წმიდა მიტროპოლიტი
ფილარეტ მოსკოველი

 

ათი მცნების განმარტება

 

თავი მერვე
მეხუთე მცნების შესახებ

 

“პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა, რაჲთა კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო ქუეყანასა მას კეთილსა, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ“
(გამოსვლ. 20:12).

 

კითხვა: რა განსაკუთრებულ მოვალეობას გვაკისრებს მეხუთე მცნება ზოგადი მითითებით, პატივი ვცეთ მშობლებს.

 

პასუხი: 1. პატივისცემით მოვექცეთ მათ.

 

2. დავემორჩილოთ, თუკი ღვთის მცნების საწინააღმდეგოს არ გვთხოვენ.

 

3. ვარჩინოთ და ყოველმხრივ შევეწიოთ.

 

4. როგორც მათ სიცოცხლეში, ისე სიკვდილის შემდეგაც ვილოცოთ მათი სულების გადასარჩენად და ერთგულად შევასრულოთ ჩვენთვის ანდერძად დანაბარები, თუ იგი არ ეწინააღმდეგება საღვთო სჯულსა და სამოქალაქო კანონებს (2 მაკაბ. 12,43-44; იერ. 35,18-19. ღირსი იოანე დამასკელი, სიტყვა მიცვალებულთა შესახებ).

 

 

კითხვა: როგორ უნდა შევაფასოთ მშობლების უპატივცემულობის ცოდვის სიმძიმე?

 

პასუხი: რამდენადაც იოლი და ბუნებრივია სიყვარული და პატივისცემა მშობლებისა, ვინც სიცოცხლე გვაჩუქა, იმდენად მძიმეა მათი უპატივცემულობის ცოდვა. მოსეს სჯულის თანახმად, სიკვდილით ისჯებოდა მამის ან დედის ბოროტისმეტყველი (გამ. 21,16).

 

 

კითხვა: მაინცდამაინც მშობლების პატივისცემის მცნებას რატომ ერთვის კეთილდღეობისა და დღეგრძელობის დაპირება?

 

პასუხი: ეს იმიტომ, რომ თვალსაჩინო ჯილდოს მოლოდინში უფრო მეტად მოვინდომოთ ამ მცნების შესრულება, რომელსაც ეფუძნება წესრიგი, ჯერ ოჯახში და შემდეგ – საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.

 

 

კითხვა: როგორ სრულდება ეს დანაპირები?

 

პასუხი: ძველ პატრიარქთა და პირველმამათა მაგალითები გვიჩვენებს, რომ ღმერთი განსაკუთრებულ ძალას ანიჭებს მშობლებისგან დალოცვას (დაბ. 27). "კურთხევამან მამისამან დაამტკიცნეს სახლნი შვილთა ზედა" (ზირ. 3,9). ღმერთი, თავისი ბრძნული და სამართლიანი განგებულებით, გამორჩეულად იცავს მათ სიცოცხლეს და უქმნის კეთილდღეობას ამქვეყნად, ვინც პატივს სცემს მშობლებს, ხოლო სათნოებისთვის საბოლოო ჯილდოდ უბოძებს უკვდავ და ნეტარ ცხოვრებას ზეციურ სამშობლოში.

 

 

კითხვა: მშობლები ყველაზე წინ რატომ იხსენიებიან მცნებებში, რომლებიც მოყვასისადმი სიყვარულს გვავალებენ?

 

პასუხი: იმიტომ, რომ ბუნებრივად ჩვენთან ყველაზე ახლოს მშობლები არიან.

 

 

კითხვა: მეხუთე მცნების მიხედვით მშობლებში კიდევ ვინმე ხომ არ უნდა ვიგულისხმოთ?

 

პასუხი: უნდა ვიგულისხმოთ ყველა, ვინც მშობლების მაგივრობას გვიწევს.

 

 

კითხვა: ვინ გვიწევს მშობლების მაგივრობას?

 

პასუხი: 1. მწყემსები და სულიერი მასწავლებლები – ისინი სწავლებითა და საიდუმლოებებით გვბადებენ და გვზრდიან სულიერ ცხოვრებაში.

 

2. ჩვენი აღმზრდელები, ნათლიები.

 

3. ასაკით უფროსნი.

 

4. კეთილისმყოფელნი.

 

5. სხვადასხვა სახის ხელისუფლება ქვეყანაში.

 

 

კითხვა: რას გვასწავლის წმიდა წერილი მწყემსთა და სულიერ მოძღვართა შესახებ?

 

პასუხი: "დაემორჩილენით წინამძღუართა თქუენთა და ერჩდით მათ, რამეთუ იგინი იღვიძებენ სულთა თქუენთათვის, ვითარცა-იგი სიტყუაჲ მისცენ" (ებრ. 13,17).

 

 

კითხვა: არის თუ არა წმიდა წერილში განსაკუთრებული მითითება, ისეთივე პატივი მივაგოთ ასაკით უფროსებს, როგორიც მშობლებს?

 

პასუხი: პავლე მოციქული სწერს ტიმოთეს: "მოხუცებულსა ნუ ჰრისხავ, არამედ ჰლოცევდ ვითარცა მამასა, ჭაბუკთა – ვითარცა ძმათა, მოხუცებულთა დედათა – ვითარცა დედათა" (1 ტიმ. 5,1-2).

 

"წინაშე პირსა მხცოვანისასა ზე აღუდგე და პატივ-სცე პირსა მოხუცებულისასა და გეშინოდენ ღმრთისა ცხოველისა" (ლევიტ. 19,32).

 

 

კითხვა: როგორ დავრწმუნდეთ, რომ კეთილისმყოფლებს ისეთივე პატივი უნდა მივაგოთ, როგორც მშობლებს?

 

პასუხი: თავად იესო ქრისტეს მაგალითით, რომელიც იოსებს ემორჩილებოდა იმის მიუხედავად, რომ იოსები მხოლოდ აღმზრდელი იყო მისი და არა მშობელი (ლუკ. 2,51).

 

 

კითხვა: რას გვასწავლის წმიდა წერილი ხელისუფალთა პატივისცემის შესახებ?

 

პასუხი: "ყოველი სული ხელმწიფებასა მას უმთავრესისასა დაემორჩილენ; რამეთუ არა არს ხელმწიფებაჲ გარნა ღმრთისაგან, და რომელნი-იგი არიან ხელმწიფებანი, ღმრთისა მიერ განწესებულ არიან. ამიერითგან რომელი ადგებოდის ხელმწიფებასა, ღმრთისა ბრძანებასა ადგების" (რომ. 13,1-2);

 

"მიეცით კეისრისაჲ კეისარსა და ღმრთისაჲ ღმერთსა" (მათ. 22,21);

 

 

კითხვა: ვინ არიან ქვეყნის ხელისუფალნი, რომელთაც მშობლების მსგავსად უნდა მივაგოთ პატივი?

 

პასუხი: ისინი, ვინც მშობლების მაგიერ ზრუნავენ ჩვენს აღზრდაზე, ანუ სასწავლებლის მმართველნი და მოძღვარნი; ვინც საზოგადოებაში უწესრიგობისა და არეულობისგან გვიცავს, ანუ სამოქალაქო მთავრობანი; ისინი, ვინც ჩაგვრისგან გვიცავს კანონის ძალით – მსაჯულნი; ვისაც სახელმწიფო ხელისუფლება ანდობს მტერთაგან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვასა და შენარჩუნებას – სამხედრო მთავრობანი; ასეთებად გვევლინებიან ბატონები იმ მსახურთათვის, ვისაც ისინი პატრონობენ.

 

 

კითხვა: რა მოვალეობებს გვაკისრებს წმიდა წერილი სხვადასხვა თანამდებობის პირთა მიმართ?

 

პასუხი: "მისცემდით უკუე ყოველთა თანა-ნადებსა: სახარკოსა – ხარკი, საზუერესა – ზუერი, საშინელსა – შიში, პატივსა – პატივი" (რომ. 13,7).

 

 

კითხვა: რაოდენ ძლიერ უნდა გვიყვარდეს სამშობლო?

 

პასუხი: მზადყოფნამდე, სიცოცხლე გავიღოთ მისთვის (იოან. 15,13).

 

 

კითხვა: თუ წმიდა წერილი გვაკისრებს მშობლების მიმართ მოვალეობებს, იმავეს ხომ არ გვაკისრებს შვილების მიმართაც?

 

პასუხი: იგი მშობლებსაც აკისრებს შვილების მიმართ სათანადო მოვალეობებს.

 

"მამანი ნუ განარისხებთ შვილთა თქუენთა, არამედ განზარდენით იგინი სწავლითა და მოძღურებითა უფლისაჲთა" (ეფეს. 6,4).

 

 

კითხვა: რას გვასწავლის წმიდა წერილი მწყემსის მოვალეობაზე სულიერი სამწყსოს მიმართ?

 

პასუხი: "მწყსიდით თქუენ შორის სამწყსოსა მას ღმრთისასა, იღუწიდით ნუ იძულებით, არამედ ნებსით, ნუცა საძაგელისა შეძინებით (ანუ მომხვეჭელობით – მთარგმნ. შენიშვნა), არამედ გულს-მოდგინედ. ნუცა ვითარმცა ეუფლებოდეთ მნეთა მათ, არამედ სახე ექმნენით სამწყსოსა მას (1 პეტ. 5,1-3).

 

 

კითხვა: რას გვასწავლის წმიდა წერილი მთავრობათა და მფლობელთა მოვალეობების შესახებ?

 

პასუხი: "უფალნი ეგე სამართალსა და სწორსა მისცემდით მონათა მათა; უწყოდეთ, რამეთუ თქუენცა უფალივე გივის ცათა შინა " (კოლ. 4,1).

 

 

კითხვა: როგორ უნდა მოვიქცეთ, თუ მოხდა და მშობლებმა ან მთავრობამ მოგვთხოვა ის, რაც სარწმუნოებას ან საღვთო სჯულს ეწინააღმდეგება?

 

პასუხი: არ უნდა დავემორჩილოთ და უნდა ვუთხრათ, რაც მოციქულებმა უპასუხეს იუდეველ მთავრებს: "უკუეთუ სამართალ არს წინაშე ღმრთისა თქუენი სმენაჲ უფროჲს, ანუ ღმრთისაჲ, საჯეთ" (საქმ. 4,19); სარწმუნოებისა და საღვთო სჯულისთვის უნდა დავითმინოთ ყოველივე, რაც ამას შედეგად მოჰყვება.

 

 

კითხვა: საერთოდ, რა ვუწოდოთ იმ სათნოებას, რასაც მეხუთე მცნება ითხოვს?

 

პასუხი: მორჩილება.

 

 

წინა - სარჩევი - შემდეგი