წმინდა ეპისკოპოსი
გაბრიელი (ქიქოძე)

ცდისეული ფსიქოლოგიის საფუძვლები

პირველი განყოფილება

ადამიანის სულის ყოფიერების,
თვისებების და მოქმედებების შესახებ

თავი მესამე

ბ) იდეათა ასოციაციის შესახებ

§75. იდეათა ასოციაციის განსაზღარება და გავლენა აზროვნებაზე

ადამიანის სულში წარმოდგენები, მსჯელობები, ცნებები და, საერთოდ, მთელი სულიერი შინაარსი დაუკავშირებელი კი არ არის, არამედ, კავშირთა მქონეა, ერთგვარი სისტემაა, ისე რომ ერთი გარკვეული წარმოდგენები მეხსიერებიდან სხვა წარმოდგენებს გამოიხმობენ, გარკვეული აზრები და ამბები გვაგონებენ სხვა აზრებსა და ამბებს, გარკვეული პიროვნების თუ ადგილთა ხილვა აღძრავს სხვა პიროვნებებისა და სხვა ადგილთა ხატებს. ამ მოვლენას იდეთა ასოციაცია ან კავშირი ეწოდება. იდეათა ასოციაციის გავლენა ადამიანის აზროვნებაზე და მოქმედებაზე, ხასიათზეც კი - ძალზე დიდია. ასე რომ მის საფუძველზე აიხსნება ბევრი სულიერი მოვლენა, რომელთა ასახსნელადაც იგონებდნენ ძალზე დაუჯერებელ ჰიპოთეზებს. ასოციაციის დაწვრილებითი გარჩევის გარემე ძნელია ვწვდეთ სულის სიცოცხლეს და არსებობის სახეს. ამიტომ ვეცადოთ გავარჩიოთ როგორი ასოციაციაა სულში და როგორ მოვლენებს წარმოშობს ის.