პროტოპრესვიტერი
ალექსანდრე შმემანი

ნათლობა

შენიშვნები:

1 - იხ. Service Book. 2nd rev. ed. N. Y., 1922. P. 271-275.

2 - იხ. ჩემი წიგნი: Great Lent. New York: St. Vladimir's Seminary Press, 1969; Rev. ed. 1974 (ქართული თარგმანი: დიდი მარხვა, ბთი, თბილისი, 2004) კათაკმეველთა ინსტიტუტზე იხ.: Leclercq H. Catechese, catechisme, catechumene // Dictionnaire d'archeologie chretienne et de liturgie. Paris, 1910. T. 2. P. 2. Col. 2530-2579; Danielou J. L'institution catechumenale aux premiers siecles // Documentation catechistique (Commission nationale de 1'enseignement religieux). Dijon, 1957. P. 27-36. Также La Maison Dieu 10 (1947): "L'initiation chretienne", и 58 (1959): "Du catechumenat a la confirmation".

3 - ღვთისმეტყველებაზე როგორც "მომზადებაზე და აღსრულებაზე" იხ. ჩემი წიგნი Great Lent (ქართული თარგმანი: დიდი მარხვა, ბთი, თბილისი, 2004).

4 - ამჟამად, ჩვეულებრივ, ყოველგვარ მცდელობას, მიეცეს ნათლობას მეტი ლიტურგიული ხასიათი, ხვდებიან ეჭვით ან პირდაპირი წინააღმდეგობით ("მორწმუნეებს ეს შოკში აგდებს!"). ამავდროულად, სავსებით ნორმალურად არის მიჩნეული ნათლობის აღსრულების აშკარა შეუსაბამობა ეკლესიის მიერ მიღებულ წესთან. ეს განსაკუთრებით ეხება ნათლობის პირველ ნაწილს, რაც იმას მოწმობს, რომ ჩვენი "კერძო" რიტუალები აშკარად ეწინააღმდეგება ეკლესიის ტრადიციას.

5 - წულის რელიგიურ სიმბოლიკაზე იხ. Gerardus van der Leeuw.

Religion in Essence and Manifestation. N. Y.: Harper Torchbooks, 1963 (ორიგინალის სათაური: Eliade M. The Sacred and the Profane: The Nature of Religion. N. Y: Harper Torchbooks, 1959; ასევე იხ.: Eliade M. Patterns in Comparative Religion. Cleveland: Meridian Books, 1963 (სხვა გამოცემა: N. Y., 1958; ორიგინალის სათაური: Traite d'histoire des religions. Paris, 1949).

ადრეულ ქრისტიანობაზე იხ.: Rahner H. The Christian Mystery and the Pagan Mysteries // The Mysteries, Papers from the Eranos Yearbooks II. N. Y, 1955; Nock A. D. Hellenistic Mysteries and Christian Sacraments // Mnemosyne Series 4, 5. 1952. ქრისტიანულ ნათლობაზე და წყლის გამოყენებაზე ესეველთა თემში იხ.: Stendahl К. The Scrolls and the New Testament. N. Y, 1957; Danielou J. Primitive Christian Symbols. Baltimore, 1964.

6 - დაწვრილებით ამ სამმაგ სიმბოლიზმზე იხ.: Lundberg P. J. La typologie baptismale dans 1'ancienne Eglise. Leipzig, 1942; Danielou J. The Bible and the Liturgy.

7 - საიდუმლოებათა სიმბოლიკის შესახებ იხ. ჩემი ნარკვევი: "Sacrament and Symbol" წიგნში: For the Life of the World. Crestwood, 1973. - Рус. пер. За жизнь мира N. Y., 1983.

8 - ნათლობის შესახებ XIX საუკუნის აკადემიურ ღვთისმეტყველებაში იხ.:Gavin F. S. В. Some Aspects of Contemporary Greek Orthodox Thought. Milwaukee, 1923. P. 306-316; En. Сильвестр (Малеванский). Опыт православного догматического богословия. Киев, 1897. Т. 4. С. 422-425.

9 - ამ კამათების შესახებ იხ.: Алмазов А. История чинопоследования крещения и миропомазания. Казань, 1885. С. 233 и далее. Trembelas P. N. Dogmatique de 1'Eglise Orthodoxe Catholigue. Paris: Desclee de Brouwer, 1968. Vol. 3. P. 99 ff.

10 - მაგალითად, Trembelas-თვის "მადლის წყარო" მხოლოდ საიუდუმლოებია (ციტირებული ნაშრომი, გვ. 9).