განმარტებანი

9 ნეტარება

მეექვსე ნეტარება

„ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“

მეექვსე ნეტარება გვეუბნება: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“. რას ნიშნავს სიწმიდე გულისა? გულის სიწმიდე ერთ-ერთი უმთავრესი სათნოებაა ყოველი მორწმუნისათვის, ყოველი ქრისტიანისათვის. რას ნიშნავს გულის სიწმიდე? ეს სიტყვები თავისთავად გულისხმობს გულწრფელობას, გულახდილობას, ანუ გული წმიდა იმ ადამიანს აქვს, რომელიც ფარისეველი არ არის. თუმცა, რა თქმა უნდა, გულწრფელობა გულისა მთლიანად ვერ მოიცავს ნეტარების ამ მუხლს. ეს მხოლოდ ერთ-ერთი ნაწილია გულის სიწმიდისა, მხოლოდ მცირე ანარეკლი ამ სათნოებისა. გულის სიწმიდის ცნება უფრო ღრმა გახლავთ, უფრო მნიშვნელოვანი რამაა და, შესაბამისად, უფრო მეტი გარჯა და შრომა, ღვაწლი სჭირდება მის მოხვეჭას, ვიდრე უბრალო გულწრფელობა.

წმიდა მამათა განმარტებით, გულის სიწმიდეში იგულისხმება ბიწისაგან გულის გაწმენდა: ადამიანი უნდა ეცადოს, თავის გულში ებრძოლოს ყოველგვარ უწმიდურ აზრსა და ფიქრს, დაიცვასა იგი უკეთურებისაგან, ავი ფიქრისა თუ ცუდი განწყობისაგან.

რა შეიძლება ადამიანის სულისათვის იყოს მავნე? რამ შეიძლება, მისი გული დააბინძუროს? ეს არის მტრობა, განკითხვა, მრისხანება, სიძულვილი, სხვადასხვა ბოროტი აზრი, სიძვის, მრისხანების, შურის ზრახვანი და მისთანანი. რომლებიც ადამიანის გულს აზიანებს და აბინძურებს.

ჩნდება კითხვა: როგორ უნდა დავიცვათ გული ამგვარი დაზიანებისაგან? ამისათვის აუცილებელია, რომ გონება დავიცვათ ყოველგვარი ავი ფიქრისაგან. როცა ვცდილობთ, რომ ყოველი გონებაში შემოსული მაცდური აზრი, გულისთქმა და სურვილი მოვიშოროთ, მაშინ გონება დაცულია და ეს აზრები გულამდე ვერ აღწევს, ვერ აბინძურებს მას. რა თქმა უნდა, მანკიერი ფიქრების თავიდან აცილება თუ არა უფლის შეწევნით, სხვაგვარად შეუძლებელია. ეს ხდება ლოცვით, ეკლესიაში სიარულით, აღსარებით და სხვა ღმრთივსათნო საქმეთა აღსრულებით. უნდა ვიცოდეთ, რომ აღსარება და ზიარება განწმენდს ჩვენს გულსა და გონებას.

სახარებაში ვკითხულობთ, რომ სულის სარკე თვალია და როგორიც არის ადამიანის თვალი, ისეთივე იქნება მისი სულიც. იგივე შეიძლება ითქვას გულის შესახებაც: როგორიც არის ადამიანის გული, ისეთივე იქნება ეს პიროვნება. ანუ სიტყვა „სარკე“ შეგვიძლია, გულსაც მივუსადაგოთ: გული ადამიან?გვიწერია: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“. ეს იმიტომ, რომ მხოლოდ წმიდა გულს შეუძლია უფლის ხილვა. რაც უფრო იწმიდება და სუფთავდება სარკე, მით უფრო ადვილად შეიძლება მასში ანარეკლის დანახვა. ასევეა გულიც - რაც უფრო იწმიდება, მით უფრო უკეთ შეუძლია უფლის ხილვა. მაგრამ ისმის სხვა კითხვა: რა იგულისხმება უფლის ხილვაში? რა ხილვაზეა საუბარი?

იოანე ღვთისმეტყველი, პავლე მოციქული, მოსე წინასწარმეტყველი გვეუბნებიან, რომ ღვთის ხილვა შეუძლებელია, რომ ღმერთი არასოდეს არავის უხილავს. მაშ, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ წმიდანთა ნათქვამსა და უფლის სიტყვებს შორის რაიმე წინააღმდეგობა არსებობს? რა თქმა უნდა, არა. ცხრა ნეტარების ამ მუხლში არ არის საუბარი უფლის არსის, ღვთის ბუნების ხილვაზე, რაც მიუწვდომელია ადამიანისთვის. ამას ხომ არათუ ადამიანი, ანგელოზებიც ვერ მისწვდებიან. იმის მიუხედავად, რომ ანგელოზები უხორცონი არიან, უფლის წიაღში მკვიდრობენ და მარადჟამს მას უჭვრეტენ, ეს ჭვრეტა მაინც არ გახლავთ სრულყოფილი. შემთხვევითი არ არის, რომ როცა ფრესკებზე, ხატებზე ექვსფრთიან ანგელოზებს გამოსახავენ, ანგელოზი ორი ფრთით თვალებს იფარავს. ეს არის სიმბოლო იმისა, რომ ანგელოზიც კი ვერ უსწორებს თვალს უფალს. იგი იმდენად მოწიწებით, პატივისცემითა და თაყვანისცემით დგას ღვთის წინაშე, რომ თვალებს ფრთებით იფარავს და რომც არ ჰქონდეს ესოდენი მოწიწება, (რაც ერთი წამითაც არ უნდა დავუშვათ) ანგელოზი მაინც ვერ შეძლებს უფლის ჭვრეტას, რადგან ღმერთი უდიდესი ნათელია და მისთვის თვალის გასწორება თვით ანგელოზსაც არ შეუძლია. მას ძალუძს, მხოლოდ ნაწილობრივ აღიქვას უფალი. მაშ, რა იგულისხმება სიტყვებში, რომ წმიდა გულის ადამიანები იხილავენ უფალს? ღმრთის ხილვა ადამიანისათვის, ნიშნავს უფლის ხილვას მის ქმედებებში, გამოვლინებებში, ანუ უფლის დანახვას ყველგან და ყველაფერში. მაგალითად, როცა ბუნების მოვლენებსა თუ ცხოვრებისეულ შემთხვევებში ადამიანები ხედავენ და შეიცნობენ უფლის ხელს; როცა თვლიან, რომ ყოველივე, მოვლინებული მათ ცხოვრებაში, ავიცა და კარგიც, არის უდიდესი წყალობა ან სასჯელი უფლისა. გულით წმიდა ადამიანი უფალს ხედავს, ანუ მის გამოვლინებას; ხედავს ღმერთს თავის თავში, უფლის ზემოქმედებას აღიქვამს და გრძნობს, თუ როგორ შორდება უფალი, როცა მძიმე ცოდვებს ჩაიდენს, როგორ აკლდება უფლის წყალობა და, პირიქით, როგორ ახლოს არის ღმერთი მაშინ, როცა იგი სულიერად წარემატება. აი, სწორედ ეს არის უფლის ხილვა და არა ფიზიკურად დანახვა უფლისა.

როცა მოსე წინასწარმეტყველი ავიდა მთაზე, რათა უფალს მიახლებოდა, მან მაინც ნაწილობრივ იხილა ღმერთი, მიუხედავად იმისა, რომ კაცთაგან გამორჩეული, მართლაც, რომ ზეცისა კაცი და ქუეყანისა ანგელოზი იყო. მოსემ უფლის მხოლოდ მცირეოდენი „ნაწილი“ მხოლოდ „ზურგი“ იხილა უფლისა, მაგრამ ამ მეცნიერმა ისეთი მადლით აავსო, რომ მთიდან ჩამოსულს, სახე გაცისკროვნებული ჰქონდა. იმდენად დიდი იყო მის პირს მოფენილი ნათელი, რომ ებრაელები მოსეს სახეს ვეღარ ჭვრეტდნენ. უფლის ნათლით გაბრწყინებული მოსეს სახე ადამიანთა ხილვისათვის მიუწვდომელი იყო და ამიტომ პირბადე ჰქონდა ჩამოფარებული. უბრალო ადამიანები მოსეს გაცისკროვნებულ სახესაც კი ვერ უსწორებდნენ თვალს. უფლის დიდების, უფლის ნათლის თვით იმ მცირე ანარეკლის ჭვრეტაც კი არ შეეძლოთ ადამიანებს და რამდენად შეუძლებელია თვითონ უფლის ხილვა. მაგრამ, როგორც ზემოთ ითქვა, ნეტარებაში გამოთქმულ „უფლის ხილვას“ სრულიად სხვა მნიშვნელობა აქვს. ჩვენ ჩვენსავე გულში უნდა ვიხილოთ უფალი. ჭეშმარიტად, როცა გული დაიწმინდება, როცა გულს სიწმიდით შევინახავთ, მაშინ ჩვენსავე გულში ვიხილავთ, შევიცნობთ უფალს, იესო ქრისტეს!

თბილისის სასულიერო სემინარიის ლექტორი ზურაბ ცხოვრებაძე
გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი“