30-ე კვირა სულიწმიდის გარდამოსვლიდან
სახარება ლუკასაგან (18, 18-27)

I. დღეს წაკითხულ სახარებაში მოთხრობილია მდიდარი ჭაბუკის შესახებ, რომელსაც შემოსილი ჰქონდა სრულყოფილების გარკვეული ხარისხი, მაგრამ მაინც შორს იყო ცათა სასუფევლისაგან, რადგან ძალზე შეჰყვარებოდა სიმდიდრე და ქვეყნიური კეთილდღეობა. განვიხილოთ დღევანდელი სახარება.

„და (მას ჟამსა შინა) ჰკითხა ვინმე მას მთავარმან და ჰრქუა: მოძღუარო სახიერო, რაი საქმე ვქმნე, რაითა ცხორებაი საუკუნოი დავიმკვიდრო?“ (მუხლი 18).

ასე მოგვითხობს წმიდა მახარებელი ლუკა, და ქვემოთ შენიშნავს ამ მთავრის, ერის ერთ-ერთი ხელმძღვანელის შესახებ, რომ „იყო იგი მდიდარ ფრიად“.

მახარებელი მათე მას ჭაბუკად ხმობს. ამრიგად, ეს კაცი არ არის უბრალო: იგი მთავარია, ამასთან ძალზე ახალგაზრდა და მეტად მდიდარიც, და უფალს იგი იმის შესახებ ეკითხება, თუ რა მოიმოქმედოს, რათა საუკუნო ცხოვრება დაიმკვიდროს. წმიდა მახარებელი მარკოზი ამბობს, რომ ჭაბუკი მთავარი სრული გულწრფელობითა და მოწიწებით მიეახლა იესოს: „ესერა მდიდარი ვინმე მორბიოდა მისა და მუხლნი დაიდგნა მის წინაშე, ევედრებოდა მას და ეტყოდა“ (მარკოზი 10,17).

არის რაღაც მიმზიდველი ამ ახალგაზრდა, წარჩინებული, გულწრფელი და გულმოდგინე კაცის ამგვარ უეცარ მგზნებარებაში და თავმდაბლობაში. იმ დროს, როცა იუდეველთაგან ერთნი გამოსაცდელად უახლოვდებოდნენ იესოს, სხვანი საკუთარ თუ სხვათა სნეულებათა გამო, ეს ჭაბუკი უფალს საუკუნო ცხოვრების შესახებ სასაუბროდ მიეახლება. ნოყიერი იყო ეს მიწა, შემძლე მრავალნაყოფიერებისა, მაგრამ ბევრი სარეველა შეაშთობდა დათესილს. მის სიტყვებში მზადყოფნაც ჩანდა ყოველივე იმის შესასრულებლად, რასაც კი იესო ქრისტე უბრძანებდა. მაგრამ რადგანაც ეს ჭაბუკი უბრალო, არაწარჩინებულ ადამიანად მიიჩნევდა იესოს, ოღონდ განათლებულად, იუდეველთა მოძღვრად, ამიტომაც იესო ესაუბრება კიდეც მას როგორც ადამიანი და ეუბნება:

„ჰრქუა მას იესუ: რაისა მეტყვი მე სახიერით? არავინ არს სახიერ, გარნა მხოლოი ღმერთი“ (მუხლი 19).

ამ სიტყვებით მან თავი როდი გამორიცხა სახიერთაგან, რამეთუ მას არ უთქვამს რატომ მიწოდებ სახიერს? - მე სახიერი არა ვარო; არამედ თქვა: არავინ არს სახიერი, ანუ ადამიანთაგან არავინაა ასეთი, რამეთუ მხოლოდ ერთი ღმერთია სახიერიო.

უფალ იესოს არც „სახიერის“ წოდება სურდა თავისთვის და არც „მესიისა“, როცა ეს ორი, მხოლოდ ღმერთისთვის შესაფერი წოდება ადამიანებს არასწორად, ცრუდ ესმოდათ და ამგვარი უმართებულო მნიშვნელობით მიაკუთვნებდნენ მას იესოს. კიდევ უფო ნაკლებ სურდა მას, რომ იუდეველებს იგი უბრალო „კეთილ მოძღვრად“ მიეღოთ (იმ ხანებში კი, უფრო მეტად, ვიდრე სხვა პერიოდებში მისი საზოგადო მსახურებისა, სწორედ ამგვარად მიიღებდნენ იესოს ადამიანები). ამ სიტყვებით უფალს სურდა ეჩვენებინა ჭაბუკისათვის: თუკი შენ ჩემთან მოხვედი როგორც ისეთ ვინმესთან, ვინც მეტი იყო, ვიდრე ადამიანი, მაშინ შენი მომართვაც და შეკითხვაც, უმართებულოა, რამეთუ საუკუნო ცხოვრების მოსაპოვებლად არ არსებობს სჯულში მითითებული საშუალებების გარდა კიდევ სხვა რამ. და თუკი ეს ახალგაზრდა მთავარი შეცთომილებას ეწია, როცა იესო მაღალი სიწმიდის უბრალო მოძღვრად მიიღო, მაშინაც, არც ერთი იუდეველი რაბინისათვის, როგორი წმიდანიც არ უნდა ყოფილიყვნენ ისინი, ჩვეულებრივი არ იყო ასეთი ტიტულით მიმართვა, რადგან ეპითეტი „სახიერი“ (ანუ „კეთილი“) უცნობი იყო იუდეველთათვის რაბინებთან მიმართებში, იგი ერთხელაც კი არ არის გამოყენებული თალმუდში, და არც ერთ რაბინს არასდროს არ უსწავლებია ერისთვის რაიმე განსაკუთრებული საიდუმლო ღვთის სათნოცხოვრების შესანარჩუნებლად.

ყოველივე ამის გამო, იესო ქრისტე იმავე სულისკვეთებით განაგრძობდა საუბარს, რათა თანდათანობით აღეყვანა ჭაბუკი სრულყოფილებისაკენ, განეშორებინა ქვეყნიურ სიკეთეთა სიყვარულისაგან და ღმერთთან მიეახლოებინა, რათა მომავალ, ზეციურ სიკეთეთა სურვილი განეღვიძებინა მასში, და ბოლოს, რათა ესწავლებინა მისთვის შეცნობა იმისა, ვინც თავად არის საკუთარ თავში სახიერი, კეთილი, და ამასთანავე წყაროც და ძირიც ყოველი სახიერებისა და სიკეთისა, და ვისიც ერთისა ჯერ-არს პატივისცემა და თაყვანისცემა, ვითარცა სახიერი ღმრთისა.

„მცნებანი იცნი: ნუ იმრუშებ, ნუ კაც-ჰკლავ, ნუ იპარავ, ნუ ცილსა სწამებ, პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა“ (მუხლი 20).

ჭაბუკი არ მოელოდაასეთ ცხადსა და უბრალო პასუხს. იგი ვერ იჯერებდა, რომ მას პირდაპირ ათ საღმრთო მცნებაზე მიუთითეს, და ფიქრობდა, რომ მოსეს სჯულის მცნებების გარდა კიდევ სხვა მცნებებიც არსებობს, რომლებიც მას საუკუნო ცხოვრებისაკენ უწინამძღვრებენ, და ამიტომ გაკვირვებული ეუბნება უფალს:

„ხოლო მან თქუა: ეგე ყოველნი დავიმარხე სიყრმით ჩემითგან“ (მუხლი 21).

და სწორედ ეს იყო იმის ნიშანი, რომ ჭაბუკს ძალზე სურდა საუკუნო ცხოვრების მოპოვება, ცხოვნება, რამეთუ აქ ძალზე მნიშვნელოვანია ის გარემოებაც, რომ იგი არ მიიჩნევდა თავისი ხსნის საქმეს ბოლომდე მიყვანილად და ფიქრობდა, იესოს მიერ მითითებულის, ანუ სჯულის მცნებების აღსრულება არ არის საჟმარისი სასურველის მოსაპოვებლადო. მართლაც, შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ყოველივე ამას იგი აღასრულებდა, და, ალბათ, არც ისე, როგორც ამას ადამიანთა უმავლესობა იქმდა, რომლებიც მხოლოდ სჯულის გარეგან წესებსა და დადგინებებს აღასრულებენ; აკი ამიტომაც, როგორც წმიდა მახარებელი მარკოზი გადმოგვცემს, „იესო მიჰხედა და შეუყუარდა იგი“ (მარკ. 10,21), გულწრფელობისათვის შეუყვარდა ეს ჭაბუკი და მოკლე რჩევა-დარიგება მისცა იმ ჯვარის შესახებ, რომელიც უნდა ეტვირთა საუკუნო ნეტარი ცხოვრების დასამკვიდრებლად: რაკი ჭაბუკი არ კმაყოფილდებოდა ზოგადი მოვალეობების შესრულებით და სურდა, ანდა განზრახული ჰქონდა რაღაც განსაკუთრებულის მოქმედება სულის საცხოვნებლად, ამიტომ იესომ სწორედ ასეთი ღვაწლის აღსრულება შესთავაზა მას.

„ესმა რაი ესე იესუს, ჰრქუა მას: ერთიღა გაკლს შენ: ყოველი, რაიცა გაქუს, განყიდე და მიეც გლახაკთა და გაქუნდეს საუნჯე ცათა შინა და მოვედ და შემომიდეგ მე“ (მუხლი 22).

მაცხოვრის სიტყვებიდან ჩანს, რომ, პირველად, სულის ცხოვნებისათვის აუცილებელია ადამიანის დიდი სურვილი, მომდინარე მისი კეთილი თავისუფალი ნებიდან, და არა გარედან იძულებიდან; მეორედ, - ის, რომ ოდენ ასეთი სურვილიც ცხოვნებისათვის საკმარისი არ არის, და აუცილებელია, კვალად, ღმერთის მცნებების აღსრულებაც; მესამედ ის, რომ ასევე აუცილებელია სრულყოფილების მიღწევა სათნოებებში, რამეთუ მართალია მოსეს მიერ მოცემული სჯულის აღსრულება ადამიანს საუკუნო ნეტარ ცხოვრებად შეიყვანს, მაგრამ ოდენ სჯული ვერ მიაღწევინებს მას სახარებისმიერი სრულყოფილებისათვის. რამეთუ სჯულის აღმსრულებელთ უფალმა საუკუნო ცხოვრებად შეყვანება აღუთქვა, სრულყოფილთ კი - საუნჯენი ცათა შინა, ანუ ზეაღმატებული ზეციური დიდება. ამასთან დაკავშირებით წმიდა გრიგოლიც ასე იტყვის: „ჩვენი სჯულისდებიდან ზოგიერთი განწესება აუცილებელია აღსრულებისათვის და მათი არშესრულება სასჯელს ექვემდებარება; სხვანი კი კეთილ ნებელობაზეა დამოკიდებული, და მათს აღმსრულბელთ პატივი და კეთილისაზღაურა მიეგებათ, ხოლო მათს არშემსრულებელთ მოაკლდებათ ეს პატივი; რამეთუ როგორადაც ის, ვინც ტანჯვის ღირსი არ არის, ჯერ არ არის განდიდების ღირსიც, ასევე ისიც, ვინც განდიდების ღირსი არ არის, ჯერ არ იმსახურებს ტანჯვას“.

საქმე ეხება სიმდიდრეს: იესო უბრძანებს ჭაბუკს უარი თქვას, მიატოვოს სიმდიდრე, თუმცა იმასაც უჩვენებს, რომ არა თუ არ ართმევს სიმდიდრეს, არამედ ახალსაც შესძენს, იმდენადვე აღმატებულს პირვანდელ ქონებაზე, რომლის ღარიბ-გლახაკთათვის დარიგებასაც უბრძანებს, რამდენადაც ზეცა აღემატება ქვეყანას, და კიდევ მეტადაც. ამასთანავე ამ ზეციურ საუნჯეს უხვ, ულევ ჯილდოს უწოდებს, ერთადერთ ჭეშმარიტ საუნჯეს, რომელსაც ვერავინ ვერ წარიტაცებს, და ამას ჭაბუკს რაც შეიძლება გასაგებად და ადამიანურად უჩვენებს. ამრიგად, არ არის საკმარისი ქვეყნიური სიმდიდრის მოძაგება, - კვალად საჭიროა მისი გამოყენება ღარიბ-გლახაკთათვის, ხოლო კიდევ, და განსაკუთრებით, აუცილებელია ქრისტესადმი შედგომა, ანუ ყოველივე იმის ქმნა, რასაც უფალი გვიბრძანებს; ასევე საჭიროა მზად ვიყოთ ტანჯვისა და სიკვდილის მისაღებადაც კი ქრისტესთვის.

და ეს მეტისმეტად ბევრი იყო ჭაბუკისათვის.

„და ვითარცა ესმა ესე მას, მწუხარე იქმნა, რამეთუ იყო მდიდარ ფრიად“ (მუხლი 23).

ჭაბუკმა მთავარმა ქვეყნიური სიკეთენი ამჯობინა ზეციურ საუნჯეებს, რადგან არ სურდა საუკუნო ნეტარი ცხოვრება წარმავალი, წუთიერი ცხოვრების დაკარგვით მოეპოვბინა. იოანე ოქროპირი ამბობს: „მცირე სიმდიდრის მქონეთ იმდენი წინაღობა არა აქვთ ცხოვნების გზაზე, რამდენიც იმათ, ვინც სიმდიდრის უფსკრულშია ჩაძირული, რადგანაც ესევითართ სრულიად ეუფლება ხოლმე ვნება სიმდიდრისა. სიმდიდრის ზრდა სულ უფრო და უფრო აღაგზნებს ვნების ცეცხლს, და უწინდელზე ღარიბად შექნის მდიდართ, იმიტომ, რომ განუწყვეტლივ ახალ-ახალ სურვილებს შობს მათში და ამის ძალით აიძულებს შეგნებული ჰქონდეთ მთელი თავიანთი სიგლახაკე. აი, ამგვარი ძალა გამოაჩინა სიმდიდრის ვნებამ ამ შემთხვევაშიც; ან ისე დაამწუხრა და დაამძიმა ის, ვინც სიხარულითა და გულმოდგინებით მიეახლა იესოს, რომ როცა ქრისტემ უბრძანა ღარიბთათვის დაერიგებინა თავისი ქონება, მან ვერანაირი პასუხიც კი ვერ მისცა უფალს და მდუმარედ, თავდახრილმა და მწუხარებით აღვსილმა დასტოვა იგი“.

„ვითარცა იხილა იგი იესუ, რამეთუ შეწუხნა, თქუა, ვითარმედ: ძნიად შევიდენ სასუფეველსა ღმრთისასა, რომელთა აქუნდეს საფასე! უადვილეს არს მანქანისა საბელი ხურელსა ნემსისასა განსლვად, ვიდრე მდიდარი შესლვად სასუფეველსა ღმრთისასა“ (მუხლი 24-25).

ეს იუდველთა ხალხური ანდაზა იყო, რომელსაც დღემდე იყენებენ არაბები იმ ცხოვრებისეულ შემთხვევებში, როცა უნდათ გამოხატონ თავიანთი აზრი იმის შესახებ, რომ მოცემული საქმის აღსრულება ძნელია, და თითქმის შეუძლებელიც. ზოგჯერ აქ „მანქანის საბელის“ ნაცვლად „აქლემსაც“ გულისხმობენ. მაგრამ რაც არ უნდა ვიგულისხმოთ აქ, სიტყვებმი „მანქანისა საბელი“, „აქლემი“ და „ხვრელი ნემსისა“, მაცხოვრის სიტყვებს ყველა შეთხვევაში ერთი საერთო აზრი აქვთ, კერძოდ, ის, რომ მდიდრისათვის ძალზე ძნელია, ლამის შეუძლებელიცაა ცათა სასუფეველში შესვლა. როგორ უნდა გავიგოთ ეს? ნუთუ მხოლოდ ფლობაც კი სიმდიდრისა მანკიერებაა, და თანაც ისეთი მძაფრი, რომ თითქმის შეუძლებელს ხდის მდიდარი ადამიანისათვის ცათა სასუფეველის დამკვიდრებას?! - არა, ამის თქმა როდი სურს უფალს, როცა საუბრობს მდიდრისათვის ცათა სასუფეველში შესვლის შეუძლებლობაზე. დასაგმობი თვით სიმდიდრე კი არ არის თავისთავად, არამედ დიდი სიყვარული სიმდიდრისა, უდიდესი მისწრაფება მისი მოპოვებისაკენ, რაც ხშირად ღმერთსაც ავიწყებს ადამიანს, საკუთარ სულსაც და სინდისსაც, და ამის ძალით ხელს უშლის ცხოვნების მოპოვებაში. რომ სწორედ ასეთი მნიშვნელობა აქვთ უფლის სიტყვებს მდიდრისათვის ცათა სასუფეველში შესვლის შეუძლებლობაზე. ეს წმიდა მარკოზის სახარებიდანაც ჩანს, სადაც ნათქვამია: „და მიმოიხილა იესუ და ჰრქუა მოწაფეთა თვისთა, ვითარმედ ძნიად შევიდენ სასუფეველსა ღმრთისასა, რომელთა აქუს საფასე“ (მარკ. 10,23), ანუ უფალმა თავისი განმსჯელი მზერა ასეთივე გულისმიერი მიდრეკილების მქონე ადამიანებს მოავლო და თქვა, რომ მდიდრისათვის ძალზე ძნელია ღმერთის სასუფეველში შესვლა; უფრო ძნელია, ვიდრე აქლემისათვის (დიდი საბელისათვის) ნემსის ყუნწში გასვლა. მოწაფენი დიდად შეაძრწუნა და განაკვირვა ამ სიტყვამ. ეს, ყველაზე გულწრფელი მოწაფენი, რომელნიც ჯერ კიდევ არ იყვნენ სულიწმიდის მადლით ნაზიარებნი სულიერი ცხოვრების საიდუმლოთა შემეცნებას, განკვირვებულნი იყვნენ, შეშინებულნიც კი მაცხოვრისმიერი განკითხვით მდიდრებისა. „ხოლო მოწაფეთა დაუკვირდებოდა სიტყვასა ამას ზედა, ხოლო იესუ კვალად მიუგო და ჰრქუა მათ: „რაოდენ ძნელ არს, რომელნი საფასეთა ესვენ, შესლვაი სასუფეველსა ღმრთისასა“ (მარკ. 10,24). აი, აქ ნაცვლად სიტყვებისა „რომელთა აქუნდეს საფასე“ პირდაპირ არის ნათქვამი: „რომელნი საფასეთა ესვენ“-ო, ანუ სწორედ სიმდიდრეზე სასოების დამამყარებელნი ძნელად შევლენ ცათა სასუფეველშიო. ასე, რომ უფალი აქ უბრალოდ მდიდარ ადამიანებზე კი არ საუბრობს, არამედ იმათზე, ვინც სასოებს სიმდიდრეს, ყველაზე მაღლად აყენებს მას და ვისთვისაც მხოლოდ სიმდიდრეშია ერთადერთი სიხარული და მიზანი ცხოვრებისა. ჰოდა, შეიძლება ადამიანს მცირედი ქონება ჰქონდეს და მაინც სულში სიმდიდრის მსასოებელი იყოს; კვალად, შეიძლება კაცი სრულიად უქონელი ღატაკიც იყოს და სულში მაინც ატარებდეს სიყვარულს ფულისადმი, სიმდიდრისადმი, და თავისი ცხოვრების მიზანსაც მხოლოდ სიმდიდრის მოპოვებაში ხედავდეს, და მაშინ ესევითართა შესახებაც ისე იტყვიან, როგორც დიდი ქონების პატრონ მდიდარზე: „ძნელად შევალს ის ცათა სასუფეველში. აქლემი უფრო ადვილად გავა (მანქანის საბელი უფრო ადვილად გაეტევა) ნემსის ყუნწში, ვიდრე იგი შევალს ღმერთის სასუფეველშიო. და მეტადრე ადვილია სიმდიდრეს მიეკრო გულით, თუკი გაქვს ეს სიმდიდრე, რამეთუ ძნელად ამბობენ უარს მდიდარნი სიმდიდრეზე, და თუ მაინც მოუწევთ ხოლმე მისი დათმობა, ფრიად მწუხარებენ.

„ხოლო რომელთა-იგი ესმა, ჰრქუეს მას: და ვის ხელ-ეწიფების ცხორებად? მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: შეუძლებელი კაცთაგან შესაძლებელ არს ღმრთისა მიერ“(მუხლები 26-27).

მახარებელ მათეს სიტყვებით (15,27), ამას უფალს მოციქულნი შეეკითხნენ; ასევე წმიდა მარკოზიც ამბობს: „ხოლო მოწაფეთა დაუკვირდებოდა სიტყვასა ამას ზედა“-ო (10,24). რამ აიძულა მოწაფენი შეძრწუნებულიყვნენ, დიდად განკვირვებულიყვნენ, ეკითხათ უფლისთვის: მაშ, ვინღა ცხოვნდებაო? აკი თავად ისინი ყველანი ღარიბნი იყვნენ და, თითქოსდა, საკუთარი თავის გამო არამც და არამც არ უნდა შეშინებოდათ უფლის მრისხანე მსჯავრისათვის მდიდართა შესახებ. მაგრამ მოციქულებიც სწორედ იმას ფიქრობდნენ, რომ თუკი ცათა სასუფევლისაკენ მიმავალი გზა ასე ძნელად სავალი და ვიწროა, თუკი მასში შესვლისათვის აუცილებელია ყოველივეზე უარის თქმა, რაც ქვეყნიურ კეთილდღეობასა და შვება-სიამეთ შეადგენს, მაშინ ძნელია ისეთი ადამიანის პოვნა ამქვეყნად, ვისაც სულ არაფერი არ ექნებოდა იმისაგან, რაც ცათა სასუფეველში შესვლას უშლის ხელს; ამიტომაც ფიქრობდნენ ისინი, რომ ეს ძალზე ძნელია და მეტად განსაკვირველი. ასე ფიქრობდნენ ისინი, რადგან მათი გონება და გული ჯერ არ იყო განწმედილი სულიწმიდის - ნუგეშისმცემლის მიერ. „და მიმოიხილა იესუ და ჰრქუა მოწაფეთა თვისთა“, ანუ უფალმა გულისხმა-ჰყო მათი ფიქრები და თავისი მშვიდი მზერით დააშოშმინა მათი მღელვარება: „შეუძლებელი კაცთაგან შესაძლებელ არს ღმრთისა მიერ“, - უთხრა მან მოწაფეებს. რისი ქმნაც თავისით არ შეუძლია ადამიანს, უძლურსა და დარღვეულს ცოდვისაგან, დასუსტებულს ბოროტი ჩვეულებებით, იმის აღსრულება ღმერთის ძალას შეუძლია მასში. ადამიანს არ ძალუძს გათავისუფლდეს სულიერი სიბრმავისაგან, რათა ცხადად დაინახოს თავისი ცოდვები და უძლურებები; მას არ შეუძლია თავისი ნების სისუსტეები დასძლიოს, რათა სრულის რწმენით შეუდგეს საკუთარი თავის უარყოფის ღვაწლს და ბოლომდე აღასრულოს იგი. მაგრამ შეუძლებელი ადამიანისათვის შესაძლებელ არს ღმრთისათვის. დაე, ყოვლადძლიერ ღმერთს მიმართოს უძლურმა ადამიანმა ლოცვით, და ყოვლადძლიერიც, თავისი სახიერებით ყოველივეს მოანიჭებს მას და საღმრთო ძალა განაძლიერებს მას ვნებებთან ბრძოლისათვის. დაე, თავისი უძლურებანი უფლის წინაშე აღიაროს მან და ნუ დაამყარებს იმედებს საკუთარ თავზე, რამეთუ უტყუარია ღმერთი და იგი თავის შეწევნას მოუვლენს მას. უფალი ფიცით გვარწმუნებს, რომ მას არა ნებავს სიკვდილი, ანუ წარწყმედა ცოდვილისა, და მზად არისყოველივე აუცილებელი მოგვანიჭოს ჩვენი ცხოვნებისათვის.

II. აი, ამგვარია სახარებისმიერი მდიდარი, წარჩინებული ჭაბუკის ამბავი, რომელიც უკვე საუკუნო ნეტარებისაკენ მიმავალ გზას ადგა, მაგრამ ვერ შეძლო ცხოვნების მოპოვება. რა შემაგონებელი და სამოძღვრებოა ჩვენთვის მისი შემთხვევა! რამდენი ამაღლებული ჭეშმარიტება შეგვიძლია ვნახოთ მასში!

ა) პირველ ყოვლისა, ჩვენს ყურადღებას იპყრობს უფალი იესო ქრისტეს სიტყვები ჭაბუკისადმი: „რაისა მეტყვი მე სახიერით?“ (მ.19). ეს არის ზეციური მოძღვრის პასუხი ჭაბუკის მისასალმებელ მიმართვაზე, როცა მან უთხრა იესოს, მიახლოებულმა მისდა: „მოძღვარო სახიერო, რაი საქმე ვქმნე, რაითა ცხოვრებაი საუკუნოთ დავიმკვიდრო?“ (მუხლი 18). მაგრამ, ჰოი საკვირველებავ, ჭეშმარიტად სახიერმა მოძღვარმა - უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ არ შეიწყნარა მისი ამგვარი მომართვა, და ლამის გულისწყრომით მიუგო: „რაისა მეტყვი მე სახიერით?“

რას უნდა ნიშნავდეს ეს? რა მიზეზით არ ინება უფალმა ამგვარი მომართვის შეწყნარება, რომელიც გარეგნულად ასეთი საამო მოსასმენი და კეთილგანწყობილია, და მით უმეტეს სამართლიანიც ამ შემთხვევაში? რამეთუ ამქვეყნად, აბა, სხვა რომელი მოძღვარი იმსახურებდა ჭეშმარიტებით სახიერად წოდებას, თუ არა უფალი იესო ქრისტე, რომლის მთელი ქვეყნიური ცხოვრება და საზოგადო მსახურება უწყვეტი წყება იყო მთელი კაცთა მოდგმისათვის აღსრულებულ ურიცხვი კეთილმოქმედებისა?!

ჰოდა, მაშ, რა მიზეზია, რომ უფალი არ იწყნარებს ჭაბუკის მომართვას? - სწორედ ის, რომელზეც თავად უფალი მიუთითებს თავის პასუხში, როცა ამბობს: „არავინ არს სახიერ, გარნა მხოლოი ღმერთი“, ანუ რატომ მიწოდებ მე სახიერს, განა არ იცი, რომ სახიერი მხოლოდ და მხოლოდ შემოქმედი ღმერთია?! მაგრამ უფალი იესო ქრისტე, ძე ღმრთისა, ხომ არის კიდეც ჭეშმარიტი და სრულყოფილი ღმერთი?! ხოლო თუ ჭეშმარიტი ძეა ღმრთისა და თავადაც ჭეშმარიტი ღმერთი, მაშინ, რა თქმა უნდა, იგი სწორედ რომ სახიერია და ეს წოდება სწორედ მას შეეფერება, ვითარცა ყოვლად სახიერისაგან შობილს და მოვლინებულს ამქვეყნად! მაშ, რატომ უარყოფს ჭაბუკის ასეთ მომართვას და არ იწყნარებს თავისთვის სახიერის წოდებას? - სწორედ იმიტომ, რომ მასთან მოსაუბრე ადამიანად მიიჩნევდა მას, და არა - ღმერთად, და მაშასადამე, ამის გამო, არამც და არამც არ ჰქონდა უფლება სახიერი ეწოდებინა მისთვის, ვითარცა - როგორც თვითონ ეგონა და სჯეროდა - ადამიანისათვის რამეთუ საკუთრივი აზრითა და მნიშვნელობით ერთს მხოლოი ღმერთია სახიერი. ამრიგად, ჭაბუკის მისალმებაში იმაზე მეტი, აღმატებული რამ იყო შთადებული, რისი თქმაც და წოდებაც ადამიანს -ადამიანისათვის შეუძლია, ხოლო მდიდარი ჭაბუკისათვისიესო ქრისტე ადამიანი იყო, მხოლოდ - გამორჩეული მოძღვარი. ამიტომაც უარყო უფალმა და არ შეიწყნარა მისი ასეთი მომართვა.

ეს მაგალითი, ძმებო, იმას გვასწავლის, თუ როგორნი ფრთხილნი, განმსჯელნი და წინდახედულნი უნდა ვიყოთ სიტყვის-გებაში, საუბარში, საერთოდ, და ერთმანეთისადმი მიმართვაში - კერძოდ, როცა ესოდენ უხვად ვხარჯავთ მაღალფარდოვან გამოთქმებს და ასევე წინდაუხედავად სიამოვნებით ვიწყნარებთ ჩვენდამი მომართულ ასეთივე გამოთქმებს.

ბ) კვალად, ჩვენს ყურადღებას იპყრობს უფლის შემდეგი სიტყვებიც: „არავინ არს სახიერ, გარნა მხოლოი ღმერთი“ (მუხლი 19). ისინი გვიჩვენებენ, რომ საკუთრივი აზრით მხოლოდ ერთი შემოქმედი ღმერთია სახიერი და წყარო ყოველგვარი სახიერებისა და სიკეთისა. რა თქმა უნდა, ადამიანთა შორისაც მრავლად არიან კეთილნი, - ასე, რომ არ ყოფილიყო, მაშინ ეს ქვეყანა ვერც იარსებებდა. მაგრამ ადამიანთა სიკეთე - შეზღუდული, შემოფარგლული სიკეთეა, ღმერთი კი უსაზღვროდ კეთილი და სახიერია. ადამიანთა სიკეთეც, მათი სახიერებაც სწორედ ღმერთის სახიერებიდან იღებს დასაბამს, ისევე, როგორც სხივები მომდინარეობენ მზისაგან. გაწყვიტეთ სხივების კავშირი მზესთან, და სხივებიც გაქრებიან, წყვდიადი დაისადგურებს. განაშორეთ ადამიანი ღმერთისაგან, და უმალვე მისი გულიდან გაქრება სიყვარული ადამიანებისადმი, და იგიც გულქვა, უმოწყალო შეიქნება. ღმერთში დამკვიდრებული ადამიანი და ღმერთის გარეშე მცხოვრები ადამიანი, - ორი სრულიად სხვადასხვა არსებანი არიან, რომლებიც სულ არ ჰგვანან ერთმანეთს. ამრიგად, გსურს, ქრისტიანო, კეთილსახიერი გული გქონდეს? - მაშინ ნუ გაწყვეტ კავშირს, ერთობასა და თანაზიარობას ღმერთთან, ყოველგვარი სიკეთისა და სახიერების წყაროსთან, მოწყალების მამასთან. ცხოველი რწმენა გქონდეს მისი, და ეს რწმენა გასწავლის ყოველ ღარიბ-გლახაკსა და შეჭირვებულ ადამიანებში შენი ქრისტესმიერი ძმა დაინახო - ძე ღმრთისა მადლის მიერ. ეს რწმენა დაგიცავს ადამიანებზე დრტვინვისაგან მომავალი საცთურისაგან, როცა სიღარიბეში მხოლოდ მანკიერებას დაინახავ, ანდა როცა უმადურობის გამოვლენას შეეჯახები; გაცთუნებენ: ეს რწმენა განუგეშებს შენ უპოვარებში, სნეულებებში და ყველასხვა მძიმე მდგომარეობაში და განსაცდელში, და ბოლოს, სწორედ ეს რწმენა უხიფათოდ გაგიყვანს სიკვდილის ავი ჩრდილისაგან და დიდების პალატებში შეგიყვანს, სადაც მოზეიმეთა განუწყვეტელი სადღესასწაულო ღაღადია და სადაც გამოუთქმელი სიხარულია ყველა იმათი, ვისაც ღმერთი და მოყვასი უყვარს.

გ) დღევანდელ სახარებაში ჩვენს ყურადღებას იპყრობს, აგრეთვე ამ მდიდარი ჭაბუკის ღვთისმოშიშება (მუხლი 18,20-21). მიუხედავად იმისა, რომ იგი ესოდენ წარჩინებული და მდიდარი იყო, ჭაბუკი გამოირჩეოდა რწმენით, ზედმიწევნით იცოდა საღმრთო სჯული და აღასრულებდა კიდეც მას. აბა, შევხედოთ, ასეთია კი ჩვენი თანამედროვე ახალგაზრდობა? - ო, როგორ განსხვავდებიან ისინი ამ მხრივ სახარებაში მოხსენიებული ჭაბუკისაგან! უკვე იმას აღარც ვამბობთ, ასრულებენ თუ არა ისინი საღმრთო მცნებებს, - ის მისწრაფება მაინც თუ აქვთ მათ, უკიდურეს შემთხვევაში, რომ შეიმეცნონ ღმერთისაკენ და საუკუნო ცხოვრებისაკენ მიმავალი გზები?! თუ კითხულობენ მაინც ისინი სახარების ჭაბუკივით! „რაი საქმე ვქმნე, რაითა ცხოვრებაი საუკუნოი დავიმკვიდრო?“ რა არის ამის მიზეზი? რატომაა ჩვენი თანამედროვე ახალგაზრდობა ასეთი გულგრილი ცხოვრების მთავარი საკითხისადმი - სარწმუნოებისადმი? - ამის მიზეზი სათანადო აღზრდა-განათლების უქონლობაში უნდა ვეძიოთ. ამასთან დაკავშირებით, წმიდა იოანე ოქროპირი ამბობს: „ბავშვების აღზრდა იმაში როდი მდგომარეობს, რომ მათი შიმშილით სიკვდილი არ დავუშვათ, - ადამიანთა უმეტესობა, მგონი, სწორედ ამას თვლის თავის უმთავრეს საზრუნავად ბავშვების მიმართ; ბავშვების გამოზრდას თვით ბუნება გვასწავლის ყოველგვარი წიგნისა და დამოძღვრის გარეშე. არა, წმიდათა წმიდა მოვალეობა, რომელზე უარის თქმაც მშობლებს ერთგვარ შვილთამკვლელებად შექნის, იმაში მდგომარეობს, რომ სათნოებისა და კეთილმსახურებისაკენ მიმართული გული აღვზარდოთ ბავშვებშო. ეს მოვალეობა თანაბრად აწევთ როგორც მამას, ასევე დედას. იმას კი არ ეცადოთ, რომ მდიდრები შექნათ შვილები, არამედ იმას, რომ ღვთისმოშიშნი აღზარდოთ, მეუფედ თავიანთი ვნებებისა და მდიდრად სათნოებებით. უპირველესად ყოვლისა მათი სულების ცხოვნებაზე იფიქრეთ. აი, რას ამბობს უფლის სიტყვა: „და მამანი ნუ განარისხებთ შვილთა თქვენთა, არამედ განზარდენით იგინი სწავლითა და მოძღვრებითა უფლისაითა“ (ეფეს. 6,4) (მე-3 საუბარი მონოზონთა ცხოვრების მგმობელთა წინააღმდეგ).

ჩვენი შვილები მომზადებულნი უნდა იყვნენ სამშობლოს სამსახურისათვის, ხოლო ამ მიზნისათვის განსაკუთრებით საჭიროა მათი აღზრდა კეთილმსახურებასა და ღვთის მოშიშებაში, რათა თავის დროზე ისინი საზოგადოების სასარგებლო წევრები გახდნენ და ცხოვრების ყველაზე მრავალფეროვან განსაცდელთა, საცთურთა და ვითარებათა შორის შეეძლოთ ერთდროულად ემსახურონ ღმერთს, ხელმწიფესა და სამშობლოს. როცა ძეს შენსას უფლის მოშიშებით ზრდი, შენ იმასაც ასწავლი, რომ ყოველივე უჯეროს წინ აღუდგეს და არაფრით არ იქნეს გატაცებული. ამიტომ ეცადე, პირველ ყოვლისა, ჭეშმარიტიხსიბრძნის დასაბამნი შთაუნერგო სულში შენს ძეს. როდის უნდა დავიწყოთ შვილების აღზრდა კეთილმსახურების სულისკვეთებით? - იმთავითვე, ადრეული ჩვილობიდან. სწორედ ბავშვებს უნდა ჩავუტაროთ ხოლმე განსაკუთრებულად რწმენისა და კეთილმსახურების გაკვეთილები. თავიანთი გონების მოქნილობის გამო მათ მოზრდილებზე უფრო მეტად აქვთ უნარი აღიქვან და შეინარჩუნონ შთაბეჭდილებანი. როგორადაც რბილი ცვილი იღებს ადვილად სხვადასხვა სახეს, მასზე აღბეჭდილს, ასევე ბავშვებიც განსაკუთრებული ძალისხმევის გარეშე იღებენ შთაბეჭდილებებს. სწორედ ადრეულ ასაკში ინერგება მათს არსებაში და მთელი ცხოვრების მანძილზეც გაჰყვებათ ხოლმე მანკიერი თუ სათნო მიდრეკილებანი (II საუბარი იოანეს სახარებაზე). იგივეს გვასწავლის წმიდა დიმიტრი როსტოველიც: „ყრმა შეიძლება სუფთა დაფას მივამსგავსოთ, განმზადებულს სურათების გამოსახატავად. რასაც მხატვარი გამოხატავს მასზე - კარგსა თუ ცუდს, წმიდასა თუ ცოდვიანს, - სწორედ ის დარჩება მასზე. ასევეა ბავშვიც; როგორ თავდაპირველ აღზრდასაც მისცემენ მას მშობლები, რა წესებსაც ასწავლიან, სწორედ იმ აღზრდითა და წესებით იცხოვრებს იგი შემდგომში. ამიტომაც აუცილებელია სიკეთის ქმნა შევაყვაროთ მათ ბავშობიდანვე“. ამრიგად, ღრმად აღვიბეჭდოთ გულში წმიდა მამების ეს დარიგებანი და ვიზრუნოთ ჩვენი შვილების აღზრდისათვის კეთილმრმიშების სულისკვეთებით.

დ) კვალად, დღევანდელ სახარებაში ჩვენს ყურადღებას იპყრობს ისიც, რომ ჭაბუკის შეკითხვაზე - რა საქმე მოვიმოქმედო, რომ საუკუნო ცხოვრება დავიმკვიდროო, უფალი სჯულს მიმართავს და შემდეგ საღმრთო მცნებებს ჩამოთვლის: „ნუ იმრუშეს, ნუ კაც-ჰკლავ, ნუ იპარავ, ნუ ცილსა სწამებ, პატივ ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა“ (მუხლი 20). ჩვენც ყურადღებით ჩავუფიქრდეთ ამ საღმრთო მცნებებს, ღრმად აღვიბეჭდოთ ისინი ჩვენს გონებასა და გულში და ყოველთვის ერთგულად აღვასრულოთ. „ნუ იმრუშებ!“ - აი, პირველი მცნება, რომელიც იესომ ჭაბუკს შეახსენა. ამ მცნებით უფალმა, აკურთხა რა ქორწინების სიწმინდე, მიგვითითა მეუღლეთა ურთიერთსიყვარულზე, ერთგულებასა და ერთმანეთისათვის თავდადებაზე. და მაშასადამე, მშვიდობასა და თანხმობაზე მათ შორის, რაც საფუძველთა საფუძველია როგორც ოჯახის, ასევე საზოგადოების ცხოვრებისა. ამავე დროს ამ საღმრთო მცნებით აკრძალულია ყოველგვარი უზნეობა, ხორციელი თავშეუკავებლობა, დამღუპველი სიამენი, რომლებიც შეურაცხყოფენ ადამიანის ღირსებას, აუძლურებენ გონებას, ავნებენ სხეულს და განრყვნიან ადამიანთა საზოგადოებას.

„ნუ კაც-ჰკლავ!“ - ესაა მეორე მცნება, რომლის აღსრულებასაც მცნებად დაუდებს უფალი ჭაბუკს. ამ საღმრთო მცნებით უზენაესი მხოლოდ მკვლელობას კი არ გვიკრძალავს, არამედ ყოველგვარ სხვა ქმედებასაც, მიმართულს სხეულებრივი სიმრთელისა და სიცოცხლის წინააღმდეგ როგორც ჩვენი მოყვასისა, ასევე ჩვენი საკუთარისაც. ამ მცნების აღსასრულებლად აუცილებელია განვიშოროთ ყველა ჩვენი ველური ვნება და ბოროტი მიდრეკილება, მკვლელობასა და სხეულებრივ დაზიანებებს რომ წარმოშობენ. და ამ მცნებას მხოლოდ ისინი კი არ არღვევენ, რომლებიც მოყვასს ჰკლავენ ანდა თავს იკლავენ, არამედ - ისინიც, რომლებიც არ აღკვეთენ მკვლელობებს თუ თვითმკვლელობებს სხვათა მხრიდან, ანდა სიკვდილისგან არ იხსნიან ხიფათის ქვეშ მყოფ ადამიანებს, ანდა, მეტიც, თავადვე აღაგზნებენ თავიანთ მოყვასში ველურ ვნებებს და მკვლელობისაკენ უბიძგებენ მას, ან უსამართლოდ განიკითხავენ უდანაშაულო ადამიანებს, და, ბოლოს, რომლებიც არ უფრთხილდებიან საკუთარ ჯანმრთელობას და ბოროტად იყენებენ მას.

„ნუ იპარავ!“ - ესაა მაცხოვრის მიერ მდიდარი ჭაბუკისადმი მიცემული მესამე საღმრთო მცნება, რომლითაც მკვიდრდება სხვისი მონაპოვრის სიწმინდე და ხელშეუხებლობა. ამ მცნებით უფალი შეგვაგონებს ჩვენი მოყვასის ქონებისადმი, ვითარცა რამ სიწმინდისადმი, პატივისცემას, და გვიკრძალავს სხვისი საკუთრების არა მხოლოდ მოპარვას, დატაცებას თუ განადგურებას, არამედ მოყვასის მოტყუებასაც, მისთვის ზიანისა და წყენის მიყენებასაც გინდ პირადი შურისძიების მიზნით და გინდაც სარგებლობისათვის მისი უბედურებით, რამეთუ უსამართლოდ მიღებული ყველა სიკეთე საძაგელია ადამიანთა თვალშიც და გულთამხილავი ღმერთის მართლმსაჯულებისათვისაც.

„ნუ ცილსა სწამებ“ - ეს არის მეოთხე საღმრთო მცნება, რომელსაც უფალი იესო შეახსენებდა მდიდარ ჭაბუკს, რათა ჩვენც ყველანი დავემოძღვრეთ იმაში, რომ ღმერთი ჭეშმარიტებისა ვერ ითმენს სიცრუეს. ჩვენც განვიმსჭვალოთ ჭეშმარიტებით, შევიყვაროთ იგი და სამარადისოდ ვაქციოთ ზურგი სიცრუეს, რომელიც ეწინააღმდეგება სიყვარულს მოყვასისადმი და დაამცრობს ჩვენს ღირსებასა და კეთილ სახელს, - ხოლო ღირსებისა და კეთილი სახელის გარეშე ადამიანი შეუძლებელია ბედნიერი იყოს ამ ქვეყნად.

„პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა!“ - გვიბრძანებს, მეხუთე საღმრთო მცნება, რომელიც უფალმა იესომ მდიდარ ჭაბუკს შეახსენა. ამ მცნებით იგი შეგვაგონებს მშობლების პატივისცემას, სიყვარულს, მორჩილებას და მათზე ზრუნვას მოხუცებულობში. სამწუხაროდ, დღეს ძალზე ბევრია საკუთარი შვილებით უკმაყოფილო მშობლები. გარეგანი განათლება სულ უფრო ვრცელდება, მშობლებისადმი შვილების სიყვარული კი სულ უფრო კლებულობს. მშობლებს გული შესტკივათ შვილებისათვის, ცრემლთა ღვრით, გაჭირვებითა და მრავალ რაიმეზე უარის თქმის ფასად აღზრდიან მათ, ხშირად მზად არიან ყოველივე გაიღონ მათთვის, რათა კეთილ, ღირსეულ ადამიანებად აღზარდონ, შვილები კი ამის სანაცვლოდ, მადლიერებიც კი არ არიან, არაფრად არ აგდებენ ყოველივე ამას, არ სურთ იცოდნენ არც დედის გულისტკივილი, არც მამის შრომა და ზრუნვა, და მხოლოდ საყვედურებს უთვლიან მშობლებს, რატომ კარგად არ აღგვზარდეთო! რა გულცივობაა! როგორი შეურაცხყოფა მშობლებისა! და როგორი სამძიმო დასათმენი თვით მშობლებისათვის! თავის საღმრთო სწავლებაში მაცხოვარი მტერთა სიყვარულსაც კი გვიბრძანებს; აქ კი იმათი სიყვარულიც არ სურთ, ვისგანაც სიცოცხლე მიუღიათ, ვისგანაც ყოველი სიკეთე უსწავლიათ, - ანუ არ სურთ უყვარდეთ ყველაზე მახლობელი ადამიანები - ღვიძლი მშობლები. მაშ, განვეშოროთ ამ მძიმე ცოდვას - მშობლების უპატივცემულობას, გვიყვარდეს ისინი და მარადის ვზრუნავდეთ მათს მოსვენებაზე.

ე) და ბოლოს დღევანდელისახარება გვიჩვენებს, თუ რა სახიფათოა სიმდიდრე ქრისტიანის ზნეობრივი ცხოვრებისათვის. ეს მდიდარი ჭაბუკი ცხოვნების გზას ადგა, მაგრამ რაკი დიდ სიმდიდრეს ჰფლობდა და სიყვარულიც ჰქონდა მისადმი, ამიტომაც არ შეეძლო სრულყოფილი გამხდარიყო. აი, ასეთი სახიფათოა სიმდიდრე! რა თქმა უნდა, მდიდართა შორისაც იყვნენ წმინდანნი და კეთილმსახურნი, მაგრამ განა ბევრია ასეთი ცნობილი? განა უფრო ხშირად სხვაგვარად არ არის?! უბედურება ისაა, რომ ადამიანებს, უმრავლეს შემთხვევაში, არ შეუძლიათ სწორად გამოიყენონ სიმდიდრე, და პირიქით, უჯერო, გაფანტული ცხოვრებისათვის იყენებენ მას; სიმდიდრე მათ, უმეტესწილად, ხორციელ სიამეთა დასაკმაყოფილებლად უნდათ, ცოდვიანი ვნებების მსახურებისათვის. განა მდიდრები არ ცხოვრობენ დიდებულ, განათებულ სახლებში? განა ყოველნაირი ფუფუნება და ახირების დაკმაყოფილება მათი უპირატესობა არ არის? განა მდიდართა ხვედრი არ არის ხმაურიანი, კმაყოფილი შეკრებულობანი, ლხინი, ყოველგვარი გრძნობისმიერი შვება-სიამენი?! განა მდიდრებს არა აქვთ განცხრომა, ნებივრობა, უქმობა და დროის ტყუილად ფლანგვა? განა ყველაზე მეტად მდიდრებს არ ახასიათებთ ქედმაღლობა, ამპარტავნება, სხვათა ზიზღი, მოძაგება და უგულებელყოფა? და განა ასეთი ცხოვრების წესი ქრისტიანულია და სათნო-ეყოფა ღმერთს? განა ამგვარი ცხოვრებისას დარჩება ადგილი ლოცვისათვის, მარხვისათვის, ღმერთის დიდებულობაზე ფიქრისათვის, ღმერთისა და მოყვასის სიყვარულისათვის? განა ასეთ ვითარებაში ადამიანებს არ ავიწყდებათ მომავალი საუკუნო ცხოვრება და ცათა სასუფეველი? განა ამგვარი ადამიანებისათვის მართლაც საშინელი არ იქნება სიკვდილის ჟამი? განა არ ეცდებიან ისინი დაივიწყონ სიკვდილი, სანამ კარგად არიან ამ ქვეყნად? მხიარული, საამური და ტკბილი ეჩვენებათ მდიდრებს აწინდელი ცხოვრება, და ისინი სულ არ ფიქრობენ იმაზე, თუ რა იქნება შემდგომში! მაგრამ ყოველივე რომ დაკარგოს მან ჯერ კიდევ აქვე, ქვეყნიურ ცხოვრებში და ღატაკი შეიქნას? ეს ხომ სავსებით შეიძლება მოხდეს და ხდება კიდეც! და კიდევ ბედნიერია ის მდიდარი, ვისაც უფალი ამგვარი, მწარე წყალობით მოხედავს! - ბედნიერია, თუკი სწორად გაიგებს ამსაღმრთო მზრუნველობასა და ცხადლივ შეგონებას, გონს მოვა, გულისხმა-ჰყოფს სიმდიდრის ამაოებას და დამღუპველობას, და გულით და სულით საღმრთო მადლის სიმდიდრეს მიექცევა, რათა ოდენ სულიერი საუნჯე დაიუნჯოს ცათა შინა საკუთარი ცხოვნებისათვის. მაგრამ თუკი არ ეწია მდიდარ, წარსაწყმედელისაკენ მიმავალ კაცს ასეთი წყალობა და თავისი უჯერო ცხოვრებიდან იგი პირდაპირ იქ გადავა, სადაც სახარებისმიერი მდიდარი გადავიდა?! მაშინ რაღა? განა მაშინ მასაც, იმ მდიდარსავით ასე არ ეტყვიან: „შვილო, მოიხსენე, რამეთუ მიიღე კეთილი შენი ცხოვრებასა შენსა“-ო? (ლუკა 16,25). ო, რა მწარე შეხსენება იქნება ეს! რასაშინელი იქნება მაშინ მდიდარი კაცისათვის წარსული ცხოვრების გახსენება - ამაო და გახრწნადი სიმდიდრის, ხანმოკლე და უგუნური, ფუჭი მხიარულების გახსენება! - აი, ხედავთ, ძმებო, სადამდე მიჰყავს ადამიანი ქვეყნიურ სიმდიდრეს, და როგორი მწარე ხვედრი ელოდებათ უზრუნველ მდიდრებს! და მაინც, შეიძლება ვინმემ თქვას, რომ თვით მდიდარნი არიან ამაში დამნაშავენი, და არა - სიმდიდრე! დიახ, ასეცაა. მაგრამ სიმდიდრის ქონისას ადამიანი უფრო ადვილად ეძლევა თავდავიწყებას და უფრო მალე ივიწყებს თავის ქრისტიანულ მოვალეობებს; სიმდიდრე აღძრავს და ასაზრდოებს ჩვენში მანკიერ მიდრეკილებებსა და ვნებებს. და ამგვარია, ასე ვთქვათ, უბიწო, უცოდველი სიმდიდრე. მაგრამ განა ხშირად იგი უკანონოდ, უსამართლოდ, სხვათა დაჩაგვრის ხარჯზე არ არის ხოლმე მოპოვებული? განა ადამიანთა თვალში თუ არა, ყოვლისმხედველი ღმერთისათვის იგი უკეთური გზით შეძენილი არ არის? პატიოსანი შრომით ხომ ძალზე იშვიათად მოიპოვებენ დიდ სიმდიდრეს?! - რამეთუ ყოველივე აუცილებელი თუ გექნა და მშიერიც არ იქნე, მადლობა უნდა თქვა. როგორც არ უნდა იყოს, სიმდიდრის ქონა ყოველთვის სახიფათოა ადამიანისათვის. ტყუილად როდია, რომ ღმერთის წმიდა სიტყვაც სიმდიდრის სასარგებლოდ და მდიდართა საამოს რასმე როდი ღაღადებს!