წმიდა ბასილი დიდი

კესარია-კაბადოკიის მთავარეპისკოპოსი

მომთვრალეთათჳს

თავი VII

7. ჰოი საქმე საწყალობელი წინაშე თუალსა ქრისტიანეთასა! რაჟამს-იგი კაცი ჭაბუკი ჰასაკითა, ძლიერი გუამითა, მჴედრობისა წესთა შინა განშუენებული, მითრევით მიიყვანებინ სახედ თჳსად, რამეთუ ვერ შემძლებელ არნ ზე დადგომად და თჳსითა ფერჴთა სლვად. კაცი, რომელსა თანა-აცნ, რაჲთამცა საშინელ იყო სახილველად მბრძოლთა, იქმნის მიზეზ სიცილისა ყრმათა, უბანთა შინა მავალთა, თჳნიერ მახჳლისა მოწყლულ არნ, თჳნიერ მბრძოლისა მოკლულ არნ, თჳნიერ რკინისა შებორკილებულ არნ. კაცი ჭურვილი, ყუავილსა მას შინა სიჭაბუკისასა მყოფი, ღჳნისა მიერ ტყუე იქმნის და მზა არნ წინაშე მტერთა მოწევნად მის ზედა, რაჲცა მათ ენების.

მთრვალობაჲ გონებისა დამაქცეველი არს, სულისა განმხრწნელი, სიბერე უჟამოჲ, მიმსგავსებული მკუდართაჲ, მსგავსი კერპისაჲ. რამეთუ სხუაჲ რაჲ არიან მთრვალნი, გარნა კერპ წარმართთა? პირ ათქს და ვერ იტყჳან, თუალ ასხენ და არა ხედვენ, ყურ ასხენ და არა ესმის” (ფს. 113,13-14); ჴელნი დაჴსნილ იყვნიან, ფერჴნი მომკუდარ იყვნიან.

ეჰა, ვინ-მე არს, რომელმან ესე ყოველი ბოროტი გჳყო ჩუენ? ვინ-მე არს ამათი მიზეზი? ვინ-მე არს, რომელმან სიცოფისა ამის წამალი გჳწდია ჩუენ?

ჰოი კაცო, ბრძოლად შესცვალე-ა ხადილი იგი და სასუმური შენი? რამეთუ განიყვანებენ მანდაჲთ ჭაბუკთა მათ ახოანთა ჴელპყრობით, ვითარცა წყლულთა ბრძოლისაგან. მოაკუდინე სიმჴნე იგი სიჭაბუკისაჲ ღჳნისა მიერ: და მოუწოდ მას, ვითარცა მოყუარესა, სერობად, ხოლო წარავლენ, ვითარცა მკუდარსა, რამეთუ ღჳნისა მიერ ცხორებაჲ მისი დააქციი. რაჲ-მე ვთქუა ესევითართა მათთჳს? რამეთუ რაჟამს საგონებელ არნ, ვითარმედ განძღეს ღჳნითა, მაშინღა იწყიან მათ სუმად და სუმენ, ვითარცა პირუტყუნი, ვითარცა წყაროჲსაგან აღმომდინარისა, რომელი შესწორებულად მსუმელთა მათ აღმოაცენებნ თუალთა.

რამეთუ რაჟამს-იგი განგრძელდის სუმაჲ მათი, შემოვიდის მათ შორის ჭაბუკი ვინმე ახოვანი, მჴნე, რომელი ბეჭთა მიმოიცვალებნ და ჯერეთ არღადამთრვალ არნ და მიეცის მას კათხაჲ დიდი, აღვსებული ღჳნითა განგრილებულითა და იწყის მან სუმად და გულარძნილთა მათ შთასავალთა მიერ აღავსის მუცელი თჳსი მთრვალობითა შესწორებულად სხუათა მათ, რაჲთა ესრეთ ზოგად იყოს საზომი იგი უზომოებისაჲ მის, რაჲთა ესრეთ შემსგავსებულად ყოველთა ქმნან ბილწებაჲ იგი და არა იყოს ერთიცა უმეტეს, გინა უდარეს სხუათასა მთრვალობითა. რამეთუ განიყვნიან მახრუტები იგი დიდები და თითოეული სუამნ ვითარცა ტბისაგან განუძღომელად, ვითარცა ზროხანი. ესეზომ ენების სუმაჲ, რაჲზომცა ეპოებინ.

უბადრუკო, შთაიხედენ-ღა საწყალობელსა მაგას მუცელსა შენსა, განიცადე სივრცე ჭურჭლისაჲ მის, რომელსა შინა ეგეზომი იგი ღჳნოჲ შთავალს, ვითარმედ მტკავლეული სივრცე არა აქუს. ნუ საღჳნეთა მათ ჭურჭელთა ხედავ, თუ ოდეს დაილინენ, არამედ მუცელი შენი განიხილე, ვითარ-იგი ადრე აღვსებულ არს.

ამისთჳსცა "ვაჲ არს მათდა, რომელნი აღდგებიან განთიად და თაფლუჭსა სდევენ და არიან ვიდრე მწუხრადმდე”, რამეთუ არცა ერთი ჟამი აქუს მათ ხილვად საქმეთა უფლისათა, ანუ განცდად ქმნულსა ჴელთა მისთასა. და ამისთჳს "ღჳნომან მან შეწუნეს იგინი” (ეს. 5,11), რამეთუ მჴურვალებაჲ იგი, რომელი ღჳნისა მიერ დაემკჳდროს ჴორცთა შინა, ნივთ ექმნების განჴურვებულთა მათ ისართა მტერისათა. და გონებასა დაამდაბლებს და დააბნელებს ღჳნოჲ, ხოლო ვნებათა და გულისთქუმათა აღაზრზენს და განამრავლებს. რამეთუ რომელი კიცჳ უმწყი რბის ესრეთ უწესოდ და დასცემს ზედა მჯდომელსა მას, ანუ რომელი ნავი ღელვაგუემული, რომელსა არა აქუნ მენავეთმოძღუარი, არცა მენავენი, არს ესრეთ შეცთომილ, ვითარცა მთრვალი?