|
საეკლესიო სამართალი
მცირე სჯულის კანონი
A2
1. თავნი რჩულისკანონისანი
2. ა. ხოლო ვინაჲთგან გარდასრულთა ამათ წელთა და განწვალებასა ეკლესიისასა, განდრეკასა თანა სარწმუნოებისასა კანონნიცა ეკლესიისანი დაიჴსნნეს და უგულებელს-იქმნნეს,
3. ამისთჳს ნებითა ღმრთისაჲთა და ჯერჩინებითა ღმრთისმსახურისა მეფისაჲთა კუალად განვაახლებთ და დავამტკიცებთ წესთა და კანონთა, რომელნი დასხნეს წმიდათა მოციქულთა და საღმრთოთა მათ დიდებულთა კრებათა და ესრეთ ვიტყჳთ.
4. თავი მეორე. წესი კეთილ არს ყოვლისავე, რომელი იწყებდეს სიტყუასა გინა საქმესა, რაჲთა ღმრთისაგან იწყოს და ღმრთისა აღასრულოს, ვითარცა ღმრთისმეტყუელი გრიგოლ იტყჳს, ვითარმედ: „დასაბამ და დასასრულ ყოვლისა საქმისა და სიტყჳსა შენისა ღმერთი იყავნ“.
5. აწ უკუე ჩუენცა ღმრთისმსახურებასა და მართლაღსარებასა სარწმუნოვებისასა ჴმამაღლად ვქადაგებთ, რომელსაცა ზედა ეკლესიაჲ ქრისტჱსი დაფუძნებულ არს და დღითი-დღე აღორძნდების და აღემატების უფროჲს ნაძუთა მათ ლიბანისათა.
6. ამას საფუძველსა ზედა წმიდისა ქრისტეს სახარებისასა და ცხოველსმყოფელთა მათ მცნებათა მისთასა ჩუენ ყოველნი მართლმორწმუნენი მტკიცე ვართ და ესრეთ განვაჩინებთ და ვიტყჳთ,
7. რაჲთა ვითარცა ზემოწერილ არს შეურყეველად დამარხვაჲ მართლისა მის სარწმუნოებისაჲ, რომელი ქადაგეს წმიდათა მოციქულთა და გუასწავეს ღმერთშემოსილთა მამათა, ეგრეთვე წესნიცა და კანონნი მათ შორის განწესებულნი მტკიცემცა არიან და შეურყეველ.
8. პირველად ოთხმეოცდახუთნი იგი კანონნი სახელსა ზედა წმიდათა მოციქულთასა აღწერილნი, რომელნი-იგი შეიწყნარეს და დაამტკიცნეს წმიდათა და სანატრელთა მამათა ჩუენთა და საღმრთოთა დიდებულთა კრებათა განსაკურნებელად სულთა და მაოტებელად ვნებათა.
9. ეგრეთვე დავამტკიცებთ კანონთა და განგებათა, რომელნი განაწესნეს წმიდათა კრებათა: პირველად ნიკიას შეკრებულთა წმიდათა მამათა და მერმე ანკჳრას და ნეოკესარიას, მერმე კუალად ღანღრას და ანტიოქიას ასურეთისასა და ლაოდიკიას ფრიგიისასა,
10. მერმე რნ მათ მამათაჲ, რომელნი შეკრბეს სამეუფოსა ამას ქალაქსა და ს მამათაჲ, რომელნი ეფესოს ნეტარისა კჳრილესთანა შეკრბეს და ქლ წმიდათა მამათაჲ, ქალკიდონს შეკრებულთაჲ,
11. ეგრეთვე რომელნი სარდიკეს და კართაგენს შეკრბეს მამანი და კუალად რომელნი-იგი კჳპრიანეს თანა მთავარებისკოპოსისა აფრიკეთისასა და მოწამესა შეკრბეს და განაწესნეს კანონნი,
12. ვითარცა ჯერ იჩინეს მათთა მათ სოფელთა შინა განწესებად და კუალად რომელნი-იგი სამეუფოსა ამას ქალაქსა შემოკრბეს ღირსნი მამანი, ნეკტარი პატრიარქისა ზე.
13. ამათ ყოველთა კრებათა მიერ განწესებულნი კანონნი მტკიცე არიან.
14. ეგრეთვე რომელ თითოეულად წმიდათა მამათა მიერ აღწერილ არიან კანონნი: პეტრე ალექსანდრიელ მთავარებისკოპოსისა და მოწამისა დიონისიოს მთავარებისკოპოსისა მისვე ქალაქისა, ათანასე მთავარებისკოპოსისა მისვე ალექსანდრიელ ქალაქისა,
15. გრიგოლ ნეოკესარიელ მთავარებისკოპოსისა საკჳრველთმოქმედისა, ბასილი მთავარებისკოპოსისა კესარია კაბადუკიელისაჲ, გრიგოლ ღმრთისმეტყუელისა, გრიგოლ ნოსელისა, ამფილოქე იკონიელისა, ტიმოთე ალექსანდრიელისა, კჳრილე ალექსანდრიელისა
16. და რომელ-იგი თეოფილეს ზე ალექსანდრიასვე აღიწერა და კუალად გენადიოს კოსტანტინეპოლელ პატრიარქისა მიერ აღწერილი.
17. ესე ყოველნი კანონნი, აღწერილნი წმიდათა მათ კრებათაგან და ღმერთშემოსილთა მამათაგან, მტკიცე იყუნედ და შეურყეველ და არავის ჴელ-ეწიფების დაჴსნად და გარდასლვად მათ მიერ განწესებულისა მის განგებისა
18. ანუ შეწყნარებად სხუათა კანონთა დამჴსნელთა და წინააღმდგომთა მათისა მის განგებისათა, რომელნი შეწმასნილ არიან ვიეთგანმე წინააღმდგომთა ჭეშმარიტებისათა.
19. უკეთუ კულა იპოოს ვინ შეურაცხმყოფელ საღმრთოთა მათ კანონთა და ნატყუართა მათ შემწყნარებელ, თანამდებ იყოს კანონსა მას რჩულის გარდამავალთასა, ვიდრემდის განკურნოს თჳსი იგი ცთომილებაჲ.
20. გ. ესრეთ ჯერ უჩნს ღმრთისმსახურსა მეფესა ჩუენსა და ყოველსა ამას ღმრთივშემოკრებულსა კრებასა,
21. რაჲთა ყოველი უწესობაჲ, რომელი გარდასრულთა ამათ წვალებისა წელთა შემოჴდა მღდელობისა წესსა ზედა, განემართოს და ღირსებით იქცეოდინ, რომელნი ჴელ-ჰყოფენ მსახურებად უსისხლოსა მას და ყოვლისა სოფლისა საჴსარსა და განმაცხოველებელსა დიდებულსა მსხუერპლსა.
22. ამის უკუე ჯერისათჳს ესრეთ განვაწესებთ, ვინაჲთგან ჰრომისა ეკლესიაჲ მღდელთა სრულიად უქორწინებელთა განაგებს,
23. ხოლო სამეუფოჲსა ამის ქალაქისა კრებამან აჩუენა წყალობაჲ უძლურებასა კაცობრივსა და უწესა ქორწინებაჲ ჩუენცა მათისაებრ ბრძანებისა უწესებთ რაჲთა რომელნი მღდელობისა უღელსა შევიდოდინ,
24. უკუეთუ ქორწინებაჲ ენების, პირველ კერძოდიაკონობისა კურთხევისა იქორწინონ წესიერითა ქორწინებითა, რაჲთა ყოვლადვე თჳსობაჲ მათ შორის არა იყოს და შემდგომად ქორწინებისა მიიღონ კურთხევაჲ კერძოდიაკონობისაჲ და მთავარდიაკონობისა და ხუცობისაჲ
25. და იყვნენ უბრალოდ მეუღლეთა თჳსთა თანა, გარნა რომელსა დღესა ჟამსა წირვიდენ მას ღამესა დაიცვენინ თავნი თჳსნი სიწმინდით, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ პავლე მოციქული,
26. ვითარმედ: „ნუ განმეშორებით ურთიერთას, გარნათუ შეთქმულებით ჟამ რავდენმე, რაჲთა მოიცალოთ ლოცვასა და კუალად ურთიერთასვე იყვენით, რაჲთა არა განგცადნეს თქუენ ეშმაკმან უთმინოებითა თქუენითა“.
27. ესე არა მღდელთა მიმართ თქუა მოციქულმან, არამედ ერისკაცთა ყოველთა, რავდენ უკუე უმეტესად მღდელთა თანა-აც დამარხვად.
28. ხოლო ჟამი ლოცვისაჲ დღე იგი ზიარებისაჲ თქუა, რაჲთა არა განგცადნესო ეშმაკმან უთმინოებითა თქუენითა.
29. უთმინოებად მას უწესა, რომელმან დღესა მას, ოდეს ეგულებოდის ზიარებად, ვერ მოითმინოს მეუღლისაგან თჳსისა.
30. ესრეთ უკუე ჯერ-არს, რაჲთა დღეთა მათ ჟამისწირვისათა ეკრძალებოდინ და სხუათა დღეთა წესიერად ურთიერთას იყვნენ.
31. ხოლო შემდგომად კურთხევისა დიაკონად გინა ხუცად არღარა ჴელ-ეწიფების ქორწინებაჲ.
32. უკუეთუ კულა იქორწინოს დიაკონმან, გინა ხუცესმან, მღდელობისაგან აღიჴოცენ.
33. ეგრეთვე რომელსა ორგზის ექორწინოს, მღდელობისა პატივსა ვერ ჴელ-ეწიფების მოსლვად, ვითარცა წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა მამათა კანონი ბრძანებს,
34. ვითარმედ: „რომელი შემდგომად ნათლისღებისა ორსა ქორწინებასა მოსრულ იყოს ანუ ხარჭი დაესუას, არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსობისა, ანუ ხუცობისა, ანუ დიაკონობისა და მღდელობისა წესსა მოსლვად;
35. ეგრეთვე რომელმან ქურივი შეირთოს, ანუ მეძავი, ანუ ქმრისაგან გაძებული, ანუ მგოსანი, ვერ ჴელ-ეწიფების მღდელობად “.
36. და ყოვლითურთ რომელნი ჴორციელთა ცოდვათა შებღალულ იყუნენ, საქმით ვერ ჴელ-ეწიფების მღდელობად, რამეთუ ვერ ჴელ-ეწიფოს სხუათა კურთხევად და მიცემად დიდისა მის საიდუმლოჲსა, რომელი თანამდებ იყოს გლოვად და ტირილად თჳსთა ცოდვათა.
37. ესრეთ უკუე განწესებულ არს, რაჲთა წესიერითა ქორწინებითა იქორწინონ დიაკონთა და ხუცესთა პირველ მღდელად კურთხევისა და შემდგომად ქორწინებისა მიიღონ კურთხევაჲ კერძოდიაკონობისაჲ
38. და მერმე დიაკონობისა და ხუცობისაჲ და იყვნენ მეუღლეთა თჳსთა თანა წესიერად და შიშითა ღმრთისაჲთა ზემოწერილისა მის წესისაებრ.
39. ხოლო რომელთა ძალ-ედვას ქალწულებით და სიწმიდით მოქალაქობად, ესე არს უაღრესი და უზეშთაესი, ვითარცა უფალი ბრძანებს,
40. ვითარმედ: „არიან საჭურისნი, რომელთა გამოსაჭურნეს თავნი თჳსნი სასუფეველისათჳს ცათაჲსა, ესე იგინი არიან, რომელთა აღჳრ-ასხნეს გულისთქუმათა ჴორციელთა და აღირჩიეს სიწმიდე ქალწულებისაჲ.
41. და მოციქული იტყჳს: „ვეტყჳ უქორწინებელთა მათ, უკეთეს არს მათა უკუეთუ ეგნენ ესრეთ, ვითარცა მე უკუეთუ კულა ვერ დაითმენდენ.
42. ესე წესი და კანონი იყავნ მღდელთათჳს და დიაკონთა.
43. დ. უკუეთუ ცოდვათა ვინ უჯეროთა შთავრდომილ იყოს და არა შეეწამოს და მღდელობასა მოვიდეს და შემდგომად კურთხევისა აღიაროს ცოდვაჲ თჳსი, მღდელობისაგან განეყენენ, ვითარცა წერილ არს კანონსა შინა ნიკიისა კრებისასა, რამეთუ: „უბიწოსა ეძიებს კათოლიკე ეკლესიაჲ“.
44. შემდგომად კურთხევისა უკუეთუ ებისკოპოსი, გინა ხუცესი, ანუ დიაკონი დაეცეს სიძვითა ანუ სხჳთა რაჲმე უჯეროჲთა ცოდვითა, მღდელობისაგან განეყენენ ხოლო ზიარებისაგან ნუ განეყენების, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „არა მიჰჴადო ორი შურისგებაჲ ერთბამად.“
45. და კუალად ამისთჳსცა, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ ბასილი, ვითარმედ: „ერისკაცი თუ შთავარდეს ცოდვასა, განეყენების წმიდისა ზიარებისაგან ჟამსა განწესებულსა და აღასრულოს რაჲ ჟამი იგი სინანულისაჲ, კუალად თჳსსავე წესსა მოვალს მორწმუნეთა თანა ზიარებად“.
46. ხოლო დიაკონსა, ანუ მღდელსა აღიჴოცოს რაჲ მღდელობისაგან სამარადისო არს დაშჯაჲ იგი და არღარა მიიქცევის მღდელობად, ამისთჳს არა განეყენების ზიარებისაგან.
47. ხოლო უკუეთუ იყოს კაცი იგი განკრძალული და პატიოსანი, პატივცემულ იყოს ერისაგან, მღდელთა თანა დაჯდებოდის ეკლესიასა შინა და სახლთა,
48. ხოლო ჟამისწირვად, ანუ ზიარებად ერისა ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა არა ჴელ-ეწიფების, ვითარცა წერილ არს: „ვერ უძლოს სხუათა კურთხევისა მიცემად, რომელსა თჳსთა წყლულებათა კურნებაჲ უჴმდეს.“
49. კურთხევისა მიცემად ამას იტყჳს, რაჟამს ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა განუყოფდეს მორწმუნეთა ზიარებითა მით საიდუმლოჲსაჲთა, კმა-უკუე-იყავნ მისდა პატივცემულობაჲ ერისაგან და ევედრებოდენ უფალსა მოტევებად ცოდვათა მისთა.
50. ამას განაწესებენ წმიდანი კრებანი და დიდი იგი მღდელთმოძღუარი ბასილი.
51. და ჩუენ მათსა მას განგებასა დავამტკიცებთ და შეურყეველად გუაქუს.
52. უკუეთუ კულა იჭჳ ესევითარისა რაჲსმე ცოდვისა იქმნას მღდელსა ზედა და ცხადად ვერ ემხილოს და მან უარყოს და არა აღიაროს, მან თჳთ მისცეს პასუხი უფალსა და თჳსითა ბრალითა იყოს.
53. ე. დედაკაცსა მოწესესა ენკრატისსა, უკუეთუ შეერთოს მღდელობისა პატივსა შინა მყოფი, მეჴსეულად აღიჴოცენ;
54. და უკეთუ ერისკაცმან ქმნას ესე, ზიარებისაგან განეყენენ, რაოდენჟამ წინამძღუარმან ეკლესიისამან განაწესოს, ხოლო მოწესე იგი თჳსსავე ადგილსა მიიქცეს სინანულად.
55. ვ. ყოველნი, რომელნი მღდელობისა პატივსა არიან: ებისკოპოსნი, ხუცესნი, დიაკონნი ნუმცა ვის ჴელ-ეწიფების დედაკაცისა თავისა თანა-მყოფად ქონებაჲ, თჳნიერ დედისა და დისა და ჰანისა, რომელ-ესე უეჭუელნი პირნი არიან.
56. ხოლო სხუაჲ დედაკაცი, ანუ მჴევალი თანამყოფად მღდელისა ვერ არს, ვითარცა ნიკიისა კრებამან განაწესა.
57. ხოლო რომელიცა ამას წესსა გარდაჰჴდეს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
58. ეგრეთვე საჭურისთაცა დაიმარხენ ესე კანონი, რაჲთა დაუბრკოლებელ იყოს მათი ცხორებაჲ.
59. ხოლო რომელნი გარდაჰჴდენ წესიერებისა განგებასა ამას, მღდელნი თუ იყუნენ, აღიჴოცნენ მღდელობისაგან, ერისკაცნი თუ იყვნენ, ემხილოს მათ მღდელთმოძღურისაგან, რაჲთა წესიერად იქცეოდინ.
60. ზ. წმიდათა მოციქულთა რჩულისკანონსა წერილ არს, ვითარმედ, „მღდელობად მომავალთა ენებოს თუ ქორწინებაჲ, წიგნისმკითხველთა და მგალობელთა ხოლო იქორწინონ“.
61. ამას უკუე წესსა ჩუენცა დავამტკიცებთ და ვიტყჳთ, რაჲთა არა ჴელ-ეწიფებოდის კერძოდიაკონსა, ანუ დიაკონსა, ანუ ხუცესსა, ვინაჲთგან კურთხევაჲ მღდელობისაჲ მიიღოს, ქორწინებისა წესსა შესლვად.
62. უკუეთუ კულა ესე ქმნას, აღიჴოცენ მღდელობისაგან, არამედ უკუეთუ ქორწინებაჲ ენებოს, პირველ კერძოდიაკონად კურთხევისა იქორწინენ და მერმეღა იკურთხენ.
63. უკუეთუ კულა იკურთხოს კერძოდიაკონად, ანუ დიაკონად, ანუ ხუცად, ქორწინებად არღარა ჴელ-ეწიფების.
64. ჱ. გუეუწყა, ვითარმედ რომელთამე ეკლესიათა შინა დიაკონთა მიიღიან პატივი რაჲმე საეკლესიოჲ და მიზეზითა მით მის პატივისაჲთა დასხდებიან ზემოჲთ ხუცესთასა.
65. ამის უკუე ჯერისათჳს ესრეთ განვაწესებთ, რაჲთა დიაკონსა რაჲცა პატივი საეკლესიოჲ აქუნდეს, არა ჴელ-ეწიფებოდის ზემოჲთ ხუცესთასა დაჯდომად, თჳნიერ ამისა,
66. ოდეს კრებაჲ სადმე დიდი იქმნას და მოივლინოს დიაკონი ნაცვალად პატრიარქისა, გინათუ ჰრომისა, ალექსანდრიისა, ანუ თუ იერუსალჱმისა, ანუ ანტიოქიისა, ანუ სხჳსა ვისმე მღდელთმოძღურისა.
67. მაშინ ადგილსა მის მღდელთმოძღურისასა დაჯდეს, რომელმან თჳსად ნაცვალად მოავლინა იგი, ხოლო თჳნიერ ამის მიზეზისა, უკუეთუ თჳსითა თავჴედობითა და ანპარტავნებითა ჰმძლავრობდეს დიაკონი ზემოჲთ ხუცისა ჯდომად ესევითარი-იგი თჳსისა პატივისაგან დაემჴუას
68. და უკუანაჲსკნელ ყოველთასა იქმნას ეკლესიასა შინა თჳსსა, რამეთუ არა ისმინა მცნებაჲ უფლისაჲ, რომელმან თქუა, რაჲთა არავინ ირჩევდეს ზემოჯდომასა, რამეთუ: „ყოველმან, რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, დამდაბლდეს და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, ამაღლდეს“.
69. ხოლო უკუეთუ სოფლიოთა ამათ პატივთათჳს ზუაობდეს ვინ, ცუდად ზუაობს, რამეთუ სულიერნი პატივნი ჴორციელთასა უპატიოსნეს და უდიდებულეს არიან,
70. ეგრეთვე სხუანი ყოველნი ხარისხნი სამღდელოთა პატივთანი: უმდაბლესი უმაღლესისა ზედაჲთ ყოფად ნუ ეძიებნ, არამედ თჳთეული თჳსსა წესსა და საზომსა დასჯერებოდენ.
71. თ. ვითარცა პირველთა მამათა ჩუენთა განუწესებიეს, ჩუენცა მასვე წესსა დავამტკიცებთ, რაჲთა ყოველთავე საკათალიკოზოთა წლითი-წლად კრებაჲ იქმნებოდის ებისკოპოსთაჲ,
72. რომელნიცა სამრემლოსა თითოეულისა კათოლიკოზისასა იყვნენ რაჲთა გამოეძიებდენ, უკუეთუ რაჲ დაკლებული სამრემლოთა მათთა შინა იყოს.
73. ესე უკუე წესი პირველთა კრებათა მიერ განწესებულ არს, რაჲთა წელიწადსა შინა ორგზის იქმნებოდის კრებაჲ.
74. ხოლო ვინაჲთგან რომელთამე საკათალიკოზოთა შინა, ანუ შიში არს წარმართთაჲ, ანუ სხუაჲ რაჲმე სიძნელე, ესრეთ განვაწესებთ,
75. რაჲთა ერთგზის წელიწადსა შინა უეჭუელად იქმნებოდის კრებაჲ ებისკოპოსთაჲ, სადაცა კათალიკოზმან განაწესოს, ახუსებითგან ვიდრე უკდომბერამდის ოდესცა ინებონ.
76. და ყოველსავე დაკლებულსა განჰმართებდენ და წესიერად განაგებდენ.
77. ხოლო რომელიცა ებისკოპოზი მის სამრემლოჲსაჲ არა მივიდეს კრებასა მას, თჳნიერ უძლურებისა ანუ ჯეროვნისა რაჲსმე მიზეზისა, უკუეთუ უმიზეზოდ უდებ იქმნას მისლვად, სიყუარულით აბრალონ მას ყოველთა.
78. ი. ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, ანუ სხუასა ვის მღდელობისა პატივითა პატივცემულსა არა ჴელ-ეწიფების ღჳნის საფარდულისა სახლისა მოგებად, რომელსა ეწოდების კაპილიონ, რამეთუ შესლვადცა ესევითარსა ქულბაგსა არა ჴელ-ეწიფების მღდელთა, ვითარ უკუე მოიგოს ესევითარი სავაჭროჲ?
79. და ჴელ-ყოფად საქმესა უწესოსა.
80. უკუეთუ კულა ესევითარსა საქმესა შეუდგეს, ანუ დასცხერინ, ანუ განიკუეთენ მღდელობისაგან.
81. ია. ებისკოპოსი, ანუ ხუცესი, ანუ დიაკონი უკუეთუ ვახშთა და აღნადგინებთა აღიღებდეს, ანუ დასცხერინ ესევითარისა ხუეჭისაგან, ანუ თუ არა დასცხრეს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
82. იბ. რომელნიცა მღდელობისა მოწესეობისა ზიარ არიან, ვამცნებთ მათ, ეგრეთვე მორწმუნეთა ერისკაცთა, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის მიღებად ჰურიათაგან მათისა მის უფუარისა, რამეთუ ესევითარისა მის უწესობისა მოქმედნი დიდსა ბრალსა ქუეშე არიან,
83. რამეთუ ყოვლადვე არა ჯერ-არს ქრისტეანეთა მეგობრობაჲ მათი, ანუ მათ განკურნებისა თავსდებაჲ, ანუ აბანოს მათ თანა შესლვაჲ,
84. ხოლო უკუეთუ ვინ მიიღოს უფუარი მათი და ჭამოს, ანუ მათთანა დღესასწაულობდეს, ანუ მათსა მას პასექსა თანა-შეერთოს, უკუეთუ მღდელი იყოს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან, უკუეთუ ერისკაცი იყოს, უზიარებლობისა კანონი დაიმარხენ;
85. უკუეთუ კულა მერმეცა მათთანა დღესასწაულობდენ, განიკუეთენ ეკლესიისაგან.
86. იგ. ესეცა მოვიდა სასმენელთა ჩუენთა, ვითარმედ ქუეყანასა აფრიკეთისასა და მათ კერძოთა, ებისკოპოსნი შემდგომად ებისკოპოსად დადგენისა არა იჯმნიან თჳსთა მეუღლეთა თანა-ყოფად და ამით ჯერითა დიდად დასაბრკოლებლად ერისა იქმნებიან.
87. ვინაჲთგან უკუე დიდად მოსწრაფე ვართ, რაჲთა ყოველივე აღსაშენებელად და სარგებელად სულიერთა სამწყსოთა იქმნებოდის, ამისთჳს განვაწესებთ,
88. რაჲთა ამიერითგან ესე საქმე არღარა იქმნას, დაღაცათუ პირველთა მათ ჟამთა იყო, არამედ აწ მადლითა ქრისტესითა უაღრესისა საზომისა მიმართ წარმართებულ არს ეკლესიაჲ და ერი მორწმუნეთაჲ.
89. და არა ჯერ-არს მღდელთმოძღურობისა წესსა შინა ბიწისა დატეობაჲ.
90. ამისთჳს განვაწესებთ, რაჲთა არა ჴელ-ეწიფებოდის ებისკოპოსთა მეუღლისა თანა-ყოფად, ვინაჲთგან ებისკოპოსობისა კურთხევაჲ მიიღონ, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ მოციქული პავლე,
91. ვითარმედ: „დაუბრკოლებელ იყვენით ჰურიათა და წარმართთა და ეკლესიათა ღმრთისათა, ვითარცა მე ყოვლითავე ყოველთა სათნო ვარ, რამეთუ არა ვეძიებ თავისა ჩემისა უმჯობესსა, არამედ მრავალთასა, რაჲთა ცხოვნდენ.
92. მობაძავ ჩემდა იყვენით, ვითარცა მე ქრისტესა“.
93. ხოლო უკუეთუ ვინმე შეურაცხ-ყოს წესი ესე და ენებოს მეუღლისა თანა-ყოფად, ესევითარი-იგი ებისკოპოსობისაგან აღიჴოცენ.
94. იდ. ხუცესთა და დიაკონთა და კერძოდიაკონთა პირველ კურთხევისა თუ იქორწინონ წესიერითა ქორწინებითა და მერმე მოვიდენ მღდელობისა კურთხევასა და ენებოს თჳსთა მეუღლეთა თანა-ყოფად, არარაჲ არს დამაყენებელ ბრძანებისაებრ მოციქულთაჲსა,
95. რაჲთა: უკუეთუ ვინ ღირს იყოს მღდელობისა და ენებოს კერძოდიაკონობაჲ, ანუ დიაკონობაჲ, ანუ ხუცობაჲ და რჩულიერსა მეუღლესა თანა იყოს,
96. ნუ დაეყენებინ ამისთჳს მღდელობისაგან, ნუცა მიეჴადებინ სიტყუაჲ ებისკოპოსისაგან ჯმნად მეუღლისაგან თჳსისა, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „რომელნი-იგი ღმერთმან შეაერთნა, კაციმცა ნუ განჰყოფს“.
97. და წმიდამან მოციქულმან თქუა: „პატიოსან არს ქორწილი ყოვლითავე და საწოლი შეუგინებელ“.
98. ხოლო ესე საცნაურ არს: ვითარცა კრებამან მან კართაგენისამან განაწესა, რაჲთა მღდელნი და დიაკონნი, რომელნი ჴელ-ჰყოფენ წმიდათა მათ საიდუმლოთა დღეთა მათ ჟამისწირვისათა, თჳსთა მეუღლეთაგან უღირს დამარხვად თავთა თჳსთა შეუხებელად,
99. რაჲთა მოციქულთაგანცა თქმული და პირველითგან დამტკიცებული წესი ჩუენცა დავიმარხოთ და უწყოდით, ვითარმედ ყოველსა საქმესა ჟამი უჩნს.
100. ეგრეთვე მარხვისაცა (!) ჟამი არს ლოცვისაჲ, რამეთუ თანა-აც რომელნი წმიდასა საკურთხეველსა ჰმსახურობდენ დღეთა მათ, ოდეს ეგულებოდის წმიდათა საიდუმლოთა ჴელყოფაჲ და მსახურებაჲ, მმარხველ და უბიწო იყვნენ ყოვლით კერძო,
101. რაჲთა ღირს იქმნნენ მოღებად თხოათა მათთა, რომელთა ითხოვდნენ ღმრთისაგან, ხოლო სხუათა დღეთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის ხუცესთა და დიაკონთა და კერძოდიაკონთა განყენებად წესიერად შეყოფილთა მეუღლეთა მათთაგან.
102. იე. წმიდათა და ღმერთშემოსილთა მამათა ჩუენთა მიერ განჩინებული წესი ამასცა ზედა მტკიცე იყავნ, რაჲთა ხუცესი უწინარეს ოცდაათისა წლისა არა იკურთხოს, დაღაცათუ ფრიად ღირსი იყოს,
103. რამეთუ უფალმან ჩუენმან იესუ ქრისტე მეოცდაათესა წელსა ნათელ-იღო და იწყო მოძღურებად და ამისთჳს მღდელნიცა ოცდაათისა წლისანი იკურთხეოდინ, ხოლო დიაკონი – ოცდახუთისა წლისაჲ, კერძოდიაკონი – ოცისა წლისაჲ.
104. დედათდიაკონი ორმეოცისა წლისა უწინარეს ნუმცა შევალს მოწესეობასა მას.
105. ივ. ყოველთა მორწმუნეთა თანა-აც წმიდათა მათ მარხვათა განგებისაებრ მოციქულთა და მამათაჲსა მარხვად და კრძალულებით და სიწმიდით აღსრულებად დღეთა მათ მარხვისათა,
106. რაჲთა ღირსებით მიიწიოს კაცად – კაცადი დიდებულსა მას უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს ვნებასა და წმიდასა აღდგომასა, ვითარცა განწესებულ არს წმიდათა მოციქულთაგან და ღმერთშემოსილთა მამათაგან.
107. ხოლო ესეცა უწყებულ იყავნ, ვითარმედ არა ჯერ-არს რვათა შჳდეულთა მარხვაჲ დიდთა მათ მარხვათა, ვითარ-იგი იქმან არიანოზნი, რომელნი-იგი გარდაჰჴდებიან უფლისა მიერ განწესებულსა და მოციქულთა მიერ ქადაგებულსა ორმეოცთა დღეთა რიცხუსა შემატებითა სხჳსა შჳდეულისაჲთა,
108. რამეთუ მსგეფსსა მას ყველიერისასა მარხვათა თანა შეჰრაცხვენ, რომელ-ესე უწესო არს და გარეშე განგებისა მოციქულთა და მამათაჲსა.
109. და არცა სხჳსა მის შჳდეულისაჲ ჯერ-არს მარხვაჲ, რომელსა არაჯვორ ეწოდების, რომელსა იმარხვენ იაკობიკნი მწვალებელნი,
110. რამეთუ წმიდათა მოციქულთა ბრძანებითა უფლისაჲთა ესრეთ განაწესეს, რაჲთა ორმეოც დღე იყოს წესი მარხვათაჲ და აღესრულების რიცხჳ იგი ორმეოცთა დღეთაჲ პარასკევსა ბზობისასა.
111. ხოლო სხუაჲ იგი შჳდეული, რომელ არს ვნებისაჲ, არა მარხვათათჳს განწესებულ არს, არცა მათ თანა აღირაცხვის, არამედ ვნებისათჳს უფლისა და წმიდისა აღვსებისათჳს ვიმარხვით.
112. და აღესრულებიან ორმეოცითა მით დღითა შჳდეულითა მით ვნების კჳრიაკისაჲთა შჳდნი შჳდეულნი.
113. ხოლო შჳდეულსა მას ყველიერისასა, დაღაცათუ ჴორცის ჭამაჲ აკრბების, რამეთუ განმზადებაჲ არს მარხვათა შესლვისაჲ და რეცა წინამსრბოლი ხოლო მარხვათა თანა შერაცხვაჲ არა ჯერ-არს.
114. არცა არაჯორთა მარხვაჲ წეს-არს ვითარცა წერილ არს რჩულსა შინა მოსესა: „დაიცევ სიტყუაჲ, რომელსა გამცნებ შენ.
115. არა შესძინო მას ზედა, არცა დააკლო მისგან“.
116. და წმიდაჲ იოვანე ნათლისმცემელი ესრეთ ქადაგებს, ვითარმედ: „ნურას უმეტეს განწესებულისა თქუენისა იქმთ“.
117. და წმიდაჲ მოციქული პავლე იტყჳს: „უკუეთუ ვინმე გახარებდეს თქუენ, მისა გარეშე, რომელი ჩუენ გახარეთ თქუენ, შეჩუენებულ იყავნ“.
118. და ჭეშმარიტად სიტყჳსა მისებრ წმიდისა იოვანე ნათლისმცემელისა არა ჯერ-არს უმეტეს განწესებულისა ქმნად, რამეთუ ესრეთ შეემთხჳა პირველქმნულსა მას ადამს, ჰრქუა მას ღმერთმან: „ესე ქმენ!
119. ამას ნუ იქმ!“
120. მან უმეტეს განწესებულისა მისისა იწყო ძიებად და ბრძანებასა მას ღმრთისას ურჩ ექმნა, ამისთჳს რომელიცა-იგი აქუნდა, წარწყმიდა და სამოთხით ექსორია იქმნა.
121. და კუალად არიან ვიეთნიმე, რომელნი დღეთა მათ მარხვათასა შაბათ-კჳრიაკეთა მწუხრამდის იმარხვენ და ესეცა უწესოვე არს, რამეთუ მარკიანელნი და მესალიანელნი მწვალებელნი შაბათსა და კჳრიაკესა სხუათავე დღეთა თანა შეჰრაცხვენ.
122. გარნა არა წეს არს შაბათსა ანუ კჳრიაკესა მარხვაჲ, თჳნიორ ხოლო დიდისა შაბათისა, რამეთუ შაბათი იკურთხა, რამეთუ მაშინ განისუენა ღმერთმან საქმეთა მისთაგან, ხოლო კჳრიაკე წმიდა იქმნა აღდგომისათჳს უფლისა.
123. და არიან დღენი ესე ჴსნილი.
124. ხოლო არა ჯერ-არს ქმნაჲ შრომისაჲ ბრძანებულსა ზედა, ვითარცა დავით იტყჳს, არამედ ვითარცა განწესებულ არს: ჯერ-არს შაბათისა და კჳრიაკისა ჟამსა მას სამხრისასა ჴსნად პირისა ჭამადითა სამარხვოჲთა,
125. რამეთუ არათუ განიყოფვიან რიცხჳსაგან ორმეოცთა დღეთასა პირისა ჴსნისათჳს, ხოლო ხუთთა მათ დღეთა იმარხვიდენ, ვითარცა ვის ძალ-ედვას და გულსმოდგინებაჲ აწუევდეს.
126. აწ უკუე კანონსა მას დავამტკიცებთ, რომელი იტყჳს, ვითარმედ: „უკუეთუ ვინ იმარხვიდეს კჳრიაკესა, ანუ შაბათსა, თჳნიერ ხოლო ერთისა მის უკუეთუ მღდელი იყოს, აღიჴოცენ, უკუეთუ ერისკაცი იყოს, უზიარებლობაჲ მიეცინ.
127. რამეთუ გუასმიეს, თუ ჰრომისა ქუეყანასა მარხვათა შაბათსა იმარხვენ, არა კჳრიაკესა.
128. ვამცნებთ უკუე მათცა, რაჲთა არა იქმოდინ ამას.
129. ამისთჳს ვაუწყოთ პაპსა ჰრომისასა, რაჲთა განაწესოს არღარა ქმნად ერისა მის მარხვაჲ შაბათისაჲ.
130. იზ. ეგრეთვე გუესმა, თუ ქუეყანასა სომხეთისასა შაბათ-კვრიაკეთა წმიდათა მარხვათასა ჭამენ ყველსა და კვერცხსა და სხუასა ყოველსა წუელასა.
131. ესე უკუე უჯერო არს და სრულიად უწესოჲ, რამეთუ ეშმაკი რომელთამე მარჯულ აცთუნებს და რომელთამე მარცხენით წარსტყუენავს.
132. ხოლო ჩუენ სამეუფოსა გზასა სლვაჲ თანა-გუაც და ვითარცა ზემო ვთქუთ, თუ არა წეს არს შაბათსა და კჳრიაკესა მარხვაჲ, არამედ ჯერ-არს ჟამსა სამხრისასა პირის ჴსნაჲ ჭამადითა სამარხვოჲთა,
133. ეგრეთვე აწ მარცხენითისა ამის ცთომისაგან განვაკრძალებთ ყოველთა ქრისტიანეთა და ვამცნებთ, რაჲთა ყოველსავე სოფელსა ეკლესიაჲ ღმერთისაჲ ერთსა წესსა ზედა ეგოს და წმიდათა მარხვათა წესიერად აღასრულებდენ და განყენებულ იყვნენ, ვითარცა-იგი ჴორცის ჭამისაგან,
134. ეგრეთვე ყოვლისავე წუელისაგან, ყველისა და სძისა და კუერცხისა და ყოვლისავე წუელისა, რომელნი-იგი ნაშობნი არიან და ნაყოფნი ცხოვართა და ზროხათა და მფრინველთანი და არა ჯერ-არს წმიდათა მარხვათა გემოჲს ხილვაჲ მათი.
135. ხოლო რომელთა ესე წესი არა დაიმარხონ, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცნენ მღდელობისაგან, უკუეთუ ერისკაცნი იყვნენ, განიკუეთნენ ზიარებისაგან და ეკლესიისა.
136. და ესეცა გუესმა, თუ ქუეყანასა მას სომხეთისასა წუელასა და თევზსა და ღჳნოსა ერთად შეჰრაცხვენ და ესე სრულიადი არს სიცოფე და უგუნურებაჲ და წარტყუენვაჲ მტერისაგან.
137. ჭეშმარიტად ყოველი უწესოჲ და განდრეკილი მოძღურებაჲ ეშმაკისა მიერ მოპოვნებულ არს.
138. ხოლო ჩუენ უწყით, ვითარმედ არარაჲ არს ზიარებაჲ, არცა თჳსებაჲ წუელისა და თევზისაჲ და ზეთისა და ღჳნისაჲ.
139. იგინი უკუე, რომელნი ამათ შეაერთებენ, წესისაგან კათოლიკე ეკლესიისა განყოფილ არიან დღეთა მათ წმიდათა მარხვათასა.
140. წუელისა ჭამად არცა შაბათ-კჳრიაკეთა, არცა სხუათა დღეთა ვის ჴელ-ეწიფების.
141. ხოლო თევზი და ზეთი და ღჳნოჲ, ვითარცა ვის ძალ-ედვას, მარხვადცა ჴელ-ეწიფების და უძლურებისათჳს ანუ სხჳსა რაჲსმე სათანადოჲსა მიზეზისა განჴსნად არა დაყენებულ არს, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „ყოველივე წესიერად და სათნოდმცა აღესრულების“.
142. დღესასწაულიცა ხარებისაჲ, უკუეთუ მარხვათა იყოს, რომელსაცა დღესა დახუდეს, ჴსნილ არს მიღებაჲ თევზისა და ზეთისა და ღვნისაჲ წესიერად.
143. იჱ. წმიდათა მოციქულთა მიერ დადებულსა მას წესსა ჩუენცა დავამტკიცებთ, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „გამცნებთ თქუენ, მორწმუნენო ერნო ქრისტესნო,
144. რაჲთა დაიმარხნეთ მცნებანი უფლისანი და დღესასწაულობდეთ დღესასწაულთა ცხორებისა ჩუენისათა: პირველად შობასა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესსა, ოდეს-იგი იშვა ჴორციელად წმიდისა ქალწულისა მარიამისგან, რომელი განვაწესეთ დღესასწაულობად თუესა დეკემბერსა კე.
145. ამისა შემდგომად დღესასწაულობდით დღესა მას ნათლისღებისა უფლისასა, თუესა იანვარსა ვ, ოდეს-იგი ნათელ-იღო იორდანესა მდინარესა იოვანესგან ნათლისმცემელისა და მოვიდა მის ზედა სული წმიდაჲ სახედ ტრედისა და მამამან ზეგარდმო წამა ძედ საყუარელად.
146. ხოლო შემდგომად ამის დღესასწაულისა, წარჴდენ რაჲ დღენი რავდენნიმე და მოეახლოს ჟამი ქრისტეს ვნებისა და აღდგომისაჲ, უწინარეს შჳდისა შჳდეულისა, განგჳიწესებიეს მარხვაჲ ორმეოც დღჱ, რომელი-იგი მიიღებს დაწყებასა დღესა ორშაბათსა და აღესრულების დღესა პარასკევსა.
147. ესევითარნი-იგი ორმეოცნი დღენი იმარხნეთ რაჲ, მოღუაწებით და ლმობიერითა ლოცვითა აღასრულეთ კჳრიაკე ბზობისაჲ და შეწირეთ უფლისა გალობაჲ, ვითარცა ყრმათა მათ უმანკოთა მიეგებვოდეს რაჲ და იტყოდეს: „ოსანა მაღალთა შინა, კურთხეულ არს მომავალი სახელითა უფლისაჲთა“.
148. და მეყსეულად იწყეთ მარხვად შჳდეულსა მას ქრისტეს ვნებისასა და იმარხენით დღენი იგი წარწყმედულთა მათთჳს ჰურიათა, რამეთუ ესრეთ გუამცნო უფალმან, რაჲთა ვიმარხნეთ ექუსნი იგი დღენი ურჩულოებისა მისთჳს ჰურიათაჲსა და ვიგლოვდეთ წარწყმედისათჳს მათისა,
149. რამეთუ თავადიცა უფალი ცრემლოოდა მათთჳს, რამეთუ დღესასწაულსა მას მათსა შეიპყრეს უფალი და მისცეს სიკუდილად და უცხოთესლმან მან მსაჯულმან დაიბანნა ჴელნი თჳსნი წინაშე ერისა მის და თქუა: „უბრალო ვარ მე სისხლისაგან მართლისა ამის, თქუენ იხილეთ“.
150. ხოლო ჰურიათა ჴმა-ყვეს: „სისხლი მაგისი ჩუენ ზედა და შვილთა ჩუენთა ზედა და არა გჳვის მეფე, გარნა კეისარი“.
151. ამისთჳს ჯერ-არს გლუაჲ წარწყმედისა მათისაჲ, ნუუკუე მოიქცენ და შეინანონ, ამისთჳს დღეთა მათ ვნებისათა განგჳწესებიეს მარხვაჲ ექუსი დღე – ორშაბათითგან ვიდრე შაბათამდე –
152. და მასვე ხუთშაბათსა აღასრულეთ ჴსენებაჲ სერობისაჲ მის რომელ აღასრულა უფალმან მოწაფეთა თჳსთა თანა და მისცა მათ აღსრულებაჲ საიდუმლოთაჲ და მერმე მოირტყა არდაგი და დაჰბანნა ფერჴნი მათნი.
153. ამისა შემდგომად განვიდა მათ თანა ლოცვად მტილსა მას, სადა-იგი მოვიდა იუდა ჰურიათა თანა და შეიპყრეს იგი და წარადგინეს წინაშე მღდელთმოძღურისა მის უღირსისა და მიერ წარიყვანეს და მისცეს პონტოელსა პილატეს და დასაჯეს სიკუდილად უბრალოდ იგი.
154. ამათ დღეთა იჴმარებდით პურსა და წყალსა და მხალსა, რამეთუ დღენი არიან გლოჲსა და არა დღესასწაულობისანი.
155. და შაბათიცა იგი იმარხეთ.
156. არა თუ შაბათისაჲ ჯერ-არს მარხვაჲ, არამედ მის ოდენ შაბათისაჲ, რამეთუ დამბადებელი ყოველთაჲ საფლავსა შინა იყო.
157. ამისთჳს პარასკევსა მას და შაბათსა იმარხეთ ჯუარცუმისათჳს უფლისა და დაფლვისა.
158. რომელი შემძლებელ იყოს, ორსავე მას დღესა ნურას ჭამს, ვიდრე შუაღამემდე შაბათისა, ხოლო რომელსა ესე ვერ შეეძლოს, პარასკევსა მწუხრი მიიღოს საზრდელი პური და წყალი
159. და შაბათი კუალად იმარხოს შუაღამემდე, რამეთუ უფალმან ესრეთ ბრძანა: „ოდეს ამაღლდეს მათგან სიძე იგი, მაშინ იმარხონ“.
160. ამათ უკუე დღეთა ამაღლდა ჩუენგან და ჯუარსა შეემრსჭუალა(!) და საფლავსა დაიდვა.
161. ამისთჳს გამცნებთ თქუენ მარხვასა, ვითარცა ჩუენ ვიმარხეთ დღეთა მათ.
162. ხოლო მწუხრი შაბათსა, განთიად ერთშაბათისა მის, რომელ არს კჳრიაკე, მწუხრითგან შუაღამემდის იღჳძებდით და ლოცევდით და აღდგომასა მას უფლისასა შეწირეთ მსხუერპლი იგი უსისხლოდ, ვითარცა თავადმან ბრძანა, ვითარმედ: „ამას იქმოდეთ მოსაჴსენებელად ჩემდა“.
163. და ეზიარნეთ რაჲ ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა, განიჴსენით მარხვაჲ და განთიად წმიდასა მას კჳრიაკესა იხარებდით, რამეთუ წინდი იგი, დასაბამი აღდგომისა ჩუენისაჲ, იესუ ქრისტჱ აღდგა მკუდრეთით,
164. და მესამესა ჟამსა დღისასა აღასრულეთ წმიდაჲ ჟამისწირვაჲ და ეზიარენით საიდუმლოთა ქრისტესთა და იხარებდით სიხარულითა წესიერითა და იყავნ ესე თქუენდა შჯულად სამარადისოდ, ვიდრემდის მოვიდეს უფალი მეორითა მით დიდებულითა მოსლვითა მისითა.
165. ხოლო აღასრულოთ რაჲ დღჱ იგი აღდგომისაჲ, რომელ არს აღვსებაჲ, პირველით დღითგან კჳრიაკით აღრაცხეთ დღჱ ორმეოცი და აღასრულეთ დღესასწაული ამაღლებისა უფლისაჲ.
166. და შემდგომად ათისა დღისა, რომელ არს დღითგან აღდგომისაჲთ დღჱ მეერგასისე, იყავნ თქუენდა დღესასწაული დიდი, რამეთუ მას დღესა ჟამ ოდენ მოავლინა ჩუენ ზედა უფალმან ნიჭი სულისა წმიდისაჲ.
167. ხოლო შემდგომად დღისა მის, რომელ არს მარტჳლიაჲ, დღესასწაულობდით შჳდეულსა მას და მერმე კუალად იმარხეთ, რამეთუ ესრეთ ჯერ-არს სიხარული ნიჭთა ზედა ღმრთისათა და კუალად მარხვაჲ შემდგომად განსუენებისა,
168. რამეთუ ყოველნი წმიდანი და წინაწარმეტყუელნი იმარხვიდეს, ვითარცა მოსესთჳს წერილ არს და ელიაჲსთჳს და დანიელისთჳს;
169. ხოლო შემდგომად მარხვისა მის ყოველთა ოთხშაბათ-პარასკევთა გამცნებთ თქუენ მარხვად ძალისაებრ კაცად-კაცადისა და ნამეტნავსა მას მარხვისა თქუენისასა მისცემდით გლახაკთა.
170. ხოლო ყოველსა შაბათსა, გარეშე ერთისა მის, და ყოველსა კჳრიაკესა შეკრბებოდეთ ლოცვად და ჟამისწირვად და იხარებდით სიხარულითა სულიერითა,
171. რამეთუ ბრალსა ქუეშე არს, რომელმან კჳრიაკე იმარხოს, ანუ მარტჳლიაჲ, ანუ სხუანი იგი საუფლონი დღესასწაულნი, რამეთუ არა ჯერ-არს ესევითართა მათ დღესასწაულთა გლოაჲ, არამედ სიხარული და მადლობაჲ ღმრთისაჲ.
172. ხოლო მარხვაჲ თქუენი ნუმცა არს ორგულთა მათ თანა მწვალებელთა, რომელნი იმარხვენ ორშაბათსა და ხუთშაბათსა და შაბათსა.
173. ხოლო თქუენ, მორწმუნენო, ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა ჴელ-გეწიფების მარხვად და უმეტესად ოთხშაბათსა და პარასკევსა, რამეთუ ოთხშაბათსა უფლისათჳს ბოროტი იგი განძრახვაჲ იქმნა ჰურიათაჲ და პარასკევსა ჯუარს ეცუა უფალი, ამისთჳს განწესებულ არს ორთა მათ დღეთა მარხვაჲ.
174. ხოლო შაბათსა ნუ იმარხავთ, რამეთუ დღე არს დაბადებისა ჴსენებაჲ და კჳრიაკესა ყოველსა დღესასწაულობდით, რამეთუ დღჱ არს ქრისტეს აღდგომისაჲ.
175. ერთსა ხოლო შაბათსა ჯერ-არს მარხვაჲ დაფლვისა მის უფლისა, ვითარცა ზემოწერილ არს, რამეთუ მოსეცა ესრეთ განუწესა ერსა მას ისრაჱლისასა ბრძანებითა უფლისაჲთა სამგზის დღესასწაულობად წელიწადსა შინა:
176. დღესასწაულსა მას უცომოებისასა, ათოთხმეტითგან პირველისა თჳსა ვიდრე შჳდ დღემდე, უცომოჲსა და ველისყრდელისა ჭამად და მიერითგან აღრაცხვად ერგასის დღჱ და დღესასწაულობად;
177. და კუალად იე მეშჳდისა თჳსასა აღსრულებად დღესასწაულსა კარვობისასა.
178. ამისთჳს აღესრულებიან ჩუენ მიერცა ქრისტეანეთა სამნი მარხვანი წელიწადსა შინა, რომელთა მოასწავებდეს დღესასწაულნი იგი.
179. და უმეტეს სამთა მათ მარხვათა საეკლესიოდ არა ჯერ-არს მარხვისა ქადაგებაჲ, კაცად-კაცადი ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა და უმეტესად ოთხშაბათ-პარასკევსა, ვითარცა ძალ-ედვას, იმარხევდინ, ვითარცა წერილ არს კუალად განგებასა შინა მოციქულთასა,
180. ვითარმედ: „ჩუენ, პეტრე და პავლე გამცნებთ თქუენ: მონანი, გინა აზნაურნი შურებოდინ სხუათა მათ დღეთა, ხოლო შაბათსა და კჳრიაკესა მოვიდოდენ ეკლესიად, რაჲთა ისმენდენ სწავლასა ღმრთისმსახურებისასა“.
181. შჳდეულსა მას ვნებისასა და შემდგომად აღდგომისა შჳდეულსა ახალ კჳრიაკისასა უქმობაჲ არს, რამეთუ ერთი იგი შჳდეული ვნებისაჲ არს და მეორე აღდგომისაჲ.
182. დღესასწაულსა ამაღლებისასა უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ იქმნა აღსრულებაჲ ქრისტეს განგებულებისაჲ.
183. მარტჳლიად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ მოვიდა სული წმიდაჲ.
184. ქრისტეშობად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ იშვა უფალი ჩუენი იესუ ქრისტჱ ქალწულისაგან.
185. განცხადებად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ ნათელ-იღო უფალმან და მამამან და წამა ძედ საყუარელად და სული წმიდაჲ მოვიდა მის ზედა სახედ ტრედისა.
186. ესე დღესასწაულნი: ქრისტეშობაჲ და განცხადებაჲ და ბზობაჲ, ჯუარცუმაჲ და აღდგომაჲ, ამაღლებაჲ და მარტჳლიაჲ არიან წმიდათა მოციქულთა მიერ განწესებულ,
187. ხოლო სხუანი იგი დღესასწაულნი: მიგებებაჲ, ფერისცვალებაჲ, ამაღლებაჲ ჯუარისაჲ, რომელ არს ჯუართა პყრობაჲ, ხარებაჲ წმიდისა ღმრთისმშობლისაჲ და მიცვალებაჲ მისი და ღმრთისმშობლის შობაჲ და ტაძრად მოყვანებაჲ და ენკენიაჲ, ესე წმიდათა კრებათაგან დაწესებულ არიან.
188. და ეგრეთვე ჯერ-არს დღესასწაულობაჲ და უქმობაჲ, ვითარცა ზემოწერილ არს მოციქულთა განგებითა.
189. ეგრეთვე წმიდათა მოციქულთა საჴსენებელსა განწესებულ არს დღესასწაულობაჲ.
190. ესე ყოველი აღვწერეთ განწესებისაებრ წმიდათა მოციქულთა და მამათაჲსა, რაჲთა უწყოდინ ყოველთა, თუ ვითარ არს წესი მარხვისაჲ, ანუ ოდეს არა ჯერ-არს მარხვაჲ.
191. ხოლო სხუათა ყოველთა დღეთა მარხვაჲ წესიერი კეთილ არს და შუენიერ და ნაყროვნებაჲ და მთრვალობაჲ ბოროტ არს და სავნებელ.
192. რამეთუ მარხვაჲ სამოთხესვე შინა განიწესა.
193. პირველი მცნებაჲ ესე მიიღო ღმრთისაგან ადამ: არა ჭამად ხისა მისგან ცნობადისა, რომელ-ესე მცნებაჲ იყო მარხვისაჲ.
194. უკუეთუმცა მაშინ ადამს და ევას ემარხა, არამცა საჴმარ იყო აწ ჩუენდა მარხვაჲ.
195. ვინაჲთგან მათ არა იმარხეს, გამოვვარდით სამოთხით და საჴმარ იქმნა მიერითგან მარხვაჲ, ამისათჳს მოვიდა უფალი სოფლად და იმარხა ორმეოც დღჱ, რაჲთა წამალი ცხორებისა გუასწავლოს.
196. საცნაურ არს უკუე, ვითარმედ ჯერ-არს მარხვაჲ წესიერი სათნოჲ უფლისაჲ, ესე იგი არს უცხო ყოფაჲ თავთა ჩუენთაჲ ყოველთაგან ბოროტთა და ყოვლისაგან ნაყროვნებისა და მთრვალობისა, რაჲთა სთნდეს უფალსა ცხორებაჲ ჩუენი და ღირს-გუყვნეს სასუფეველსა მისსა.
197. ით. მრავალთა ეკლესიათა ხუცესნი ანუ დიაკონნი დაუტეობენ ეკლესიათა თჳსთა, სადა-იგი იკურთხნეს და სხუათა ებისკოპოსთა შეეწყნარებიან და თჳნიერ წამებისა თჳსისა ებისკოპოსისა სხუათა ეკლესიათა დაეწესებიან და ამით ჯერითა იქმნებიან ურჩ და დაუდგრომელ;
198. ამისთჳს განვაწესებთ და ვამცნებთ ყოველთა, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, ანუ კერძოდიაკონსა თჳნიერ წიგნისა განსატევებელისა თჳსისა ებისკოპოსისა,
199. სხუასა სამრემლოსა მისლვად და სხუასა ეკლესიასა დაწესებად საბრალობელად ებისკოპოსისა მის მაკურთხეველისა მისისა, არამედ ენებოს თუ წარსლვად სამრემლოდ სხჳსა ებისკოპოსისა, თჳსისა ებისკოპოსისა წიგნითა და წამებითა წარვედინ.
200. ხოლო რომელმან წესი არა დაიმარხოს, არამედ თჳსითა თავჴედობითა შეურაცხ-ყოს ებისკოპოსი თჳსი და სხუად სამრემლოდ ვიდოდის, ესევითარი იგი აღიჴოცენ მღდელობისგან.
201. გარნა თუ უდაბნოს განვიდოდის მონოზონებად და სრულიად იჯმნიდეს სოფლისაგან, მაშინ ებისკოპოსმანცა ლოცვით და კურთხევით წარმგზავნოს და ყოვლადვე არა დააყენოს კეთილისა მის გზისაგან, არამედ თანაშემწე-ეყოს სიტყჳთ და საქმით.
202. კ. უკუეთუ ადგილთა რომელთამე ზედადასხმაჲ იქმნას წარმართთაჲ ანუ სხუაჲ რაჲმე მოიწიოს განსაცდელი და მღდელ-დიაკონნი მათ ეკლესიათანი განიბნივნენ და სხუად სამრემლოდ წარვიდენ,
203. უკუეთუ მადლითა ღმრთისაჲთა გარდაჰჴდეს შიში იგი წარმართთაჲ, ანუ განსაცდელი იგი, რომლისათჳს დაუტევნეს თჳსნი ეკლესიანი, დასცხრეს, თჳსთავე ეკლესიათა ვამცნებთ მიქცევად.
204. და უმიზეზოდ ნუ დაუტეობენ სრულიად ეკლესიათა თჳსთა.
205. ხოლო რომელმან წესი ესე არა დაიმარხოს, არა ჴელ-ეწიფების მღდელობაჲ, ვიდრე თჳსადვე ეკლესიად მიიქცეს, უკუეთუ ჯეროვანი მიზეზი არა აქუნდეს.
206. ეგრეთვე ებისკოპოსი, რომელმან სხჳსა ებისკოპოსისა ხუცესი, ანუ დიაკონი, თჳნიერ წამებისა ებისკოპოსისა მის შეიწყნაროს, კანონსა და ბრალსა ქუეშე არს.
207. კა. ჯერ-არს წინამძღუართა ეკლესიათასა, უკუეთუ ეგებოდის, მარადღჱ, უკუეთუ არა –
208. კჳრიაკესა დღესა დასტურად სწავლად მღდელდიაკონთა და ყოვლისავე ერისა სიტყუათა და სწავლათა ღმრთისმსახურებისათა და მართლაღსაარებისათა საღმრთოთა წერილთაგან და მოძღურებისაგან წმიდათა მამათაჲსა.
209. და ნუმცა მიდრკებიან წესთაგან და განგებათა ღმერთშემოსილთა მამათაჲსა, არამედ სიტყუაჲცა წერილისაჲ, უკუეთუ შორის მოვიდეს, ნუმცა სხუაებრ თარგმნიან,
210. გარნა ვითარცა მნათობთა მათ ეკლესიისათა თარგმნეს და მათისა მის თქუმულისა მეცნიერებითა აჩუენებდენ თჳსსა გულისჴმის-ყოფასა, ვიდრეღა თავისა მიერ თჳსისა შემზადებულთა მოძღურებათა,
211. რამეთუ სწავლათაგან წმიდათა მათ მამათა მოვალს ერი იგი მორწმუნე მეცნიერებად სათნოებათა და განკრძალვად უჯეროთა საქმეთაგან, რაჲთა განეყენნენ ყოვლისაგანვე ცოდვისა და ჰმონებდენ უფალსა მოქალაქობითა კეთილითა, რაჲთა მიემთხჳვნენ ცხორებასა საუკუნესა.
212. კბ. არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა სხჳსა ებისკოპოსისა სამრემლოსა ქალაქსა ანუ სოფელსა საეროდ მოძღურებად, ანუ კურთხევად ხუცისა, გინა დიაკონისა უნებლად ებისკოპოსისა მის ადგილისა.
213. უკუეთუ კულა საქმესა ამას წარმდებებით იქმოდის, თავსა თჳსსა ბრალეულ-ჰყოფს აღჴოცად ებისკოპოსობისაგან და წესსა ხუცობისასა მოსლვად.
214. კგ. რომელნიცა მღდელნი ანუ დიაკონნი ბრალთა შინა განსაკუეთელთა იპოვნენ და აღიჴოცნენ მღდელობისაგან,
215. უკუეთუ გულსმოდგინედ განეყენნენ ბრალთა მათ, რომელთათჳს მადლისა მისგან მღდელობისაგან აღიჴოცნეს და სინანული მოიგონ, ზიარებისაგან არა განეყენნენ, არამედ წიგნის მკითხველთა წესსა იყვნენ.
216. უკუეთუ კულა შემდგომად მღდელობისაგან აღჴოცისა კუალადცა მათვე ცოდვათა ერეოდინ, უზიარებლობაჲცა დაესაჯოს და სრულიად ერისკაცთა თანა შეირაცხნენ და ყოვლადვე მოწესეობისაგან განეყენნენ.
217. კდ. უკუეთუ ვინ მღდელთმოძღუარმან ქრთამითა და საფასისა მიღებითა აკურთხოს ებისკოპოსი, ანუ ხუცესი, ანუ დიაკონი, ანუ რომელიცა მოწესეთაგანი და სასყიდლის სავაჭრო-ყვის უსყიდელი იგი მადლი და არა სათნოებისათჳს მისცეს მღდელობაჲ,
218. არამედ ქრთამისათჳს და საფასისა, ესე-ვითარი იგი მღდელთმოძღუარი, გინათუ კათალიკოზი, გინათუ ებისკოპოსი აღიჴოცენ მღდელთმოძღუარებისაგან.
219. და მის მიერ ქრთამითა და საფასითა კურთხეული იგიცა აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
220. და რომელნიცა შუამდგომელ და მომატყუებელ ესევითარისა მის უწესობისა იყვნენ – იგინიცა, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცებიან, უკუეთუ მონაზონი ანუ ერისკაცნი იყვნენ, ეკლესიით განისხმიან,
221. რამეთუ ამის ჯერისათჳს ყოველთა წმიდათა კრებათა დიდი განკრძალულებაჲ დადვეს და მძიმჱ კანონი ესევითარისა საქმისა მოქმედთა ზედა.
222. და წმიდათა მოციქულთა რჩულისკანონსა ესრეთ წერილ არს: „უკუეთუ ვინმე ებისკოპოსობისა პატივი საფასითა მიიღოს, ანუ ხუცობისაჲ, ანუ დიაკონობისაჲ,
223. აღიჴოცენ მღდელობისაგან საფასით კურთხეული იგი და მაკურთხეველიცა მისი და განიკუეთენ სრულიად ზიარებისაგან, ვითარცა სჳმონ მოგჳ განიკუეთა ჩემ მიერ პეტრეს მოციქულისა“.
224. ჰხედავთა რაბამი არის ესე ცოდვაჲ, რამეთუ სხუათა ცოდვათათჳს არასადა წერილ არს აღჴოცაჲ მღდელობისაგან და განყენებაჲ ზიარებისაგან ხოლო ამის ბრალისათჳს ორივე განაწესეს წმიდათა მოციქულთა – აჴოცა მღდელობისაგან და უზიარებლობაჲ?
225. წარიკითხეთ ებისტოლეცა, რომელი მიუწერა წმიდამან მამამან ჩუენმან ბასილი კესარიელმან თჳსთა ებისკოპოსთა, რომელსა შინა დიდად დაამძიმებს ამას საქმესა და იტყჳს,
226. ვითარმედ: „საქმე ესე, რომლისათჳს მოგიწერ, რომელ ყოვლადვე ითქუაცა და საეჭჳ იქმნა, დიდითა მწუხარებითა აღავსო სული ჩემი და დაუჯერებელად შევჰრაცხე.
227. აწ უკუე ამის პირისათჳს დაწერილი ესე წიგნი, რომელსა შეუცნობიეს თავსა თჳსსა ესევითარი საქმჱ, შეიწყნარენ საკურნებელად, ხოლო რომელსა არა შეუცნობიეს, შეიწყნარენ განსაკრძალველად.
228. ხოლო უკუეთუ ვინ უწესოჲ იყოს, მიიღენ ესე დამოწმებაჲ, არამედ ვევედრები ღმერთსა, რაჲთა არავინ თქუენგან იპოოს ესრეთ უწესო.
229. ხოლო რაჲ არს საქმე იგი, რომლისათჳს ამას ვიტყჳ?
230. იტყჳან ვიეთნიმე, თუ თქუენგანნი ვინმე ებისკოპოსნი აკურთხევდენ რაჲ მღდელთა, მიიღებენ მათგან საფასესა და არა ქრთამ ანუ საფასედ სახელ-სდებენ, არამედ რეცა პატიოსანსა რასმე სახელსა უწესენ ევლოგიად.
231. და ესე უძჳრესი არს, რამეთუ უკუეთუ ვინმე ბოროტსა სახითა კეთილისაჲთა იქმოდის, ორკეცისა ტანჯვისა ღირს არს, რამეთუ იქმს ბოროტსა და სახესა მას, გინა სახელსა კეთილისასა იჴმარებს შემწედ თჳსისა ცოდვისა.
232. ესევითარი უკუე საქმჱ უკუეთუ ვის უქმნიეს, ნუღარამცა ქმნილ არს, არამედ აკრებულმცა არს სრულიად.
233. უკუეთუ არა აკრბეს, სამართალ არს თქმად მისა მიმართ, რომელი საფასესა მას მიიღებდეს, რაჲ-იგი ჰრქუა პეტრე მოციქულმან სჳმონს, რომელსა-იგი ენება საფასითა მოსყიდაჲ მადლისა მის სულისა წმიდისაჲ,
234. ვითარმედ: „ვეცხლი შენი შენთანავე იყავნ წარსაწყმედელად შენდა, რამეთუ ნიჭსა მას ღმრთისასა ჰგონებ ფასითა მოპოვნებად“.
235. რამეთუ უსუბუქეს იყო უსწავლელისაჲ მის უმეცრებით თხოვაჲ საფასით მადლისაჲ მის, ვიდრეღა აწ რომელნი მეცნიერებით ჰყიდდენ ნიჭსა ღმრთისასა,
236. რამეთუ ნიჭი იგი, რომელი შენ, ჵ კაცო უგუნურო, უსასყიდლოდ მიიღე, უკუეთუ სასყიდლად მიჰყიდდე, გამოეჴუები მადლისა მისგან, ვითარმცა ეშმაკისადამცა მისყიდულ იყავ, რამეთუ ვეცხლის საფარდულ-ჰყოფ ეკლესიასა, სადა-იგი რწმუნებულ არს ჩუენდა ჴორცი და სისხლი ქრისტესი.
237. ესევითარი უკუე საქმე ბოროტ არს და უჯერო.
238. ხოლო არს ესევითარისა საქმისა მოქმედთაგან ესეცა ჴელოვნებაჲ მოპოვნებული.
239. ჰგონებენ თუ არა არს ცოდვაჲ, უკუეთუ ჟამსა მას კურთხევისასა არა მიიღონ საფასე იგი, არამედ შემდგომად კურთხევისა მიეცეს;
240. არამედ ესე ერთი არს, გინათუ პირველ მიიღოს, გინათუ – შემდგომად, ქრთამ ეწოდების, რომელი მის პირისა და მის საქმისათჳს მიეცეს.
241. გევედრები უკუე ესევითარი შემოსავალი და უფროჲსღა გზაჲ გეჰენიად მიმყვანებელი განიშორეთ თქუენგან და განიოტეთ და ნუ შეაგინებთ ჴელთა თქუენთა უჯეროჲთა მით შესაძინელითა
242. და უღირს-ჰყოფთ თავთა თქუენთა წმიდათა საიდუმლოთა აღსრულებისა და შემინდვეთ, რომელ დაუჯერებელისა ამის საქმისათჳს ვითარცა დარწმუნებულისა განჩინებასა ვჰყოფ.
243. უკუეთუ ვინ შემდგომად ამის ებისტოლისა იკადროს საფასითა და ქრთამითა კურთხევად მღდელისა, წარიკითხენ კანონი წმიდათა მოციქულთაჲ და ჩუენთა ამათ ეკლესიათა საკურთხეველთაგან იჯმენინ
244. და განეშორენ და მოიძიენ სხუაჲ ადგილი, სადა ჴელ-ეწიფებოდის ნიჭსა ღმრთისასა სყიდად და განსყიდად, რამეთუ ჩუენდა ეკლესიათა ღმრთისათა ესე ჩუეულებაჲ არა გუაქუს.
245. ერთი ხოლო სიტყუაჲ მიგითხრა და ჴმა-ვყო.
246. ესე საქმენი ვეცხლისმოყუარებისაგან იქმნებიან, ხოლო ვეცხლისმოყუარებაჲ ძირი არს ყოველთა ბოროტთა და ეწოდების მას კერპთმსახურება.
247. აწ უკუე მცირედისა ვეცხლისათჳს ნუვინ აღირჩევს კერპთმსახურებასა უფროჲს ქრისტეს მსახურებისა, ნუცამცა კუალად ჰბაძავს იუდას და საფასისა მიღებითა მით განსცემს მეორედ უფალსა, რომელი-იგი ერთგზის ჩუენთჳს ჯუარს ეცუა,
248. რაჲთა არა აკალდამა იწოდნენ ადგილნი იგი და ჴელნი ესევითართა მათ ნაყოფთა შემწყნარებელნი“.
249. ესე არს ებისტოლე და კანონი დიდისა ბასილისი.
250. აწ უკუე ბრძანებისაებრ მოციქულთაჲსა და განჩინებისაებრ წმიდათა კრებათაჲსა და სიტყჳსაებრ წმიდისა და ნეტარისა ბასილისა ჩუენცა განვაკრძალებთ ყოველთა მღდელმოძღუართა ბოროტისა ამის ბრალისაგან.
251. ხოლო რომელმან უგულებელ-ყოს წესი ესე და კანონი და ქრთამითა და საფასითა აკურთხოს ებისკოპოსი ანუ მღდელი, ზემოწერილსა მას კანონსა თანამდებ არს მაკურთხეველიცა და რომელი ქრთამითა იკურთხოს, ორნივე უღირს არიან და აღჴოცილ მღდელობისაგან.
252. კე. ნუმცა ვის ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა, ანუ ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, რაჲთამცა აზიარა ვის უხრწნელი ჴორცი და სისხლი ქრისტესი და ზიარებისა მისთჳს მოიღომცა მისგან ვეცხლი, ანუ სხუაჲ რაჲმე ნიჭი,
253. რამეთუ არა ისყიდების მადლი ქრისტესი, არცა საფასისა მიღებითა სიწმიდესა მას სულიერსა მივცემთ, არამედ რომელნი ღირს იყვნენ ზიარებასა, მას უსასყიდლოდ ვაზიარებთ.
254. უკუეთუ კულა იპოოს ვინ მოწესეთაგანი, რომელ წმიდისა ზიარებისათჳს ფასსა რასავე მიიღებდეს, აღიჴოცენ ვითარცა მობაძავი სიმონისი, რომელი ვეცხლითა ჴელ-ჰყოფდა სყიდად მადლსა მას სულისა წმიდისასა და ემხილა მოციქულისა პეტრეს მიერ.
255. კვ. არავის ჴელ-ეწიფების მღდელობისა ანუ მონოზონებისა წესსა შინა მყოფსა ცხენთა სარბიელსა მისლვად, რომელსა ეწოდების იპოდრომი, ანუ მგოსანთა და მსახიობელთა სიმღერისა სმენად,
256. არამედ ქორწილსაცა თუ მოწესეთაგანი ვინმე იწოდოს და მივიდეს პურის ჭამად, ვინაჲთგან მგოსანნი და მსახიობელნი და მომღერალნი შემოიყვანნენ, უჴმს მოწესესა მას აღდგომაჲ და სახედ თჳსად წარსლვაჲ, რამეთუ ესრეთ განწესებულ არს წმიდათა მამათაგან.
257. კზ. ესეცა წესი არს პირველთა კრებათა მიერ დაწესებული უკუეთუ ეკლესიასა რომელსაცა აქუნდენ აგარაკნი ანუ სოფელნი, არავის ჴელ-ეწიფების წარღებად ეკლესიისა მისგან, უფროჲსად უკუეთუ ოცდაათ წლამდე უფლებულ იყოს მის აგარაკისა და ეკლესიაჲ იგი მიუმძლავრებელად.
258. უკუეთუ კულა შინაგან, ოცდაათისა წლისა იქმნას რაჲ მის შორის იჭჳ და ცილობაჲ, ჴელ-ეწიფების მოჭრტინავთა მათ, რომელნი იჩემებდენ აგარაკსა მას, ჭრტინვად წინაშე კრებისა ებისკოპოსთაჲსა მის სამრემლოჲსა,
259. რაჲთა გამოიძიონ ჭეშმარიტი და დაამტკიცონ იგი, გინათუ ეკლესიასა მას შესწევდეს ჭეშმარიტებაჲ, გინათუ მოჭრტინავსა.
260. კჱ. არავის ჴელ-ეწიფების მღდელობისა წესსა შინა მყოფსა სამოსლისა ეგევითარისა შემოსად,
261. რომელი არა წეს იყოს მღდელთა და შემოსად, არცა ქალაქთა და სოფელთა შინა რაჲ იქცეოდის, არცა გზასა თუ ვიდოდის, არამედ ესევითარსა იჴმარებდინ სამოსელსა, ვითარი წეს არს მოწესეთა შემოსად.
262. ხოლო რომელმან ესევითარი რაჲ უწესო სამკაული შეიმოსოს, შჳდეულსა ერთსა განეყენოს ზიარებისაგან და ნუღარამცა შეიმოსს უწესოსა მას სამოსელსა საერისკაცოდ დაწესებულსა.
263. კთ. გუესმა, თუ რომელთამე ეკლესიათა ჩვეულებაჲ ქმნილ არს და ჟამსა ახალყურძნობისასა მოიღიან რაჲ ეკლესიას ყურძენი, მიიღიან მღდელთა და შეურიან იგი წმიდასა მას ბარძიმსა ჴორცსა თანა და სისხლსა ქრისტესსა და აზიარიან ერსა ორივე ზოგად.
264. ამისთჳს განვაწესებთ, რაჲთა ესემცა ნუღარა სადა იქმნების, არამედ მოსატევებელად ცოდვათა და ცხორებად საუკუნოდ ჴორცი ხოლო და სისხლი უფლისაჲ მიეცემოდენ ერსა.
265. რამეთუ წმიდასა ზედა საკურთხეველსა არარაჲ ვის სხუაჲ ჴელ-ეწიფების შეწირვად გარნა პური იგი შესაწირავისაჲ და ღჳნოჲ წყლითა განზავებული,
266. რამეთუ წმიდათა მოციქულთა კანონი ესრე ბრძანებს: „ებისკოპოსმან ანუ ხუცესმან, უკუეთუ უმეტეს უფლისა ბრძანებულისა სხუაჲ რაჲმე შეწიროს მსხუერპლად საკურთხეველსა:
267. გინათუ თაფლი, ანუ თუ სძჱ, ანუ ნაცვალად ღჳნისა თაფლუჭი ქმნილი, ანუ მფრინველი რაჲ, ანუ სხუაჲ რაჲმე ცხოელი, გინათუ თესლთაგანი რაჲმე, აიჴოცენ მღდელობისაგან,
268. რამეთუ საკურთხეველსა წმიდასა მას ტრაპეზსა არარაჲ სხუაჲ დაეგების, გარნა პური იგი შესაწირვისაჲ და ღჳნოჲ წყლითა განზავებული და ზეთიმცა მიეცემის აღსანთებელად და საკუმეველი კუმევად ჟამსა მას წმიდისა მის საიდუმლოჲსასა“.
269. ხოლო ყურძენი ახალი და თესლი ეკლესიას მიიღონ და აკურთხონ იგი მღდელთა გარეგან საკურთხეველისა და მისცენ ერსა სამადლობელად ღმრთისა, მომცემელისა მის კეთილთაჲსა.
270. ხოლო წმიდასა საკურთხეველსა ნუმცა-რაჲ ესევითარი შეიწირვის, გარნა ჴორცი და სისხლი ქრისტესი.
271. სხუაჲ ხილი ყოველი, ვის სწადოდის ქველის საქმე, სახლად ებისკოპოსისა ანუ მღდელთაჲსა წარსცეს და მიიღოს კურთხევაჲ.
272. ლ. ყოველივე გუნებავს აღსაშენებლად ეკლესიათა და მორწმუნისა ერისა აღსრულებად.
273. ვინაჲთგან უკუე გუესმა, თუ ვიეთნიმე მღდელნი, უმეტეს განწესებულისა, მოსწრაფე არიან საქმედ და შეითქუმიან თჳსთა მეუღლეთა თანა და შეთქმულებით ერთად შეყოფისაგან და საწოლისა განეყენებიან.
274. ამათ უკუე ესევითარისა შეთქმულებისა მოქმედთა ვამცნებთ და განუწესებთ, რაჲთა არღარა მკჳდრ იყვნენ მეუღლეთა მათ თჳსთა თანა ყოვლადვე, რაჲთა შეთქმულებაჲ იგი მათი სრულ იყოს.
275. ხოლო ესე წესი არა სხჳსა რაჲსათჳსმე, არამედ სულმოკლებისათჳს გონებისა და უძლურებისათჳს ბუნებისა მათისა განვაწესეთ.
276. უკუეთუ ესე შეთქმულობაჲ ჯერ უჩნს, ერთსახედ ნუღარა მკჳდრ არნ, არამედ თითოეული თჳსისაგან იყოფოდენ.
277. ლა. რომელნი სახლთა შინა აღშენებულთა ეგუტერთა ჟამისმწირველნი ხუცესნი იყვნენ, ნებითა და განგებითა ებისკოპოსისა მის ადგილისაჲთა იქმოდინ ამას, ხოლო თჳნიერ მისისა განგებისა არა ჴელ-ეწიფების ქმნად.
278. ლბ. ესე საქმე გუეუწყა ჩუენ, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა ღჳნოსა წყლითა განუზავებელსა შესწირვენ უსისხლოსა მას შესაწირავსა ჟამისწირვისასა და სხუაჲ არს უკუე კუალად ძუელი წვალებაჲ,
279. რომელნი წყლითა ოდენ აღასრულებენ ჟამისწირვასა, რომელნი-იგი პირველთავე კრებათა აღჴოცნეს ეკლესიისაგან.
280. და აწ ჩუენცა განვაწესებთ და განვაჩინებთ, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის მარტოდ ღჳნითა, თვინიერ განზავებისა წყლითა, აღსრულებად ჟამისწირვისა.
281. არცა თჳნიერ ღჳნისა წყლითა ოდენ, რამეთუ ყოველთა წმიდათა ესრეთ განაწესეს აღსრულებაჲ ჟამისწირვისაჲ: პურითა მით შესაწირვისაჲთა და ღჳნითა, რომელი წყლითა განზავებულ იყოს,
282. სახედ პატიოსნისა მის გუერდისაგან მჴსნელისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს ღმრთისა გარდამოცემულისა მის სისხლისა და წყლისა, და რომელი-იგი განმაცხოველებლად ყოვლისა სოფლისა გარდამოჴდა და საჴსრად ცოდვათა.
283. და ესე წესი არს ყოველთავე ეკლესიათა, რომელთა შინა მნათობნი იგი სულიერნი გამოჩნდეს.
284. რამეთუ იაკობ ჴორციელად ძმად ქრისტესა წოდებულმან, რომელი-იგი პირველი ებისკოპოსი იყო იერუსალჱმს, ესრეთ განაწესა აღსრულებაჲ ჟამისწირვისაჲ: ღჳნითა განზავებულითა წყლისაგან.
285. და ბასილი კესარიელ მთავარებისკოპოსმან, რომლისა დიდებაჲ და ქებაჲ ყოველსა სოფელსა განეფინა, აღწერა წმიდაჲ ჟამისწირვაჲ და ესრეთ განაწესა წყლითა განზავებად ზედაშისა მის ღჳნისა და ესრეთ შეწირვად
286. და წმიდამან იოვანე, სამეუფოჲსა ამის ქალაქისა მღდელთმოძღუარმან, წმიდასა მას ეკლესიასა თჳსსა ესრეთვე დააწესა, რაჲთა განზაონ ღჳნოჲ წყლითა და ეგრეთ შეწირონ წმიდასა საკურთხეველსა.
287. და ყოველთა კრებათა ესე წესი დაამტკიცეს.
288. ამისთჳს ჩუენცა ამას წესსა შეურყეველად დავიმარხავთ და განჩინებით ვიტყჳთ: უკუეთუ ვინმე ებისკოპოსმან ანუ ხუცესმან არა განზაოს ღჳნოჲ წყლითა და ეგრეთ შეწიროს უხრწნელი იგი შესაწირავი, ა-მცა-ჴოცილ არს,
289. რამეთუ გარდამავალი არის წესისა მის წმიდათა მოციქულთა და მამათასა და არა სრულებით ჰყოფს ქადაგებასა მას საიდუმლოჲსა მის საღმრთოჲსა.
290. ლგ. ესეცა გუეუწყა, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა და სხუათა რომელთამე სოფელთა გალობასა მას „წმიდაო ღმერთოჲსასა“ ამას დაურთვენ: „წმიდაო უკუდაო, რომელი ჯუარს ეცუ ჩუენთჳს, შეგჳწყალენ ჩუენ“.
291. რომელი-ესე ენასა მათსა „ხაჩეცარ“ ითქუმის, რომელ-ესე წმიდათა მათ მამათა მიერ ქალკიდონს შეკრებულთა მომპოვნებელისა მის და გამომეტყუელისა თანა განიდევნა საღმრთოჲსა მის გალობისაგან,
292. რამეთუ უცხო იყო წესისაგან ღმრთისმსახურებისა და შეიჩუენა ესევითარისა მის სიტყჳსა მეტყუელი პეტროზ მკაწრველი, მწვალებელი, რამეთუ მეოთხე პირი შემოიღო და თჳსაგან განყო ძე ღმრთისაჲ, რომელი-იგი არს გუამოვანი ძალი მამისაჲ, და თჳსაგან ჯუარცუმული იგი.
293. თქუა, ვითარმცა სხუაჲ იყო ძლიერი იგი და სხუაჲ იყო ჯუარცუმული.
294. ანუ თუ ვნებულად შეჰრაცხა ბოროტმან მან წმიდაჲ სამებაჲ და ჯუარცუმად თქუა ძისა თანა მამაჲ და სული წმიდაჲ.
295. შეჩუენებულ იყავნ ესევითარი იგი გმობაჲ და მეტყუელი იგი მისი.
296. რამეთუ ესე საცნაურ არს, ვითარმედ „წმიდაო ღმერთოჲ“ არა ძისა მიმართ ოდენ თქუმულ არს, არამედ წმიდისა სამებისა მიმართ, ვითარცა წამებს ღმერთშემოსილი და წმიდაჲ ათანასე და ნეტარი ბასილი და ღმრთისმეტყუელი გრიგოლ და ყოველნივე წმიდანი მამანი წამებენ,
297. ვითარმედ სამწმიდა არსობითა სამგუამოვნებასა ღმრთეებისასა გუაუწყებენ წმიდანი იგი სერაბინნი და ერთითა მით უფლებითა ერთსა მას წმიდისა სამებისა არსებასა და მეუფებასა გამოსახვენ.
298. ეგრეთვე სახედ არს გალობაჲ ესე „წმიდაო ღმერთოჲსა“ წმიდისა მის და სამგუამოვნისა სამებისა მიმართ.
299. იტყჳს უკუე გრიგოლ ღმრთისმეტყუელი, ვითარმედ: „ესრეთ არს წმიდაჲ იგი წმიდათაჲ, რომელსა სერაბინნი დაეფარვიან და შიშით ადიდებენ სამწმიდა არსობითა, რომელი-იგი ერთად შეკრბების უფლებად და ღმრთეებად“.
300. და პირველითგანვე წმიდათა მოციქულთა მიერ და წმიდათა მამათა ესე გალობაჲ წმიდისა სამებისაჲ ესრეთ განწესებულ არს.
301. და წმიდათა მათ ექუსას ოცდათთა მამათა, რომელნი შეკრბეს ქალკიდონს, სულისა მიერ წმიდისა განათლებულთა, ესრეთ ჴმა-ყვეს, ვითარცა ერთითა პირითა სამგზის „წმიდაო ღმერთო, წმიდაო ძლიერო, წმიდაო უკუდაო, შეგჳწყალენ ჩუენ“.
302. აწ უკუე ჩუენცა ამას სარწმუნოებასა ზედა მტკიცე ვართ.
303. და უკუეთუ ვინ იკადროს ესევითარისა მის სიტყჳსა „წმიდაო ღმერთოჲსა“ გალობასა შერთვად ეკლესიასა შინა – ანუ სადაცა – შეჩუენებულმცა არს.
304. და უკუეთუ მღდელობისა წესსა შინა იყოს გარდამავალი იგი მართლმადიდებლობისა წესსა, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
305. უკუეთუ მონაზონი იყოს ანუ ერისკაცი, განიდევნენ ეკლესიისაგან და ზიარებისა და შეირაცხენ მწვალებელთა თანა.
306. ლდ. და ესეცა გუესმა, თუ იქნების სომხეთის ქუეყანასა, რომელ მღდელობად მათ ოდენ განაწესებენ, რომელნი ნათესავთაგან მღდელთაჲსა იყვნენ.
307. და ესე წესი ებრაული არს.
308. ხოლო ჩუენ განვაწესებთ, ვითარმედ არა ჯერ-არს ნათესაობისათჳს მოყვანებად მღდელობად, არამედ ღირსებისა მის კაცისა მისთჳს, ვითარცა არს წესი წმიდათა კანონონთაჲ,
309. რამეთუ რომელი მოვიდოდის მღდელობისა პატივსა, უკუეთუ ღირსი იყოს და მართალი, გინათუ ნათესავისაგან იყოს მღდელთაჲსა, გინათუ არა, სამართლად იკურთხოს.
310. უკუეთუ კულა არა ღირსი იყოს, ნათესაობაჲ მღდელთაჲ მღდელობად ვერ მოიყვანებს.
311. ხოლო ვიეთნიმე ერისკაცნი აღჴდებიან საფსალმუნედ რომელთამე სოფელთა და იტყჳან წარდგომასა და წარიკითხვენ საკითხავთა, გარნა არავის ჴელ-ეწიფების,
312. უკუეთუ ლოცვაჲ წიგნისმკითხველობისაჲ არა მოეღოს და არა აღკუეცილ იყოს მწყემსისაგან თჳსისა საფსალმუნედ აღსლვად ანუ საკითხავისა ჟამსა ჟამისწირვისასა წარკითხვად.
313. ლე. არავის ჴელ-ეწიფების კათალიკოზთაგანსა, აღესრულოს რაჲ ებისკოპოსი სამრემლოჲსა მისისაჲ, მიტაცებად ნაქონებისა მისისა, ანუ საებისკოპოსოჲსა მისისაჲ და თჳსსა საუნჯესა დადებაჲ მიხუეჭით,
314. არამედ მიეცინ ყოველივე სამარხველად ხუცესთა მისივე საებისკოპოსოჲსათა ვიდრემდის სხუაჲ ებისკოპოსი დადგეს და მიიღოს საჴმარი იგი და აჴმაროს თჳსსა ეკლესიასა.
315. უკუეთუ კულა არა იპოვნენ ხუცესნი მას საებისკოპოსოსა, კათალიკოზმან წარუგებლად დაჰმარხოს ყოველივე და ოდეს ებისკოპოსი იკურთხოს, მიუთუალოს მას დაუკლებელად.
316. ლვ. არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა, რაჲთამცა მიანიჭა პატივი იგი ებისკოპოსობისა ძმასა თჳსსა, ანუ ძესა, ანუ ძმისწულსა, ანუ სხუასა ვის თჳსებით მახლობელსა
317. და აკურთხამცა იგი ებისკოპოსად, რომელი მას ენებოს, რამეთუ ებისკოპოსობაჲ მკჳდრობით მიცემად ვისამე არა ჯერ-არს.
318. არცა ეგების, რაჲთამცა ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ სამკჳდრებელად ნათესავითი-ნათესავად იქმნებოდა, რამეთუ ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ არს და კაცობრივითა თჳსებითა და თუალთ-ღებითა მიცემად არა ჴელ-ეწიფების.
319. უკუეთუ კულა ესე ვინ ქმნას და თჳსობისათჳს აკურთხოს ებისკოპოსად თჳსი, მისი კურთხევაჲ იგი მისი შეუწყნარებელ არს და მაკურთხეველი იგი კანონსა შევარდების უზიარებლობისასა.
320. არამედ გინათუ აღესრულოს ებისკოპოსი, გინათუ სიცოცხლესა იჯმნას მღდელთმოძღურებისაგან კათალიკოზმან და სხუათა მღდელთმოძღუართა და მღდელთა გამოირჩიონ ღირსი, გინათუ თჳსი იყოს პირველყოფილისაჲ მის, გინათუ უცხოჲ და იგი აკურთხონ.
321. ხოლო ებისკოპოსსა გინა კათალიკოზსა თჳსითა ჴელმწიფებითა დადგენად ნათესავისა ანუ მეგობრისა თჳსისა არა შეენდობვის.
322. ლზ. დავამტკიცებთ კანონსა მას განწესებულსა წმიდათა მათ რნ მამათა, რომელნი შეკრბეს კოსტანტინეპოლეს და ქლ მამათა, რომელნი შეკრბეს ქალკიდონს, რომელი-იგი იტყჳს, რაჲთა: „საყდარსა კოსტანტინეპოლისასა სწორი პატივი აქუნდეს საყდარსა თანა ჰრომისასა.
323. და ყოველთავე საეკლესიოთა წესთა შინა პატრიარქი კოსტანტინეპოლისაჲ მეორე იყოს პაპისა მის ჰრომაელისა, ეგრეთვე სხუანი იგი პატრიარქნი თჳსსა წესსა ზედა: იერუსალჱმელი და ალექსანდრიელი და ანტიოქელი“.
324. ლჱ. მრავალგზის იქმნნეს მძლავრებანი წარმართთანი და მრავალნი ქალაქნი დაიპყრნეს და ამის ჯერისათჳს ვერ ჴელ-ეწიფა ებისკოპოსთა ესევითართა მათ ქალაქთასა მისლვად ეკლესიათა თჳსთა, არამედ იკურთხნეს რაჲ, ვერ უძლეს ყოვლადვე საყდართა თჳსთა დაჯდომად.
325. პირველითგანცა უკუე განწესებულ არს და ჩუენცა განვაწესებთ, რაჲთა ქალაქთა მათთჳს კურთხეულთა ებისკოპოსთა, დაღაცათუ საყდართა მათ თჳსთა დაჯდომად არა ჴელ-ეწიფა მძლავრებისაგან წარმართთაჲსა, არამედ პატივი იგი მღდელთმოძღურობისა აქუნდინ შეუცვალებელად
326. და ყოველსავე წესსა მღდელთმოძღურობისასა აღასრულებდენ დაუყენებელად და სადა ჯერ იყოს, მღდელთაცა აკურხევდენ.
327. და ყოველსა ზედა წესი და პატივი თჳსი აქუნდინ მტკიცედ და შეურყეველად, რამეთუ მძლავრებისათჳს წარმართთაჲსა პატივი და წესი მღდელთმოძღურებისაჲ არა შეიცვალების, არცა დაკნინდების.
|
|