ფსალმუნთა განმარტება
(არქიმანდრიტი მაკარი აბესაძე)

 

ფსალმუნი 67

17. "ეტლნი ღმრთისანი ბევრ წილ არიან და ათასეულნი წარუმართებენ მას; უფალი მათ შორის სინასა, მთასა წმიდასა მისსა" - ეტლი ღმრთისანი, ანუ ზეციური ძალნი, ზეციური დასები, ზეციური ანგელოზები ათასეულნი, აურაცხელი წარუმერთებია, მიუძღვებიან წინ "სინას უფალს" - სინას მთაზე გამოცხადებულ უფალს და ხელაპყრობით ატარებენ მას, ცხადაია არა პირდაპირი, მიწიერი გაგებით, არამედ სულიერი გაგეით.

18. "აღხედ მაღალსა, წარმოსტყუენე ტყუე და მოიღე ნიჭები კაცთა შორის, რაითა ურჩნიცა სამკვიდრებელად იყვნენ" - ფსალმუნის ამ მუხლში დავითი წინასწარმეტყველებს მაცხოვრის ჯვარცმის შესახებ. "აღხედ მაღალთა, წარმოტყუენე ტყვე" - ჯვარს ეცვი და "ტყვე წამოიყვანე", ანუ ეშმაკისგან დატყვევებული ადამიანები, კაცობრიობა გამოიხენი და შენი ჯვარცმითა და აღდგომით არა თუ შენს ტვეებად და შენს მონებად, არამედ შენს მეგობრებად აქციე ადამიანები უფალიო, უმარავი ნიჭები დანერგე, მიეცი ადამანებს, "რაითა ურჩნიცა სამკვიდრებელად იყვენენ" - "ურჩნი", იუდეველნი და წარმართნი, რომლებიც ღვთის მცნებებს არა თუ აღასრუელბდნენ, არამედ ეწინააღმდეგებოდნენ, ისინიც კი შენს სამკვიდერბელში იყვნენ, მათ შორისაც კი განდიდებული იქნება შენი სიტყვაო, წინასწარმეტყეველბს დავითი

19. "უფალი ღმერთი კურთხეულ, კურთხეულ არს ღმერთი დღითიდღე წარგვიმართოს ჩუენ ღმერთმან მაცხოვარებისა ჩუენისამან" - კურთხეულია უფალი ყოველდღეო, ბრძანებს დავითი. რათქამუნდა უფალი განდიდებული და კურთხეულია ყოველდღე ანგელოზთა მიერ, მაგრამ აქ არის ვედრება, რომ ჩვენს გულებშიც კურთხეული იყო უფალი ყოველდრე, რათა ჩვენი გონება განუშორებელად უფალთან იყოს დამკვიდრებული. შწორედ ამის სესახებ არის ვედრება: "წარგვიმართოს ჩუენ ღმერთმან მაცხოვარებისა ჩვენისამან" - ჩვენი მაცხოვარების, ცხოვნების მომცემელმა ღმერთმა წარგვიმართოს იმსათვის, რომ ჩვენი გონება ყოველწამიერად ღვთით, უფლის განდიდებით იყოს დაკავებული.

20. "ღმერთი ჩუენი ღმერთ მაცხოვარ, და უფლისა უფლისაგან არაინ გამოსავალნი სიკუდილისანი" - ღმერთი ჩვენი, ჩვენი მაცხოვარი, ანუ ჩვენი მაცოცხლებელი, ჩვენი სიცოცხლის მომცემია, როგორც ხორციელი, ასევე სულიერი სიცოცხლის მომცემელია და სწორედ უფლისაგან "არიან გამოსავალნი სიკვდილისანი", ღვთის მცნებების დაცვითა და უფალთან მყოფობით არის შესაძლებელი სულიერი სიკვდილიდან გადარჩენა.

21. "ხოლო ღმერთმან შემუსროს თავები მტერთა მისთაი, თხემით თმითურთ, რომელნი ვლენან უსჯულოებითა მათითა" - თხემიდან და თმებიდან დაწყებული შემუსრა უფალმა მტრები დაცემული ანგელოზები და ის ადამიანები "რომელნი უსჯულოებით ვლენან". "უსჯულოებით სიარულში" აქ იგულისხმება არა ყველა ცოდვა და ცოდვის ჩამდენი ადამიანი, იმიტომ რომ ცოდვილი რომელიც თავის ცოდვებს აღიარებს, იმედი აქვს რომ უფალი აპატიებს და ევედრება უფალას პატიებას, მას არ განსჯის უფალი, არამედ უსჯულოებაში იგულისხმება ისეთი ცოდვა და ცოდვილი, რომელიც თავის ცოდვებს ამართლებს და ცოდვად არ თვლის. ასეთებს ასე რომ ვთქვათ თხემიდან ტერფამდე შემუსრავს უფალი.

22. "თქვა უფალმან; ბასანით მოვაქციო, მოვაქციო სიღრმეთა შინა ზღვისათა" - და ბრძანა უფალმა, ზღვის სიღრმეებიდან, ანუ გასაჭირითა და მიწიერი განსაცდელებით მიწიერი ამაოებებიდან მოვაქციო ადამიანიო.

23. "რაითა შეიღებოს ფერხი შენი სისხლითა და ენენი ძაღლთა შენითანი - მტერთაგან მის მიერ" - დავით წინასწარმეტყეველი განადიდებს უფალს და მიმართავს: ეს აღნატრული აღგვისრულე უფალო, - "რაითა შენი ფერხი და ენა მტრის სისხლით შეიღებოს". აქ არ იგულისხმება ის, რომ უფალი მოვა და გაწყვეტს ადამიანებს, არამედ აქ იგულისხმება პირველ რიგში დაცემლი ანგელოზები, ის რომ მათი ხელმწიფება განქარვდება, ის, რომ ისინი ღვთის წინაშე იქნებიან დაცემულნი და გართხმულნი. "ძაღლნში" კი, როგორც წმინდა მამები გვეუბნებიან, იგულისხმება მწყემსები საღვთო ეკლეიისა -მოციქულნი, მღვდელმთავარნი, მღვდელნი, რომლებიც თავიანთი ენით განაქარვებენ მოწინააღმდეგეთა ძალს და ისინი სრულიად იქნებიან განქარვებულნი. ეს არ ნიშნავს, რომ ვინმე არ მიიღებს ღვთის საწინააღმდეგო სიტყვას, ანუ ჭეშამარიტ სწვლებას. იქნებიან ისეთებიც რომელბიც მიიღებენ, მაგრამ ეკლესიას ყველაფეზე აქვს პასუხი, - ვისაც ჭეშმარიტების გაგება სურს, ნებისმიერი მწვალებლობის, ნებისმიერი არაეკლესიურ აზრის საწინააღმდეგო აზრი შეიძლება მოძებნოს და მოისმინოს ეკლესიაში ადამიანმა.

24. "გამოჩნდეს სვლანი შენნი, ღმერთო, სვლანი ღმრთისა ჩემისა და მეუფისანი წმინდასა შინა" - შენი სვლა გამჩნდება უფალოო. რა სვლა? - ის სასწაულები, რომლებიც უფალმა აღასრულა ძველ აღთქმაში და რაც უფალმა ქმნა თავისი განკაცებით. Mაცხოვრის განკაცების შესახებ, - მაცხოვრის შობა, ნათლისღება, ჯვარცმა, აღდგომა, ამაღლება, ყველაფერი ხილულად გამოჩნდება ადამიანებსითვისო, წინასწარმეტყველებს დავითი.

25. "იმსთუეს მთავართა მახლობელად მგალობელთა, შორის ქალწულთა მეებნეთასა" - შენი მთავრების, ანუ მოციქულების ნაქადაგები ღვთის სიტყვით და საქმეებით უამრავი ადამიანი მოიქცა, უამრავი ქალწული გახდა მგალობელი ღვთისა. "ქალწულში" იგულისხმებიან ადამიანები, რომელბმაც ღვთის წინაშე ქალწულობის აღთქმა დადეს, ანუ ბერ-მონაზვნობა, ასევე ზოგადად ის ადამიანებიც, რომელთა სულიც ღვთის სიტყვის მიღებით განსპეტაკდა და გაქალწულდა. მათ შორის დაიმკვიდრებს უფალი და მათ შორის იქნება მოციქულთა სიტყვაო.

26. "ეკლესიათა შინა აკურთხევდით ღმერთსა და უფალსა წყაროთაგან ისრაელისთა" - ეკლესიებში აკურთხებდით და განადიდებდით უფალსაო. ხშირად შეიძლება გავიგონოთ, ადამიანები ხშირად შეიძლება გავიგონოთ, როდესაც ადამიანები ამბობენ, რა საჭიროა ეკლეისაში მისვლა, ხომ შეიძლება სახლშიც ვილოცო, ყველგან ვილოცო ღვთის წინაშეო. აქ კიდევ 3000 წლი წინ გვეუბნება დავით წინასწარმეტყველის პირით უფალი, ეკლესიასა შინა აკურთხევდით ღმერთსაო და შემდეგ ბრძანებს: "უფლისა წყაროთაგან ისრაელისაო", - არა მარტო ახალი აღთქმის წყაროებიდან განადიდებდით უფალს, არამედ ძველი აღთქმის წყაროებიდანაც განადიდებდით უფალსო. შუა საუკუნეებში არსებობდა მიმდინარეობები, რომლებიც ძველ აღთქმას არ აღიარებდნენ, არა თუ ძველ აღთქმას არ აღიარებდნენ, საერთოდაც ისე გაკადნიერდნენ, ამბობდნენ, რომ ძველი აღთქმის ღმერთი არ არის ჭეშმარიტი ღმერთი, სხვაა ძველი აღთქმის ღმერთი და სხვა ახალი აღთქმის ღმერთიო. სწორედ მათ სამხილებლად არის წინდაწინ განჭვრეტილი წინასწარმეტყველისაგან.

27. მუნ ბენიამენ ჭაბული განკვირვებასა; მთავარნი იუდაისნი წინამძღუარნი მათნი; მთავარნი ზაბულონისინი, მთავარნი ნეფთალემისნი" - როგორც მამები გვეუბნებიან, ეს არის წინასწარმეტყველება მოციქულთა წარმომავლობის შესახებ. ბენიამენ ჭაბუკში იგულისხმება, პავლე მოციქული, რომელიც ბენიამენის ტომიდან იყო, ჭაბუკი კი იმიტომ ეწოდება მას, რომ ის იყო ყველაზე ბოლოს მოწოდებული მოციქულთა შორის. ასევე იუდას, ზაბულონის, ნეფალემის… - ყველა ამ ტომიდან იყვენენ მოციქულები გამოსულები. ისინი არ იყვნენ მიწიერი მთავრები ამ ტომებისა, მაგრამ უფალმა მთავრები გახადა, სულიერ მთავრებად დაადგინა ისინი არა მარტო ამ ტომებისა, არამედ მთელი კაცობრიობისა. კიდევ გავიმეორებ: როდესაც უფალი მოციქულებს ეუბნება: დასხდეც თქვენცა საყდარსა ათორმეტსა ტომთა ისრაელისაო, სწორედ კაცობრიობის სულიერ მთავრებად დაადგინა უფალმა მოციქულები, რომელბიც ისრაელის საზოგადოების უმდაბლესი წრიდან იყვენენ გამოსულები.
28. "ბრძანე, ღმერთო, ძალთა შენითა; განაძლიერე, ღმერთო, ესე, რომელ ჰქმენ ჩუენ შორის" - შენი ბრძანებით განაძლიერე, უფალო, მოციქულები და ის ძალა, რაც მათ ჩვენ შორის ქმნეს, მხოლოდ და მხოლოდ შენი იყო, შენი ძალით აღარულეს ყოველივე.

29. "ტაძრით შენით იერუსალემით შენდა შეწირონ მეფეთა ძღუენი" - იერუსალიმის ტაძარში აქ კონკრეტულად იერუსალიმის ტაძარი კი არ იგულისხმება, არამედ საღმრთო ტაძარი, ერთიანი განუყოფელი ეკლესია. სწორედ ამ ეკლესიაში, ანუ ქრისტიანულ ეკლესიაში მეფეებმაც კი მიიტანეს ძღვენიო, - ბრძანებს დავითი. ეს არის წინასწარმეტყეველება, არათუ უბრალო ხალხის, არამედ მეფეთა მოქცევისა და მეფეთაგან ღვთის განდიდების შესახებ.

30. "შეჰრისხენ შენ მხეცთა ლერწმისათა; კრებული ზუარაკთაი დიაკეულთა შორის ერისათა მიდრეკად გამოცდილთა ვერცხლითა. განაბნინე წარმართნი, რომელთა ჰნებავს ბრძოლაი" - "ლერწმიანების მხეცები" შემუსრე, ღმერთო. ლერწმის მხეცები - მტაცებელი მხეცნი ხშირად უდაბნოში უსაფრდებოდნენ ადამიანებს და მათ ხორციელად იტაცებდნენ, ხორციელად ღუპავდნენ, მაგრამ ლერწმიანის მხეცებში აქ არ იგულისხმებიან მიწიერი მხეცები, მიწიერი მტაცებლები, არამედ სულიერი მხეცები, დაცემული ანგელოზები, რომლებიც ზეციური იერუსალიმისკენ მიმავალ ადამიანებს უსაფრდებიან, სურთ, რომ ადამიანთა სულები მოიტაცონ და განაშორონ უფალს და ღვთის მცნებების აღსრულების გზაზე აბრკოლებენ მათ. მამები გვეუბნებიან, რომ "ზუარაკთა დიაკეულთაში" იგულისხმებიან იუდეველები და ყველა ის ადამიანი, რომელიც წინ აღუდგება ღვთის მცნებების აღმასრულებელს. "გამოცდილნი ვერცხლითა" კი ქრისტეს სამწყსო, ღვთის მცნებების აღმასრულებელნი არიან. მათი დამაბრკოლებელნი შერისხე, უფალო, როგორც კაცნი, ასევე დაცემული ანგელოზები და განაქარვე მათი ძალი და მათი ძალაუფლებაო. "განაბნინე წარმართნი, რომელთა ნებავთ ბრძოლანი" - განაბნიე, ანუ ჩამოაცილე ეკლესიას, რომელნიც ქრისტიანებს ებრძოდნენო. წარმართების გაბნევა, განადგურება იქმნა წარმართობის განადგურებით, წარმართობა მოისპო, ხოლო თავად წარმართებმა დაიმკვიდრეს უფალთან, შეიქმნენ რა ღვთის მადიდებლები. ეს არის წინასწარმეტყველება წარმართობის მოსპობის, განადგურების შესახებ.

31. "მოვიდენ მოციქულნი ეგვიპტით, ჰინდოეთმან უსწროს ხელისა მიცემად ღმრთისა" - ფსალმუნის ამ მუხლში დავითი კვლავ წინასწარმეტყველებს მთელი სამყაროს მოქცევის შესახებ, ეგვიპტელსა და ინდოელში იგულისხმება ყველა ის ადამიანი, რომელიც მოიქცა და განადიდა უფალმა.

32. "მეფენი ქუეყანისანი აქებდით ღმერთსა და უგალობდით უფალსა" - მეფეებიც კი განადიდებენ და უგალობენ უფალსო, - წინასწარმეტყველებს დავითი. როგორც ვთქვით, არა მხოლოდ უბრალო ადამიანები, არამედ ამ ქვეყნის მთავარნიც თავიანთი საქმეებით, თავიანთი სიტყვით განადიდებდნენ და უგალობდნენ უფალს.

33. "რომელი-იგი ამაღლდა ცასა ცათასა აღმოსავალით, ესერა მოსცეს ხმაი თვისი, ხმაი ძლიერებითა" - "რომელი-იგი ამაღლდა ცასა ცათასა" - ეს არის წინასწარმეტყველება მაცხოვრის ამაღლების შესახებ. "აღმოსავალით" - აქ იგულისხმება სულიერად აღმოსავლეთი, ასევე შეიძლება ვიგულისხმოთ ის, რომ, ეცვა რა მაცხოვარი იერუსალიმის დასავლეთით ჯვარს, ამაღლდა იერუსალიმის აღმოსავლეთით. ფაქტობრივად ადგილებიც კი მითითებულია წინასწარმეტყველურად დავითის მიერ, თუ სად მოხდებოდა მაცხოვრის ჯვარცმა, აღდგომა და ზეცად ამაღლება მიწიერად; შემდეგ კი ბრძანებს: თავისი ძლიერების ხმა მოსცა უფალმა კაცობრიობას, განანათლა კაცობრიობაო.

34. "მოეცით დიდებაი ღმერთსა; ისრაელსა ზედა დიდად შუენიერებაი მისი, და ძალი მისი ღრუბელთა შინა" - ისრაელში აქ იგულისხმება ახალი აღთქმის ეკლესია, ანუ ქრისტიანები, ღვთის მადიდებელნი. ისრაელთა, ღვთის მადიდებელთა, ქრისტეს მიმდევართა შორის გამოჩნდა ღვთის დიდება და შვენიერება.

35. "საკვირველ არს ღმერთი წმინდათა შორის მისთა; ღმერთი ისრაელსაი, მან მოსცეს ძალი და სიმტკიცე ერსა თვისსა. კურთხეულ არს ღმერთი" - ვიცით, რომ თავად ადამიანის ბუნება არის უძლური, სწრაფმიდრეკილი სხვადასხვა მხარეს, მაგრამ უძლური ბუნების მქონე ადამიანებს შორისაც კი უფალი თავისი საკვირველებით გამოჩნდება, მათ შორის, ვინც ღვთის მცნებებს აღასრულებს. საკვირველი ის იქნება, რომ ასეთი ბუნება ადამიანისა, ძალიან დამყოლი, ისეთი მტკიცე შეიქმნება, თავად წამების და სიკვდილის შიშითაც კი არ უარყოფენ უფალს ქრისტიანებიო. სწორედ ამის შესახებ წინასწარმეტყველებს დავითი, როდესაც ბრძანებს: საკვირველ არს ღმერთი წმინდათა შორის მისთა - ადამიანთა მიერ აღსრულებული ღვთის სადიდებელი საქმეებია საკვირველი, რადგან წარმოუდგენელია, ეს ადამიანმა ქმნას, თუ არა ღვთის შეწევნით. "მან მოსცის ძალი და სიმტკიცე ერსა თვისსა" - სწორედ უფალია ადამიანებისათვის ძალის და სიმტკიცის მიმცემი და აღმასრულებელი იმ საქმეებისა, რომლებიც განადიდებს უფალს; "კურთხეულია უფალი" - რა თქმა უნდა, ღმერთი კურთხეულია და განდიდებულია იმ ქრისტიანთა და იმ წმინდანთა მიერ, რომლებიც თავიანთი სიტყვით, თავიანთი საქმით, თავიანთი ცხოვრების წესით განადიდებენ უფალს.