განმარტებანი

9 ნეტარება

მეორე ნეტარება

„ნეტარ იყვნენ მგლოვარენი გულითა, რამეთუ იგინი ნუგეშინისცემულ იქნენ“

ნეტარებების მეორე მუხლის განხილვამდე, გავიხსენოთ, რომ უფალი ამ ნეტარებებს მთაზე წარმოთქვამს: იგი ადის მთაზე, მას მიჰყვებიან მოწაფეები და სწორედ იქ, მთაზე ადამიანებს ემცნობათ 9 ნეტარება.

შემთხვევითია თუ არა ამგვარი რამ? რა თქმა უნდა, უფლის არცერთ სიტყვაში და არცერთ ქმედებაში შემთხვევითობა არ ურევია. ყოველ სახარებისეულ ამბავს ღრმად სიმბოლური მნიშვნელობა აქვს. მთაზე ასვლა და მოწაფეების აყვანა ნიშნავს სულიერ ამაღლებას. ის სიტყვები, ის ქადაგებები და სწავლებები, რაც უფალს მთაზე უნდა წარმოეთქვა, განსაკუთრებული მნიშვნელობის მქონე იყო, ამიტომ ადამიანთა მხრივ სულიერ ამაღლებას საჭიროებდა. ფიზიკური ამაღლება, რასაც მთაზე ასვლა გულისხმობს, სიმბოლოა სულიერი ამაღლებისა. იმისათვის, რომ ისმინო უფლის სიტყვა, სულიერი მომზადება, სულიერი აღმასვლაა საჭირო; ანალოგიური სიმბოლო წმიდა წერილში სხვა ადგილზეც გვხვდება. მაგ. მოსეს ასვლა მთაზე, სადაც მან უფლის ხმა მოისმინა; როგორც გახსოვთ, ებრაელი ერი ვერ გაყვა მოსეს, იმიტომ რომ ამისთვის მზად არ იყო. მან ვერ მონახა საკუთარ თავში ძალები, რომ მოსესთან ერთად მთაზე ამაღლებულიყო, ვერ ამაღლდა სულიერად, რომ ესმინა უფლისა, მოესმინა ის სიტყვები, რაც მოსემ მოისმინა.

ნეტარების მეორე მუხლი, რომელზეც გვსურს, ვისაუბროთ, ასე ჟღერს: „ნეტარ იყვნენ მგლოვარენი გულითა, რამეთუ იგინი ნუგეშინისცემულ იქნენ“. რა გლოვაზეა აქ საუბარი? ნუთუ რაღაც ამქვეყნიური მწუხარება ან მწუხარების გარეგნული სახე არის გარანტი იმისა, რომ ნუგეშინისცემულნი ვიქნებით? რა თქმა უნდა, არა. ამ სიტყვებში საკუთარი ცოდვების გამო მგლოვიარე ადამიანი უნდა ვიგულისხმოთ.

ყველა ადამიანი სცოდავს. ფსალმუნებში ნათქვამია - „არა არს კაცი, რომელიც ცხონდეს და არა სცოდოს“. სიტყვა „ცხონდეს“ ძველქართულდ ნიშნავს „ცხოვრობდეს“. ანუ ეს სიტყვები გვასწავლის, რომ არ არსებობს ისეთი ადამიანი, რომელიც ამქვეყნად იცხოვრებს ისე, რომ არაფერს შესცოდავს.

მაშ, რა არის გამოსავალი? თუკი ნებისმიერი ადამიანი მუდმივად სცოდავს, როგორ მოიპოვებს ცათა სასუფეველს? გამოსავალი სწორედ ცოდვათა სინანულის გზით აღხოცვაა. როცა ადამიანს არა აქვს განცდა თვისთა ცოდვათა, ბუნებრივია, მას არც სინანული ექნება. როცა იგი არ არის მგლოვიარე თავის ცოდვათა გამო, ვერ იქნება მონანული, და შესაბამისად, არც ისეთ სათნოებებს აღასრულებს, რაც მის ცოდვებს აღხოცავს.

პავლე მოციქული კორინთელთა მიმართ მეორე ეპისტოლეში (VII, 10) წერს: „რადგან წუხილი ღმერთის გულისათვის შეიქმს სინანულს სახსნელად, ხოლო წუხილი ამქვეყნიურ სიკვდილს შეიქმს“. ეს მუხლი ნეტარებების მეორე მუხლს ეხმიანება. „წუხილი ღმერთის გულისთვის“ ანუ ამქვეყნიური სიამეების, ცხოვრებისეული განლაღების მოკლება ჩვენთვის სანანებელი აღარ იქნება, თუკი გვექნება ჭეშმარიტი მგლოვარება და მწუხარება სულისა.

ჩვენი ჭეშმარიტი სამშობლო ზეცაა, სასუფეველია. ამქვეყნიური სამშობლო, რა თქმა უნდა, მიწიერი სამშობლოა, რომელიც ძალიან უნდა გვიყვარდეს, მაგრამ ყოველი ადამიანის საბოლოო სწრაფვის ადგილი მაინც ზეციური სასუფეველია. ჩვენი წინაპრები ადამ და ევა განიდევნენ სამოთხიდან, ჩვენ კი მათი შთამომავლები ვართ, ამიტომ, ბუნებრივია, ჩვენში შინაგანად, ქვეცნობიერად არის ნოსტალგია და ლტოლვა ზეციური სამშობლოს მიმართ. ჩვენ შინაგანად მწუხარენი ვართ იმის გამო, რომ ჯერჯერობით მოკლებულნი ვართ ზეციურ სასუფეველს. პირველქმნილი ცოდვის გამო გამოიდევნა ადამი და ევა სამოთხიდან და მათთან ერთად ყველა შემდგომი თაობა, რომელთა შორის ჩვენც ვართ. ამიტომ ბუნებრივია ჩვენი მწუხარება; ეს სრულიად ლოგიკური და გასაგებია, თუკი ადამიანი ქრისტიანულად, სარწმუნოებრივად აზროვნებს და მისი გონების თვალი მიწიერიდან ზეციურისკენაა ამაღლებული. მაგრამ თუ ადამიანის გონება მიწიერზეა მიჯაჭვული, ბუნებრივია, მთელი მისი გონება ამქვეყნიურით იქნება დაკავებული, რათა წუთისოფელი მაქსიმალური კეთილდღეობისათვის გამოიყენოს; გალაღდეს, კარგად ჭამოს და სვას, ჰქონდეს სიმდიდრე, პატივი, დიდება. ასეთი ადამიანის ცხოვრებისადმი დამოკიდებულება მომხმარებლურია: იგი ცდილობს, რაც შეიძლება მეტი სიამოვნების მიღება მოასწროს ამ ცხოვრებაში, რადგან ჰგონია, რომ მისი ცხოვრება სიკვდილით დასრულდება. სინამდვილეში, გარდაცვალება ჩვენი მარადიული ცხოვრების მხოლოდ დასაწყისია. სულის ერთი მდგომარეობიდან ადამიანი მეორე მდგომარეობაში გადადის, ანუ ჩვენი მთელი ამქვეყნიური ცხოვრება მართლაც ერთი წამია მარადისობისთვის. ქართველმა კაცმა ეს რომ კარგად იცოდა იქიდანაც ჩანს, რომ ცხოვრებას „წუთისოფელი“ დაარქვა. გონიერი ადამიანი ამქვეყნიურ ცხოვრებაში წარემატება სათნოებებში, აქვე ემზადება იმქვეყნიურ ცხოვრებაში გადასასვლელად.

„განცდა თვისთა ცოდვათა“ - ესაა გლოვა საკუთარ ცოდვებზე. როცა გლოვას ვახსენებთ, აუცილებელი არ არის, მისი ფიზიკური გამოხატულება ვიგულისხმოთ, თუმცა ძლიერი და ჭეშმარიტი სინანულის დროს ადამიანს მართლაც მოსდის ცრემლი, რაც ღვთისაგან მომადლებული უდიდესი ნიჭი და წყალობაა. იყვნე წმიდა მამები, რომლებსაც უფლისგან მიცემული ჰქონდათ ცრემლების ნიჭი, ისინი ცრემლით დასტიროდნენ თავიანთ ცოდვებს...

როცა ვცოდავთ, უფალს ვღალატობთ. წმიდა მამები ამბობენ, რომ ყოველი ცოდვის ჩადენით, თითქოს უფალს ჭრილობას ვაყენებთ, თუკი ჩვენ გავაცნობიერებთ, რომ ასე დამნაშავეები ვართ წინაშე უფლისა, რომელიც ჩვენთვის განკაცდა, ევნო, შეურაცხყოფა, ფიზიკური ტანჯვა დაითმინა იმიტომ, რომ ჩვენ გამოვეხსენით, არ შეიძლება, გლოვის, მწუხარების შეგრძნება არ გაგვიჩნდეს; მაგრამ ეს მწუხარება უნდა იყოს სულიერი და არა ამქვეყნიური, მიწიერი. სწორედ ამას გვეუბნება ეპისტოლეს ეს მუხლი: „ხოლო ამქვეყნიურ სიკვდილს შეიქმს“. სოფელში აქ ამქვეყნიური ცხოვრება იგულისხმება. ამაოდ ვწუხვართ ჩვენ ამქვეყნიურზე, როცა ვიღაც პატივს არა გვცემს, ან არა გვაქვს ისეთი მატერიალური შესაძლებლობები, როგორიც გვსურს, არ გვაქვს კარგი ჯანმრთელობა, გარეგნობა, საზოგადოებრივი მდგომარეობა. უნდა გვახსოვდეს, რომ ყოველივე ეს წარმავალია, რადგან დადგება დრო, როცა აღარაფერი დაგვჭირდება - აღარც ამქყვენიური დიდება, აღარც პატივი, აღარც ჯანმრთელობა, აღარც ამქვეყნიური სიბრძნე. იმქვეყნად მხოლოდ ის მარადიული სათნოებანი დაგვჭირდება, რისი მოხვეჭაც იმქვეყნად უკვე აღარ შეიძლება. თუ მწუხარენი ვართ ამქვეყნიური სიამეების დაკლების გამო, ეს ჩვენს სიკვდილს შეიქმს, - გვეუბნება პავლე მოციქული. აქ ლაპარაკია სულიერ სიკვდილზე. ადამიანი, რომელიც ამაოდ გაატარებს სიცოცხლეს, ბუნებრივია, მარადიულ სიკვდილს შეუერთდება. იმიტომ რომ, ვინც აქ არ იღვაწა, არ შეეცადა, თავისი სული განეწმიდა, ბუნებრივია, მისთვის დახშული იქნება სასუფევლის კარი.

თბილისის სასულიერო სემინარიის ლექტორი ზურაბ ცხოვრებაძე
გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი“, №5(312), 2005 წ.