა განსაცდელთა შემთხუევანი, რომელნი ვლენან ზღუასა მას ზედა? ამისთჳს გევედრები, რაჲთა ევლტოდი ამათ ესევითართა ღელვათა ბოროტთა და დაშჯდე შენ ადგილსა კრძალულსა და უშიშსა ვნებათაგან. უწყოდე ჭეშმარიტად, ჵ თევდორე, ვითარმედ აღდგომაჲ და განკითხვაჲ ჭეშმარიტ არს და ვითარმედ შემდგომად განსლვისა ჩუენისა ამიერ სოფლით მივიწევით განკითხვასა საშინელსა. რამეთუ ვერ შესაძლებელ არს ჩუენ ყოველთაჲ, ვითარმცა არა წარვდეგით საშჯელსა მას ქრისტესსა (II კორ. 5.10). ხოლო ესე სოფელი უმედგრეს აჩრდილისა არს და სავსე არს იგი შიშითა და განსაცდელთა მრავლითა და ჭირითა. აწ უკუე ნუ დაიჭირებ ამას წარმავალსა და მას წარუვალსა, და შენ შემძლებელ ხარ ორთავე შეძინებად, უკუეთუ გენებოს იგი.

პავლე მოციქული იტყჳს, ვითარმედ: რომელნი ცხონდებიან უქორწინებელად ქრისტესთჳს, ამას სოფელსაცა შეიძენენ იგინი; რაჟამს იგი ასწავებს და ეტყჳს, ვითარმედ: "მე წყალობისა თქუენისათჳს გეტყჳ სარგებელსა სუ[ლ]თა თქუენთასა" (I კორ. 7.34-35). ჰგონება, ვითარმედ რომელნი საქმესა ღმრთისასა ხოლო ზრუნვენ, იგინი ამას სოფელსა უფროჲს ქორწინებულთასა არიან? ვერვინ კაცთაგანი შემძლებელ არს სინანულად შემდგომად განსლვისა მისისა ამიერ სოფლით, რამეთუ არასადა ვინ მოღუაწეთაგანი შემდგომად წარსვლისა ადგილისა მისგან საღუაწოჲსა და განბნევისა ერისა შემძლებელ არს ღუწოლად მერმე.

აწ გულისჴმა-ყავ ესე და შემუსრე მახჳლი იგი მტერისაჲ ბოროტი, რომლითა მოსრავს მრავალთა, რომელ არს წარკუეთაჲ სასოებისაჲ, რომლითა ავნებს დაცემულთა და განწირულთა სინანულისაგან. და ესე არს საჭურველი მტერისაჲ და ვერ შემძლებელ არს დაცემულთა მოკლვად თჳნიერ ამისა. და უკუეთუ ჩუენ გჳნდეს, მადლითა ღმრთისაჲთა შემძლებელ ვართ ჴსნად. მე უწყი, რამეთუ ფრიად განვამრავლე ებისტოლე ესე, არამედ შემინდვე, რამეთუ ვერ დაუთმე ამას შეცთომილებასა. არამედ ვიიძულე სიყუარულითა და მწუხარებითა მოწერად ამას შენდა, დაღაცათუ მრავალნი მაყენებდეს ამას მიწერად შენდა და მეტყოდეს: დასცხერ მისგან, რომელი არღარა სარგებელ არს და ნუ სთესავ კლდესა ზედა უნაყოფოსა. ხოლო მე არავისი მათგანისაჲ შევიწყნარე, არამედ ვარქუ მათ: ვესავ ღმერთსა, [ვითარმედ] წიგნი ესე სარგებელ იყოს, უფალსა თუ უნდეს, და უკუეთუ არა, ჩუენ არ[ღა]\რა ბრალეულ ვიყვნეთ უზრუნველყობისათჳს შენისა და არა ვიპოვნეთ უწყალო უფროჲს მენავეთა, რომელთა იხილიან სხუაჲ ნავი, რომელი არა იციედ განტეხილად და დანთქმად მიახლებულად, მუნთქუესვე აფრაჲ გარდამოაგდიან და კავნი შთაყარნიან და ნავი დაადგინიან და მცირესა მას ნავსა სამსახურებელსა შესხდიან და მწრაფლ წარვიდიან შეწევნად მათდა. და უკუეთუ მათ მძიმე და ძნელ უჩნ წარწყმედაჲ მათი, დაღაცათუ უმეცარ არიედ მათდა და ისწრაფიან შეწევნად მათდა ყოვლითა ძალითა მათითა, და არავინ აბრალის შეწევნაჲ მათი.

ეგრჱთვე მე ვყავ რომელი ჯერ-იყო და ვესავ ღმერთსა, შენცა ჰყო, რომელი ჯერ-არს. და კუალად გიხილო შერთულად ტარიგთა მათ ქრისტესთა დაცვული უვნებელად მეოხებითა ყოველთა წმიდათა მისთაჲთა, საყუარელო, უკუეთუ გონებასა შენსა არსღა სიყუარული ჩუენი და არა განგითხევიეს მისგან, მო-უკუე-გჳწერე ჩუენ პასუხი წიგნისაჲ ამის ჩუენისაჲ და ახარე სულთა ჩუენთა ღმრთისა მიერ, რომლისაჲ არს დიდებაჲ უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.