| |
მათეს სახარების განმარტება
წმიდა მამათა სწავლების მიხედვით
მასალების შემკრები, მთარგმნელი და გამმართველი:
წილკნელი ეპისკოპოსი ზოსიმე (შიოშვილი)
უფლის პასუხი სჯულისმცოდნეს პირველი და უმეტესი მცნების შესახებ. მისი პასუხი ქრისტეზე: ვისი ძეა იგი?
მათე 22, 34-46
ფარისეველები იდგნენ ხალხში, როცა უფალმა დაამარცხა სადუკეველნი. კმაყოფილები იყვნენ რა თავიანთი მტრების დამარცხებით, მათ იფიქრეს, ამით მაინც დაეფარათ
თავიანთი მარცხი: ხოლო ფარისეველთა რაი ესმა, რამეთუ დაუყო პირი სადუკეველთა მათ,
შეკრბეს ერთად, განერიდნენ ხალხმრავლობას, რათა ერთმანეთში შეთახმებულიყვნენ, და
შემდეგ კი ხალხში დაბრუნდნენ და იესოსთან მივიდნენ: „ისინი ისევ მიდიან მასთან,
ისევ ადრინდელი ბოროტი განზრახვით იწვევენ კამათში, რათა ავნონ მას“ (წმ.
ოქროპირი), ჩააყენონ მძიმე მდგომარეობაში, რათა მათი აზრით, ხალხის თვალში დაამდაბლონ. და ჰკითხა ერთმან მათგანმან სჯულის მოძღუარმან, გამოსცდიდა მას და
ეტყოდა: მოძღუარ, რომელი მცნებაი უფროის არს სჯულსა შინა? რომელია ყველაზე პირველი
და დიდი მცნება? ფარისეველები მცნებებს ყოფდნენ დიდ და მცირე მცნებებად; დიდი
მცნებების ქვეშ ისინი გულისხმობდნენ მოსეს სჯულის ყოველ წეს-ჩვეულებებს, ხოლო
პატარა მცნებებად მიაჩნდათ - წესები მშვიდი ცხოვრებისა. მაგრამ რომელია ყველაზე
დიდი მცნება, ამაში ისინი ვერაფრით თანხმდებოდნენ, ერნთი ასეთ მცნებად თვლიდნენ
კანონს შაბათის შესახებ, - სხვები წინადაცვეთისას, სხვები მცნებას განწმედაზე და
ა.შ. ამის შესახებ კითხვას ისინი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ, რადგანაც საჭიროდ
მიაჩნდათ ცოდნა: რომელი მცნება შეიძლებოდაა არ დაეცვათ იმ შემთხვევაში, როცა არ
იქნებოდა შესაძლებლობა ორივე მცნების შესრულებისა? ვერც ერთი იმათგანი ვერ
ხვდებოდა, რომ მთელი არსი სჯულისა მდგომარეობდა ღვთის მორჩილებაში, ამიტომ ვინმეს
ყველა მცნება რომ დაეცვა კიდეც თუკი იგი თვითნებურად დაარღვევს ერთ მცნებას, იგი
ყველაფერში დამნაშავე ხდებოდა. აი, ამიტომაც ფარისეველებმა და მათგან
განსაკუთრებით იმათ, როლებიც იწოდებოდნენ სჯულისმეცნიერებად, განმმარტებლებადა და
მასწავლებლებად მცნებებისა, გადაწყიტეს ამ კითხვით ქრისტესათვის მიემერთათ, რა თქმა
უნდა, არა იმიტომ, რომ მართლაც ესწავლათ სიკეთე მისგან: „ისინი მოელოდნენ, რომ
მაცხოვარი შეასწორებდა ღვთის აღთქმას, უწოდებდა რა თავს ღმერთს, ამით მისცემდა მათ
შემთხვევას, რომ იგი დაედანაშაულებინათ ღვთის გმობაში, ამიტომაც მიმართავს კითხვით“
(წმ. ოქროპირი).
უფალი ხედავდა მკითხველთა განზრახვას, ხედავდა, რომ მათ საერთოდ დავიწყებოდათ
მცნება სიყვარულისა, რომელიც არის სული მცნებისა, იცოდა, რომ მკითხველები ლამის
ჩამომდნარიყვნენ ბოროტებისა და შურისაგან, ამიტომაც მათ პირდაპირ მიუთითა, რაც
დავიწყებოდათ: ხოლო იესო ჰრქუა მას, შემკითხველ სჯულისმეცნიერსა და მის უკან მდგარ
ყველა ფარისეველს: თავად ღმერთმა სთქვა მოსეს პირით: ისმინე ისრაილო! უფალი ღმერთი
შენი არის უფალი ერთი და ამიტომაც ყველაზე უწინ და ყველაზე მეტად შეიყუარო უფალი
ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა, მთელი შენი არსებით და ყოვლითა სულითა შენითა
და ყოვლითა გონებითა შენითა, ესე არს დიდი და პირველი მცნება. პირველი არა დროის
მიხედვით, რამეთუ ღმერთის ყველა მცნება მოცემულია ერთ დროს, მაგრამ პირველია
იმიტომ, რომ საფუძველს წარმოადგენს დანარჩენი მცნებებისათვის: მის გარეშე
შეუძლებელია მოიმოქმედოს კაცმა ღვთისათვის სათნო კეთილი საქმენი. ადამიანი
შექმნილია იმისათვის, რათა ყველაზე და ყველაფერზე მეტად უყვარდეს ღმერთი, და
ამასთან, იგი უნდა უყვარდეს უმაღლესი სიყვარულით. როცა მთელი შენი გული, მთელი შენი
სული, მთელი ფიქრები ღვთისადმი იქნება მიძღვნილი, მაშინ ყოველი შენი სურვილი კეთილი
იქნება, ყოველი ზრახვა შეურყვნელი, ყოველი მსჯელობა წმიდა. ღვთის სიყვარული უნდა
უფლებდეს ყველაფერზე, რაც აქვს ადამიანს სულში, აკავებდეს მას თავისთან ყოველ წუთსა
და ჟამს. ყოველი კეთილი საქმე მხოლოდ მაშინ იქნება ღვთისათვის მოსაწონი, როცა ის
გამთბარია სიყვარულით, რომელიც მოდის ჩვენი სულის სიღრმიდან. მაგრამ მისგანვე,
ღვთის სიყვარულიდანვე, როგორც უშრეტი წყაროდან, გამომდინარეობს მოყვასის
სიყვარულიც: და მეორე მცნება, მსგავსი ამისი, პირველი მცნებისა,
შეიყუარო მოყუასი შენი, ვითარცა თავი თვისი; მიაგე მას ყოველივე კარგი, რასაც
შეძლებ, როგორც შენს თავს; ნუ გაუკეთებ და ნუ უსურვებ მას რაიმე ბოროტს, ისე,
როგორც არ ინდომებ ბოროტებას შენთვის, რამდენსაც ცდილობ და ზრუნავ საკუთარ თავზე,
იმდენივე იზრუნე და გაისარჯე შენს მოყვასზეც. სხვა მცნება, ამაზე მეტი, არ
არსებობს. ამათ ორთა მცნებათა ყოველი სჯული და წინასწარმეტყუელნი დამოკიდებულ
არიან. ეს ორი მცნება ტვირთულობს საკუთარ თავზე, როგორც მტკიცე მარადიულ
საფუძველზე, მოიცავს თავში მთელ ძველ აღთქმას, მთელ სჯულსა და წინასწარმეტყველებას;
მათშია არსი ძველი აღთქმისა, ყოველივეს არსი, რასაც ამბობდნენ და ითხოვდნენ მოსე და
სხვა წინასწარმეტყველნი. „ღვთის ყველა მცნება, აღთქმა, ბრძანება, რჩევა,
გამომდინარეობს სიყვარულიდან, როგორც წყალი მოედინება წყაროდან; სიყვარული არის
ღვთის მცნებათა დედა; გიყვარდეს ღმერთი, მოყვასი და ვერავითარი განსაცდელი ვერ
მოგერევა კეთილი საქმის დაწყებისას. ღმერთს სურს, რათა შეიყვარო იგი, რადგან მის
სიყვარულშია შენი ბედნიერება, შენი ქვეყნიური კეთილდღეობა, სიმშვიდე სულისა,
სიხარული და მარადიული ნეტარება. მას სურს, რომ შენ გიყვარდეს იგი მთელი შენი
გულით, მთელი შენი სულით, მთელი შენი აზროვნებით; „და სამჯერ იმეორებს რა სიტყვას
„ყოვლითა“, მას სურს გაჩვენოს, რომ ეს სიმართლეა, ეს სასარგებლო და აუცილებელია. თუ
მისცემ, მიუძღვნი ღმერთს მხოლოდ ნაწილს შენი სულისა, შენი აზრებისა, შენი გულისა,
ხოლო დანარჩენ ნაწილს მისცემ ქვეყანას, მაშინ იმ ნაწილში, რომელიც ღვთისათვის არ
იქნება მიძღვნილი, ჩასახლდება ბოროტი ზრახვები, ხორციელი გულისთქმანი, დაივანებს
ცოდვა, რომელიც შებღალავს და გახრწნის იმ ნაწილსაც, რაც ღმერთს მიუძღვენი; ხოლო თუ
მთელ შენს გულს, მთელ სულს და ზრახვებს შენსას მთლიანად მიუძღვნი ღმერთს, მაშინ
ცოდვა ვერ იპოვის შენში ადგილს, რადგან გულიც, სულიცა და გონებაც იქნება
სამკვიდრებელი შენში დავანებული ღვთისა“ (მთ. ეპ. ნიკიფორე).
ასე, უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ, სურს რა სრულად და მთლიანად გახსნას მთელი სული
თავისი ღვთაბრივი სწავლებისა, მისცა სჯულის მეცნიერს უფრო ფართო და ღრმა პასუხი,
ვიდრე იგი ითხოვდა. „მას ეკითხებოდნენ პირველ მცნებაზე, მან კი მოიყვანა მეორეც -
ამბობს წმ. ოქროპირი, თითქმის ისევე მნიშვნელოვანი, როგორც პირველი; მართალია
იწოდება მეორედ, მაგრამ მსგავსია პირველისა. რატომაა მისი მსგავსი? იმიტომ, რომ
მეორე გვიხსნის გზას პირველისაკენ, და სანაცვლოდ პირველისაგან არის გამტკიცებული“.
„რამეთუ, ვისაც უყვარს ღმერთი პიველი მცნებით, ის უკლებლივ იცავს ღვთის დანარჩენ
მცნებებსაც: „უკუეთუ გიყუარ მე, მცნებანი ჩემნი დაიმარხენით“ (ინ. 14,15) - ამბობს
უფალი. ხოლო პირველი მცნება ღვთის სიყვარულის შემდეგ არის მცნება მოყვასის
სიყვარულის შესახებ. ამიტომაც, ვისაც ჭეშმარიტად უყვარს ღმერთი, მას უეჭველად
უყვარს თავისი მოყვასი და ახლობელი; რამეთუ ხალხი ძმებია, შვილებია ზეციური მამისა:
„და ყოველსა, რომელსა უყვარდეს მშობელი, უყვარს შობილიცა იგი“. მაგრამ, ვისაც არ
უყვარს თავისი მოყვასი, მას არც ღმერთი უყვარს: „რამეთუ რომელსა არა უყუარდეს ძმაი
თვისი, რომელი იხილა, ღმერთი, რომელი არა უხილავს, ვითარ ძალ-უც შეყუარებად?“ (1
ინ. 5,1; 4,20). სიყვარული არის ღვთაებრივი ცეცხლის ნაპერწკალი ჩვენს გულში, ხოლო
ცეცხლს არ შეუძლია, რომ არ გაათბოს ადამიანი. თუ სიყვარული, მორწმუნის გულის ეს
სითბო არ ათბობს მოყვასს, ნიშნავს, რომ იგი საერთოდ არ არის შენს გულში, არ არის
სითბო ცხოვრების წყაროსაგან, ანუ ღვთისაგან მიღებული, რომელიც არის სიყვარული.
ღმერთს ყველა უყვარს; თუ შენ ჭეშმარიტად, არა მარტო სიტყვებით, არამედ მთელი გულით
გიყვარს ღმერთი, მაშინ როგორ არ გეყვარება ისინიც, ვინც ღმერთს უყვარს? ღვთის
სიყვარულის საზომით უფალმა მოგვცა მთელი ჩვენი სიყვარული, როგორც შეუძლია ჩვენს
გულს: „შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი, ყოვლითა გულითა შენითა, და ყოვლითა სულითა
შენითა, და ყოვლითა გონებითა შენითა“, ხოლო მოყვასის სიყვარულის საზომით
განგვისაზღვრა ის სიყვარული, როგორითაც ჩვენ გვიყვარს საკუთარი თავი: „შეიყუარო
მოყუასი შენი, ვითარცა თავი თვისი“ (მთ. ეპ. ნიკოფორე). - უფლის პასუხმა ცხადად
დაანახა ფარისევლებს, რომ ერთმანეთში იმიტომ ვერ მორიგებულიყვნენ, იმიტომაც კამათობდნენ, თუ რომელი მცნება იყო უპირატესი, რომ არ ესმოდათ სჯულის
სული, ისინი მცნებებს მხოლოდ თვლიდნენ და ზომავდნენ, ნაცვლად იმისა, რომ საქმით
აღესრულრბინათ ისინი, უფალმა მოიხსენა ღვთის ერთობაზეც, რათა იუდეველებს, როცა იგი
უწოდებდა თავს ღვთის ძეს, არ განემარტათ მისი სიტყვები ისე, თითქოს იგი ორღმერთიანობას
ქადაგებდა. ასეთი ცილისწამების თავიდან ასაცილებლად იგი ცხადად და უფლებით
ამბობს, რომ ღმერთი არის ერთი.
მწიგნობარმა, რომელმაც კითხვა დაუსვა უფალს, ყურადღებით მოისმინა ღვთიური პასუხი;
ჩანს, რომ უფლის სიტყვა შეეხო მის გულს. მახარებელი მარკოზი ამბობს, რომ
მწიგნობარმა უთხრა იესო ქრისტეს: „კეთილად, მოძღვარ, ჭეშმარიტად სთქუა, რამეთუ ერთ
არს ღმერთი, და არავინ არს სხუაი მისსა გარეშე; და შეყუარებად იგი ყოვლითა გულითა
და ყოვლითა სულითა და ყოვლითა ძალითა და ყოვლითა გულისხმის-ყოფითა და შეყუარებად
მოყუასი; ვითარცა თავი თვისი, უფროის არს ესე ყოველთა მსხუერპლთა და შესაწირავთა“
(მრ. 12,32-33). „მწიგნობარი ფარისეველის ბაგენიდან ასეთი სწორი მსჯელობა, გულიდან
მთელი ძალით ამომავალი - იყო იშვიათი შემთხვევა, - ამბობს მთ. ეპ. ინოკენტი, მთელი
თავისი მსახურების განმავლობაში უფალს არ მოუსმენია ასეთი სწორი მსჯელობა. „არა
შორს ხარ სასუფეველისაგან ღმრთისა“ - უთხრა უფალმა მწიგნობარს და მისი ნათელი,
გულმოწყალებით სავსე გამოხედვაც ამოწმებდა ამას, საწყენი იყო დანარჩენი
ფარისევლებისათვის თავიანთი თანამოძმისაგან მოსმენა სიტყვებისა, რომლებიც
ამოწმებდნენ განდგომას მათი სექტიდან, რომელიც მუდამ ამტკიცებდა, რომ გადმოცემა
საღვთო წერილზე მეტია, წესები მცნებებზე უმეტესია. შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ეს
მწიგნობარი, ადრე თუ გვიან, ისარგებლებდა მასთან ღვთის სასუფევლის სიახლოვით და
გახდებოდა რა მიმდევარი იესო ქრისტესი, საკუთარი ცხოვრებით გაამართლებდა, რომ
სიყვარული ღვთისა და მიყვასისა არის ყველაზე დიდი მცნება“. - „შეიზარა რა დაბალი
მოვალეობანი, - ამბობს წმ. ოქროპირი, - მან დაანახვა, თუ რაშია დასაწყისი
სათნოებებისა. რამეთუ დანარჩენ მოვალეობებს, ეს იქნება შაბათის დაცვა თუ სხვა რამ,
მიზნად სიყვარული აქვს. მოკლედ, მაცხოვარი არ მიაკუთვნებს მას სრულ ქებას, არამედ
აჩვენებს, რომ მას კიდევ ბევრი აკლია. რადგან სიტყვები: „არა შორს ხარ
სასუფევლისაგან ღმრთისა“ აღნიშნავს იმას, რომ მას ჯერ კიდევ არ მიუღწევია მისთვის,
და ეს ითქვა იმ მოსაზრებით, რათა მან მოიძიოს ის, რაც აკლია. მაცხოვარმა რომ შეაქო
იგი, ამის გამო ნუ გაიკვირვებ, არამედ მიხვდი, თუ როგორ ეკიდებოდა იგი მასთან
მისულების გაგებას. დაე, მათ ელაპარაკათ ქრისტეზე ბევრი ისეთი რამ, რაც არ
შეეფერება მის დიდებას, ოღონდ კი არ ეკადრათ ღვთის არსების უარყოფა. იგი აქებს
სჯულისმეცნიერს, როცა მან უთხრა, რომ მამის გარდა არ არსებობს სხვა ღმერთი, ეს არ
ნიშნავს იმას, რომ იესო ქრისტე არ ცნობდა თავს ღმერთად; ღმერთმა დაგვიფაროს
ამისგან. მაგრამ რადგან ჯერ არ იყო დამდგარი დრო იმისა, რომ გაეცხადებინა თავისი
ღვთაებრიობა, ამიტომ მან სჯულისმეცნიერი უწინდელი სწავლებით განსაჯა და შეაქო იგი
იმისათვის, რომ მან კარგად იცოდა ძველი მცნება, რათა ამ გზით გაეხადა იგი უნარიანი
ახალი აღთქმის სწავლების მისაღებად, როცა ეს გაცხადდებოდა შესაფერის ჟამს. მოკლედ,
სიტყვები: „უფალი ღმერთი შენი, უფალი ერთ არს“, როგორც ძველ, ისე ახალ აღთქმაშიც
მოყვანილია არა ძე ღვთისას ღვთაებრიობის უარსაყოფად, არამედ იმისათვის რომ კერპები
განვასხვავოთ ჭეშმარიტად ღვთისაგან. ამ აზრითვე შეაქო მაცხოვარმა სჯულისმეცნიერის
მიერ წარმოთქმული“.
ასეთი ღვთაებრივი სიბრძნის გამოჩენის შემდგომ უკვე ვეღარავინ ბედავდა კითხვით
მიმართვას. მაგრამ, როცა ყველა შემკითხველი დადუმდა, უფალმა თავად იწყო საუბარი
ფარისევლებთან. გულთამხილავმა იცოდა, რომ ისინი სთავაზობდნენ მას კითხვას მცნებებზე
ბნელი ზრახვით; ხომ არ უწოდებად იგი თავს ღვთის ძესა და ღმერთს, მაშინ ისინი
ღვთისგმობაში ბრალს დასდებდნენ მას. თითქოს უპასუხაო მათ საიდუმლო ფიქრებს, უფალმა
თავის მხრივ მისცა მათ კითხვა, რითაც „მათთვის შეუმჩნეველი სახით ისინი მიიყვანა
იმასთან, რომ მათ არა მარტო მამა, არამედ იგიც აღიარეს ღმერთად“ - ამბობს წმ.
ოქროპირი. შეკრებულ რაი იყვნეს ფარისეველნი იგი, ჰკითხა მათ იესო; და ჰრქუა: ვითარ
ჰგონებთ თქუენ ქრისტესთვის? როგორ გესმით თქვენ მასზე წინასწარმეტყველებანი, მის
წარმომავლობაზე; ვისი ძე არს? რომელი მოდგმისაგან უნდა გამოსულიყო იგი? ხოლო მათ
ჰრქუეს: დავითისი. ფარისევლებმა ყოველგვარი ყოყმანისა და განსჯის გარეშე უპასუხეს;
ეს ჭეშმარიტება ცნობილი იყო ბავშვისთვისაც კი. მაგრამ ისინი მესიას უბრალო
ადამიანად მიიჩნევდნენ. ამიტომ უფალმა „მოინდომა რა მათი ასეთი წარმოდგენის
გამოსწორება, ამბობს წმ. ოქროპირი, - უჩვენებს, რომ წინასწარმეტყველი მას უწოდებს
უფალს და ამასთან, თავის უფალს, და ამიტომაც ცნობს ჭეშმარიტ ძე ღვთისად, რომელსაც
ეკუთვნის მამა ღმერთის თანასწორის პატივი. რადგან მას სურდა წამების მიღება, ამიტომ
მოყავს ახლა ასეთი წინასწარმეტყველება, რომელშიც იგი გარკვევით იხსენიება უფლად“ ჰრქუა მათ იესო: ვითარ უკუე დავით სულითა ჰხადის მას უფლად, სულის წმიდის
ჩაგონებით, თანამიმდევრულად, ჭეშმარიტად და შეუცდომლად უწოდებს მას უფალს, როცა
იტყვის ფსალმუნში (109), რომელიც გამოხატავს მესიის ყოვლის შემძლეობასა და მარადიულ
დიდებას; ჰრქუა უფალმან უფალსა ჩემსა: დაჰსჯედ მარჯუენით ჩემსა, იმეფე ჩემთან ერთად
საყდარი, პატივი და დიდება ჩემი მეფობისა, ვიდრემდის დავხსნე მტერნი შენნი ქუეშე
ფერხთა შენთა? წმ. ოქროპირის შენიშვნით, უფალმა მოიტანა ეს სიტყვები მესიის მტრების
დამარცხებაზე იმისათვის, რათა ფარისევლებში გაეღვივებინა შიშის გრძნობა: თუ ისინი
არ იცნობენ მას ჭეშმარიტ მესიად, მაშინ მათაც ელოდათ ხვედრი მესიის მტრებისა,
რაზეც ამბობს წინასწარმეტყველი; ამ მიზნითვე უფალმა დაუმატა, რომ დავითმა უბრალოდ
კი არა, არამედ სული წმიდის ჩაგონებით უწოდა უფალს მესია. „შეხედე, - ამბობს წმ.
ოქროპირი, - როგორი სიმშვიდით მიუთითებს იგი წინასწარმეტყველის აზრსა და განგებას
მასზე. პირველად თქვა: „ვითარ ჰგონებთ თქუენ ქრისტესთვის? ვისი ძე არს?“, რათა ამ
კითხვით პასუხისადმი განეწყო ისინი შემდეგ, როცა იმათ თქვეს: „დავითისი“, მოყავს
შემდეგი სიტყვებიც, მაგრამ ისევ კითხვის სახით: „ვითარ უკუე დავით სულითა ჰხადის
მას უფლად? რათა მათ არ მოჩვენებოდათ საძულველად სწავლა მის ღვთაებრიობაზე. ამავე
მიზეზით მან არ თქვა: როგორ ფიქრობთ ჩემზე, არამედ - ქრისტეზე. მაცხოვარი სთავაზობს
სწავლებას თავის თავზე კითხვის სახით, რათა მიეცეს მათ შესაძლებლობა, რომ დასკვნა
თავად გააკეთონ: უკუეთუ დავით სულითა უფლად ჰხადის მას, ვითარ ძე მისი არს? როგორ
მოარიგებთ თქუენ იმას, რომ დავითი თავის შვილს უწოდებს თავის უფალს? თუ მესია უნდა
იყოს, როგორც თქუენ ფიქრობთ, უბრალო კაცი, დავითის ჩთამომავალი, თუ იგი, რომელიც
ჯერ არ არსებობდა იმ დროს, როცა დავითი წერდა მასზე, მაშინ როგორ შეიძლებოდა დავითს
მისთვის ეწოდებინა თავისი უფალი? და თუ მესია არის დავითის უფალი, თუ იგი უკვე
არსებობდა იმ დროს, როცა ცხოვრობდა დავითი, მაშინ იგი იქნებოდა მისი შთამომავალი?
არ არის განა ცხადი, რომ მესია თავისი ადამიანური შთამომავლობით არის შვილი, ანუ
შთამომავალი დავითისა, ხოლო თავისი ღვთაებრიობით, როგორც განხორციელებული ძე
ღვთისა, იგი დავითის უფალიც არის? უწოდებს რა მესიას უფალს, დავითი აჩვენებს, რომ
მისი ტომიდან გამოსული ქრისტე არის მეუფე და მითი უფალი, ანუ ჭეშმარიტი ძე ღვთისა
და ღმერთი. ხოლო როცა ამბობს: „დაჰსჯედ მარჯუენით ჩემსა“, მიუთითებს მის
ადამიანურობაზე, რამეთუ ძე ღვთისა, როგორც ღმერთი, საუკუნეებიდან მოყოლებული
თანამოსაყდრე და თანაარსია მამა ღმერთისა, ხოლო როგორც ადამიანი თავისი ამაღლებით „დაჯდა იგი მარჯუენით სიმდიდრესა მისსა მაღალთა შინა“ (ებრ. 1,5), როცა მისმა
ადამიანობამ მიიღო იგივე შეუცვლელი და გამოუთქმელი დიდება, როგორიც გააჩნდა მის
ღვთაებრიობას უწინარეს პირველი საუკუნეებისა და დროისა. ამაზე ჩვენი მხსნელი
ევედრებოდა თავის მამასა და ღმერთს თავისი წამების წინ „აწ მადიდე მე, მამაო,
თავისა შენისა თანა დიდებითა მით, რომელი მაქუნდა წინაშე შენსა უწინარეს სოფლის
დაბადებისა“ (ინ. 17,5). „შეხედე, - ამბობს წმ. ოქროპირი. - როგორ კეთილ დროულად
სთავაზობს უფალი სწავლებას თავის ღვთაებრიობაზე. თქვა რა უპირველესად, რომ უფალი
ერთი არის, შემდეგ ამბობს თავის თავზე, რომ იგია უფალი და დაამტკიცებს ამას, არა
მარტო, თავისი საქმეებით, არამედ წინასწარმეტყველის დამოწმებით; და ამასთანერთად,
აუწყებს, რომ თვით მამა სამაგიეროს მიუზღავს მის მტრებს იესოსთვის, როცა ამბობს:
„ვიდრემდის დავხსნე მტერნი შენნი ქუეშე ფერხთა შენთა“. ამრიგად, მაცხოვარი ამ
სიტყვებითაც აჩვენებს თავის თანხმობასა და თანასწორ ღირსებას მამასთან და ამთავრებს
თავის საუბარს ფარისევლებთან, მისცა რა მათ სწავლება, მაღალი და დიდებული, რათა
დაედუმებინა ისინი, რადგან ამის შემდგომ ისინი მართლაც გაჩუმდნენ. არა თავიანთი
ნებით, არამედ იმიტომ, რომ არაფერი ჰქონდათ საწინააღმდეგო სათქმელი მისთვის;
ამგვარად მათ მიაყენა ისეთი ძლიერი დარტყმა, რომ ისინი უკვე ვეღარ ბედავდნენ მასზე
თავდასხმას, რადგან თქმული იყო: და ვერვის ეძლო სიტყვის მიგებად მისა. არცაღა ვინ
იკადრა მიერ დღითგან კითხვად მისა არღარა. მისი მტრები საბოლოოდ დარწმუნდნენ, რომ
საკმარისი იყო ერთი მისი ღვთაებრივი სიბრძნის ნათელი სხივი, რათა ამოძირკულიყო
მთელი სიბნელე მათი ბოროტებისა.
„ამით დასრულდა მათი პაექრობა უფალთან“, - ამბობს მთ. ეპ. ინოკენტი. „იუდეველთა
უმთავრესი სექტები: ფარისეველები, სადუკეველები, იროდიანელები - ყველა თოთქოს
განზრახ წარდგა იესო ქრისტეს წინაშე, თავიანთი კითხვებითა და გამოსაცდელებით, რათა
ეჩვენებინა, თუ როგორი არარაობა იყო მათი უბადრუკი განსწავლულობა იესო ნაზარეველის
ღვთაებრივი სიბრძნის წინაშე. მათ მიერ დასმული კითხვები ახლა შეიძლება არც კი
მოგვეჩვენოს მნიშვნელოვნად და მძიმედ, მაგრამ მაშინ ისინი იყო ისეთი, რომ თავად
სწავლულმა რაბინებმა არ იცოდნენ რა ეპასუხათ მისთვის. წმ. მახარებელი მარკოზი
დასძენს, რომ მწიგნობრების დათრგუნვის შემდეგ გაიზარდა პატივისცემა და ერთგულება
ხალხისა იესო ქრისტესადმი. „და მრავალი ერი ისმენდა მისსა ტკბილად“ (მრ. 12,37).
მართლაც, არ შეიძლებოდა კმაყოფილებისა და გაკვირვების გარეშე იმის დანახვა, თუ
ერთმა ადამიანმა, როგორ აიძულა დადუმება, მოიძია რა უკეთურაბა მათი, რომელნიც იმ
დროს ითვლებოდნენ იერუსალიმში ყველაზე განსწავლულ და მცოდნე ადამიანებად“. და მით
უფრო მტკივნეული იყო გამოუსწორებელ თავისმოყვარეთათვის, ამაყი მწიგნობრებისა და
ფარისეველებისთვის, მათ უმეცრებაში მხილება, რაც მოხდა სახალხოდ, უამრავი
ცნობისმოყვარის თანდასწრებით, ქვეყნის ყოველი კუთხიდან რომ იყვნენ იქ შეკრებილნი
პასექის დღესასწაულთან დაკავშირებით. ალბათ არავინ მოელოდა, რომ მათ უმეცრებაში
მხილების შემდგომ, ყოველთვის მშვიდი და შემწყნარებელი გალილეველი მასწავლებელი,
დაუნდობელი სიმართლით ამხელდა ხალხის წინაშე მთელ მათ ღვთისათვის საძულველ
პირმოთნეობას, დამღუპველ სიყალბესა და საზიზღარ ცრუსიწმიდეს და წარმოთქვამდა მათ
საწინააღმდეგოდ ასეთ მკაცრ სიტყვას, რომელიც ახლაც კი ძნელია წაიკითხო შინაგანი
აღელვების გარეშე; - ამ საშინელების კითხვამ, რომელიც ძველად ფარისევლებისადმი იყო
განკუთვნილი, შეუძლებელია არ ჩაახედოს ადამიანი თავის საკუთარ გულშიც; ხომ არ არის
იქაც რაიმე იმ მანკიერებათა მსგავსი, რითაც იყვნენ დაავადებულნი ფარისეველნი, - ხომ
არ იმალება იქ რაღაც შინაგანი ფარისეველი?.. შიში გეუფლება, როცა იფიქრებ, თუ როგორ
ხშირად ჩვენი ფუჭმედიდურობა, ჩვენი თავმოყვარეობა გვტაცებს ფასს ისედაც მცირე
სიკეთისას, რომლის გაკეთებასაც ჩვენ ვფიქრობთ ღვთის სადიდებლად, და მივართმევთ
შემდეგ ძღვენს ჩვენსავე კერპს - თავმოყვარეობას!...
| |