მწყემსი კეთილი

† ამბა დოროთე

წმინდა მამა დოროთეს სწავლანი მოწაფეებისათვის, რაჟამს იგი მამა სერიდოს მონასტრიდან წავიდა და ღვთის ნებით თავისი მონასტერი ააშენა წინასწარმეტყველად წოდებული მამა იოანეს გარდაცვალებისა და ჩვენი წმინდა მამის, ბარსანოფის სრულიად დადუმების შემდგომ

სწავლა მეთვრამეტე

მისივე თქმული, ვისაც მონასტრის მეკუჭნავეობა ავალია

[145]თუ გსურს, გულისწყრომამ და გულღრძოობამ არ შეგიპყროს, არანაირი ნივთი შეიყვარო. რამეს თუ გთხოვენ, მიეცი; თუ შემთხვევით გატყდა, არ აღელდე. ასე მონასტრის საქმისადმი დაუდევრობის გამო კი არ უნდა მოიქცე (რადგან ვალდებული ხარ, შეძლებისდაგვარად ზრუნავდე მასზე), არამედ იმისთვის, რომ შფოთისგან დაიცვა თავი.

ამგვარად წარმართე საქმე, აკეთე არა როგორც შენი, არამედ როგორც ღვთისა და საზრუნავად მხოლოდ შენთვის მონდობილი. ერთი აზრი ჩაგაგონებს, ნივთის სურვილი და სიყვარული არ გქონდეს, ხოლო მეორე - არ შელახო მონასტრის საქმე. თუ ასეთი აზრები არ გექნა, იცოდე, შფოთი და არეულობა არ მოგაკლდება.

კითხვა: ფიქრში მახარებს ეს სიტყვები და მისი გაკეთება მწადია, მაგრამ კეთების დროს რაღატომ ვარ მოუმზადებელი?

პასუხი: რადგან ყოველთვის არ წვრთნი თავს. თუ გინდა, რომ, როცა მოისურვებ, მაშინ გქონდეს ასეთი აზრები, თავი ნიადაგ უნდა წვრთნა, და, ღვთის იმედი მაქვს, საღვთო საქმეში წარმატებას მიაღწევ.

თანაბრად ილოცე და იწვართე. პირველად სნეულები მოიმადლიერე, როგორც მრავალგზის მითქვამს, რათა ამრიგად ლმობიერება მოიპოვო; მეორეც, რათა დასნეულების შემთხვევაში ღმერთმა მოგცეს კაცი, ვინც მოგხედავს. ნათქვამია: ”რომლითა საწყაულითა მიუწყოთ, მოგეწყოს თქუენ“ (მათ. 7.2). თუ რამე საქმე შეძლებისდაგვარად და კეთილსინდისიერად გააკეთე, მაგრამ შენი უხუცესი უკმაყოფილო დარჩა, გულმოდგინება გმართებს, უნდა თქვა: ”ჭეშმარიტების გზა არ ვიცი“. ამრიგად, უშფოთვე[146]ლობასა და სიმშვიდეს შეინარჩუნებ, როცა გაიგებ, იმაში ცდებოდი, რაც, გეგონა, რომ კარგად გააკეთე. შენზე გონიერთა განსჯით, ან სრული გახდება, რაც ნაკლულია, ან უკეთესი - რაც კარგადაა გაკეთებული. ეცადე, მოთმინება იქონიო, რათა სულგრძელად იტვირთო ნებისმიერი ჭირი, სულიერი იქნება ეს, თუ ხორციელი. თუ ვინმე დაგწამებს საქმეს, რომელიც არ ჩაგიდენია, არ განრისხდე, არც შეეკამათო, არამედ მუხლი მოუდრიკე და უთხარი: ”მაპატიე, ჩემთვის ილოცე!“ ეს თქვი, საკმარისი იქნება და გაჩუმდი, როგორც მამებმა თქვეს. თუ გკითხეს, როგორ მოხდა ის საქმე, ჯერ მუხლი მოუდრიკე და მერე უამბე, როგორც მოხდა. როცა მოუყვები, კვლავ მოუდრიკე მუხლი და უთხარი: ”მაპატიე, ჩემთვის ილოცე!“

კითხვა: როგორ მოვიქცე, სენაკში ყოფნისას და ძმებთან შეხვედრისას ერთნაირი რომ არ ვარ?

პასუხი: როგორც შენს სენაკში ხარ, ისე ძმებთან შეხვედრისას ვერ იქნები, მაგრამ ეცადე, არავინ გავნოს, არც ვინმეს უთხრა ძვირი, არც ყურადღება მიაქციო სხვის საქმესა თუ სიტყვას, რაც შენთვის საზიანოა; არამედ, ეცადე, რა საქმესაც ნახავ, ყველაფრისგან სარგებელი პოვო. არ მოინდომო სიტყვითა თუ საქმით თავის წარმოჩენა, არაფრით იამაყო. შეჭირვებით იცხოვრე, უმნიშვნელო საქმეშიც კი ჭეშმარიტება გქონდეს ბაგეზე.

მაგრამ იცოდეთ, თუ კაცს რამე ვნება ებრძვის და საქმით ერთხელ მაინც აღასრულებს, შემდგომში უფრო გაუძლიერდება ვნება, რადგან თვითონ აძლიერებს მას და ძალას აძლევს, კვლავ შეებრძოლოს.

მაგრამ თუ იღვაწებს და იმ ვნების საწინააღმდეგო საქმეს გააკეთებს, ვნებას უფრო დაასუსტებს და გაძლიერდება მასთან შესაბრძოლებლად. როცა მცირეოდენს ამრიგად იღვაწებს, ღვთის შეწევნით ვნებასაც სძლევს.

კითხვა: რატომ ამბობს მამა პიმენი, რომ ყოველი სიკეთის თავი სამი რამეა: ღვთის შიში, ვედრება და მოყვასის სიკეთე?

პასუხი: ღვთის შიში ბერმა იმიტომ ახსენა, რომ ”დასაბამი სიბრძნისაწჲ (და ყოველი კეთილისა) შიში უფლისაჲ“ (იხ. ფსალმ. 110.10), [147]ღვთის შიშის გარეშე ვერავინ მიაღწევს წარმატებას რამე სიკეთეში, რადგან ”შიშისათჳს უფლისა მოაქციოს ყოველმან ბოროტისაგან“ (იგავ. 15.27).

ღვთისადმი ვედრება იმიტომ თქვა, რომ ღვთის შეუწევნელად კაცი ვერანაირ სათნოებას ვერ შეიძენს, ვერც ვერანაირ სიკეთეს იქმს, თუნდაც უნდოდეს. ამიტომ კაცი ნიადაგ ღმერთს უნდა ევედროს, რომ შეეწიოს. მოყვასისთვის სიკეთის ქმნა იმიტომ თქვა, რომ ეს სიყვარულის საქმეა.

კეთილ საქმეს მოყვასის სიყვარული სრულყოფს. ამიტომაც დაასახელა ბერმა მოყვასის სიკეთე. როცა კაცს ღვთის ეშინია და ღმერთს ევედრება, მოყვასისთვის სიკეთის კეთებაც მართებს, რადგან სიყვარულია სათნოებათა აღმასრულებელი, როგორც მოციქული ამბობს (იხ. რომ. 13.10). ვადიდოთ უფალი ღმერთი ჩვენი უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.