წმინდა ეპისკოპოსი
გაბრიელი (ქიქოძე)

ცდისეული ფსიქოლოგიის საფუძვლები

პირველი განყოფილება

ადამიანის სულის ყოფიერების,
თვისებების და მოქმედებების შესახებ

თავი მეოთხე

სულიერი მდგომარეობების შესახებ

ბ) ვნებათა შესახებ

§120. ვნებები გულისხმობენ მათ ჩვევას

ვნებები, საკუთარი აზრით თუ ვიხმართ ამ სიტყვას, უეცრად კი არ იპყრობენ ადამიანს, არამედ თანდათან. სულში ნებისმიერი ვნების არსებობა გულისხმობს იმას, რომ ადამიანი მიეჩვია მას, იმ ზომამდე მიეჩვია მასში არსებულ სიამოვნებას, მათ გემოს, რომ ისინი აუცილებელნი ხდებიან ამ ადამიანებისათვის. ყოველი ჩვევა კი წარმოიშობა ჩვენში ერთი და იმავე შეგრძნებისა და მოქმედების მხოლოდ ხშირი განმეორების შედეგად. მაშასადამე, ვნების შეძენისათვის საჭიროა რამდენჯერმე მივანიჭოთ თავს ის სიამოვნება, რომელიც სურვილის საგანია. გამონაკლისია, ალბათ, მხოლოდ ავხორცობა, რომლის გამოვლენაც ორგანიზმის წყობის შედეგია და არა ჩვევისა. მაგრამ ჩვევამ ის შეიძლება გააძლიეროს. ამიტომაა, რომ ადამიანი ასე ძლიერ ემორჩილება ვნებებს: ჩვევა ხომ, როგორც ცნობილია, ბუნებაზე ძლიერია. ამიტომ ხდება ისიც, რომ რაც უფრო მეტად საზრდოობს ვნება, მით უფრო დაჟინებული ხდება, და მისგან თავის დასაღწევად ან არ უნდა დავაკმაყოფილოთ ის, ანდა უნდა შევეცადოთ, შევიძინოთ მისი საპირისპირო ჩვევები.