წმინდა ეპისკოპოსი
გაბრიელი (ქიქოძე)

ცდისეული ფსიქოლოგიის საფუძვლები

პირველი განყოფილება

ადამიანის სულის ყოფიერების,
თვისებების და მოქმედებების შესახებ

თავი მესამე

ბ) იდეათა ასოციაციის შესახებ

§80. ცრუ შეხედულებათა და ცრურწმენათა დიდი ნაწილი იდეების ასოციაციებზეა დამოკიდებული

თუ ყურადღებით განვიხილავთ ადამიანთა ცრუშეხედულებათა და ცრურწმენათა დიდი ნაწილის წარმოშობისა და მყარი არსებობის მიზეზებს, დავინახავთ, რომ იდეათა ასოციაცია აქაც დიდ როლს თამაშობს. ამის მაგალითი მრავალია. ადამიანები, რომლებიც ზოგიერთი სექტანტის ავზრახული შთაგონებით, ძველი წიგნებისა და ხატების წარმოდგენებთან თავის გონებაში აერთებენ აზრს სიწმინდეზე, ხოლო ახლადდაბეჭდილი წიგნების წარმოდგენასთან - მავნებლობის ცნებას და ჯიუტად იცავენ თავის რწმენას, წარმოადგენენ ზემოთ მოყვანილი აზრის ნათელ დადასტურებას. მათი ჯიუტობა, მათი სიბრმავე. მთლიანად ეყრდნობა იდეათა ამ უწყვეტ ასოციაციას. ბევრი სხვა ცრუ შეხედულება და ცრურწმენა, მათი უაზრობის მიუხედავად, ეფუძნება ამგვარსავე ასოციაციას. არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც იტანს შიში, როცა ოთახში შემთხვევით ანთებენ სამ სანთელს, რადგან ამას ცუდის მომაწავებლად თვლიან. რატომ? რადგანაც, როგორც მოგეხსენებათ, გარდაცვლილის კუბოსიაან სამ სანთელს ანთებენ! ზოგიერთ ადამიანს გამორჩეული აქვს უბედური დღეები და რიცხვები. ცხადია, ეს ხდება ამიტომ, რომ ამ ადამიანებისათვის ასეთ დღეებს წარუმატებლობა ახლდა, ახლა ამ დღეებსა და რიცხვებს მათ წარუმატებლობის წარმოდგენა დაუკავშირეს. მოკლედ, ეს და მილიონობით სხვა ნიშნის, წარმოდგენის, ცრუ შეხედულების საფუძველია მხოლოდ იდეათა შემთხვევითი ასოციაცია, რომელიც ხშირად მცდარია და იშვიათად ეყრდნობა ნამდვილად მომხდარ მოვლენებს და დაკვირვებას.