წმინდა ეპისკოპოსი
გაბრიელი (ქიქოძე)

ცდისეული ფსიქოლოგიის საფუძვლები

პირველი განყოფილება

ადამიანის სულის ყოფიერების,
თვისებების და მოქმედებების შესახებ

თავი მესამე

შემეცნების შესახებ

§67. რა არის გონებამახვილობა?

ძნელი როდია გავიგოთ და დავრწმუნდეთ, რომ განსჯა ყველა ადამიანს ერთნაირი არა აქვს, რომ ის სხვადასხვა ადამიანში განსხვავებული ელფერისაა. ამიტომაა, რომ ზოგიერთი ადამიანი გონებამახვილია, ე.ი. ადვილად და სწრაფად ადგენს მსჯელობას და ამავე დროს პოულობს მსგავსებას ისეთ წარმოდგენებს შორის, რომლებიც სხვებს არამსგავსად მიაჩნიათ. ამიტომ უცნაურია, რომ გონებამახვილობას ფსიქოლოგიის ბევრ წიგნში ცალკეულ უნარადაც მიიჩნევენ და განიხილავენ არა როგორც განსჯის თვისებას, არამედ როგორც სულის ცალკე ძალას. მაგრამ თუ ვივლით ასეთი დაქუცმაცების გზით, მაშინ ათობით და ასობით ცალკე უნარები გამოინახება. რა თქმა უნდა, საუბარში ხშირად მითხმარება გამოთქმები: „ამ კაცს აქვს სხვების გაცინვის უნარი", „ამ კაცს აქვს ამის და ამის უნარი", მაგრამ სასაცილოა დავეყრდნოთ ამგვარ გამოთქმებს! გონებამახვილობა განსაკუთრებული სახის მსჯელობაა, მსჯელობა კი განსჯას ეკუთვნის. მაშასადამე, გონებამახვილობა განსჯის თვისებაა და არა სულის განსაკუთრებუღი უნარი [10].